Ko Oti Ne Fakatapu Koutou

1. Ne a fakalavelave ne maua aka ne Neemia i te taimi ne toe foki ei tou tagata ki Ielusalema? (Onoono ki te ata i te kamataga.)

E FAI‵PATI a tino o Ielusalema. E nofo atu i loto i se koga o te faletapu se tino fakaa‵tea e lauiloa i te faiga o amioga ma‵sei. Ko tiakina ne te kau Levi olotou galuega. I lō te takitaki ne latou te faiga o te tapuakiga, a toeaina ko fakatau olotou mea i te Sapati. E tokouke a tino Iutaia ko a‵vaga ki tino e se ne Iutaia. A mea konei, ko nāi fakalavelave fua kolā ne maua aka ne Neemia i te taimi ne toe foki mai ei tou tagata ki Ielusalema i se taimi mai tua ifo o te 443 T.L.M.​—Nee. 13:6.

2. Ne fai pefea a Isalaelu mo fai se fenua ne fakatapugina?

² A Isalaelu se fenua ne tukugina atu ki te Atua. I te 1513 T.L.M., ne loto fia‵fia eiloa te kau Isalaelu o fai te loto o Ieova. Muna a latou: “Ka fai ne matou so se mea e faipati mai ei te Aliki [Ieova].” (Eso. 24:3) Tela la, ne fakatapu latou ne te Atua, io me fakasino atu ki a latou e pelā me ne ana tino filifilia. Se tauliaga eiloa tenā! E fasefulu tausaga mai tua ifo, ne fakamasaua atu a Mose ki a latou: “A koutou ne tino e tapu ki a Ieova te otou Atua. Ko koutou kolā ne filifili ne Ieova te otou Atua ke fai mo ana tino, se kope fakapito, mai tino katoa kolā e ‵nofo i luga i te lalolagi.”​—Teu. 7:6, NW.

3. Se a te tulaga faka-te-agaga o tino Iutaia i te taimi ne oko mai ei a Neemia ki Ielusalema i te lua o taimi?

³ Se mea fakafanoanoa, i te loto finafinau telā ne maua muamua ne te kau Isalaelu i te fai o latou mo fenua e tapu ne seki tumau. E ui eiloa e isi ne tino taki tokotasi kolā ne tavini atu ki te Atua, ne masani o manava‵se malosi atu a tino Iutaia ki tulaga ‵malu o latou i lō te faiga o te loto o te Atua. I te taimi ne oko mai ei a Neemia ki Ielusalema i te lua o taimi, e nofo ki se selau tausaga ko ‵teka talu mai te taimi ne toe ‵foki mai ei se ‵toega fakamaoni mai Papelonia o toe fakatu a te tapuakiga tonu. Ko gasolo o vāivāi a te loto finafinau o te fenua ki mea faka-te-agaga.

4. Ne a mea ka mafau‵fau tatou ki ei kolā e mafai o fesoasoani mai ke tumau tatou e pelā me ne tino ne fakatapu?

⁴ E pelā mo te kau Isalaelu, ko oti ne fakatapu ne te Atua a Molimau a Ieova i aso nei i se auala lasi. A Kelisiano fakaekegina mo tino o te “vaitino e tokouke” e tapu, ne filifilia mō te taviniga tapu. (Faka. 7:9, 14, 15; 1 Koli. 6:11) E seai se tino i a tatou e manako ke galo a tena tulaga tapu i mua o te Atua e pelā mo te mea ne fai fakamuli ne te kau Isalaelu. Se a te mea e mafai o fesoasoani mai ki a tatou ke mo a e tupu a te mea tenei ko te mea ke tumau tatou i te tapu kae aoga i te galuega a Ieova? I te sukesukega tenei, ka mafaufau tatou ki mea e fa kolā ne faka‵mafa mai i te Neemia mataupu e 13: (1) ‵Kalo kea‵tea mai taugasoa ma‵sei; (2) ‵lago atu ki fakatokaga a te fakapotopotoga; (3) fakamuamua a mea faka-te-agaga; kae ko te (4) tausi faka‵lei tou iloga faka-Kelisiano. Ke sukesuke tatou ki manatu takitasi konei.

‵KALO KEA‵TEA MAI TAUGASOA MA‵SEI

5, 6. Ko oi a Eliasipa mo Tovia, kae kaia ne isi ei se fesokotakiga o Eliasipa mo Tovia?

