Oktuvre

Li Jeovae jaʼo lik stʼuj jlom krixchanoetik ta xchʼul espiritu kʼalal chaʼkuxiem xa ox li Jesuse. Xaval yaʼele naka tʼujbil chbatik ta vinajel li yajtsʼaklomtak Kristo li vaʼ kʼakʼale. Ta mas tsʼakale, ta sienal xa noʼox jabil ep buchʼutik ti jecheʼ chalik ti jaʼik yajtsʼaklomtak Kristoe. Akʼo mi jech, li Jeovae la stʼuj ta xchʼul espiritu li jayvoʼ melel yajtsʼaklomtak Kristo li vaʼ kʼakʼale. Taje xkoʼolaj kʼuchaʼal li trigo laj yalbe skʼoplal Jesus ti te kapal chchʼi xchiʼuk li chopol tsʼiʼlele (Mat. 13:24-30). Ti kʼu xa sjalil talel li slajebal kʼakʼale, oy to buchʼutik yakal tstʼuj ta xchʼul espiritu Jeova sventa te x-och skʼoplalik li ta 144 mil chbatik ta vinajele. Jaʼ yuʼun chaʼa, mi la snop tstʼuj jayvoʼuk buchʼutik chbat ta vinajel kʼalal poʼot xa tajek xlaj li kʼusitik chopole, ¿kʼusi kabteltik mi ta jchibal kʼoptatike? (Is. 45:9; Dan. 4:35; Rom. 9:11, 16). Mu jkʼan jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal li j-abteletik laj yalbe skʼoplal Jesuse. Yuʼun li stukike lik xchopol kʼoptaik li yajval abtel ta skoj ti lek laj yichʼ ta mukʼ li j-abteletik ti slajeb xa kʼotike (Mat. 20:8-15). w16.01 4:15

Mu xa jechuk tskʼan Jeova ti xkakʼtik ta milbil matanal li kalab jnichʼnabtike. Tskʼanbutik ti akʼo jchʼunbetik smantale. Bakʼintike xuʼ van mu xkaʼibetik lek smelolal ti kʼu yuʼun jech chalbutik junuk mantale o toj vokol ta chʼunel chkaʼitik. Oy junantik ti vokol chkaʼitik ta jcholtik mantal ta skoj ti mu jnaʼ lek xijkʼopoje, ti vokol chkaʼitik ta jchiʼintik ta loʼil li buchʼutik mu xkojtikintike o ta skoj ti jelelutik xchiʼuk li jchiʼiltik ta abtel o ta chanune (Éx. 23:2; 1 Tes. 2:2). ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi jech chkaʼi jbatike? Jchanbetik li xchʼunel yoʼonton Abraane xchiʼuk ti kʼu yelan tsots yoʼonton echʼe. Mi ta jchʼak jkʼakʼaltik sventa jnoptik lek li kʼusi la spasik li viniketik xchiʼuk antsetik ta voʼne ti tukʼ laj yakʼ sbaik jech kʼuchaʼal Abraane, xuʼ jchanbetik li kʼusi lek la spasike xchiʼuk mas lek chkamigointik li Jeovae (Evr. 12:1, 2). w16.02 1:3, 14

Kʼalal laj yaʼi Jonatán ti tskʼan tsmil David li Saule, ¿buchʼu van tukʼ yoʼonton chakʼ sba ta stojolal: mi jaʼ van ta stojolal li stote o mi jaʼ van ta stojolal li yamigoe? Tsots laj yaʼi ta snopel li Jonatane, yuʼun skʼanojan xchaʼvoʼal. ¿Kʼusi koltaat? Jaʼ ti la snopbe lek skʼoplal ti jaʼ koltabil yuʼun Dios li Davide, ti jaʼ muʼyuk xa li stote. Jech oxal kʼot ta nopel yuʼun ti jaʼ tukʼ yoʼonton chakʼ sba ta stojolal li Davide. Jaʼ yuʼun, bat yalbe David ti akʼo snakʼ sbae, laje tal yalbe Saul ti akʼo mu smil li Davide (1 Sam. 19:1-6). Mi jkʼanojtik li Diose toj tsots me skʼoplal chkaʼitik ti jaʼ tukʼuk koʼonton xkakʼ jbatik ta stojolale, ti mu jaʼuk ta stojolal li jchiʼiltaktik ta tajimole, ti bu chijchanunaje o li jlumaltike. Kalbetik skʼoplal avaʼi jun ermano ti Henry sbie, lek xaʼi xtajin ta ajedrez. Oy jun s-ekipo ta eskuela xchiʼuk jpʼel yoʼonton chbat stsal sbaik ta tajimol xchiʼuk yantik. Pe ta skoj ti jaʼ batem ta yoʼonton li tajimol ta jujun savado xchiʼuk domingoe, mu xa xokob sventa xlokʼ ta cholmantal xchiʼuk xbat ta tsobajeletik. Pe ta tsʼakale, laj yakʼ venta ti jaʼ mas tukʼ yoʼonton yakʼoj sba ta stojolal li s-eskuelae, ti maʼuk ta stojolal li Jeovae. Jaʼ yuʼun laj yikta li s-ekipoe (Mat. 6:33). w16.02 3:10, 12

¿Kʼuxi xuʼ xavakʼ venta mi ta sjunul avoʼonton chakʼan chavichʼ voʼ? June jaʼ ti xanop lek ti kʼu yelan chapas orasione. Xi xajakʼbe abae: «¿Mi nopajtik noʼox ta jkʼopon li Jeovae? ¿Mi jamal chkalbe li kʼusi oy ta koʼontone?». Taje jaʼ me tskoltaot yoʼ xavakʼ venta mi jaʼ yamigoot ta melel li Jeovae (Sal. 25:4). Ep ta velta ti jaʼ te tstakʼ j-orasiontik ta Vivlia li Jeovae. Jaʼ yuʼun chaʼa, yoʼ xavakʼ venta mi ta sjunul avoʼonton chakʼan chavichʼ voʼe, jaʼ ti xanop lek xtok ti kʼu yelan chakʼel li Vivliae (Jos. 1:8). Xi xajakʼbe abae: «¿Mi nopajtik noʼox ta jchan li Jvivliae? ¿Mi ta jkʼupin li yichʼel ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalale?». Mi la anopbe lek skʼoplal taje, jaʼ me tskoltaot yoʼ xavakʼ venta mi ta sjunul avoʼonton chakʼan chavichʼ voʼ, jaʼ xkaltik, ti chakʼan chakʼot ta yamigo li Jeovae xchiʼuk ti ta sjunul avoʼonton chatun ta stojolale. w16.03 1:11, 13

