E ‵Sili Atu Sāle Koe Penei: ‘Tefea a Ieova?’
“E sē fia ‵saga lele mai eiloa latou ki a au . . . e seki fia fesili penei, ‘Tefea te Aliki [ko Ieova]?’ ”—IELEMIA 2:6, 8.
“TEFEA nei te Atua?” Tenā loa te fesili a tino e tokouke. Kāti e fia iloa ne nisi tino a te mea tonu e uiga ki te Atua kae maise eiloa ko te koga e nofo a ia i ei. Kae e fakasae aka fua ne nisi tino a te fesili tenei māfai e fe‵paki latou mo fakalavelave fakafuasei io me se fakalavelave totino kae e mafau‵fau aka me kaia e sē fesoasoani mai ei a te Atua. Kae e sē fia fesili lele eiloa a nisi tino penā ona ko te sē tali‵tonu me e ola te Atua.—Salamo 10:4.
2 E tonu, e tali‵tonu malosi a nisi tino e tokouke ki fakamaoniga me e isi eiloa se Atua. (Salamo 19:1; 104:24) Kae e ui i ei, e ‵pau fua ki nisi tino so se lotu e ‵kau latou ki ei. Kae ko oti ne fakamalosi aka a te fia miliona o tino, i fenua katoa, ona ko te lotou a‵lofa ki te munatonu ke ‵sala aka ki te Atua tonu. Ne manuia eiloa olotou taumafaiga me i a “ia foki e se ‵mao mai i a tatou takitokotasi.”—Galuega 17:26-28.
3 Kafai e manuia se tino i tena ‵sala atu ki a Ieova, ko iloa ei ne ia me i te “Atua ko te Agaga eiloa” telā e sē lavea ne tino. (Ioane 4:24) Ne faipati a Iesu e uiga ki te Atua tonu e pelā me ko tena “Tamana telā i te lagi.” Se a te uiga o te mea tenā? E pelā mo te maluga o te lagi i luga i te lalolagi, e penā foki eiloa te maluga o te tulaga o te ‵tou Tamana i te lagi. (Mataio 12:50; Isaia 63:15) E ui eiloa e sē mafai o matea ne tatou a te Atua, ne fakaasi mai ne ia te auala e mafai ei o iloa ne tatou a ia mo ana fuafuaga. (Esoto 33:20; 34:6, 7) E tali ne ia a fesili a tino fakamaoni kolā e fia iloa ne latou a te aogā o te olaga nei. E tuku mai ne ia a fakatakitakiga aogā mō ‵tou olaga ke iloa ei ne tatou tena kilokiloga kae ke iloa foki ne tatou me e fetaui a ‵tou manakoga mo ana fuafuaga me ikai. E manako a ia ke sukesuke tatou ki mea konā kae ke taumafai malosi o ‵sala aka a tali ki ei. E auala i te pelofeta ko Ielemia, ne polopoloki ne Ieova a tino Isalaelu i aso mua me ne seki fai ne latou te mea tenei. Ne iloa ne latou te igoa o te Atua, kae ne seki ‵sili latou, penei, ‘Tefea a Ieova?’ (Ielemia 2:8) Ne seki mafaufau ‵mafa latou ki fuafuaga a Ieova. Ne seki salasala latou ki ana fakatakitakiga. Kafai ko ‵tau o fai ne koe se filifiliga, faitalia me pefea te lasi o te filifiliga tenā, e mata, e ‵sili ifo koe, penei, ‘Tefea a Ieova?’
Tino Kolā ne ‵Sala ki te Fesoasoani o te Atua
4 Ne fakatuanaki malosi a Tavita, te tamaliki a Iese, ki a Ieova i te taimi koi foliki ei a ia. Ne iloa ne ia me i a Ieova ko “te Atua ola.” Ne puipui sāle ne Ieova a Tavita. Ona ko tena fakatuanaki mo tena alofa ki ‘te igoa o Ieova,’ ne tamate ne Tavita te toa o te kau Filisitia ko Koliata. (1 Samuelu 17:26, 34-51) Kae ne seki fakamatamata a Tavita me ne manumalo a ia i te taimi tenā. Ne seki mafaufau foki a ia me ka fakamanuia faeloa a ia ne Ieova i so se mea e fai ne ia. I tausaga fakamuli ifo, ne ‵sala atu faeloa a Tavita ki a Ieova i te faiga o ana filifiliga. (1 Samuelu 23:2; 30:8; 2 Samuelu 2:1; 5:19) Ne ‵talo atu faeloa a ia, penei: “Te Aliki, akoako mai ki a au ou auala; fakaasi mai foki ke iloa ‵lei ne au. Akoako mai au ke ola i tau munatonu; me i a koe ko toku Atua, telā e fakasao ne ia au. Au e talitonu faeloa ki a koe.” (Salamo 25:4, 5) Ma‵faga o fakaakoakoga ‵lei ke tau‵tali atu tatou ki ei!