⁵ Faitau te Neemia 13:4-9. E se faigofie ke tumau tatou e pelā me ne tino ne fakatapu i a tatou ko sikomia ne fakamalosiga sē ‵ma. Mafaufau ki a Eliasipa mo Tovia. A Eliasipa se faitaulaga sili, kae ko Tovia se tino Amoni kae kāti se ofisa o te malo o Pelesia telā e fakateletele ne ia te fenua o Iuta. Ne ‵teke atu a Tovia mo ana taugasoa ki taumafaiga ke toe faite a ‵pui o Ielusalema. (Nee. 2:10) Ne fakatapu a tino Amoni ma o‵mai ki te kogā laukele o te faletapu. (Teu. 23:3) Tela la, kaia ne fakaavanoa ei ne te faitaulaga sili se koga i loto i te fale‵kai o te faletapu mō se tagata pelā mo Tovia?

⁶ Ne fai a Tovia mo taugasoa pili o Eliasipa. Ne a‵vaga a Tovia mo tena tama tagata ko Ieoananu ki fāfine Iutaia, kae ne tavae malosi a Tovia ne tino Iutaia e tokouke. (Nee. 6:17-19) A te mokopuna tagata e tokotasi o Eliasipa ne avaga ki te tamaliki fafine a Sanipalata, te kovana o Samalia kae se taugasoa pili e tokotasi o Tovia. (Nee. 13:28) Kāti e fakamatala mai i sokoga koneia te pogai ne talia ei ne te Faitaulaga Sili ko Eliasipa ke fakamalosi a ia ne te tino sē talitonu kae ‵teke. Kae ne fakaasi mai ne Neemia a te alofa fakamaoni ki a Ieova mai te lakuga o mea katoa a Tovia ki tua mo te fale‵kai.

7. E ‵kalo kea‵tea pefea a toeaina mo nisi tino mai te faiga o mea kolā e fakalailai ei olotou tulaga tapu i mua o Ieova?

⁷ E pelā me ne tino tukugina atu ki te Atua, e ‵tau o fakamuamua faeloa a ‵tou a‵lofa fakamaoni ki a Ieova. Kafai e se ‵piki ‵mau tatou ki ana tulaga amio‵tonu, ka sē tumau tatou e pelā ne tino ne fakatapu i ana mua. Ke mo a e talia ne tatou a sokoga i kāiga ke fai ei tatou ke manatu māmā ki fakatakitakiga fakavae mai te Tusi Tapu. E takitaki a toeaina Kelisiano ne mafaufauga o Ieova, kae e se ko olotou manatu io me ko lagonaga totino. (1 Timo. 5:21) E fakaeteete a toeaina o ‵kalo kea‵tea mai te faiga o so se mea telā e mafai o gutugutulua ei latou ki te Atua.​—1 Timo. 2:8.

8. Se a te mea e ‵tau o masaua ne tavini tukugina atu katoa a Ieova e uiga ki olotou taugasoa?

⁸ Se mea ‵lei ke masaua ne tatou i “taugasoa ma‵sei e fakama‵sei ne latou a amioga ‵lei.” (1 Koli. 15:33) Kāti e se fai a nisi kāiga o tatou mo fai se fakamalosiga ‵lei i ‵tou olaga. Ne fai ne Eliasipa se fakaakoakoga ‵lei ki tino mai te ‵lago katoatoa atu ki a Neemia i te toe faitega o ‵pui o Ielusalema. (Nee. 3:1) E seki leva, kae fai ne fakamalosiga sē ‵lei a Tovia mo nisi tino ke fai ne Eliasipa a mea kolā e fakalailai ei a ia i mua o Ieova. E fakamalosi tatou ne taugasoa ‵lei ke fai a fakamoemoega faka-Kelisiano kolā e aoga, pelā mo te faitau ki te Tusi Tapu i aso katoa, ‵kau ki fakatasiga faka-Kelisiano, mo te ‵kau ki te galuega talai. E ‵tau eiloa o a‵lofa kae amanaia tatou ki tino o te kāiga kolā e fakamalosi mai ke fai ne tatou a te mea tonu.

KE ‵LAGO ATU KI FAKATOKAGA A FAKAPOTOPOTOGA

9. Kaia ne fakamakosu ei a fakatokaga o te faletapu, kae ne ‵losi atu ne Neemia ki a ai?

⁹ Faitau te Neemia 13:10-13. E foliga mai me ko oti ne taofi aka a meaalofa katoa kolā ne fai sāle ki te faletapu i te taimi ne toe foki mai ei a Neemia ki Ielusalema. Ona ko te seai o se fesoasoani e maua i te feitu tenei, ne tiakina ei ne te kau Levi olotou tofiga kae olo o ga‵lue i olotou fatoaga. Ne ‵losi atu a Neemia ki pule lagolago mō te mea tenei. A te tonuga loa, e se fai faka‵lei ne latou olotou tiute. Kāti e se puke ne latou a te tasi vae sefulu a tino io me e se ave ne latou ki te faletapu, e pelā mo te mea ne ‵tofi atu ke fai ne latou. (Nee. 12:44) Tenā ne fai ei ne Neemia se faiga ke ‵tae te tasi vae sefulu. Ne filifili ne ia a tāgata fakatuagagina ke onoono ki mea o te faletapu mo te fakasoaga o mea i taimi mai mua.