Xijmuyubaj yuʼun kʼalal ta jkʼelbetik skʼoplal jujun jabil ta Anuario li abtelal ta jpastik ta spʼejel Balumile. Yan ti kʼusi jmoj oyutik yuʼun xtoke jaʼ li asamblea rejional jujun jabile. Yuʼun kʼalal chkaʼitik li mantaletike, chkiltik li demostrasionetike xchiʼuk li dramaetike, jaʼ tskoltautik sventa masuk to lek xijtun ta stojolal li Jeovae. Oy to kʼusi tskoltautik xtok sventa jmojuk oyutike, jaʼ li Snaʼobil slajel Kristo jujun jabile (1 Kor. 11:23-26). Kʼalal skʼan to jayibuk xemanae, jkotoltik chbat jtaktik ta ikʼel krixchanoetik xtok sventa xtal yaʼiik li mantal ti toj tsots skʼoplale. Mi kʼot skʼakʼalile, ta 14 yuʼun nisan, jmoj ta jtsob jbatik kʼalal mi chʼayem xa ox batel li Kʼakʼale. Vaʼun jaʼ jech ta jchʼunbetik smantal li Jesuse xchiʼuk jaʼ jech ta jtojbetik ta vokol Jeova li kʼusi toj lek la spas ta jtojolaltike. Mu xcholbe kuʼuntik mantal skotol krixchanoetik mi jtuktik noʼoxe. Pe kʼalal jmoj chij-abteje, ta smiyonal xa noʼox krixchanoetik chkakʼbetik yojtikinik li Jeovae, ti skʼupil kʼoptaike xchiʼuk ti xichʼik ta mukʼe. w16.03 3:4, 6, 7

Mi molot ta tsobobbail xchiʼuk chakʼan ti lekuk chʼubabil xchiʼuk ti lek takin yuʼun Salon sventa Tsobobbail li jun ermanoe, xuʼ xakʼelbe li kʼusi chal Tito 2:10. Li buchʼu chichʼ chanubtasele, akʼo jechuk spas kʼusitik ta tsobobbail ta skoj ti jech chal li Vivliae. Yuʼun mi lek sak li yochebal Salone, mas lek chbat skʼoplal li aʼyej ta sventa mantale. Jech xtok, xuʼ skolta li buchʼutik malubemik mi lek noʼox takin li pisoe. Li kʼusi chavalbee jaʼ me chkoltaat sventa jaʼuk mas snop ta stojolal li yantike xchiʼuk ti maʼuk noʼox tspas ta skoj ti jech la avalbee. Kʼalal chakʼ venta ti ep tstabeik sbalil ermanoetik li yabtel tspase, mas me xmuyubaj ti chtun ta stojolal li yantike. Pe jech xtok, mu xchʼay xavaʼi ti skʼan xakʼupil kʼopta mi la spas li kʼusitik la avalbee. Yuʼun jaʼ jech xuʼ xchʼi ta mantal. Kʼalal chichʼ kʼupil kʼoptael li ermanoe xkoʼolaj kʼuchaʼal chichʼ atʼesel o maltael sventa xchʼi li kʼusi tsʼunbile. w15 15/4 2:7, 8

¿Mi oy anuptanoj tsots avokol xchiʼuk atuk laj avaʼi aba? Xuʼ van la slokʼesoxuk ta avabtel o laj avil avokol ta eskuela. O yikʼaluk mi la-ipaj o la anuptan yan vokolil ti tsots la avaʼie. Xuʼ van lachibaj ta skoj ti muʼyuk buchʼu tskoltaot yilele. Melel onoʼox, jlom vokoliletike toj echʼ noʼox tsots xchiʼuk mu xchapaj yuʼun li krixchanoetike. ¿Kʼusi xuʼ xapas un chaʼa? Xi chalbutik li Vivliae: «Jaʼ noʼox pato avoʼnton ta stojol li Mucʼul Diose» (Prov. 3:5, 6). ¿Mi ta melel xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal? ¡Xuʼ ta melel! Oy ep loʼiletik ta Vivlia ti jamal chakʼ ta ilel ti xuʼ jchʼuntik ti tskolta yajtuneltak li Jeovae. Mu me xavul avoʼonton ta anil mi oy avokol xchiʼuk mi muʼyuk buchʼu tskoltaot yileluke. Paso kʼuchaʼal li jtakbol Pabloe, jaʼuk mas xapat-o avoʼonton ta stojolal li Jeovae xchiʼuk kʼelo kʼuxi tskoltaot. Mi jech chapase mas me chapat avoʼonton ta stojolal Jeova xchiʼuk mas lek chavil aba xchiʼuk. w15 15/4 4:3-5

Li Jeovae jaʼ jun Dios ti snaʼ xkʼanvane (1 Juan 4:8). Jtos ti kʼusi noʼox xuʼ spas Satanas sventa tskontrainik Dios li krixchanoetike jaʼ ti tsloʼlae. ¿Kʼuxi chloʼlavan? Jaʼo kʼalal chakʼbe «ta sjol yoʼontonik ti [muʼyuk] chtun yuʼunik mantale». Jaʼ xkaltik, jaʼ tspas ti mu xakʼik venta ti skʼan lek xil sbaik xchiʼuk Dios li krixchanoetike (Mat. 5:3). Li Diabloe sloʼlaoj epal krixchanoetik yoʼ mu xchanik li kʼusi melel ta sventa Diose. Snaʼoj Satanas ti jaʼ noʼox tskʼan ichʼel ta mukʼ stuk li Jeovae (Éx. 20:5). Jech oxal tsloʼla ta jecheʼ relijionetik li krixchanoetike. Kʼalal chil ti jaʼ maʼuk tsmuyubtaik li Jeovae, ti jaʼ xa tsmuyubtaik yanimaik, chonbolometik, vitsetik, nioʼetik, chʼenetik o yan kʼusitike, jaʼ xmuyubaj-o tajek li Satanase. Li buchʼutik jech tspasike tsnopik ti lek chil li Diose, pe li kʼusitik xchʼunojik xchiʼuk kʼusitik nopem xaʼiik spasele jecheʼ noʼox. Li ta skʼakʼalil j-alkʼop Isaiase jaʼ jech kʼot ta stojolalik li j-israeletike. Jaʼ yuʼun sventa tskolta li jteklume la skoʼoltas ta chopol veʼlil li jecheʼ relijione. Xi laj yalanbee: «¿Cʼu yuʼun chavixtan atojolic yuʼun li cʼusi mu xanojic yuʼune? Chʼunic li cʼusi chacalboxuque, jech chataic li lequil veʼlile» (Is. 55:2). w15 15/5 1:14, 15