5 I aso o te tupu ko Iosefatu, te tokolima o tupu i te fakasologa o te kaigā tupu o Tavita, ne taua atu a kautau mai fenua e tolu ki tino Iuta. Ona ko tena manavase ki te mea tenā, ne “‵talo atu ei a ia ki te Aliki mō se fesoasoani.” (2 Nofoaiga Tupu 20:1-3) E sē tenei fua te taimi muamua ne ‵sala atu ei a Iosefatu ki a Ieova. Ne ‵teke malosi atu te tupu tenei ki te tapuakiga ki a Paala telā ne tapuaki valevale atu ki ei te kau aposetate i te malo o Isalaelu i te feitu ki mātū kae ne fakaiku aka foki ne ia ke fakalogo ki a Ieova. (2 Nofoaiga Tupu 17:3, 4) Ne ‘‵talo atu pefea a Iosefatu ki a Ieova i te taimi ne fepaki ei a ia mo te fakalavelave tenā?’
6 I tena ‵talo telā ne fai atu i mua o tino katoa i Ielusalema i te taimi o te fakalavelave tenā, ne fakaasi atu ne Iosefatu i ei me ne masaua ne ia te malosi kātoatoa o Ieova. Ne mafaufau ‵loto a ia ki te auala ne fakataunu ei ne Ieova ana fuafuaga i te taimi ne afuli keatea ei ne Ieova a tino mai nisi fenua kae ne tuku atu te laukele ki te kau Isalaelu. Ne iloa ne te tupu me e ‵tau o maua ne ia te fesoasoani o Ieova. (2 Nofoaiga Tupu 20:6-12) E mata, ne fesoasoani atu a Ieova ki a ia i te taimi tenā? Ao. E auala i a Iasielu, te tagata Levi, ne tuku atu ne Ieova a fakatonuga mautinoa, kae ne fai ei ne Ia ke manumalo Ana tino i te suā aso. (2 Nofoaiga Tupu 20:14-28) E iloa pefea ne koe me ka fesoasoani atu eiloa a Ieova māfai e ‵sala atu koe ki a ia ke maua ana fakatakitakiga?
7 E sē fakailoga tino a Ieova. E ‵kami eiloa ne ia a tino mai fenua katoa ke ‵sala atu ki a ia i te faiga o ‵talo. (Salamo 65:2; Galuega 10:34, 35) E iloa ne ia a mea i loto o tino kolā e ‵sala atu ki a ia. E fakamaoni mai a ia me e lagona ne ia a ‵talo a tino fakamaoni. (Faataoto 15:29) E fesoasoani sāle atu foki a ia ki tino kolā ne seki fia ‵saga muamua atu ki a ia kae ko ‵sala atu nei mo te loto maulalo ki ana fakatakitakiga. (Isaia 65:1) E talia foki ne ia a ‵talo a tino kolā ne seki faka‵logo muamua ki ana tulafono kae ko sala‵mō nei ona ko te lotou loto mau‵lalo. (Salamo 32:5, 6; Galuega 3:19) Kae kafai e sē loto maulalo te tino i mua o te Atua, e seai eiloa se aogā o ana ‵talo. (Maleko 7:6, 7) Ke mafau‵fau aka ki nisi tala e uiga ki ei.
Ne ‵Talo Atu Latou Kae Seki Maua se Tali
8 I te taimi ne fai atu ei te pelofeta ko Samuelu ki te Tupu ko Saulo me ko sē toe talia a ia ne Ieova ona ko tena sē fakalogo, ne punou ifo a Saulo i mua o Ieova. (1 Samuelu 15:30, 31) Kae ne fai fua penā ona ko tena fia lavea. Ne seki manako tonu a Saulo ke fakalogo a ia ki te Atua, kae ke āva mai fua a tino ki a ia. Fakamuli ifo, i te taimi ne taua atu ei a te kau Filisitia ki te kau Isalaelu, ne ‵sala fakaloiloi atu fua a Saulo ki a Ieova. Kae i te taimi ne seki maua ei ne ia se tali, ne saga atu a ia ki se tino fakataulaitu faitalia me ne iloa ‵lei ne ia me e sē fiafia a Ieova ki ei. (Teutelonome 18:10-12; 1 Samuelu 28:6, 7) Ne fakamatala fakatoetoe mai ne te 1 Nofoaiga Tupu 10:14 i te Tusi Paia Samoa, e uiga ki a Saulo, penei: “Ne seki fesili atu a ia ki a Ieova.” Kaia e fai mai ei penā? Me ne seki māfua mai te ‵talo a Saulo i te fakatuanaki. Ko tena uiga, ne fai fua pelā me e seai sena ‵talo ne fai.
