E Mata, a Koe ko “Toka o Fakalogo”?

1. Kaia e mafai ei o faigata ki a tatou ke faka‵logo?

E MATA, e faigata ki a koe ke fakalogo? Ne faigata ki te tupu ko Tavita, tenā ne ‵talo ei a ia ki te Atua: “Fakamalosi aka i loto i a au te loto fiafia o fakalogo ki a koe.” (Sala. 51:12) Ne alofa Tavita ki a Ieova. Kae i nisi taimi ne faigata ki a Tavita ke fakalogo, kae penā foki tatou. Kaia? Muamua la, ne fa‵nau mai tatou mo te uiga se fakalogo. Te lua, e taumafai faeloa a Satani o fakamalosi tatou ke se faka‵logo, e pelā mo ia. (2 Koli. 11:3) Te tolu, e sikomia tatou ne te uiga ‵teke o te lalolagi nei, “ko te agaga telā e galue nei i tino sē faka‵logo.” (Efe. 2:2) E ‵tau o ga‵lue malosi tatou o taua atu ki ‵tou tulaga agasala kae ke ‵teke foki a fakamalosiga a te Tiapolo mo te lalolagi tenei ke fai ei tatou ke se faka‵logo. E ‵tau o taumafai malosi tatou o faka‵logo ki a Ieova mo tino kolā ne ‵tofi ne ia ke fai te takitakiga.

2. Se a te mea e fakauiga ki ei a te “toka o fakalogo”? (Iakopo 3:17)

² Faitau te Iakopo 3:17. Ne fai mai a Iakopo telā ne fakaosofia ke tusi te Tusi Tapu me i tino ‵poto e “toka o faka‵logo.” Mafaufau ki te uiga o te mea tenā. E ‵tau mo tatou o loto fia‵fia kae loto finafinau o faka‵logo ki a latou kolā ne tuku ne Ieova ki ei se tulaga pule. E tonu, e se fakamoemoe a Ieova ke faka‵logo tatou ki se tino telā e fai mai ke se faka‵logo tatou ki Ana fakatonuga.—Galu. 4:​18-20.

3. Kaia e tāua ei ki a Ieova ke faka‵logo tatou ki tino kolā e isi se lotou tulaga pule i a tatou?

³ Kāti e faigofie atu ki a tatou ke faka‵logo ki a Ieova i lō se tino. E se gata i ei, e tuku mai faeloa ne Ieova a tulafono ‵lei katoatoa. (Sala. 19:7) Kae e se penā loa a tino kolā e isi ne olotou tulaga pule. Kae ui ei, ko oti ne tuku atu ne te ‵tou Tamana i te lagi ki mātua, ofisa o te malo, mo toeaina se tulaga pule. (Faata. 6:20; 1 Tesa. 5:12; 1 Pe. 2:​13, 14) Kafai e faka‵logo tatou ki a latou, ko faka‵logo eiloa tatou ki a Ieova. Ke mafau‵fau nei tatou ki auala ke faka‵logo tatou ki tino kolā ne tuku atu ne Ieova ki ei se tulaga pule, faitalia me faigata ki a tatou i nisi taimi ke talia kae faka‵logo ki olotou fakatonuga.

FAKALOGO KI OU MĀTUA

4. Kaia e se faka‵logo ei a tama‵liki e tokouke ki olotou mātua?

⁴ E sikomia a talavou ne taugasoa kolā “e se faka‵logo ki mātua.” (2 Timo. 3:​1, 2) Kaia e se faka‵logo ei te tokoukega o latou? E mafau‵fau a nisi talavou i olotou mātua e uiga fakaloiloi me e se fai ne latou e mea kolā e fakatonu ne latou ke fai ne olotou tama‵liki. E ‵kilo a nisi tama‵liki ki fakatonuga a olotou mātua me ko se taulia i aso nei, ko se aoga, io me ko tō silia. Kafai a koe se talavou, e mata, e penā loa ou lagonaga? E faigata ki tino e tokouke ke fakagalue te fakatonuga a Ieova: “Faka‵logo ki otou mātua i te ‵kau fakatasi mo te Aliki, me se faiga amiotonu a te mea tenei.” (Efe. 6:1) Se a te mea e mafai o fesoasoani atu ki a koe ke fakalogo?