Li Abele mu snaʼ kʼuxi chkʼot ta pasel li kʼusi laj yichʼ alel taje, pe li kʼusi xuʼ jnaʼtike jaʼ ti ep la snopilanbe skʼoplale. Xuʼ van la snopbe skʼoplal buchʼu ti chlaj ta tiʼel ta chone xchiʼuk ti tskolta krixchanoetik sventa xlekubik yan veltae. Ta skoj li xchʼunel yoʼontone laj yakʼbe jun smoton li Jeovae, vaʼun ta sjunul yoʼonton la xchʼam li Jeovae (Gén. 4:3-5; Evr. 11:4). Li Noe eke muʼyuk xcham ta Nojelal ta voʼ ta skoj li xchʼunel yoʼonton ta sventa li kʼusitik yaloj tspas Diose (Evr. 11:7). Jaʼ yuʼun kʼalal echʼ li Nojelal ta voʼe la xchikʼbe chonbolometik sventa smoton li Diose (Gén. 8:20). Pe sok yan velta li krixchanoetike. Oy toʼox jun vinik ti Nimrod (Nemrod) sbie, pas ta ajvalil xchiʼuk laj yakʼ persa sventa stoy sbaik ta stojolal Jeova li krixchanoetike (Gén. 10:8-12). Pe li Noee jech-o tsots xchʼunel yoʼonton kʼuchaʼal li Abele. Laj van snopbe skʼoplal kʼalal mi kʼot skʼakʼalil ti chlaj skʼoplal yuʼun Dios li mulil xchiʼuk li lajelale. Xuʼ van la snopbe skʼoplal xtok li skʼakʼalil kʼalal mi laj xa ox skʼoplal li chopol ajvaliletike. Jech li voʼotik eke xuʼ jnopbetik skʼoplal taje, ti poʼot xa skʼan xvul ta lokʼele (Rom. 6:23). w15 15/5 3:4, 6

Mi chkat tajek koʼontontike xuʼ me xij-ipaj yuʼun. Pe jaʼ lek jpat koʼontontik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk teuk ta joltik li teksto avie. Jaʼ yuʼun, ¿kʼusi van xuʼ xapas mi oy kʼusi chavul-o tajek avoʼontone? Chiʼino ta loʼil junuk stestigo Jeova ti lek xayojtikine. Xuʼ van xavalbe atot o ameʼ, amalal o avajnil o junuk avamigo. Yuʼun xuʼ stijik avoʼonton sventa xapat avoʼonton ta stojolal Jeova xchiʼuk tskoltaoxuk sventa junuk avoʼonton. Li Jeovae jaʼ li buchʼu lek xaʼi ti kʼu yelan chkaʼi jbatike xchiʼuk xuʼ skoltautik kʼalal oy kʼusi ta jvul-o koʼontontike. Xi la stsʼiba li Pabloe: «Mu me kʼusi xavul-o avoʼontonik jsetʼuk, jaʼ lek akʼik ta aʼiel skotol ta orasion xchiʼuk ta vokolajetel, tojik ta vokol kʼalal jech chapasike, akʼbeik snaʼ Dios li kʼusi chakʼanike; vaʼun li jun oʼontonal yuʼun Dios ti toj echʼ xa noʼox leke, ti jaʼ mu sta li snopben krixchanoetike, chchabi avoʼontonik xchiʼuk anopbenik ta stojolal li Kristo[e]» (Filip. 4:6, 7). Jaʼ yuʼun, mi oy kʼusi tsots chavul-o avoʼontone, jaʼ nopbo skʼoplal skotol li koltael chakʼbutik Jeova sventa jaʼuk-o kamigotike. Jech kʼuchaʼal liʼe, tstunes ermanoetik ta tsobobbail, moletik, li tukʼil mosoile, li anjeletike xchiʼuk li Jesuse. w15 15/5 4:16, 17

Li Jesuse bat ta jun tanke ti lek ojtikinbil li ta lum Jerusalene, ti te xkom ta snorteal temploe. Li ta tanke taje ep tajek krixchanoetik te chbatik. Yuʼun xchʼunojik ti chkol ta xchamelik mi jaʼo ch-atinik kʼalal tsyukʼilan sba li voʼe. Jaʼ te la sta li vinik ti mu xuʼ xanave. Li vinik taje ip xa onoʼox kʼalal skʼan toʼox x-ayan ta Balumil li Jesuse (Juan 5:6-9). Li Jesuse la sjakʼbe mi tskʼan chkol li vinike. Ta yatel yoʼonton laj yal ti tanae, pe muʼyuk la buchʼu xkoltaat sventa x-och li ta tankee. Vaʼun xi albat yuʼun li Jesuse: «¡Vaʼlan! Tamo batel li avayebe, vaʼun xanavan batel». Mu xa noʼox xkʼot ta pasel yileluk li kʼusi albate, pe li vinike ¡xanav batel! Li skʼelobil juʼelal taje, chakʼ jnoptik li skʼelobiltak juʼelal tspas Jesus li ta Paraiso ti poʼot xa chtale. Pe chakʼ jchantik xtok ti skʼanoj tajek krixchanoetik li Jesuse. Ti kʼu yuʼun ay li ta tanke taje, yuʼun bat saʼ li krixchanoetik ti tskʼanik koltaele. Li voʼotike skʼan jchanbetik li Jesuse. ¿Kʼuxi? Jaʼo kʼalal chbat jsaʼtik li krixchanoetik ti chil svokolik ta skoj li kʼusitik chopol chkʼot ta pasel liʼ ta Balumile. w15 15/6 2:8-10