9 I se auala tai ‵pau, i te taimi ko pili ei o fakaseai te malo o Iuta, e uke a ‵talo ne fai ‵soko ne tino kae ne ‵sala malosi atu foki latou ki te fesoasoani o pelofeta a Ieova. Ne fai mai a tino me e āva latou ki a Ieova kae tela la ne tapuaki atu foki ki tupua. (Sefanaia 1:4-6) E ui eiloa ne foliga mai me ne ‵sala atu latou ki te Atua, ne seki fakatoka faka‵lei olotou loto ke fai tena loto. Ne fakamolemole atu a te Tupu ko Setekaia ki a Ielemia ke ‵sala atu ki te fesoasoani o Ieova. Ko oti ne fai atu ne Ieova ki te tupu tenā a mea kolā e ‵tau o fai ne ia. Kae ona ko te sē lava o tena fakatuanaki mo te mataku ki tino, ne seki fakalogo a te tupu ki a Ieova, kae ne seki maua ne ia te tali mai i a Ieova telā ne manako a ia ki ei.—Ielemia 21:1-12; 38:14-19.
10 I te otiga ne fakamasei a Ielusalema kae puke fakapagota ne te kautau Papelonia te kau Iutaia, ne fia ave ne Ioananu te ‵toega o te kau Iutaia ki Aikupito. Ne fai olotou fakatokaga i a latou eiloa, kae koi tuai o fai te lotou malaga ne fakamolemole atu latou ki a Ielemia ke ‵talo atu ki a Ieova mō latou ke maua se fesoasoani mai i a ia. Kae i te taimi ne seki maua ei ne latou te tali telā ne ma‵nako latou ki ei, ne fai eiloa ne latou te lotou mea telā ko oti ne fakatoka. (Ielemia 41:16–43:7) E mata, ko iloa ne koe i tala konei a fakaakoakoga tāua kolā e mafai o aogā ki a koe māfai e ‵sala atu koe ki a Ieova ke fesoasoani mai a ia ki a koe?
Ke na “Tau‵loto” Faka‵lei
11 E uke atu a mea e aofia i te tapuakiga tonu i tafa o te tukuatuga mo te papatisoga, te kau atu ki fakatasiga, mo te galuega talai. E aofia i ei ‵tou olaga kātoa. E maua ne tatou a fakaosoosoga i aso takitasi—kāti i se auala fai lēmū, io me e fai ‵tonu mai—kolā e mafai o ‵fuli ei tatou keatea mai te tapuaki atu ki te Atua. Ne a ‵tou mea ka fai māfai ko fakaosoosogina tatou i vaegā auala penā? I tena tusi ki Kelisiano fakamaoni i Efeso, ne fakamalosi atu a Paulo ki a latou, penei: “Taumafai o tau‵loto ki mea kolā e fiafia ki ei te Aliki.” (Efeso 5:10) E fakaasi mai ne tala e uke i te Tusi Tapu a te aogā o te faiga tenā.
12 I te otiga ne fakafoki atu ki te kau Isalaelu a te pusa o te feagaiga telā ne tausi i Kiliata Iealima mō tausaga e 70, ne manako a te Tupu ko Tavita ke avatu te pusa tenā ki Ielusalema. Ne fakaasi atu ne ia tena manakoga tenā ki takitaki o matakāiga ke fakagasue aka te Pusa ‘māfai e talia ne latou kae ko te loto foki o Ieova’ ke fai penā. Kae ne seki ‵sala tonu atu a ia ki te loto o Ieova e uiga ki te faiga tenā. Kāti moi ne fai a ia penā, penei e sē tuku atu eiloa te Pusa ki luga i te kā. Ne ‵tau eiloa o amo aka ne te kau Koate te pusa tenā i olotou tuauma e pelā eiloa mo te fakatonuga a te Atua. E tiga eiloa ne ‵sala atu sāle Tavita ki a Ieova, ne fakatamala tou tagata ke ‵sala faka‵lei atu ki ei i te taimi tenā. Ne ma‵sei ‵ki a mea ne iku mai i ei. Ne fai mai fakamuli a Tavita, penei: “Ne fakasala ei matou ne te Aliki te ‵tou Atua, me i a tatou ne seki tavini atu ki a ia e pelā mo te mea e ‵tau o fai ne tatou.”—1 Nofoaiga Tupu 13:1-3; 15:11-13; Numela 4:4-6, 15; 7:1-9.
