MEA E MAFAI O FAI ONA KO TE ˋTOGI ˋMAFA O MEA

Fakaaoga Fakaˋlei Au Tupe

E faigata ˋki ki a tatou katoa māfai ko olo aka te ˋtogi o mea. Kae e se ˋtau o loto vāivāi koe. Kāti e isi ne mea e mafai ne koe o fai ke momea aka te ˋlei o tou olaga.

POGAI E TĀUA EI

Kafai e se taumafai koe o fai fakaˋlei au tupe, ka mafai o uke a fakalavelave i mea tau tupe e fepaki mo koe, kae fai fua i ei ke manavase malosi koe. Kafai foki loa e se uke au tupe, e isi ne mea e mafai ne koe o fai ke fakaaoga fakaˋlei ne koe au tupe.

MEA E MAFAI NE KOE O FAI

Ke ola e ˋtusa mo au mea e maua. Kafai e fai ne koe te mea tenei, ka mafai eiloa o pule fakaˋlei atu koe ki au tupe kae mafai o toka koe mō so se mea fakapoi e sae aka.

Ko te mea ke mafai o ola koe e ˋtusa mo au mea e maua, fai sau pateti—se palani ke iloa ne koe te aofaki o tou peofuga mo au tupe e fakamāumāu. I te taimi e fakatoka ei tau pateti, onoono fakaˋlei ki mea kolā e manakogina malosi ne koe. Ko fai ei ne koe te ˋtoe mea e mafai ke tautali i tau palani tenā, kae fai a fakamaˋfuliga māfai ko isi se mafuliga ki tou peofuga io me ko te ˋtogi o mea. Kae kafai koe se tino avaga, ke fai fakatasi ne koulua mo tau avaga a lua fakaikuga.

ˋTofo te mea tenei: ˋTogi au mea māfai e mafai i lō te puke fakakaitalafu. Ne iloa aka ne nisi tino me mai te fai penā, ne mafai ei o tumau latou i te tauˋtali ki te lotou pateti kae seai ne kaitalafu. Ke fakamāumāu foki ne taimi o onoono ki au pepa mai te pagike kolā e fakamatala mai ei te aofaki o au tupe. Ka fai ei ke se tō manavase malosi koe māfai e iloa ne koe te aofaki o au tupe koi ˋtoe.

E mafai o faigata ke ola e ˋtusa mo au mea e maua. Kae kafai ne fai fakaˋlei tau pateti ka aoga malosi eiloa. Ka mafai foki o fai ei ke mo a ma tō manavase koe.

“Galue tena ˋtogi.”—Luka 14:28.

Puipui tau galuega ˋtogi. Ne a mea aoga e mafai o fai ne koe ke puipui tau galuega ˋtogi? Konei a nai mea: Ke mo a ma talimuli. Ke maua se kilokiloga ˋlei e uiga ki tau galuega. Fakaasi atu te loto fesoasoani kae galue malosi. Ke āva ki tino. Fakalogo ki tulafono, kae taumafai ke momea aka tou atamai i tau galuega.

Sa fakamāumāu au tupe ki mea sē aoga. Fesili ifo ki a koe eiloa, ‘E mata, e fiafia au o fakamāumāu a tupe ki mea e se aoga?’ E pelā me se fakaakoakoga, e tokouke a tino e fakamāumāu ne latou olotou tupe kolā ne gaˋlue malosi ki ei ki vailakau tapu, kemupolo, te ˋpusi, io me ko te inu malosi ki meainu maˋlosi. A mea konei e mafai o fai ei ke maˋsaki latou kae fakaˋtea mai olotou galuega.

“E fiafia te tagata telā e maua ne ia te poto . . . Te poto e ˋlei atu i lō te mauaga o siliva.”—Faataoto 3:13, 14.

ˋTeu a tupe mō fakalavelave ˋtupu. Kafai e mafai, ke ˋteu se aofaki foliki o au tupe mō fakalavelave ˋtupu fakafuasei. E mafai o fai ne au tupe konā ke mo a ma tō manavase koe māfai e masaki fakapoi koe io me se tino o tou kāiga, māfai ko seai sau galuega io me tupu se fakalavelave fakapoi.

“Fakalavelave mo mea ˋtupu fakafuasei e ˋtupu ki [a tatou] katoa.”—Failauga 9:11.