«Jtotik ta vinajel» xi laj yal Jesus kʼalal la slikes li s-orasione. Taje jaʼ tsvules ta joltik ti Jeovae jaʼ totil yuʼunik skotol li ermanoetik ta spʼejel Balumile (1 Ped. 2:17). Li Jeovae stʼujoj jlom yajtsʼaklomtak Kristo sventa xbat nakiikuk ta vinajel, jaʼ yuʼun «Tot» xi chalbeik li Jeovae, yuʼun jaʼ xa nichʼnabiletik (Rom. 8:15-17). Pe li buchʼutik liʼ chnakiik ta Balumil une, ¿kʼu yuʼun xuʼ chalik ti jaʼ stotik li Jeova eke? Yuʼun jaʼ ch-akʼbat xkuxlejalik yuʼun li Jeovae xchiʼuk skotol li kʼusitik chtun yuʼunike. Kʼalal maʼuk xa ox jpas muliletike xchiʼuk mi kuch yuʼunik li slajeb prevae, chkʼotik ta xnichʼnab Dios ta melel (Rom. 8:21; Apok. 20:7, 8). Li totil meʼiletik ti jaʼik yajtsʼaklomtak Kristoe xuʼ xakʼbeik yalab xnichʼnabik jun matanal ti ep tajek sbalile. ¿Kʼusi taje? Jaʼ ti xakʼbeik yojtikin ti jaʼ stotik ta vinajel li Jeovae xchiʼuk ti xchanubtasik sventa akʼo skʼoponike. Li kʼupil matanal ti xuʼ xakʼbeik komel yalab xnichʼnabike, jaʼ ti xakʼbeik xchan ti kuxul li Jeovae xchiʼuk ti xuʼ xkʼot ta yamigoike. Pe ta jujuntal skʼan xchabiik ti kʼu yelan xil sbaik xchiʼuk Jeova li alab nichʼnabiletike. w15 15/6 4:4-6

Kʼalal «koltaunkutik sventa mu xi-ochkutik ta skʼob li buchʼu toj [chopol]» xijchie, yakal ta jkʼanbetik Jeova ti akʼo xchabiutik sventa mu xijpʼaj li ta sprevatak Satanase. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jech ta jkʼantik chabiele? Jaʼo kʼalal muʼyuk te kapal jkʼoplaltik li ta balumile xchiʼuk ti mu jaʼuk jkʼantik «li kʼusitik oy ta balumile» (Juan 15:19; 1 Juan 2:15-17). Li Jeovae jutuk xa tajek skʼan sbaj ta xab li Satanase xchiʼuk ti xakʼbe slajeb li chopol balumil liʼe. Yoʼ to ta jmalatik ti xkʼot ta pasel taje, skʼan jvules ta joltik ti oy tajek skʼakʼal yoʼonton li Satanase, yuʼun komkom xa li yoraile. Jaʼ yuʼun, chakʼ persa bu kʼalal xuʼ yuʼun sventa mu tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae. Jech oxal, skʼan jkʼanilanbetik-o Dios ti akʼo xchabiutik ta stojolal li Satanase (Apok. 12:12, 17). Mi ta jkʼan chijkuxiutik ti bu chʼabal xa Satanase, skʼan me jkuxlebintik kʼusi chal li padrenuestroe. ¿Kʼuxi? Jaʼ ti jkʼanbetik Dios ti akʼo taluk li Ajvalilal yuʼune, ti xichʼ chʼultajesbel sbie xchiʼuk ti akʼo kʼotuk ta pasel ta balumil li kʼusi tskʼan yoʼontone. Jpat koʼontontik ti ta onoʼox xakʼbutik skotol li kʼusitik chtun kuʼuntik li Jeovae xchiʼuk ti tskoltautik sventa tukʼ-o xkakʼ jbatik ta stojolale (Mat. 6:9-13). w15 15/6 5:12, 17, 18.

¿Kʼusitik chkʼot ta pasel li vaʼ ora taje? Mu jnaʼtik lek. Xuʼ van tstsatsaj li kʼusitik chkʼot ta pasele xchiʼuk ti jtsʼik jvokoltike. Li yajtsʼaklomtak Kristo ta Jerusalene laj yikta komel snaik xchiʼuk ep kʼusitik vokol la snuptanik (Mar. 13:15-18). Jaʼ yuʼun xi skʼan jakʼbe jbatike: «¿Mi jech oy ta koʼonton ek ti chjutukaj li kʼusitik oy kuʼune? ¿Mi jpʼel koʼonton ti kʼusuk noʼox ta jpas sventa tukʼ chkakʼ jba ta stojolal Jeovae?». Nopbo avaʼi skʼoplal liʼe; kʼusuk noʼox xkʼot ta pasel li vaʼ ora taje jaʼ xa noʼox voʼotik chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae. Jech ta jpastik kʼuchaʼal la spas li j-alkʼop Daniele (Dan. 6:10, 11). Kʼalal yakal xa ox li mukʼta tsatsal vokolile muʼyuk xa bu ta jcholtik «li lekil aʼyejetik ta sventa li Ajvalilal[e]», yuʼun echʼ xa ox me yorail ta spasel jech. Jaʼ xa ox me yorail ti ‹ta xtal li slajeb› kʼusitik oye (Mat. 24:14). Jaʼ xa tsots koʼontontik chkalbetik skʼoplal ti chtal jun chapanele. Li aʼyej taje xuʼ van jaʼ skʼoplal ti poʼot xa chichʼ lajesel li steklumal Satanase. w15 15/7 2:3, 8, 9

