Mareferensiya e Urongwa we Musangano Basa Redu uye Kurarama
CIKUNYANA 5-11
UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI | EKISODHO 31-32
“Rambai Kunamata Anamwari Amweni”
w09 5/15 paji. 11 ndi. 11
Seenzai no Simba kuti Mugare Munhu Akakura—“Zuwa Guru ra Djehovha Raapadhuze”
Kuita zvatinofundiswa no Bhaibheri azviripi nyore, nyanye-nyanye kana zviro zveshishupha. Hinga muezaniso, nguwa shomanani mu masure mekuti Djehovha ainga abvisa Aisraeri mu uranda ku Edjipitu, awona ‘akapapotera Mozesi’ uye ‘akarumbwa eciedza Djehovha.’ Ngei akadaro? Ngokuti anga asina mvura yokumwa. (Eki. 17:1-4) Pasatoti padarika mwedzi miiri mu masure mwe kuita citenderano na Mwari, uye mwe kubhuya kuti ‘acaita zvese zvakabhuiwa na Djehovha,’ Aisraeri akaputsa mutemo wake ngo kunamata mufanikiso. (Eki. 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9) Cinyi cakaaitisa kuti aite izvona? Kainga kuri kuthya nge ndaa yekuti Mozesi ainga asiripopi ke nguwa yakareba paaifundiswa mu Dunhu re Horebhi here? Anga ecithyira here kuti pasina Mozesi, aida kurhwiswa okundwa no aAmareki aakambonyisa ngokuti Mozesi akamutsa muoko dzake? (Eki. 17:8-16) Pasinei no zvakaaitisa kuti adaro, zvirokwazvo nge zvekuti awona ‘akaramba kumuzwira.’ (Zviito 7:39-41) Pauro akakohomedzesa aKristu kuita zviri zvese kuti asagwire mu muitiro umwewo we musikazwa’ wainga uno Aisraeri paaithya kupinda mu Nyika Yakapikirhwa.—Ahe. 4:3, 11.
w12 10/15 paji. 25 ndi. 12
Purutanai Mwari kuti Mubetserhwe no Zvaakagondesa
Djehovha akatanga kudzadzisa zvaainga akapikira mu citenderano co Mutemo ne kuronga kuti pagare no tenda raisenzeswa pa kunamata uye apristi aibetsera anhu ane citema kuti akwanise kureketa naye. Asi Aisraeri akakasika kukanganwa kuti ainga akadzipira kuna Mwari uye kuti “akarhwadzisa Mucena we Israeri.” (Pis. 78:41) Ngo muezaniso, Mozesi paaipaswa nhungamiro mu Dunhu re Sinai, Aisraeri aazi kumuetsera, akatanga kusiya kugonda Mwari, ecirangarira kuti Mozesi ainga aasiya. Hino, akagadzira mufanikiso we oro obhuya kuti: “Israeri uu ndiye Mwari wako, akakubudisa mu nyika ye Edjipitu.” (Eki. 32:1, 4) Pedzepo akaita ‘mutambo eciti ari kuitira Djehovha’ ogwadamira mufanikiso waainga agadzira eciita zvibairo. Djehovha paakazviona, akabvunza Mozesi kuti: “akasika kupauka mu gwanza rendakaabvunza kuti ahambe naro.” (Eki. 32:5, 6, 8) Zvinotsukwarisa kuti kubvira ipona, Aisraeri akagara no maitiro e kupika kuna Mwari asi asikaiti maererano no kupika kaaiita.—Nu. 30:2.
w18.07 paji. 20 ndi. 14
“Ndiani Ari Kudii ra Djehovha?”
Anhu aiziya kuti kunamata mifanikiso yainga iri ndaa yakakura kuna Djehovha. (Eki. 20:3-5) Asi pasati papera nguwa yakareba, awona akatanga kunamata mufanikiso we oro! Kunyazi hazvo zvainga zviri pamhene kuti ainga asikazi kupurutana, Aisraeri akadzinyepera no kurangarira kuti ainga aciri kudii ra Djehovha. Aroni wakareketa kuti kunamata kawo mufanikiso we oro kainga kuitira ‘Djehovha mutambo.’ Djehovha akaitei? Akabvunza Mozesi kuti anhu anga “aita zvakashata” uye ainga ‘apauka pa gwanza raakaabvunza kuti ahambe naro’ Djehovha akanyangadzwa maningi uye akarangarira kupadza dzinza rese.—Eki. 32:5-10.
