1925​​—⁠Makore 100 Adarika

ZVAIETSERHWA AZVIZOZI KUITIKA

Afundi e Bhaibheri aietsera kuti muna 1925 nyika yaizogara Paraizo. Ngei awona airangarira izvona? Hama Albert Schroeder, akaseenzera mu Dare Rinotungamirira, akapanganidza eciti: “Zvairangarirhwa kuti muna 1925 akadzodzwa ainga asara aizoenda kudenga kuti agare dii ro Umambo uye kuti anarume akagondeka e kare akaita hinga Abrahamu, Dhavhidhi no amweni, aizokudzwa hingana macinda kuti atonge pa nyika hingana dii ro Umambo wa Mwari.” Asi izvona pa zvisikazi kuitika, hama dzinganani dzakatsukwara maningi.—Zvie. 13:12.

Kunyazi zvakadaro, akawanda e Afundi e Bhaibheri akarumbwa akabatika pa basa re kuparidzira. Uyewo zvaigara pamhene kuti awona ainga ano ubaba we kupasa Upupuri ngezva Djehovha. Ngo muezaniso, ngatione kuti awona akaseenzesa kudini radhiyo kuti arekete cokwadi ku anhu akawanda.

KUWANDA KE MBUTO DZE MARADHIYO

Nge ndaa ye kubudirira ke radhiyo yaizwi WBBR muna 1924, Afundi e Bhaibheri akawaka mbuto imweni ye radhiyo yainga ino simba maningi padhuze no Chicago, Illinois. Maretra e radhiyo ipsva ii ainga ari WORD. Ralph Leffler, muenjinyero umweni we radhiyo wakaseenza pakuwakwa ke radhiyo iyona wakati: “Pa usiku dze cando, WORD yainyasa kuzika kure.” Ngo muezaniso, mhuri imweni yaigara ke makirometro anokwana kuita 5000 ku Pilot Station, Alasca, yakakwanisa kuzwa kupeperuswa kekutanga ke masoko aibva mu radhiyo iyona mumasure mazvo mhuri iyona yakatara tsamba yecitenda nge ndaa ye urongwa uya we kunamata unobambisa.

Tecibhuya ngezve kuguma kure kayaiita radhiyo iya, A Torre de Vigia yekutanga ya Dezembro ya 1925 yakati: “Nokupeperuswa ke mawatts anoda kukwana 5000, WORD ndi imwe ye radhiyo ino simba maningi ku Estados Unidos. Iyona ingakwanisa kuzika kubva kumabvazuwa dakara kumadokera ke Estados Unidos, no ku Cuba kubva katemaidumba no kakutsi ke ku Alasca. Akawanda e kuti ainga asati akambozwa cokwadi akagara no cido ce kuda kufundira nge ndaa ye zvaakazwa mu radhiyo iyona.”

Pa nguwa iyona yese, ku Canadá, Afundi e Bhaibheri ainga ecipeta masimba kuti anyase kuseenzese radhiyo mu basa re kuparidzira. Muna 1924, ku Saskatoon, Saskatchewan, kakawakwa radhiyo imweni yaidainzwa kuti CHUC. Iyona yainga iri imwe ye radhiyo ye kutanga ku Canadá yakagadzirhwa no cinangwa ce kupeperusa zviro zve kunamata. Muna 1925, kakadikana kugumira mbuto yakakura kuti pakandhwe radhiyo iyona ii. Hino, sangano rakatenga uye rakagadzirisa mbuto imweni mekuti kare maioniwa sinema ku Saskatoon uye radhiyo inozwi CHUC yakaendeswa ikona.

Nge ndaa ye radhiyo iyona ii, anhu akawanda aigara mu mathaundi madoko uye mu mbuto mekuti munoshupha kuguma anhu ku Saskatchewan, akazwa kekutanga masoko akanaka. Ngo muezaniso, ku thaundi imweni inogara kure no mathaundi amweni, mwanakadzi umweni unodaizwa kuti Graham wakazwa urongwa we radhiyo uye mumasure mazvo wakatara ecikumbira mabhuku. Hama George Naish akati: “Cikumbiro cawo cekubetserhwa cainga cakadjeka zvekuti takatumira ikona mavhurume ese e Estudos das Escrituras.” Paapadarika nguwa doko, Graham wakatanga kuparidza masoko e Umambo.