Li Jesuse laj yal ti jaʼ tspʼajutik-o krixchanoetik ta skoj ti muʼyuk ta jtikʼ jbatik ta paskʼope. Pe jvules ta joltik ti jutuk mu skotolikuke mu kʼusi snaʼik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose. Jaʼ yuʼun, mu xaʼibeik smelolal ti kʼuchaʼal jaʼ noʼox stuk tsots skʼoplal chkiltik li Ajvalilal taje. Mi ta jkʼantik tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae, skʼan xkakʼtik persa jchʼunbetik-o smantaltak akʼo mi oy kʼusi chkichʼtik albel o mi oy kʼusi chopol chkichʼtik pasbel (Dan. 3:16-18). Xuʼ van vokol tajek chaʼiik ti skʼan jelelik li kerem tsebetike. Jlome xuʼ van ta xiʼik kʼalal ch-ilatik ti muʼyuk tspasik saludar vanderae, spasel omenaje o skʼejintael imno nasional o yan kʼusitike. Jaʼ yuʼun, li totil meʼiletike skʼan skolta yalab xnichʼnabik sventa tsotsuk yoʼontonik li ta s-eskuelaike. ¿Kʼusi xuʼ spasik? Kʼalal chichʼik ta mukʼ Jeova ta yutsʼ yalalike xuʼ skoltaik ta yaʼibel smelolal kʼu yelan chil Jeova li kʼusitik taje. Jech xtok, xuʼ xchanubtasik sventa lek noʼox smelolal tstakʼik xchiʼuk jamaluk xalbeik smelolal li kʼusitik xchʼunojike (Rom. 1:16). Chiʼinbo ta loʼil smaestroik sventa xavalbe li kʼusitik jchʼunojtike. w15 15/7 3:15, 16

Yan kʼuxi chakʼ ta ilel ti skʼanojutik li Jeovae jaʼ ti laj yakʼ li pojelale. Li matanal taje laj yakʼbutik ‹sventa jtatik li kuxlejale› (1 Juan 4:9). Li jtakbol Pabloe laj yal ti xuʼ van muʼyuk buchʼu chakʼ xkuxlejal ta stojolal «jun tukʼil vinike», pe xuʼ van oy buchʼu chakʼ xkuxlejal ta stojolal «li jun lekil vinike». Pe laj yal xtok ti Diose laj yakʼ ta ilel kʼu to yepal skʼanojutik kʼalal la stak talel Xnichʼon sventa xichʼ milel ta jkojtik «kʼalal jpasmulilutik toʼoxe» (Rom. 5:6-8). Ta skoj li pojelal taje, ti jaʼ li mas mukʼ skʼelobil ti skʼanojutik li Diose, xuʼ xkamigoin jbatik xchiʼuk li Jeovae. Kʼuchaʼal chkiltike, ta skoj li pojelale xvinaj ti skʼanoj skotol krixchanoetik li Jeovae. Jaʼ yuʼun, jaʼ jun mukʼta muyubajel chkaʼitik ti mi tukʼ laj kakʼ jbatik ta stojolal Diose chakʼbutik lek jkuxlejaltik li ta Paraisoe. Ta melel, li pojelale jaʼ smukʼta vinajeb ti skʼanojutik li Jeovae. Jaʼ yuʼun, vinajuk-o ta jkuxlejaltik ti ta jtojbetik tajek ta vokole. w15 15/8 1:13, 15

Jaʼ jun matanal chkaʼitik chijtun-o ta stojolal Dios li ta Paraisoe xchiʼuk ti jaʼ tspasutik-o ta mantale. Jaʼ yuʼun ta slekil xa noʼox koʼontontik chijkoltavan avi li ta s-organisasion Jeovae. Pe xuʼ van chkichʼtik albel ti jot-o xa bu chbat tunkutike. Jech kʼuchaʼal jlom ermanoetik ti chtunik ta Betel ta Estados Unidose, oy x-albatik ti akʼo xlokʼik sventa chbat tunikuk ta yan partee. Jlom jkʼelvanejetik ta sirkuitoe oy x-albatik ti akʼo xbat tunikuk kʼuchaʼal prekursor espesial ta skoj li sjabilalike o yan kʼusitik. Skotol li ermanoetik taje tskʼupinik tajek li kʼusitik tspasike xchiʼuk yakal ch-akʼbatik tajek bendision yuʼun li Jeovae. ¿Kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼan jun noʼox koʼontontik ek xchiʼuk mi ta jkʼantik chakʼbutik sbendision li Jeovae? Skʼan jkʼanbetik koltael li Jeovae, tunkutik ta stojolal ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike xchiʼuk skʼan junuk noʼox koʼontontik xchiʼuk li kʼusi chij-akʼbat spasele (Prov. 10:22). Kaltik noʼox ti oy ta koʼontontik bu ta jkʼan chijnaki kʼalal te xa ox oyutik li ta Paraisoe, ¿kʼusi van ta jpastik mi laj yalbutik s-organisasion Dios ti jot-o bu chbat naklikutike? Ta melel mu ventauk bu ta xijnaki o kʼusi abtelal xkichʼtik akʼbel, yuʼun jaʼ noʼox ta jtojbetik ta vokol Jeova ti chakʼ xijnaki li ta Paraisoe. w15 15/8 3:8

Kʼalal kuxi li Noee toj chopol stalelal li krixchanoetike, akʼo mi jech, muʼyuk bu laj yamigoinan. Muʼyuk la xchiʼin li buchʼutik muʼyuk skʼanojik Jeovae. Jaʼ noʼox la xchiʼin yajnil, xnichʼnabtak xchiʼuk li yalibtake; ta skotolik une jaʼ laj yakʼ ta yoʼontonik spasel li arkae xchiʼuk li xcholel mantale (2 Ped. 2:5). Koliyal taje kuxul komik kʼalal tal li Nojelal ta voʼe. Jkotoltik li avie, te likem tal jtsʼunbaltik ta stojolal Noe xchiʼuk li ta yutsʼ yalale. Jaʼ yuʼun ta jtojbetik ta vokol ti la xchʼunik mantale xchiʼuk ti muʼyuk la xchiʼinik li buchʼutik muʼyuk skʼanojik Jeovae. Li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe la xchʼunbeik smantal li Dios eke xchiʼuk muʼyuk la xchiʼinik li buchʼutik muʼyuk skʼanojik Jeovae. Koliyal taje kuxul komik kʼalal laj yichʼ jinesel li Jerusalen ta sjabilal 70 (Luk. 21:20-22). w15 15/8 4:17, 18