13 I te taimi ne ave ei ne te kau sa Levi a te Pusa ki te fale o Opeta Etoma i Ielusalema, ne usu i ei te pese telā ne ‵fatu ne Tavita. Ne aofia i ei te fakamasauaga ‵loto tenei: “Olo ki te Aliki ke fesoasoani atu, kae tapuaki atu faeloa ki a ia. . . . Ke masaua ne koutou a vavega kolā ne fai ne te Atua, mo fakamasinoga kolā ne fai.”—1 Nofoaiga Tupu 16:11, 12.
14 A koi tuai o mate a Tavita, ne polopoloki atu a ia ki tena tama ko Solomona, penei: “Kafai e tautali koe i a ia [ko Ieova], kae ka talia ne ia a koe.” (1 Nofoaiga Tupu 28:9) I te taimi ne fai ei a ia mo tupu, ne fanatu a Solomona ki Kipeona, ko te koga ne tu ei te faleie o te Aliki, o avatu tena taulaga ki a Ieova. I konā foki eiloa ne fesili atu ei a Ieova ki a Solomona, penei: “Se a te mea e manako koe ke avatu ne au ki a koe?” I tena tali ki te fakamolemole a Solomona, ne tuku atu ei ne Ieova ki a ia te poto mo te atamai ke takitaki ne ia a Isalaelu, kae ne fakaopoopo atu foki ne Ia ki ei te maumea mo te takutakua. (2 Nofoaiga Tupu 1:3-12) Ne faite ne Solomona te faletapu gali mai te fakaaogāga o te ata telā ne tuku atu ne Ieova ki a Tavita. I te taimi ne fai ei ne Solomona ana avaga, ne fakatamala a ia i te ‵sala atu ki a Ieova. Ne avaga a Solomona ki fāfine kolā ne seki tapuaki atu ki a Ieova. Fakamuli ifo, ne ‵fuli ne fāfine konei tena loto keatea mai i a Ieova. (1 Tupu 11:1-10) Tela la, faitalia me pefea te takutakua, te poto mo te atamai o tatou, e tāua ‵ki eiloa ke “tau‵loto [tatou] ki mea kolā e fiafia ki ei te Aliki”!
15 Ne faka‵mafa te tāua o te mea tenei i mea kolā ne ‵tupu ki te tupu ko Asa, te mokopū o Solomona. I te sefulutasi tausaga o te faiga o Asa mo fai te tupu, ne o‵mai a Sela, se tagata Sutana, mo te toko miliona o ana tāgata o taua atu ki tino Iuta. E mata, ne faka‵sao ne Ieova a tino Iuta? I te 500 tausaga mai mua atu i ei, ne fakaasi faka‵lei mai ne Ieova a mea kolā ka maua ne ana tino māfai e faka‵logo latou ki a ia kae tausi ki ana fakatonuga mo mea kolā ka ‵tupu māfai e se faka‵logo latou. (Teutelonome 28:1, 7, 15, 25) I te taimi ne fatoā kamata ei tena pulega, ne fakamasei ne Asa a fata faitaulaga mo pou fatu kolā ne fakaaogā i te faiga o tapuakiga fāpaupau i Iuta. Ne fakamalosi atu a ia ki tino ke ‵sala ki a Ieova. Ne seki faka‵tali fua a Asa ke tupu se fakalavelave ki a ia kae ko fatoā fai ei ne ia te mea tenā. Tela la, ona ko tena talitonu ki a Ieova, ne ‵talo atu a Asa ki a ia ke fesoasoani atu ki a latou. Ne a mea ne iku mai i ei? Ne manumalo eiloa a te kau Iuta.—2 Nofoaiga Tupu 14:2-12.