Kupsvakisisa Upfumi uri mu Soko ra Mwari
w19.12 paji. 3 ndi. 4
“Pane Nguwa” ye Kusenza no Nguwa ye Kuzorora
Ngokuti Djehovha na Djesu akapangidza muezaniso we kuseenza no simba, zvinoreya here kuti atidikani kuzorora? Haiwa. Djehovha aamborembi, hino kuzorora kake kakasiyana ne kedu. Bhaibheri rinobhuya kuti Djehovha paakasika denga no nyika “akaima kuseenza uye akazorora.” (Eki. 31:17) Masoko aya anopangidza kuti Djehovha akaima kusika kuti amboone zviro zvaainga asika. Kunyazi hazvo Djesu aisenza no simba paainga ari pa nyika, aidzipasawo nguwa yo kuzorora no yokurhya no shamwari dzake.—Mt. 14:13; Ruka 7:34.
w87 9/1 paji. 29
Mibvunzo Inoizwa nge Aerengi
Kugara munhu anosisira kuona upenyu (uye kugara no zina mu “bhuku re upenyu”) azvireyi kuti aane upenyu usikaperi, hingana kuti azvizocinji. Mozesi akabvunza Djehovha nge pa musoro pe Aisraeri: “Asi kana mecida henyu, arekererei zvitema zvawo; kana mukasaarekerera ndipfudzei henyu mu bhuku renyu ramakatara.” Asi Djehovha akati kuna Mozesi: “Uya anonga andishaishira ndiye wandicapfudza mu bhuku rangu.” (Ekisodho 32:32, 33) Honde, kunyazi Mwari akatara zina ro munhu unosisira mu “bhuku” rake, munhu uyu ungakwanisa kutama kuzwira Mwari no kuhamba ke nguwa kana kutosiya kutenda kake. Kana izvi zvikaitika, Mwari ‘acapfudza zina rake mu bhuku re upenyu.’—Zvakapangidzwa 3:5.
CIKUNYANA 12-18
UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI | EKISODHO 33-34
“Mawara a Djehovha Akanaka”
it-3 paji. 101
Zina
Kuziya zina ra Mwari kunobatanidza zvakawanda kudarika kuziya madainzirhwe aro basi. (2Mak 6:33) Kuziya zina ra Mwari kunoreya kuziya zvaakapikira, mabasa ake uye mawara ake maererano no zvinobhuiwa mu Bhaibheri. (Onai 1Mad 8:41-43; 9:3, 7; Ne 9:10.) Izvi zvinooneka pana Mozesi, mwanarume ‘waiziya Djehovha nge zina’, kana kuti waimuziya maningi.
w09 5/1 paji. 18 mandi. 3-5
Djehovha Paanopanganidza nge Zvake
Cekutanga cinorekethwa ndi Djehovha nge pamusoro pe unhu ake ngecekuti iyena ndi “Mwari ane usisi.” (Vhersikuro 6) Maererano ne muzii umweni, soko re Cihebheru rinoturikirhwa kuti “usisi” rinoreya kuti Mwari “anozwa usisi, hingana wa baba ku ana awo.” Soko rinoturikirhwa kuti “nyasha” rinoenderana no soko “rinopanganidza nge zve munhu unobetsera umweni unoda rubetso.” Zviri pamhene kuti Djehovha anoda kuti tiziye kuti anobetsera anomunamata hingana zvinoita abereki ku ana awo—no rudo uye cido ce kuabetsera no zvaanoda.—Pisarema 103:8, 13.
Pedzepo Djehovha anobhuya kuti “anononoka kutsamwa.” (Vhersikuro 6) Aakasiki kutsamwira asenzi ake e pa nyika. Iyena aaitiri cinya, asi anoshingirira kushaishirwa uye anoapasa nguwa kuti acinje maitiro awo akashata.—2 Pedru 3:9.