Skʼan me jkʼel jbatik kʼusi ta jchʼay-o koʼontontik xchiʼuk kʼu sjalil jech ta jpastik mi mu jkʼan sokesutike. ¿Kʼuxi tskoltautik li jol koʼontontike? Li Vivliae chalbutik ti mu jpastik li kʼusitik chopole, jech kʼuchaʼal li mulivajele, li yichʼel ta mukʼ santoetike, li spasel espiritismoe, li saʼkʼope, ti xijbat ta kʼinetik ti kʼusuk xa noʼox spasike xchiʼuk ti xijyakube. Xi laj yal li Pabloe: «Ti buchʼutik jech ta spasike muʼyuk me chuʼuninik li Ajvalilal yuʼun Diose» (Gal. 5:19-21). Jaʼ yuʼun xi jakʼbe jbatike: «¿Mi xakʼ van jol koʼonton ti xitajin o ti jkʼel tajimoletik ti chlik-o majbail o ti bu chvinaj ti skʼanoj tajek slumal li jun krixchanoe, o ti chikap-o yuʼune? ¿Mi xakʼ van jol koʼonton jkʼel pelikulaetik ti bu chlokʼ mulivajel, yakubel o espiritismo ti lek xa noʼox yilele?». w15 15/9 2:11, 12

Li Vivliae chal ti mu jechuk la spasutik Jeova sventa voʼotik xa chkaltik li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopole. Snaʼoj li kʼusi mas xuʼ xtun kuʼuntike. Jaʼ yuʼun sventa xijmuyubaj noʼox xchiʼuk junuk noʼox koʼontontike skʼan jchʼunbetik smantal xchiʼuk xkichʼtik ta mukʼ. Jech xchanubtasojutik li Jeovae yuʼun skʼanojutik. Li jun lekil totile tsnop kʼusi chtun yuʼun ta jelavel li xnichʼnabe xchiʼuk oy ta yoʼonton ti akʼo junuk yoʼontonike. Pe jutuk mu skotoluk li krixchanoetik avie mu snaʼik kʼusi chkʼot ta pasel ta stojolalik li ta jelavele. Jaʼ chakʼ ta xkuxlejalik stael li kʼusitik mu xjalij ta sbatel osile (Sal. 90:10). Pe li yajtunelutik Jeovae ta jtojtik tajek ta vokol ti chchanubtasutik kʼuxi xuʼ xijmuyubaj li avie xchiʼuk ti chalbutik ti oy lekil kuxlejal ta jelavele. w15 15/9 4:10, 11

Epal krixchanoetik ta voʼnee xuʼ ox van laj yakʼik venta kʼuxi tskolta steklumal Israel li Diose. Jun skʼelobile jaʼ liʼe, li Jeovae la spas ep skʼelobiltak juʼelal sventa tskolta lokʼel ta Ejipto li steklumale xchiʼuk sventa spasik kanal epal paskʼopetik kʼalal te xa ox oyik li ta Albil Balumile (Jos. 9:3, 9, 10). Pe la stoy sbaik li ajvaliletike, muʼyuk laj yakʼik venta ti jaʼ yakal tskolta steklumal li Jeovae. Jech oxal lajik ta tsalel. Kʼalal echʼ xa ox jayibuk jabile, oy jun ajvalil ti oy jayibuk velta xuʼ ox laj yakʼ venta kʼuxi tskolta steklumal li Diose. Li Eliase la skʼanbe Jeova ti akʼo yaluk talel kʼokʼ ta vinajele, vaʼun li Jeovae la stakʼbe li s-orasione. Laj yalbe Acab xtok ti ta xakʼ taluk tsatsal voʼ li Jeovae, vaʼun jech kʼot ta pasel ta melel (1 Rey. 18:22-45). Pe li Acabe muʼyuk la skʼan la xchʼun ti jaʼ Jeova laj yakʼ kʼotuk ta pasel skotol li skʼelobiltak juʼelal taje. ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Jaʼ ti skʼan vikʼiluk jsatik yoʼ xkakʼtik venta kʼu yelan tskoltautik li Diose. w15 15/10 1:4, 5

Mi ta jchʼunbetik smantal li Jeovae xchiʼuk mi ta jpastik li kʼusitik tskʼanbutike skʼan me jpʼeluk-o koʼontontik ti tskoltautik ta melele. Li Pabloe laj yal ti toj echʼ xa noʼox labal sba kʼu yelan tskoltautik li Diose (Efes. 3:20). Chkakʼtik persa spasel bu kʼalal xuʼ kuʼuntik sventa chijtun ta stojolal li Diose, pe jnaʼojtik xtok ti mu spas kuʼuntik skotole. Jaʼ yuʼun chkakʼtik persa ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike xchiʼuk jpatoj koʼontontik ti chakʼbe bendision Jeova li kʼusitik lekik ta jpastike. Ta melel, ta jtojtik ta vokol ti tskoltautike. Li Jeovae jamal chal ti chakʼbutik li kʼusiuk noʼox ta jkʼanbetike, jaʼ noʼox mi jech ta jkʼanbetik jech kʼuchaʼal tskʼan yoʼontone (1 Juan 5:14). Kʼalal ta jpat koʼontontik ta jyalel ta stojolal li Jeovae, ta me xakʼbutik bendision xchiʼuk ta xakʼ mas xchʼunel koʼontontik mi la jkʼanbetike. Jech xtok, mas me tstsatsub li xchʼunel koʼontontike xchiʼuk jtatik-o ventainel yuʼun li Ajvalilal yuʼun Diose (2 Tes. 1:3, 5). w15 15/10 2:16-18