5. Kaia ne tu ‵kese ei te fakalogo o Iesu ki ana mātua, e ‵tusa mo te Luka 2:​46-52?

⁵ E mafai o fakalogo koe māfai e fakaakoako ki te ‵toe tino fakalogo eiloa—ko Iesu. (1 Pe. 2:​21-24) A ia se tino ‵lei katoatoa kae ko ana mātua ne tino sē ‵lei katoatoa. Kae ne āva eiloa a Iesu ki ana mātua māfai ne fai ne lāua ne mea ‵se kae sē malamalama i mea e fai ne ia i nisi taimi. (Eso. 20:12) Mafaufau ki te mea ne tupu i te taimi ko 12 ei tausaga o Iesu. (Faitau te Luka 2:​46-52.) Ne tiakina a ia ne ana mātua i Ielusalema. Ko te tiute eiloa o Iosefa mo Malia ke fakamautinoa aka me e seai se tamaliki a lāua e galo i te kaumalaga a latou kolā ko ‵foki i te otiga o te ‵kaiga fiafia. Kae i te taimi ko iloa ne Iosefa mo Malia me galo a Iesu, ne kaitaua a Malia ki tou tagata me kaia ne nofo ei a ia i Ielusalema! Ne mafai o fakasae aka ne Iesu a te sē ‵lei o te mea tenā. Kae ne fai atu ne ia ki ana mātua se tali faigofie kae āva. Kae ko Iosefa mo Malia “ne seki malamalama lāua i ana pati ne fai atu ki a lāua.” Ne tumau eiloa a Iesu i te “fakalogo ki a lāua.”

6-7. Ne a mea e mafai o fesoasoani ki talavou ke faka‵logo ki olotou mātua?

⁶ Talavou, e mata, e faigata ki a koe ke fakalogo ki ou mātua māfai e isi ne mea ‵se e fai ne lāua io me e se malamalama i a koe? Ne a mea e mafai o fesoasoani atu? Muamua la, mafaufau me pefea a lagonaga o Ieova. E fai mai te Tusi Tapu me kafai e fakalogo koe ki ou mātua, “e fakafiafia malosi atu a te mea tenei ki te Aliki.” (Kolose 3:20) E iloa ne Ieova māfai e se malamalama ou mātua i a koe io me fai ne lāua a tulafono kolā e se ‵lei katoatoa. Kae kafai e fakaiku aka ne koe ke fakalogo ki a lāua, ko fakafiafia eiloa ne koe a ia.

⁷ Te lua, mafaufau ki lagonaga o ou mātua. Kafai e fakalogo koe ki ou mātua, ko fakafiafia ne koe lāua kae ka tali‵tonu lāua ki a koe. (Faata. 23:​22-25) Kāti ka gasolo foki o pili atu koe ki a lāua. “I te taimi ne kamata sāle au o fakalogo ki fakatonuga a oku mātua,” ko pati a Alexandre, se taina mai Belgium, “ne isi se ‵kese i te va o matou. Ko gasolo o a‵lofa kae fia‵fia atu matou.”b Te tolu, mafaufau ki te aoga o tou fakalogo i te taimi nei ki a koe fakamuli. Ne fai mai a Paulo, telā e nofo i Brazil, penei, “A te fakamasani o fakalogo ki oku mātua ne fesoasoani mai ke fakalogo au ki a Ieova mo nisi tino kolā e isi se lotou tulaga pule.” E faka‵mafa mai i te Muna a te Atua a te pogai tāua e ‵tau ei o fakalogo koe ki ou mātua. E fai mai: “Ko te mea ke ‵lei koutou kae ke ola leva koutou i te lalolagi.”—Efe. 6:​2, 3.

8. Kaia e filifili ei ne talavou e tokouke ke faka‵logo ki olotou mātua?

⁸ Ko oti ne lavea ne talavou e tokouke a te ‵lei o te fakalogo. Ne faigata ki a Luiza, mai Brazil, ke malamalama me kaia e se talia ei ke isi sena selefoni. E se gata i ei, ne fai atu a ia, me i ana kautama katoa e isi ne olotou selefoni. Kae fakamuli ko iloa ne ia me ne puipui a ia ne ana mātua. Ko iloa ne ia me kafai e fakalogo a ia ki ana mātua, e se ‵tau o mafaufau a ia me ko fakataputapu a ia, kae ko fakatonuga e mai ne lāua ko mea eiloa e manakogina ne ia. Koi faigata eiloa ki a Elizabeth, se tuagane talavou i Amelika, ke fakalogo ki ana mātua i nisi taimi. Ne fai mai tou fafine, “Kafai e se malamalama faka‵lei au i te pogai ne fai ei ne oku mātua se tulafono, e toe mafaufau au ki taimi kolā ne puipui ei au ne lā tulafono.” Ne fai mai a Monica, telā e nofo i Armenia, me e sili atu i te ‵lei a mea māfai e fakalogo a ia ki ana mātua i lō tena sē fakalogo.