MAZWISISIRO MAPSVA

Revhista inozwi A Torre de Vigia ye 1 ya Marso ya 1925 yakakanda artigu inokosha maningi ino musoro unoti “Nascimento da nação.” Ngei artigu iyona yaikosha maningi? Kekacinguwa, Afundi e Bhaibheri aitenda kuti Sathani wainga uno sangano kudenga, uye kuti iyona yaiumbwa no madhimoni uye imweni yainga iri pa nyika yaiumbwa no magereja e kunyepa, no atengesi kutobatanidzawo no zvomatongerhwe e nyika. Mu artigu iyona, “muranda wakatendeka uye akangwara” akabetsera hama kuzwisisa kuti Djehovha ano sangano rakewo uye kuti irona rinophikisa sangano ra Sathani uye kuti irona rakasiyana maningi no sangano ra Sathani. (Mat. 24:45) Kusiya izvona, muranda wakatendeka uye akangwara akapanganidzawo kuti, Umambo wa Mwari wakabarhwa kudenga muna 1914, uye kuti mu gore irona, ʼnge ndaa ye hondo yakaitika kudenga,ʼ Sathani no madhimoni ake akakhandirhwa pa nyika uye aazozizve kukwanisa kuhwirira kudenga.—Zvak. 12:7-9.

Anganani akaona zveciashuphira kutendera mazwisisiro awona mapsva. Eciziya kuti izvona zvaizoitika, artigu iyona yaiti: “Kana muerengi we A Torre de Vigia akatama kutendera no zviri mu artigu iyona ii, tinomukohomedzesa kuti aetsere Tenzi akaterama uye akagondeka ecirumbwa nguwa dzese no mwoyo wakacena.”

Tom Eyre, mupiyonero we ku Grã-Bretanha, wakapanganidza kuti Afundi akawanda e Bhaibheri akazwa kudini mumasure me kuerenga artigu iya. Iyena unoti: “Hama dzakapfara maningi nge kupanganidzwa ke Zvakapangidzwa 12. Petakazwisisa kuti Umambo wainga wagadzwa kudenga, takapfara maningi kuti tibvunze amweni masoko awona aya akanaka. Zvezvirokwazvo izvona zvakatikohomedzesa kuti tiite zvakawanda mu basa re kuparidzira uye zvakatibetsera kuona kuti Djehovha ainga ecitungamirira kudini anhu ake kuitira zviro zvakanaka zvaizoitika mune ramangwana.”

UBABA WE KUPASA UPUPURI NGEZVA DJEHOVHA

Nyamasi uno, Apupuri a Djehovha anonyasa kuziya masoko ari pana Isaya 43:10 anoti: “‘Imwimwi muri Apupuri angu,’ ndizvo zvinoreketwa na Djehovha, ‘Honde, museenzi wangu wandakasanangura.’” Ngokudaro, makore 1925 asati aguma, tsamba iyona ii yainga isikatoseenzeswi mu mabhuku edu. Asi izvona zvaida kucinja. Muna 1925, tsamba ya Isaya 43:10 uye 12 yakaseenzeswa mu marevhista 11 ye A Torre de Vigia!

Mukupera ke Agosto ya 1925, Afundi e Bhaibheri e ku Estados Unidos akaungana ku gungano ku Indianápolis, Idiana. Pa urongwa we gungano painga pano masoko e mauya-mauya e hama Rutherford, aiti: “Tauya pa gungano pano kuti tibambiswe na Tenzi uye ticahwirira mu basa re kuparidzira no simba ripsva takagadzirira kugara apupuri ake.” Mazuwa 8 aya e gungano anhu ainga ari pa gungano irona akakohomedzeswa kuti anyase kukhorovhera mikana ye kupasa upupuri nge zva Djehovha.