10, 11. Se a te tauliaga e maua ne tino o te Atua i te ‵lago atu ki te tapuakiga tonu?

¹⁰ E mata, e isi se akoakoga e maua ne tatou i konei? Ao, e fakamasaua mai me se tauliaga o tatou ke fakaaloalo atu ki a Ieova mai te fakaaogaga o ‵tou mea tāua. (Faata. 3:9) Kafai e fai meaalofa tatou o ‵lago atu ki tena galuega, e tuku atu fua ne tatou ki a Ieova ana mea. (1 Nofo. 29:14-16) E mafai o sē mafau‵fau tatou me e uke ‵tou mea ne tuku atu, kae kafai e isi se manakoga i ei, e ‵kau fakatasi a tatou katoa i ei.​—2 Koli. 8:12.

¹¹ I tausaga e uke, ne ‵kami faeloa ne se kāiga lasi e tasi se tauavaga paenia ma‵tua ke ‵kai fakatasi latou i se ‵kaiga e tasi i vaiaso katoa. E ui eiloa e tokovalu a tamaliki a te tauavaga konei, e fai sāle penei a pati a te mātua, “Se a te fakalavelave māfai e faopoopo mai e lua a tifa ke kātoa te tokosefulu i te taipola?” Kāti e se uke malosi a meakai i se ‵kaiga e tasi i vaiaso katoa, kae ko oko eiloa i te loto fakafetai o paenia konā ki te uiga talimālō ne fakaasi atu ki a lāua! I te suā feitu, ne fai lāua mo fakamanuiaga ki te kāiga tenā. Ne fesoasoani atu a pati fakamalosi mo tala a te tauavaga paenia ke fakamalosi aka a tamaliki ke gasolo ki mua i te feitu faka-te-agaga. Fakamuli ifo, ne ga‵lue katoa latou i te taviniga tumau.

12. Se a te fakaakoakoga ‵lei ne fai ne tāgata filifilia i te fakapotopotoga?

¹² Tenei te suā akoakoga: E pelā mo Neemia, e fai ne tāgata filifilia i aso nei a te takitakiga i te ‵lago atu ki fakatokaga a te fakapotopotoga. E maua ne nisi tino i te fakapotopotoga a mea aoga mai i olotou fakaakoakoga. I te feitu tenei, e fakaakoako foki a toeaina ki te apositolo ko Paulo. Ne ‵lago atu tou tagata ki te tapuakiga tonu kae tuku atu a fakatakitakiga aoga. Pelā me se fakaakoakoga, ne tuku atu ne ia a manatu aoga ki te faiga o meaalofa.​—1 Koli. 16:1-3; 2 Koli. 9:5-7.

KE FAKAMUAMUA A MEA FAKA-TE-AGAGA

13. Ne sē āva atu pefea a nisi tino Iutaia ki te Sapati?

¹³ Faitau te Neemia 13:15-21. Kafai e talia ne tatou ke fakalave‵lave malosi tatou i mea faka-te-foitino, a ‵tou feitu faka-te-agaga ka gasolosolo malie eiloa o ‵galo atu. E ‵tusa mo pati i te Esoto 31:13, ne fai a te Sapati i vaiaso katoa ke fakamasaua atu ki tino Isalaelu i a latou ne tino ko oti ne fakatapu. Ne ‵tau o fai a te Sapati mo aso e fai ei a tapuakiga a kāiga, ‵talo, mo te mafaufau ‵loto ki te Tulafono a te Atua. Kae ki nisi taugasoa o Neemia, ne fai a te Sapati pelā me se aso masani​—ko te faiga eiloa o pisinisi. Ko oti ne fakatafa aka kea‵tea a te faiga o te tapuakiga. I te kilo atu ki mea ko ‵tupu, ‵pono ei ne Neemia a mataloa o te fa‵kai i te fakaafiafi o te ono o aso, kae afuli kea‵tea a tino fai pisinisi a koi tuai o kamata a te Sapati.

14, 15. (a) Se a te mea e mafai o tupu ki a tatou māfai e se fakatapulā ne tatou a te faiga o ‵tou pisinisi? (e) E mafai pefea o ulu atu tatou ki loto i te koga malōlō o te Atua?