Mwari anoenderera mberi eciti, “akadzara no rudo risikacinji no cokwadi.” (Vhersikuro 6) Rudo risikacinji kana kuti rudo rakagondeka, unhu unodikanwa unoita kuti Djehovha agare ne ukama wakabamba unogara nokusikaperi ne anhu ake. (Dheuteronomiyo 7:9) Cokwadi cese cinobuda kuna Djehovha. Aanyepi kana kunyeperhwa. Nge ndaa yekuti ndi “Mwari we cokwadi,” tinokwanisa kugara no kutenda kakakwana, mu zvese zvaanoreketa, kubatanidzawo zvaakapikira zve mu nguwa ye mberi.—Pisarema 31:5.
w09 5/1 paji. 18 ndi. 6
Djehovha Paanopanganidza nge Zvake
Cokwadi cimweni cikuru cekuti Djehovha anoda kuti tiziye nge zvake nge cekuti “anorekerera kushaisha, kuputsa mutemo uye citema.” (Vhersikuro 7) Iyena “akagadzirira kurekerera” ashaishi anocunyuka. (Pisarema 86:5) Asi aambosii ashaishi asina muphanico. Iyena anodjekesa kuti “aazombosii munhu ano ndaa asikazi kuphanicwa.” (Vhersikuro 7) Mwari munatsi uye wakacena aazombosii ashaishi asikacunyuki asina muphanico. Ricaguma zuwa raacatambira mubairo wawo nge ndaa ye zviro zvakashata zvaanoita.
Kupsvakisisa Upfumi uri mu Soko ra Mwari
w04 3/15 paji. 27 ndi. 5
Mafundo Makuru e Bhuku ra Ekisodho
33:11, 20—Mwari akareketa kudini na Mozesi “akaringirana hope ne hope”? Masoko aya anopangidza kucedzesana keushamwari. Mozesi akareketa no muimiriri wa Mwari uye akapaswa masoko a Djehovha ecibva mu muromo me muimiriri uu. Asi Mozesi aazi kuona Djehovha ngokuti ‘apana angakwanisa kuona Mwari orumbwa ecirarama.’ Kubhuya zvirokwazvo, Djehovha aatozi kureketa na Mozesi. Mutemo ‘wakapaswa paciseenzeswa ngirozi no muoko we mudairiri,’ rinodaro bhuku ra Agaratiya 3:19.
w98 9/1 paji. 20 ndi. 5
Kandai pa Mbuto Yokutanga Zviro Zvinonyanya Kudiikanwa!
Aisraeri ese e anarume no aya ainga akatendeuka kuti agare no Aisraeri, aikohomedzeswa kuti aoneke pamberi pa Djehovha katatu pa gore. Anababa akawanda aienda no akadzi awo pamwepo no ana awo, ngokuti aizviziya kuti mitambo iyona yaizoabetsera maningi ku mwiya. Asi ndiyani aizodziirira nyumba dzawo no minda dzawo kuti asabirhwe pa nguwa yainga ari kumitambo ii? Djehovha akapikira kuti: “Apana munhu acasirira nyika yako paunonga wecienda pamberi pa Djehovha Mwari wako katatu pa gore.” (Ekisodho 34:24) Aisraeri aidikana kugara no kutenda kakabamba kuti asarangarire kuti aizoruza zviro zvekurarama nazvo kana akakanda pa mbuto yo kutanga zviro zvinocokuita no kunamata. Djehovha akaita here maererano no zvaakabhuya? Zviri pamhene kuti honde!