Auala ke ˋTeu a Tupe

Fakatoka faeloa meakai i te fale.

A te ˋkai kae inu faeloa i faleˋkai e mafai o ˋtogi ˋmafa. E tonu, e uke a taimi mo taumafaiga e manakogina ke fakatoka a meakai i te fale, kae e uke ˋki a tupe e mafai o ˋteu i ei. Ka mafai foki o fakatoka fakaˋlei ne koe au meakai.

Filifili fakaˋlei au mea e ˋtogi.

Fakatoka se fakasologa o au mea e ˋtogi kae tautali ki ei. Kalo keaˋtea mai te ˋtogi o mea kolā e se manakogina malosi.
Kafai e ˋtogi māmā se mea, ˋtogi ke uke a mea mai ei. Fakamautinoa me isi se koga mo tuku i ei a meakai kolā e maˋsei vave ko te mea ke mo a e māumāu.
ˋTogi a mea kolā e ˋtogi māmā māfai e ˋlei.
Onoono ki te itaneti ke mafai o maua a mea tai ˋtogi māmā kae ˋkalo keaˋtea mai te ˋtogi o mea i sitoa kolā ne seki mafaufau koe o ˋtogi, kae taumafai ke iloa ne koe te aofaki o au sene ko oti ne fakamāumāu. Kafai e mafai o ˋtogi a mea i te itaneti i te koga e nofo koe i ei, e mata, ka aoga te mea tenā ki a koe?
Onoono ki mea kolā ko paˋkū māfai e isi. Ke fakapauˋpau te ˋtogi o mea, e aofia i ei te ˋtogi o te iti, te vai mo nisi mea aka.

Mafaufau fakaˋlei koi tuai o fakaˋfou au mea.

E isi faeloa ne telefoni ˋfou mo nisi mea aka e faite ne kamupane ke maua i ei ne latou a tupe e uke. Tela la, ke mānava malie kae fesili ifo: ‘E mata, ka aoga eiloa ki a au ke ˋtogi a telefoni ˋfou penei? E mata, tenei te taimi ke fakafou taku telefoni? Kae kafai e manakogina ke fai penā, e mata, e ˋtau eiloa o ˋtogi ne au te ˋtoe telefoni fou?’

Faite kae toe fakaaoga ou kope.

Tausi fakaˋlei ou kope ke fakaaoga ne koe i se taimi leva, kafai e ˋtogi ˋmafa, faite fakaˋlei māfai ko masei. Kāti se mea ˋlei foki ke ˋtogi ne koe a kope kolā ne fakaaoga ne nisi tino.

ˋToki au meakai.

E mata, e mafai o fakaavanoa ne koe se koga mo ˋtoki au meakai? Mai te fai penā, ka se uke au tupe e fakamāumāu ki te ˋtogiga o meakai. Ka mafai o ˋtoki ne koe ke fakatau atu ki tua io me tuku atu ke fakaaoga ne nisi tino.

“A palani a tino gaˋlue malosi e manuia eiloa.”—Faataoto 21:5.

“E onoono faeloa māua ki te ˋtogi o mea i aso takitasi, kae fakaaoga fakaˋlei foki a te mā credit card.”—Miles, Egelani.

“Koi tuai o olo matou o ˋtogi a mea i sitoa, e fakatoka faeloa ne te motou kāiga se fakasologa o mea kolā e manakogina ne matou.”—Jeremy, U.S.A.

“E fakamautinoa faeloa ne matou me e lava motou tupe mo ˋtogi a mea e maˋnako matou ki ei, kae fakatafa foki ne matou a tupe mō fakalavelave ˋtupu fakafuasei.”—Yael, Isalaelu.

“E akoako ne māua mā tamaˋliki ke faite a mea kolā ko maˋsei i lō te ˋtogi o mea ˋfou. E aofia i ei te motou motoka mo nisi kope i te fale. E taumafai foki māua mo taku avaga ke mo a ma ˋtogi a toe mea ˋfou kolā ko isi i sitoa.”—Jeffrey, U.S.A.

“E ˋtoki ne au aku fatoaga kae fagai aku moa ko te mea ke mo a ma uke aku tupe e fakamāumāu. E mafai foki ne au o tuku atu a vesiapolo ke fakaaoga ne nisi tino.”—Hono, Myanmar.

Se fafine e tau ana fuagalakau keseˋkese mai tena fatoaga.