¹⁴ Se a te mea e mafai o tauloto ne tatou mai te fakaakoakoga a Neemia? A te akoakoga e tasi, e ‵tau mo tatou o fakatapulā a te faiga o ‵tou pisinisi. Me e faigofie o ‵sipa ‵tou loto​—io me vaelua ‵tou a‵lofa​—maise eiloa māfai ko fia‵fia malosi tatou ki ‵tou galuega ‵togi. Ke masaua a pati a Iesu e uiga ki te tavini ki matai e tokolua. (Faitau te Mataio 6:24.) E isi ne auala ne maua ei ne Neemia a tupe, kae ne fakaaoga pefea ne tou tagata a tena taimi i Ielusalema? (Nee. 5:14-18) I lō te kausaki atu ke maua a fesokotakiga fai pisinisi mo tino Tulo io me ko nisi tino aka, ne tuku katoatoa atu a ia o fesoasoani ki ana taina kae fai a mea kolā e ‵lago atu ki te faka‵maluga o te igoa o Ieova. E penā foki i aso nei, e ‵saga tonu a toeaina mo tavini fesoasoani o fai a mea kolā e aoga ki te fakapotopotoga, kae e a‵lofa eiloa olotou taina mo tuagane ki a latou ona ko te lagonaga tenei. Kae ko te ikuga, e maua eiloa te alofa, te filemu, mo te tokagamalie i va o tino o te Atua.​—Eseki. 34:25, 28.

¹⁵ Faitalia me ko sē faka‵malu ne Kelisiano se Sapati i vaiaso katoa, e fai mai a Paulo ki a tatou me “koi isi eiloa se sapati malōlō mō tino o te Atua.” Ne toe fai mai a ia: “Te tino telā ko oti ne ulu ki loto i te koga malōlō o te Atua ko oti foki ne malōlō mai i ana galuega totino, e pelā eiloa mo te Atua ne malōlō mai i ana galuega.” (Epe. 4:9, 10) E pelā me ne Kelisiano, e mafai o ulu atu tatou ki loto i te koga malōlō o te Atua mai te ga‵lue e ‵tusa mo tena fuafuaga. E mata, e fakamuamua ne koe mo ou tino pele a te tapuakiga a te kāiga, ‵kau ki fakatasiga, mo te galuega talai i otou olaga? Kāti e se ‵tau o talia ne tatou a ‵tou pule io me ko taugasoa fai pisinisi, maise eiloa māfai e se āva latou ki mea faka-te-agaga kolā e fakamuamua ne tatou. A ko te ikuga, kāti e ‵tau mo tatou ‘o ‵pono a mataloa ki te fa‵kai kae afuli kea‵tea a tino mai Tulo’ ko te mea ke fakamuamua kae ‵saga tonu tatou ki mea tapu. Ona ko tatou ko oti ne fakatapu, se mea ‵lei ke fesili ifo ki a tatou eiloa, ‘E mata, e fakaasi atu i te auala e ola ei au me ko oti au ne ‵vae kea‵tea mō te galuega a Ieova?’​—Mata. 6:33.

KE TAUSI TOU ILOGA PELĀ ME SE KELISIANO

16. Ne fakamataku pefea a te iloga o te fenua e pelā me ne tino ne fakatapu i aso o Neemia?

¹⁶ Faitau te Neemia 13:23-27. I aso o Neemia, a tāgata Isalaelu ne a‵vaga ki fāfine mai fenua fakaa‵tea. I tena āsiga muamua ki Ielusalema, ne fai ne Neemia ke saina ne tāgata ma‵tua katoa se feagaiga e tauto ei latou me ka sē a‵vaga eiloa latou ki tino fapaupau. (Nee. 9:38; 10:30) I nāi tausaga fakamuli ifo, ne seki maua atu fua ne ia a tāgata Iutaia ko a‵vaga ki fāfine mai fenua fakaa‵tea, kae ko pili foki o galo i a latou a te lotou iloga e pelā me ne tino ko oti ne fakatapu mō te Atua! E se mafai ne tamaliki a fāfine fakaa‵tea konei o fai‵tau io me fai‵pati i te ‵gana Epelu. Kafai ko ma‵tua latou, e mata, ka fai mai latou i a latou ne tino Isalaelu? Io me ka mafau‵fau pelā i a latou ne tino Asetota, tino Amoni, io me ne tino Moapi? E aunoa mo te iloa o te ‵gana Epelu, e mata, e mafai o malama‵lama latou i te Tulafono a te Atua? E mafai pefea o iloa ne latou a Ieova kae filifili ke tavini atu ki a ia i lō atua ‵se kolā ne tapuaki ki ei olotou mātua? Ne manakogina ke fai fakavave se faiga, kae ne fai eiloa ne Neemia a te mea tenā.​—Nee. 13:28.