CIKUNYANA 19-25
UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI | EKISODHO 35-36
“Djehovha Anotikwanirisa kuti Tiite Basa Rake”
w14 12/15 paji. 4 ndi. 4
Djehovha Anokomborera Anhu ane Mwoyo Unoda
Djehovha akapfadzwa no zvipo zvakabudiswa no anhu, asi akanyanya kupfadzwa ne kudzipira kawo pakutsigira kunamata ke cokwadi. Awona akadzipira kuseenzesa nguwa yawo uye simba rawo. “Anakadzi ese ainga ane mwoyo une ungwaru aikakosa no muoko dzawo,” inodaro ngano yakhona. Zve zvirokwazvo, “anakadzi ese ainga ano cido mu mwoyo mawo aikosa ukuse we mbudzi no ungwaru.” Uye Djehovha akapasa Bhezareri “ungwaru, kuzwisisa uye uzii wekuita basa rese rekutsetsa.” Ngo kudaro Djehovha akapasa Bhezareri na Oriyabhi, uzii waidikanwa kuti aite basa raaidikana kuita.—Eki. 35:25, 26, 30-35.
w11 12/15 paji. 19 ndi. 6
Anhu Akagondeka e Kare Akatungamirirhwa no Mwiya wa Mwari
Zvakaitika kuna Bhezareri uyo akararama pa nguwa imweyo na Mozesi, zvinopangidza zvakawanda nge zve kuseenza kunoita mwiya mucena wa Mwari. (Erengai Ekisodho 35:30-35.) Bhezareri akasanangurhwa kuti atungamirire pa mabasa e kugadzirhwa ke midziwo dze mu tabhernakuro. Iye ainga ano uzii here we kugadzira zviro asati apaswa basa iri? Dangani. Asi basa raainga apedzesera kuita rainga re kudhinda mubhuroko e Aedjipitu. (Eki. 1:13, 14) Hino, Bhezareri wakazoita kudini basa iri rinoshupha? Djehovha ‘Akamudzadza no mwiya mucena wake, kuti agare no ungwaru, no kuzwisisa, no uzii we kuita mabasa e mushobo wese uye kuti arangarire mazano . . . e kuita midziyo dzakatsetswa dze mishobo yese dzakanyasa kugadzirhwa.’ Kana Bhezareri ainga aano uzii we kuita basa irona, uzii wake wakatunhudzirhwa no mwiya mucena. Ndizvonawo zvakaitika na Oriyabhi. Zvese zviri kupangidza kuti Bhezareri na Oriyabhi akakhorovhera zvakanaka rubetso iri re mwiya mucena, ngokuti aazi basi kuita mabasa awo, asi akafundisawo amweni zvekuita. Zve zvirokwazvo, Mwari akakanda uzii mu mwoyo mawo kuti afundise amweni.
w11 12/15 paji. 19 ndi. 7
Anhu Akagondeka e Kare Akatungamirirhwa no Mwiya wa Mwari
Cimweni cinopangidza kuti Bhezareri na Oriyabhi akatungamirhwa no mwiya wa Mwari, kubamba ke zvaakagadzira. Zviro izvi zvainga zviciri kuseenzeswa padarika makore anokwana 500. (2 Mak. 1:2-6) Kusiyana no anhu anogadzira zviro mazuwa ano, Bhezareri na Oriyabhi aazi kutara mazina awo pa zviro zvaakagadzira. Akaita kuti mbiri yese iende kuna Djehovha.—Eki. 36:1, 2.
Kupsvakisisa Upfumi uri mu Soko ra Mwari
w05 5/15 paji. 23 ndi. 14
Kuguma Pakuziya Makwanza a Djehovha
Kandai pa mbuto ye kutanga zviro zvinecokuita no kunamata. Aisraeri ainga isikadikani kusiya kuti zviro zvokunyama zviapingaidze kuita mabasa a Mwari. Upenyu we Aisraeri wainga usikadkani kutsamira pa mabasa e zuwa no zuwa. Djehovha akasanangura zuwa rimwe pa sumana kuti rigare rakacena, zuwa iri raiseenzeswa basi pa kuita mabasa e kunamata Mwari we cokwadi. (Ekisodho 35:1-3; Numero 15:32-36) Makore ese aidikana kutora nguwa ye kuita magungano macena. (Revhitiko 23:4-44) Cinangwa ca Djehovha cainga ce kuapasa mukana we kuedzurira zviito zvesimba rake no maitiro ake uye kuti atende rudo rukuru ra Djehovha. Ngokuti Aisraeri aipangidza kuti akadzipira kuna Djehovha, awona aizotunhudzira kumuthya uye izvi zvaizoabetsera kuti ahambe mu makwanza ake. (Dheuteronomiyo 10:12, 13) Cokwadi cisikacinji ciri mu mazano aya cingakwanisa kutibetsera mazuwa ano.—Ahebheru 10:24, 25.