FAKA‵LOGO KI “PULE MA‵LUGA”

9. E pefea a lagonaga o tino e tokouke e uiga ki te faka‵logo ki tulafono?

⁹ E iloa ne tino e tokouke me manakogina ne tatou a malo o tāgata kae ‵tau o faka‵logo tatou ki nisi tulafono mai “pule ma‵luga.” (Loma 13:1) Kae ko tino foki eiloa konā e mafai o se faka‵logo ki se tulafono telā e foliga sē ‵lei io me foliga mai me ko tō faigata. E pelā me se fakaakoakoga, mafaufau ki te ‵togiga o lafoga. E tali‵tonu te tasi-vae-fa o tino kolā ne aofia i se savea i fenua o Eulopa me “se mea ‵tau ke mo a ma ‵togi a lafoga māfai e mafaufau koe me e se ‵lei.” Kae e se ‵poi tatou i te pogai e ‵togi ei ne tino i te fenua tenā se lua-vae-tolu fua o lafoga kolā e ‵tau o ‵togi ki te malo.

10. Kaia e faka‵logo ei tatou ki tulafono foki kolā e se fia‵fia tatou ki ei?

¹⁰ E taku ‵tonu mai i te Tusi Tapu me i malo o tāgata e fakamāfua ne latou a logo‵maega, e ‵nofo mai lalo i te pulega a Satani, kae ko pili fua o fakaseai atu. (Sala. 110:​5, 6; Fai. 8:9; Luka 4:​5, 6) E fai mai foki i ei ki a tatou me i “so se tino e ‵teke ki pulega ko ‵teke foki ki te fakatokaga a te Atua.” A te ‵tou faka‵logo ki pule ma‵luga se vaega o te fakatokaga se tumau a Ieova ke fakafilemu a mea. Tela la, e ‵tau mo tatou o “tuku atu ki tino katoa a mea kolā e ‵tau o maua ne latou,” e aofia i ei te ‵togiga o lafoga, te āva mo te fakalogo. (Loma 13:​1-7) E mafai o ‵kilo tatou ki se tulafono pelā me faigata, e se ‵lei, io me ‵togi ‵mafa ke faka‵logo ki ei. Kae e faka‵logo eiloa tatou ki a Ieova, kae ne fai mai a ia ke faka‵logo tatou ki pule ma‵luga māfai e se ‵teke olotou tulafono mo ana tulafono.—Galu. 5:29.

11-12. E ‵tusa mo te Luka 2:​1-6, ne a mea ne fai ne Iosefa mo Malia ke faka‵logo ki se tulafono faigata, kae ne a mea ne iku mai i ei? (Onoono foki ki ata.)

¹¹ E mafai o tauloto tatou mai te fakaakoakoga a Iosefa mo Malia, kolā ne toka o faka‵logo ki pule ma‵luga faitalia me faigata ki a lāua ke fai penā. (Faitau te Luka 2:​1-6.) I te taimi ko iva masina o Malia, kae ko pili fua o fanau, ne tofotofogina te faka‵logo o lāua mo Iosefa. Ne fai te fakatonuga a Aokuso, te pule o te malo o Loma, ke fai se lauga o tino. Ne ‵tau o faima‵laga a Iosefa mo Malia ki Peteleema, telā e nofo ki te 150 kilomita (93 mai) i loto i fenua maugā. Ka se faigofie te malaga tenā, maise ki a Malia. Kati ne manavase te tauavaga ki te ‵lei o tou fafine pelā foki mo te lā tama telā e seki fanau mai. E a, mafai ko ‵tau o fanau a ia i te taimi o te malaga? E tauave ne ia i tena moegatama a te Mesia telā ka sae mai i aso mai mua. E mata, ka taofi aka ne te mea tena a lāua ke se faka‵logo ki te fakatonuga mai te malo?

¹² Ne seki talia ne Iosefa mo Malia a mea konā ke fai ei ke fakalotolotolua lāua me e ‵tau o faka‵logo lāua ki te tulafono io me ikai. Ne fakamanuia ne Ieova te lā faka‵logo. Ne taunu mo te manuia a Malia ki Peteleema, ne fanau ne ia se tamaliki tagata telā e malosi ‵lei, kae ne fakataunu i ei se valoaga i te Tusi Tapu!—Mika 5:2.