17. E mafai pefea o fesoasoani atu a mātua ki olotou tamaliki ke maua se fesokotakiga totino mo Ieova?

¹⁷ Se a te mea e akoako mai ki a tatou ne te fakaakoakoga a Neemia? I aso nei, e ‵tau o fai ne tatou ne faifaiga mautinoako te mea ke fesoasoani atu ki ‵tou tamaliki ke maua ne latou a te iloga o te Kelisiano. Mātua, fesili ifo ki a koutou eiloa, ‘E pefea a te iloa ‵lei ne aku tamaliki o fai‵pati ki te “‵gana ‵ma” o muna‵tonu mai i Tusitusiga Tapu? (Sefa. 3:9, NW) E mata, e fakaasi mai i sau‵talaga a aku tamaliki a te fakamalosiga a te agaga o te Atua io me ko te agaga o te lalolagi?’ Ke mo a e loto vāivāi vave māfai e isi se avanoaga ke fakamalosi atu. E manakogina se taimi e lava ke tauloto ki se ‵gana, maise eiloa māfai e sikomia tatou ne mea kolā e mafai o fakalavelave mai. E fe‵paki au tamaliki mo fakamalosiga e uke ko te mea ke gutugutulua latou. Tela la, ke fakaaoga a Tapuakiga a Kāiga mo nisi avanoaga ke fesoasoani atu ki au tamaliki ke ati aka se fesokotakiga ‵pili mo Ieova. (Teu. 6:6-9) Faka‵mafa atu a mea aoga kolā e mafai o maua i te ‵tu ‵kese mai te lalolagi a Satani. (Ioa. 17:15-17) Kae taumafai ke ‵goto ifo ki olotou loto.

18. Kaia e ‵lei atu ei a mātua Kelisiano i te fakatokaga olotou tamaliki ke fai se tukuatuga ki a Ieova?

¹⁸ I te fakaotiga, ka fai ne tamaliki taki tokotasi olotou fakaikuga totino e uiga ki te taviniga ki te Atua. E ui i ei, e uke a mea e mafai ne mātua o fai. E aofia i te mea tenei a te faiga o se fakaakoakoga ‵lei, fakatokaga o tapulā mautinoa, mo te sau‵tala fakatasi mo tamaliki ki ikuga kolā ka oko ki ei olotou fakaikuga. Mātua, e seai se tino e ‵lei atu i lō koutou i te fakatokaga otou tamaliki ke fai se tukuatuga ki a Ieova. E ma‵nako latou ki tou fesoasoani ke maua kae tausi te lotou iloga e pelā me ne Kelisiano. E tonu, e ‵tau mo tatou katoa o mataala ko te mea ke sē ‵galo i a tatou a ‵tou “gatu” fakatusa​—ko uiga mo tulaga kolā e iloa ei i a tatou ko soko o Keliso.​—Faka. 3:4, 5; 16:15.

E MASAUA FAELOA KE OKO KI TE “SE-GATA-MAI”

19, 20. E mafai pefea o masaua tatou ne Ieova ke oko ki te “se-gata-mai”?

¹⁹ A te taugasoa e tokotasi o Neemia ko te pelofeta ko Malaki, telā ne fai mai me “e isi se tusi i ona mua telā e tusi i ei a . . . tino kolā e ma‵taku kae āva ki te Aliki [Ieova].” (Mala. 3:16, 17) Ka sē puli lele i a Ieova a latou kolā e ma‵taku tonu ki a ia kae a‵lofa ki tena igoa.​—Epe. 6:10.

²⁰ Ne ‵talo atu a Neemia: “Ke masaua mai au, e toku Atua, ke oko ki te se-gata-mai.” (Nee. 13:31, NW) E pelā mo Neemia, ka tusi ‵tou igoa i te tusi a te Atua māfai e tumau tatou i te ‵teke atu ki taugasoa ma‵sei, ‵lago atu ki fakatokaga a te fakapotopotoga, fakamuamua a mea faka-te-agaga, kae puipui ‵tou iloga e pelā me ne Kelisiano. ‘Ke tumau i te tofotofo aka me e tumau tatou i te fakatuanaki.’ (2 Koli. 13:5) Kafai e fakatumau ne tatou a ‵tou fesokotakiga mo Ieova e pelā me ne tino ne fakatapu, ka masaua faeloa ne ia tatou ke oko ki te “se-gata-mai.”