w00 11/1 paji. 29 ndi. 1
Kugara no Rupo Kunounza Mupfaro
Cimborangarirai kuti Aisraeri akazwa kudini. Awona akamboshuphika maningi hinga aranda uye akabatana no zvineso zvakawanda. Asi zvino ainga aane rusudzunuko uye upfumi wakawanda. Aizorangarirei nge zve kuita mipiro zviro zvainga anazvo? Pamweni aida kurangarira kuti awona anosisira uye kuti zviro zvaanga anazwo nge zve ziya rawo. Asi awona aazi kurangarira kudaro. Paakabvunzwa kuti aite mipiro kuti atsigire kunamata kakacena, awona akazviita no mwoyo wese. Awona aazi kukanganwa kuti Djehovha ndiye akaita kuti agare no zvese zvaainga anazvo. Awona akaita mipiro yakawandisa ye parata, oro uye n’ombe. Awona ‘ainga ano mwoyo unoda.’ ‘Mwoyo yawo yaiakohomedzesa kuti adaro.’ ‘Mwiya yawo yaiita kuti adaro.’ Wainga uri “mipiro we kudzipira kupa Djehovha.”—Ekisodho 25:1-9; 35:4-9, 20-29; 36:3-7.
CIKUNYANA 26–GUMIGURU 1
UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI | EKISODHO 37-38
“Artari yo Tabhernakuro no Kudikanwa Kayo Pakunamata ke Cokwadi”
it-1 paji. 95 ndi. 6
Artari
Artari yo rusenzi. Artari yo rusenzi (kana kuti “artari ye oro” [Eki 39:38]) yainga yakagadzirhwa no matabwa e mukesha, uye pandenga payo no matii ese anga akatsurutsuthwa ne oro. Denga rayo ranga rakatenderedzwa no oro. Artari yanga yakareba 44,5 cm ku matii ese uye yanga yakakhwirira 89 cm, uye yainga ino “nyanga” mumakhona marongomuna e padenga. Pakakandwawo maaneri mairi ku mati mairi e artari ekukandira miti ye mukesha, miti ii yainga yakatsurutsuthwawo no oro uye yaiseenzeswa pakuthwara artari. (Eki 30:1-5; 37:25-28) Rusenzi yaipisirhwa pa artari kairi pa zuwa, macibesi no madekoni. (Eki 30:7-9, 34-38) Midziyo ye kukandira muriro inodudzwawo kuti yaisenzeswa pakupisira rusenzi, uye zviri pamhene kuti imweni yakadaroko yaisenzeswa pa artari yo rusenzi. (Re 16:12, 13; Ahe 9:4; Re 8:5; onai 2Mak 26:16, 19.) Artari yainga iri mukati me tabhernakuro, padhuze no djira re Mbuto Yakacenesesa, zvokuti inosotobhuiwa kuti yanga iri “pamberi pe areka yecipupuriro.”—Eki 30:1, 6; 40:5, 26, 27.
it-2 paji. 390
Rusenzi
Rusenzi yakacena yekuseenzesa mu tabhernakuro, yaigadzirhwa no zvipo zve ungano. (Eki 25:1, 2, 6; 35:4, 5, 8, 27-29) Paaipasa nhungamiriro yakaringana no mushobo we kugadzira rusenzi, Djehovha akati kuna Mozesi: “Tora zvinonuhwirira zve medida wakaezana: madonhwe e estoraki, onika, garibhanamu inonuhwirira no zvinonuhwirira zvicena. Uye zviseenzese kuti ugadzire nazvo rusenzi. Vhenganidza zvinonuhwirira zvakanyasa kugadzirhwa no uzii. Kandawo munyu mu muvhenganidzwa uu, uye iwona ucacena. Tora zvimweni wozviita kuti zvigare ufu, uye unodikana kukanda padoko pazvo pamberi ke areka, mu tenda ye kuunganira, mandicadzipangidza kauri. Inodikana kugara yakacenesesa kamuri.” Pedzepo, eciakohomedzesa nge zve kudikanwa uye kucenesesa ke rusenzi, Djehovha akatunhudzira kuti: “Uya acadzigadzirira rusenzi yakaita hingana ii eciitira kuti apfadzwe no munuhwi wayo, anodikana kubviswa pakati pe anhu ake.”—Eki 30:34-38; 37:29.