16 E se gata i ei, i te taimi ne manumalo ei a Asa, ne uga atu ne Ieova a Asalia ke fakafetaui ki te tupu kae fai atu, penei: “Asa te Tupu, fakalogo mai, penā foki koutou tino o Iuta mo Peniamina! A te Aliki e fakatasi mai ki a koutou, manafai e tumau te otou faka‵logo ki a ia. Kafai e salasala koutou ki a ia, kae ka vau a ia ki a koutou, kae kafai e fulitua koutou ki a ia, kae ka tiakina foki ne ia koutou.” (2 Nofoaiga Tupu 15:2) Ne toe fakamalosi aka i ei te loto finafinau o Asa, kae ne ‵lago malosi atu ei a ia ki te tapuakiga tonu. Kae i te 24 tausaga mai tua ifo i ei, i te taimi ne toe taua mai ei te suā kautau, ne seki ‵sala atu a Asa ki a Ieova. Ne seki sukesuke a ia ki te Muna a te Atua, kae ne puli foki i a ia a mea ne fai ne Ieova i te taimi ne olo atu ei te kautau Sutana o taua ki tino Iuta. Ne fai ne ia se mea ‵se mai te faitaugasoa atu ki tino Sulia.—2 Nofoaiga Tupu 16:1-6.
17 Ne uga atu ei ne Ieova a te pelofeta ko Hanani ke polopoloki ne ia a Asa. Ne mafai eiloa o salamō a Asa i te taimi ne fakamatala atu ei ki a ia te kilokiloga a Ieova. Kae i lō te fai penā, ne kaitaua a ia kae saisai ne ia a Hanani ki filifili. (2 Nofoaiga Tupu 16:7-10) Ma‵faga o mea fakafanoanoa! Kae pefea la tatou? E mata, e ‵sala atu tatou ki a Ieova kae oti aka, ko ita ma talia ana fakatakitakiga? Kafai e fakaaogā ne se toeaina alofa a te Tusi Tapu ke polopoloki ne ia tatou ona ko te ‵numi fakatasi o tatou mo te lalolagi, e mata, e fakaasi atu ne tatou a te loto fakafetai ki te fesoasoani alofa telā ko maua ne tatou ko te mea ke ‘tauloto tatou ki mea kolā e fiafia ki ei te Aliki’?
Sa Puli o Fesili Atu me ‘Tefea a Ieova?’
18 Kafai ko tō loto māfatia a tino, e mafai ne latou o fai a mea kolā e sē fiafia ki ei a Ieova, faitalia me ko leva ne tavini faka‵lei atu latou ki a Ia. I te taimi ne pokotia ei a Iopu ne se masaki fakatakalialia, ne ‵mate ana tama‵liki, ne kaisoa ana kope tāua, kae ne fakatauemu atu foki ana taugasoa, ne ‵numi masei eiloa a Iopu kae ne mafaufau fua a ia ki a ia eiloa. Ne fakamasaua atu a Eliu ki a ia, penei: ‘E se ‵tagi atu a tino ki te Atua telā ne faite ne ia latou.’ (Iopu 35:10) Ne ‵tau mo Iopu o toe saga atu ki a Ieova ke iloa ei ne ia Tena kilokiloga. Ne talia ne Iopu mo te loto maulalo a te fakamasauāga tenā, kae e fesoasoani mai tena fakaakoakoga tenā ki a tatou ke fai foki penā.
19 Ne iloa ne tino Isalaelu a mea kolā ne fai ne te Atua mō te lotou fenua. Kae ne puli sāle i a latou a mea konā māfai ko fakafesagai atu latou ki fakalavelave kese‵kese i olotou olaga. (Ielemia 2:5, 6, 8) Kafai ne ‵tau o fai ne latou ne filifiliga, ne ‵sala atu latou ki mea kolā e ma‵nako latou ki ei i lō te fesili atu, penei: ‘Tefea a Ieova?’—Isaia 5:11, 12.
Ke ‵Sili Atu Faeloa me ‘Tefea a Ieova?’
20 I te taimi ne oti ei te taviniga a Elia, ne puke ne Elisaia a te gatu ‵loa o Elia telā ne to kae ne fanatu ei a ia ki te vaitafe ko te Iolitana. Ne ‵kini ne ia a te vaitafe ki te gatu tenā kae ne fesili atu, penei: “Tefea te Aliki, te Atua o Elia?” (2 Tupu 2:14) Ne tali mai a Ieova mai te fakaasimaiga ne ia me ko fakatasi atu tena agaga ki a Elisaia. Ne a mea ko iloa ne tatou mai te tala tenei?