13. Ka aoga pefea ki ‵tou taina a te ‵tou faka‵logo?

¹³ Kafai e faka‵logo tatou ki pule ma‵luga, ka maua ne tatou mo nisi tino a mea aoga. E pefea la? E pelā mo se mea e tasi, e se mafai o fakasala tatou e pelā mo tino kolā e se faka‵logo ki te tulafono. (Loma 13:4) A te faka‵logo o tatou taki tokotasi e mafai o ‵fuli i ei te kilokiloga a pule ma‵luga ki Molimau a Ieova. E pelā mo te mea ne tupu i Nigeria i se fia sefulu tausaga ko ‵teka, ne ulu atu a sotia ki te Fale Tapuaki i te taimi o se fakatasiga o ‵sala ki tino kolā ne fakaasi atu te lotou ‵teke e uiga ki te ‵togiga o lafoga. Kae ne fai atu te takitaki ki sotia ke olo, ana muna: “A Molimau a Ieova e se ‵teke ki te ‵togiga o lafoga.” I so se taimi e fakalogo koe ki te tulafono, ko fesoasoani atu koe ke maua ne tino o Ieova se ata ‵lei i mua o tino—ko te ata ‵lei telā ka mafai o puipui i ei ou taina tali‵tonu i se aso.—Mata. 5:16.

14. Ne a mea ne fesoasoani atu ki se tuagane ke “toka o fakalogo” ki pule ma‵luga?

¹⁴ Kae kati koi se ma‵nako loa tatou o faka‵logo ki pule ma‵luga. “Ne faigata ‵ki ki a au ke fakalogo,” ko pati a te tuagane mai Amelika ko Joanna, “me ne logo‵mae a nisi tino i toku kāiga i faifaiga se fakamaoni mai tino pule.” Kae ne taumafai eiloa a Joanna ke ‵fuli tena mafaufau. Muamua la, ne fakagata aka ne ia tena faitau ki tala i te neti kolā e fakamalosi aka i ei a lagonaga se ‵lei ki pule ma‵luga. (Faata. 20:3) Te lua, ne ‵talo a ia ke fesoasoani atu a Ieova ko te mea ke talitonu a ia ki a Ieova i lō a mafuli‵fuliga i malo o tāgata. (Sala. 9:​9, 10) Te tolu, ne faitau a ia ki mataupu i ‵tou tusi e uiga ki te sē ‵kau ki se feitu. (Ioa. 17:16) Nei la, ko fai mai a Joanna me i te fakaasi atu o te āva mo te fakalogo ki pule ma‵luga ne fai ei ke maua ne ia te “filemu telā e se mafai o fakamatalagina.”

FAKALOGO KI FAKATONUGA MAI TE FAKAPOTOPOTOGA A IEOVA

15. Kaia e faigata ei ki a tatou ke faka‵logo ki fakatonuga mai te fakapotopotoga a Ieova?

¹⁵ Ne fakamolemole mai a Ieova ki a tatou ke “faka‵logo ki a latou kolā e fai te takitakiga” i te fakapotopotoga. (Epe. 13:17) E tiga loa a Iesu, te ‵tou Takitaki, e ‵lei katoatoa, kae ko tino ne filifili ne ia ke fai te takitakiga i te lalolagi e se ‵lei katoatoa. Ka mafai o faigata ki a tatou ke faka‵logo ki a latou, maise māfai e fai mai ke fai se mea telā e se ma‵nako tatou o fai. Ne ita te apositolo ko Petelu ma fakalogo i se taimi. I te taimi ne fakatonu atu se agelu me ko mafai o kai a ia ki manu vae fa kolā ne fakatapu i te Tulafono a Mose me e se ‵ma, ne ita a Petelu—fakatolu taimi, kae e se i se taimi fua e tasi! (Galu. 10:​9-16) Kaia? Ne seki malamalama a ia i te fakatonuga fou tenā. E ‵kese te faifaiga ne masani a ia ki ei. Kafai ne faigata ki a Petelu ke fakalogo ki fakatonuga mai se agelu ‵lei katoatoa, kae pefea la te faigata atu ki a tatou ke faka‵logo ki fakatonuga mai tāgata se ‵lei katoatoa!