it-1 paji. 95 ndi. 4
Artari
Maartari e mu Tabhernakuro. No kugadzirhwa ke tabhernakuro, pakaizwa maartari mairi, maererano no nhunganiriro dza Mwari. Artari yo cipisiro (kana kuti “artari ye kobre” [Eki 39:39]) yakagadzirhwa no matabwa e mukesha, yakaita hinga bhokisi, isina cidumhaidzo. Artari ii yanga yakareba 2,2 metro mu matii ese uye yanga yakakhwirira 1,3 metro, no nyanga dzainga dzakagadzirhwa mu matii marongomuna e pa denga. Iyona yese yainga yakatsurutsuthwa no kobre. Yakakandwa gradhi “pakati” “ngo mukati mayo.” Pakati payo ngo dii re kunza, pakakandwa maaneri marongomuuna mu makhona, zvese zviri kupangidza kuti mu maaneri aya ndimo maipfekerhwa miti ye mukesha yakatsurutsuthwa no kobre yaiseenzeswa kuthwarisa artari.
Kupsvakisisa Upfumi uri mu Soko ra Mwari
it-1 mapaji. 36-37
Mukesha we mushango
Mukesha we mushango une minzwa dzakareba dzinobuda mu nhai dzakaparadzana. Nhai dzakhona dzinopiringishana no nhai dze mikesha dzimweni dzinonga dziri padhuze, dzoita kuti pagare no gwasha; izvi zvinopanganidza kuti ngei Bhaibheri recisenzesa soko re kuti shit·timʹ, ngokuti soko iri rinopangidza mikesha yakawanda haiwa umwe basi. Mukesha we mushango ungareba ke mametro anokwana 6 kana 8, asi kajinji ano ciimo ce makwati. Mikesha ii ino masakani akazverera, uye inobudisa maruwa onzanya anonuhwirira uye anobereka zviro zvakaita hingana mateko e cimbamba. Deko rayo rakasvipirira rinokukutidza nge cemukati muti wakabamba, wakatetepera, unorema uye usikafunhwi. Mawara aya uye kuoneka kayo murenje zvakaita kuti mukesha ugare wakanaka pa kugadzirhwa ke tabhernakuro no midziyo yayo. Mikesha yo mushango yakaseenzeswawo pa kuwakisa areka (Eki 25:10; 37:1), meza yo pau yekupangidza (Eki 25:23; 37:10), maartari (Eki 27:1; 37:25; 38:1), miti ye kuthwarira zviro zve mu tabhernakuro (Eki 25:13, 28; 27:6; 30:5; 37:4, 15, 28; 38:6), madziro e kusungira macira (Eki 26:32, 37; 36:36), uye madziro e matabwa (Eki 26:15; 36:20), no makhii (Eki 26:26; 36:31).
w15 4/1 paji. 15 ndi. 4
Maizviziya Here?
Masupeya e nguwa dze kare anga akasiyana maningi no e mazuwa ano. Awona aisogadzirhwa no simbi dzaidjeka, kakawanda aigadzirhwa—ne bronze, kobre, prata, oro kana kuti musanganiswa we prata no oro. Bhaibheri rakatanga kureketa nge zve supeya pa nguwa ye kugadzirhwa ke tabhernakuro, iyo yainga iri mbuto yekutanga yaitsigira kunamata ke zvirokwazvo ye Aisraeri, anakadzi akauya no masupeya kuti azosenzeswe pa kugadzira basiya re kobre no cigadzikiro cakhona. (Ekisodho 38:8) Masupeya aya zvecida aitanga anyunguruswa kuti azosenzeswe pa kugadzirhwa ke basiya re kobre.