21 E tai ‵pau a mea konā mo mea kolā ne ‵tupu i te taimi ne ‵mate atu ei a nisi Kelisiano fakamaoni kolā ne takitaki ne latou te faiga o te galuega talai. Ne suke‵suke faka‵lei a tino kolā ne fatoā ‵tofi aka ke onoono ki te faiga o te galuega, ki te Tusi Tapu kae ne ‵talo atu foki ki a Ieova mō tena fesoasoani. Ne ‵sili atu faeloa latou, penei: ‘Tefea a Ieova?’ Tela la, ne takitaki faeloa ne Ieova ana tino kae ne fakamanuia foki ne ia olotou galuega. E mata, e fakaakoako atu tatou ki te lotou fakatuanaki? (Epelu 13:7) Kafai e penā loa, ka tumau faeloa tatou i te ‵kau atu ki te fakapotopotoga a Ieova, te ‵saga atu ki ana fakatakitakiga, mo te ‵kau fakatasi i te faiga o te galuega telā e takitaki ne Iesu Keliso.—Sakalia 8:23.
Se a Tau Tali?
• Kaia e ‵tau ei o fesili atu tatou penei: ‘Tefea a Ieova?’
• E maua pefea ne tatou i aso nei te tali ki te fesili, ‘Tefea a Ieova?’
• Kaia e sē talia ei a nisi ‵talo kolā e fai ki te Atua mō se fesoasoani?
• Ne a fakaakoakoga mai te Tusi Tapu e fakaasi mai i ei te tāua ke ‘tau‵loto tatou ki mea kolā e fiafia ki ei te Aliki’?
[Fesili mo te Sukesukega]
1. Kafai e ‵sili sāle a tino me ‘Tefea te Atua,’ se a te mea kāti e mafau‵fau latou ki ei?
2. Ko oi a tino e manuia i te lotou ‵sala atu ki te Atua?
3. (a) Tefea te koga e nofo ei a te Atua? (e) Se a te mea e fakauiga ki ei te fesili i te Tusi Tapu me ‘Tefea a Ieova?’
4. E maua pefea ne tatou a mea aogā mai te fakaakoakoga a Tavita i tena ‵sala atu ki a Ieova?
5, 6. Ne ‵sala atu pefea a Iosefatu ki a Ieova i taimi kese‵kese o tena olaga?
7. I āi a ‵talo e talia ne te Atua?
8. Kaia ne seki talia ei ne Ieova a ‵talo a te Tupu ko Saulo?
9. Kaia ne sē ‵lei ei te fakamolemole a Setekaia ke ‵sala atu ki te fesoasoani o Ieova?
10. Kaia ne sē ‵lei ei te auala ne ‵sala atu ei a Ioananu ki te fesoasoani o Ieova, kae se a te mea e iloa ne tatou mai tena mea ‵se tenā ne fai?
11. Kaia e ‵tau ei o fakagalue aka ne tatou te manatu i te Efeso 5:10?
12. Kaia ne sē fiafia ei a Ieova i te taimi ne ave ei ne Tavita a te pusa o te feagaiga ki Ielusalema?
13. Se a te fakamasauaga ne aofia i te pese telā ne usu i te taimi ne oko atu ei te kau sa Levi mo te Pusa?
14. Ne a mea aogā e maua ne tatou mai te fakaakoakoga ‵lei a Solomona mo mea ‵se kolā ne fai fakamuli ne ia i tena olaga?
15. Kaia ne ‵talo atu ei a Asa mo te loto talitonu ki a Ieova ke faka‵sao a tino Iuta i te taimi ne fanatu ei a Sela, te tagata Sutana, o taua atu ki a latou?
16, 17. (a) E ui eiloa ne manumalo a Asa, se a te fakamasauaga ne tuku atu ne Ieova ki a ia? (e) Se a te fesoasoani ne maua ne Asa i te taimi ne fai ei ne ia se mea ‵se, kae ne a ana mea ne fai? (i) Ne a mea aogā e maua ne tatou māfai e mafau‵fau tatou ki faifaiga a Asa?
18. Ne a mea aogā e maua ne tatou mai pati a Eliu ki a Iopu?
19. Ne a mea ne puli sāle i te kau Isalaelu ke fai?
20, 21. (a) Ko oi a tino i aso nei e fakaasi atu ne latou te kilokiloga a Elisaia i te ‵sala atu ki fakatakitakiga a Ieova? (e) E mafai pefea o fakaakoako tatou ki te lotou fakatuanaki kae ne a mea aogā ka maua ne tatou mai i ei?