Mu Sabudu, 29 ya Agosto, hama Rutherford akaita mharidzo yainga ino musoro unoti: “Itai Ciito.” Pa mharidzo iyona, awona akabhuya maningi ngezve kukosha ke kuparidzira, eciti: “Djehovha anoti ku anhu ake . . . : ‘Imwimwi muri apupuri angu . . . uye inini ndiri Mwari.’ Uye iyena anopasa nhungamiriro yakadjeka no izwi rinozika anoti: ‘Pangidzai cipangidzo kumadzinza.’ Akuna cikwata cimweni pa nyika cinomutsidzira cipangidzo ku anhu, kusiya basi anhu ake aya ano mwiya wa Tenzi uye nge ndaa yazvo anodainzwa kuti apupuri ake.”—Isa. 43:12; 62:10.

Mumasure me mharidzo iyona, hama Rutherford akaerenga tsamba ino musoro unoti “Masoko e Kariro.” Ainga ari ipona akatenda pamwepo no masoko awona aibhuya kuti Umambo wa Mwari basi ndiwo woga unotipasa kariro yekuti titambire “makomborero akaita hingana runyararo, kubudirira, uthongo, upenyu, rusununguko uye mupfaro usikaperi.” Mumasure mazvo tsamba iyona yakacinjwa yogara tratadho uye yakaturikirhwa mu mireketero yakawanda. Tratadho irona rakapaswa anhu anokwana kuita 40 000.

Afundi e Bhaibheri akatora makore akawanda kuti aseenzese zina rekuti “Apupuri a Djehovha.” Asi awona ainga azwisisa ngezve ubaba wawo we kupasa upupuri ngezva Djehovha.

KOHOMEDZESO YEKUTI AHWIRIRIRE AYA APANGIDZA CIDO

Pa nguwa yekuti numero ye Afundi e Bhaibheri yaitunhudzirika mu nyika yese, kohomedzeso ye kuhwiririra aya ainga apangidza cido ku masoko akanaka yaitunhudzirawo. Mumasure me kampanya ye kupasa tratadho ino musoro unoti Mensagem de Esperança, Ciziisoa cakapasa nhungamiriro inoti: “Hwiririrai aya atambira tratado inozwi Masoko e Kariro.”

Ciziiso ca Janero ca 1925 cakabhuya ngezve Mufundi we Bhaibheri we ku thaundi re ku Plano, Texas: “Takapfara nge kuziya kuti ndima dzinonyanya kuhwiririrhwa ndidzo dzinonyasa kubudirira kudarika ndima ipsva. Thaundi doko re mundima medu rakahwiririrhwa kanokwana ka 5 mumakore 10 . . . Zvino, Hanzvadzi Hendrix na mai awo akahwirira ku thaundi irona uye akapasa mabhuku akawanda kudarika kare.”

Mupiyonero umweni we ku Panamá wakatara kuti: “Anhu akawanda ekuti akambondidzingira pa misuwo dzawo akacinja maitiro pandakazohwirira koowavhakacira ke cipiri kana ke citatu. Gore irona pa basa rangu ndainyanya kuhwiririra aya ekuti ndainga ndakamboreketa nawo kare uye anganani akhona ainyasa kudairira zvakanaka.”

ZVIRO ZVAIETSERHWA

Pa tsamba yawo ye gore ku mapiyonero ese, hama Rutherford akabhuya ngezve basa rakaitika gore riya uye akabhuyawo ngezve basa rekuti aizodikana kuzoita kwenda mberi. Awona akati: “Gore rakadarika hama dzakagara no makomborero e kunyaradza aya ainga akatsukwara. Kubatikana pa basa irona kakaunza mupfaro mu mwoyo mawo . . . Gore rinoteera, hama dzicagara no mikana yakawanda ye kupupurira ngezva Djehovha uye ngezve Umambo wake, uyewo kumutsira cipangidzo ku anhu . . . Tese ticarumbwa tecimutsa maizwi edu uye kuemba ngoma dzinokudza Mwari wedu uye Mambo.”

Mukupera ke 1925, hama dzakaita urongwa we kutunhudzira Bheteri re Brooklyn. Mugore ra 1926 kaizotangisa projeto yakakura maningi ye kuwaka yaizoizwa no sangano.