Kʼalal ta jnopilanbetik skʼoplal li kʼusi ta jchantik ta sventa Jeova xchiʼuk Jesuse tskoltautik sventa xijyijub ta mantal xchiʼuk sventa lekuk tsots li xchʼunel koʼontontike (Evr. 5:14; 6:1). Mi muʼyuk mas ta jnoptik ta stojolal li Jeovae, kʼunkʼun me chijnamajutik ta stojolal xchiʼuk xuʼ muʼyuk xa lek chilutik (Evr. 3:12). Li Jesuse lek la spʼijubtasutik, yuʼun laj yal ti mi mu ta sjunuluk koʼontontik ta jchʼamtik li kʼusitik chal Vivliae, xuʼ snamajesutik ta stojolal Jeova ‹li kʼusitik ta jvul-o koʼontontike, li kʼulejale xchiʼuk li kʼusitik ta jkʼupin ta jkuxlejaltike› (Luk. 8:14, 15). Jaʼ yuʼun toj tsots skʼoplal ti jujun kʼakʼal jnopilanbetik skʼoplal li kʼusi chal Vivliae. Kʼalal jech ta jpastike, jaʼ tstij koʼontontik sventa xkakʼtik persa jchanbetik stalelal li Jeovae (2 Kor. 3:18). Mi laj kakʼtik persae, xuʼ jchantik ta sventa Jeova ta sbatel-o osil xchiʼuk ti jujun kʼakʼal ta jchanbetik batel li stalelale. ¡Jaʼ jun mukʼta matanal maʼ taje! (Ecl. 3:11). w15 15/10 4:13, 14

Mi totil meʼilote chakʼan van ta melel ti xamigoin sbaik xchiʼuk Jeova li avalab anichʼnabe. Li Diose jaʼ me yakʼojbot abain ta xchanubtasel xchiʼuk ta stukʼibtasel li akerem o atsebe (Efes. 6:4). Jaʼ yuʼun skʼan me nopajtik noʼox xachanubtas ta Vivlia. Jnoptik avaʼi liʼe: ¿Kʼu yuʼun chakʼan ti akʼo xbatik ta chanune? Yuʼun anaʼoj ti jtunel yuʼun ta xkuxlejalik li kʼusi chchanik tee. Pe mas to me toj tsots skʼoplal li tsobajele, li asambleae xchiʼuk li yichʼel ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalaltike. Jaʼ yuʼun skʼan me xakʼel ti mu me xchʼayik junuk taje. Vuleso me ajol ti jaʼ tsta-o xkuxlejalik li kʼusitik chchanik ta sventa Jeovae. Jaʼ yuʼun koltao me sventa xmuyubajikuk noʼox kʼalal chchanik Vivliae xchiʼuk ti xaʼibeik smelolal ti jaʼ chkoltaatik kʼalal oy kʼusi tsnop tspasike. Skʼan me xavakʼbe xchan xtok ti toj tsots skʼoplal li cholmantale. Chanbo stalelal li Jesuse, koltao li avalab anichʼnab sventa junuk noʼox yoʼonton xalik batel li kʼusi chal Vivliae. w15 15/11 2:6

Jaʼ yaloj stuk Jeova buchʼu li jolil ta utsʼ alalile. Li kʼusi oy ta yoʼontone jaʼ ti skʼanojuk yutsʼ yalal li malalile xchiʼuk ti ta slekiluk yoʼonton sventain li yutsʼ yalale. Melel onoʼox, li Vivliae chal ti sjol antse jaʼ li malalile. Akʼo mi jech, skʼan me xichʼ ta mukʼ li yajnile (1 Ped. 3:7). ¿Kʼuxi xuʼ xichʼ ta mukʼ yajnil li malalile? Jaʼ ti oyuk ta yoʼonton li kʼusitik chtun yuʼun yajnile xchiʼuk ti xakʼbe li kʼusi tskʼan kʼalal xuʼ chile. Xi chal li Vivliae: «Malaliletik, jechuk-o me xakʼan avajnilik jech kʼuchaʼal la skʼan tsobobbail li Kristo eke xchiʼuk ti laj yakʼ sba ta stojolal[e]» (Efes. 5:25). Kʼuchaʼal chkiltike, skʼanoj tajek yajchankʼoptak li Jesuse, yuʼun laj yakʼ xkuxlejal ta stojolalik. Mi jaʼ jech tspas kʼuchaʼal Jesus li malalile xchiʼuk skʼanoj li yajnile, mas me tskʼan smalal li antse, mas chichʼ ta mukʼ xchiʼuk ta sjunul yoʼonton tskolta sba ta spasel li kʼusi chkʼot ta nopel yuʼune (Tito 2:3-5). w15 15/11 4:6, 7

Mu ta sjaliluke mas xa ep buchʼutik chkʼopojik ta griego, jaʼ jutuk xa li buchʼutik chkʼopojik ta evreoe. Jaʼ yuʼun li Mateo, Markos, Lukas xchiʼuk Juane ta griego xa la stsʼibaik li svunike. Jaʼ jech la stsʼiba skartatak ek li Pablo xchiʼuk li yantike. Kʼalal oy kʼusi tskʼan chalik li kʼusi chal Tsʼibetik ta Evreo kʼop li buchʼutik la stsʼibaik li Tsʼibetik ta Griegoe te la slokʼesik ta Septuaginta, yuʼun jelubtasbil xa ox ta griego. Akʼo mi jelel jutuk ti kʼu toʼox yelan tsʼibabil li ta Tsʼibetik ta Evreo Kʼope, la xchʼunik ti jaʼ li Skʼop Diose. Li buchʼutik la sjelubtasik taje jaʼ jmulavil krixchanoetik, pe jtunel-o kuʼuntik li kʼusitik la spasike. ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jaʼ ti mu ventauk kʼusi skʼopik o stsʼunbalik li krixchanoetike, koʼol chil li Jeovae (Ech. 10:34). w15 15/12 1:8, 9

Li Vivliae chalbutik ti ‹oy yorail chʼanxijchie› (Ecl. 3:7). Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal oy buchʼu ta xkʼopojike, skʼan me jtsʼet chikintatik li kʼusi chalike, yuʼun jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti chijtsakvan ta mukʼe (Job 6:24). Kʼalal oy kʼusi chkaʼitik ti mu stakʼ xichʼ alele, skʼan me mu xkalbetik batel li yantike (Prov. 20:19). Kʼalal mi oy buchʼu chopol kʼusi laj yalbutike, skʼan me xijtsʼiji xchiʼuk mu jtakʼbetik (Sal. 4:4). Melel onoʼox ti oy yorail stakʼ xijkʼopoje (Ecl. 3:7). Xuʼ xijkʼopoj kʼalal ta jmuyubtatik Jeovae, kʼalal ta jpatbetik yoʼonton yantike, kʼalal chkaltik ti kʼu yelan chkaʼi jbatike xchiʼuk kʼalal chkaltik li kʼusi chtun kuʼuntike. Kʼalal jech ta jpastike, chkakʼtik ta ilel ti ta jtojbetik ta vokol Jeova ti yakʼojbutik li jmotontik ti stakʼ xijkʼopoje. Kʼalal chakʼ jmotontik junuk kamigotik ti toj kʼupil sbae, ta jkʼan ta jtunestik lek li kʼusi laj yakʼbutike. w15 15/12 3:4, 5