16. E tiga loa ne mafai o kilo atu a te apositolo ko Paulo ki tulafono ne maua ne ia me e se ‵lei, kae ne a ana mea ne fai? (Galu. 21:​23, 24, 26)

¹⁶ Te apositolo ko Paulo ne “toka o fakalogo” faitalia me ne maua ne ia a fakatonuga kolā ne mafaufau a ia me e se ‵lei. Ne ‵logo a Kelisiano Iutaia i tala e uiga ki a Paulo—ko tala kolā e fai me akoako ne ia a tino “ke fulitua ki te tulafono a Mose” e fakaasi atu ei te sē āva ki Tulafono faka-Mose. (Galu. 21:21) Ne fakatonu atu a tāgata Kelisiano ma‵tua i Ielusalema ki a Paulo ke puke ne tāgata e tokofa ki te faletapu kae ke faka‵ma a ia e ‵tusa mo te tulafono ke fakaasi atu ei me tautali a ia ki te Tulafono. Kae ne iloa ne Paulo me ko se toe ‵nofo a Kelisiano mai lalo i te Tulafono. Kae e seai foki se mea ‵se ne fai ne ia. Kae ui ei, ne fakalogo eiloa a Paulo. Tenā “ne ave ei ne Paulo a tāgata konei i te suā aso kae ne faka‵ma a ia e ‵tusa mo te Tulafono fakatasi mo tāgata konā.” (Faitau te Galuega 21:​23, 24, 26.) Ne fakamalosi aka ne te fakalogo o Paulo a te ‵kau fakatasi.—Loma 14:​19, 21.

17. Ne a au mea ne tauloto mai te tala o Stephanie?

¹⁷ Ne faigata ki te tuagane ko Stephanie ke talia ne ia te fakaikuga ne fai ne taina fakatuagagina i tena fenua. Ne fia‵fia eiloa lāua mo tena avaga i te lā taviniga i se potukau e fai‵pati ki se ‵gana fakaa‵tea. Kae ne taofi ne te ofisa lagolago te potukau tenā kae ne ‵tofi lāua ke ‵foki o tavini i te fakapotopotoga telā e fai‵pati i te lā ‵gana eiloa. “Ne fanoanoa malosi au,” ko pati a Stephanie. “Ne seki talitonu au me lasi te manakoga i te ‵gana tonu a matou.” Kae ui ei, ne fakaiku aka ne ia ke fakalogo ki te tulafono fou tenā. “Fakamuli ifo, ne lavea ne au me i te fakaikuga tenei se fakaikuga poto,” ko ana pati. “Ko fai nei māua pelā me ne mātua faka-te-agaga ki nisi tino i te motou fakapotopotoga kolā e seai ne olotou kāiga i te munatonu. E fai nei ne au te akoga a se tuagane telā ne fatoa foki mai ki te fakapotopotoga. Kae nei ko uke atu oku taimi ke fai a sukesukega totino.” Ne toe fai mai tou fafine, “Ko ‵lei nei toku loto lagona me ne fai ne au te ‵toe mea e mafai ke fakalogo.”

18. E aoga pefea ki a tatou a te fakalogo?

¹⁸ E mafai o tauloto tatou ke faka‵logo. Ne “tauloto ne [Iesu] te olaga fakalogo muna,” e se mai tulaga kolā ne ‵lei ki a ia, kae “mai mea ne logo‵mae a ia i ei.” (Epe. 5:8) E pelā mo Iesu, e masani o tauloto tatou ki te fakalogo mai lalo i fakanofonofoga faiga‵ta. E pelā mo te kamatamataga o te masaki ‵pisi ko te COVID-19 kae faka‵pula mai ke taofi te fai o fakatasiga i Fale Tapuaki pelā foki mo te galuega talai mai fale ki fale, e mata, ne faigata ki a koe ke fakalogo? Kae ne puipui koe ne tou fakalogo, ko ‵kau fakatasi koe mo taina tali‵tonu, kae ne fakafiafia atu ki a Ieova. Ko toka faka‵lei atu nei tatou ke faka‵logo ki so se tulafono ka maua ne tatou i te fakalavelave lasi. Ka faka‵na eiloa a ‵tou ola ki ei!—Iopu 36:11.

19. Kaia e manako ei koe o fakalogo?

¹⁹ Ne tauloto tatou me i te fakalogo e maua mai ei a fakamanuiaga e uke. Kae ne filifili ne tatou ke fakamuamua te ‵tou faka‵logo ki a Ieova ona ko ‵tou a‵lofa ki a ia kae ma‵nako tatou o fakafiafia a ia. (1 Ioa. 5:3) E se mafai eiloa o toe ‵togi atu ne tatou ki a Ieova a mea katoa ne fai ne ia mō tatou. (Sala. 116:12) Kae e mafai o faka‵logo tatou ki a ia mo tino kolā e isi se lotou tulaga pule i luga i a tatou. Kafai e faka‵logo tatou, e fakaasi atu ei i a tatou e ‵poto. Kae ko tino ‵poto e fakafiafia ne latou te loto o Ieova.—Faata. 27:11.