Mi junuk ermano xuʼ xpoxtautik ta skʼelobil juʼelal li avie (1 Kor. 12:9). Pe oy jlom ti tskʼan tskoltautik sventa mu xij-ipaje, vaʼun chalbutik kʼusi xuʼ jpastik akʼo mi muʼyuk ta jakʼbetik. Oy onoʼox srasonik bakʼintik. Yuʼun jun veltae laj yaʼi jtakbol Pablo ti ip xchʼut li Timoteoe, yikʼaluk jaʼ ta skoj li voʼ laj yuchʼe. Jaʼ yuʼun laj yalbe ti akʼo xuchʼ jutebuk vinoe. Pe skʼan me xkichʼ jpʼijiltik kʼalal oy kʼusi chij-albate. Yuʼun xuʼ van xalbutik junuk ermano ti jpastik preva jtosuk poxil, vomol o tsʼiʼlele. O xuʼ xalbutik ti skʼan jkʼeltik kʼusi ta jlajestike. Ta van xalbutik ti jaʼ poxtaj-o junuk yutsʼ yalal ti jech ipaj eke. Taje maʼuk skʼan xal ti jaʼ chijpoxtaj-oe. Xuʼ van xpoxtaj-o epal krixchano ta jtosuk poxil, pe xuʼ jaʼ mas x-ipajik-o li yantike (Prov. 27:12). w15 15/12 4:13

Ta skoj ti jkotoltik jpasmulilutike chijchamutik (Rom. 5:12). Pe skʼanojutik tajek li Diose, jech oxal la stak tal Xnichʼon sventa xcham ta jkojtik (Evr. 2:9). Oy to yan kʼusi chakʼ kʼotuk ta pasel li matanal laj yakʼ Kristoe: ¡Jaʼ ti tslajesbe skʼoplal ta j-echʼel li lajelale! (Is. 25:7, 8; 1 Kor. 15:22, 26). Jaʼ yuʼun chaʼa, li buchʼutik chakʼ xchʼunel yoʼontonik ta stojolal li Jesuse xmuyubaj noʼox me chkuxiik xchiʼuk tsta slekilalik sbatel osil, jlome te chkuxiik xchiʼuk Kristo ta vinajel, li yantike liʼ chnakiik ta Balumile (Rom. 6:23; Apok. 5:9, 10). Maʼuk noʼox taje, yuʼun oy to kʼusitik lekik ta jtatik yuʼun li matanal yakʼoj Diose. ¿Kʼusi to yan lekik ta jtatik yuʼun li matanal yakʼojbutik Diose? Jaʼ ti chkʼataj ta paraiso li Balumile, ti chpoxtaj li buchʼutik ip chaʼiike xchiʼuk ti chchaʼkuxiik li animaetike (Is. 33:24; 35:5, 6; Juan 5:28, 29). Jech oxal jkʼanojtik tajek Jeova xchiʼuk Jesus ta skoj li matanal ti «mu xa noʼox xlaj ta alel[e]» (2 Kor. 9:15). w16.01 2:5, 6

Kʼuchaʼal laj xa jkʼeltike, chjel snopben kʼalal chichʼ tʼujel ta chʼul espiritu li jun yajtsʼaklom Kristoe. ¿Kʼuxi? Yuʼun kʼalal muʼyuk toʼox chtʼujate, spatoj toʼox yoʼonton chkuxi sbatel osil liʼ ta Balumile. Oy toʼox van tajek ta yoʼonton ti tskʼel yaʼi tspas ta paraiso Balumil li Jeovae xchiʼuk ti tslajesbe skʼoplal li choplejale. Yikʼaluk van snopoj tsmala chchaʼkuxi tal junuk yutsʼ yalal o junuk yamigo. Snopoj xa ox van tsvaʼan yuni na xchiʼuk ti tslobe sat li jeltos teʼetik tstsʼune (Is. 65:21-23). Pe kʼalal chtʼujat yuʼun Jeova sventa xbat ta vinajele, ta xjel ta anil li snopbene. ¿Kʼu yuʼun? ¿Mi yuʼun van ipaj ta snopben? ¿Mi yuʼun van lik snop ta ora ti chakʼ chʼaj li kuxlejal ta Balumile xchiʼuk ti muʼyuk tsta xkuxetel yoʼonton tee? ¿Mi yuʼun van xi la snope: «Jaʼ lek chbat jkʼel kik kʼu yelan li kuxlejal ta vinajele»? Mu jechuk la snop. Yuʼun kʼalal tstʼuj junuk yajtunel Jeova sventa xbat ta vinajele, jaʼ stuk tsjelbe ta xchʼul espiritu li snopbene xchiʼuk li spatobil yoʼontone. w16.01 3:11, 13

Jaʼ la spas skotol kʼusitik x-ayan li Jeovae. Muʼyuk buchʼu xkoʼolaj-o spʼijil xchiʼuk sjuʼel. Xi laj yal jun velta li Jobe: «Ta jnaʼ ti scotol xuʼ avuʼune; muʼyuc bochʼo xuʼ tsmac li cʼusi chapal avuʼune» (Job 42:2). Jech xtok, mu persauk ti oy buchʼu xkoltaate. Akʼo mi jech, sventa xakʼ ta ilel ti skʼanojan li yantike, laj yakʼ ti akʼo xkoltaate. Li Jeovae jaʼ baʼyel la spas li Jesuse. Vaʼun jaʼ xa koltaat yuʼun sventa spas li yan kʼusitike (Juan 1:1-3, 18). Jech oxal, kʼalal laj yakʼbe tsots yabtel Xnichʼon li Jeovae xchiʼuk ti laj yalbe batel skʼoplal ti koltavane, jaʼ jech laj yakʼ ta ichʼel ta mukʼ (Kol. 1:15-17). w16.01 5:1, 2