Enero

Chopol toʼox tajek stalelal li Moisese, yuʼun la smil jun vinik ta skoj ti oy kʼusi muʼyuk lek yakal tspas laj yile. La snop ti muʼyuk chopol chil li Jeovae. Sventa xchan kʼuxi xuʼ sbeiltas li jteklum Israele, laj yichʼ chanubtasel yuʼun Jeova 40 jabil, vaʼun laj yaʼibe smelolal ti mu baluk noʼox ti oy lek yipal yuʼune xchiʼuk ti tsots yoʼontone. Yuʼun skʼan ti bikʼit xakʼ sbae, ti xchʼunuk mantale xchiʼuk ti manxouke. Laj onoʼox xchan, yuʼun kʼot ta jun lekil jbeiltasvanej (Éx. 2:11, 12; Ech. 7:21-30, 36). Li avie, lek ti xchanbeik stalelal Moises li joliletik ta utsʼ alalil xchiʼuk li moletik ta tsobobbaile. Jaʼ yuʼun, skʼan mu x-ilinik ta anil o ti chopol xaʼi sbaik mi oy kʼusi chopol laj yichʼik albele. Skʼan bikʼit xakʼ sbaik yuʼun oy onoʼox kʼusi muʼyuk lek chbat ta spasel yuʼunik ek (Ecl. 7:9, 20). Skʼan stsakik ta venta li smantaltak Jeova kʼalal oy kʼusi chkʼot ta pasele xchiʼuk ti ta smeloluk noʼox xtakʼavike (Prov. 15:1). Kʼalal jech tspasik li joliletik ta utsʼ alalil xchiʼuk li moletik ta tsobobbaile, tsmuyubtabeik yoʼonton li Jeovae, tskolta sbaik yoʼ oyuk jun oʼontonal xchiʼuk chakʼik ta ilel ti skʼan bikʼit xkakʼ jbatike. w19.02 8 ¶1; 10 ¶9, 10

¿Kʼu yuʼun kʼuxubaj ta yoʼonton Jesus li krixchanoetike? Yuʼun laj yil ti «xkoʼolaj kʼuchaʼal chijetik ti muʼyuk jchabichij» yuʼunike. Laj van yakʼ venta ti abol noʼox sbaik li jlome xchiʼuk ti tsots tajek ch-abtejik sventa xveʼ li yutsʼ yalalike. Oy van buchʼutik xtok ti chamem junuk yutsʼ yalalike. Xuʼ van jech la snuptan li Jesus eke, jaʼ yuʼun xaʼibe smelolal kʼu yelan chaʼi sbaik li krixchanoetike. Ta skoj ti oy ta yoʼonton li yantike, tijbat yoʼonton sventa xal jun lekil aʼyej ti tspat oʼontonale (Is. 61:1, 2). ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal li Jesuse? Li krixchanoetik avi eke «xkoʼolaj kʼuchaʼal chijetik ti muʼyuk jchabichij yuʼunike» xchiʼuk xlik xkaj noʼox li svokolike. Pe voʼotik xuʼ xkalbetik lekil aʼyej ta sventa li Ajvalilal ti jaʼ li kʼusi mas jtunel yuʼunike (Apok. 14:6). Jaʼ yuʼun, jchanbetik li Jchanubtasvanej kuʼuntike xchiʼuk kalbetik lekil aʼyej li «buchʼu biqʼuit yacʼoj sbaique» (Sal. 72:13, Ch). Kʼuxuk ta koʼontontik li krixchanoetike xchiʼuk jkoltatik. w19.03 21, 22 ¶6, 7

Li Jeovae maʼuk noʼox chakʼbutik jujun kʼakʼal li kʼusitik lekike, yuʼun chakʼ jnaʼtik xtok li kʼusi melel ta stojolale xchiʼuk li kʼusi oy ta yoʼonton tspase. Jech oxal, mu xuʼ xkaltik ti mu sta-o ti jkʼantike (Juan 8:31, 32). Yakʼoj xtok bu xuʼ jtsob jbatik sventa sbeiltasutik xchiʼuk skoltautik. Maʼuk noʼox, yuʼun tskoltautik kʼalal oy kʼusi tsots ta jnuptantike xchiʼuk chalbutik ti xuʼ jtatik jun kʼupil sba kuxlejal ta sbatel osil ta mas jelavele (Apok. 21:3, 4). Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal skotol li kʼusi spasoj Jeova yoʼ xakʼbutik ta ilel ti skʼanojutike, chlik jkʼantik mas xchiʼuk chijxiʼ mi jyayijesbetik yoʼontone. Taje jaʼ me li kʼusi stakʼ jxiʼtatike. Mi te-o ta ajol ti ep tajek sbalil li beiltaseletik yuʼun Jeovae, chlik akʼan mas xchiʼuk chakʼuxubinbe li smantaltake. Vaʼun, akʼo mi oy kʼusitik tsbusanbot tal li Satanase, muʼyuk chavikta komel li Jeovae. Mi laj anopbe skʼoplal leʼ bal ta jmil jabil ti kʼuxi laj avichʼ voʼe, xi chavale: «¡Jaʼ li kʼusi mas lek la jpas ta jkuxlejale!». w19.03 6 ¶14; 7 ¶19

Ep sbalil ta jtabetik kʼalal jkotoltik jnaʼ jtojtik ta vokol li ta utsʼ alalile. Kʼalal snaʼ stojbe sbaik ta vokol li nupultsʼakaletike, jaʼ chkoltaatik yoʼ jmojuk noʼox oyik xchiʼuk ti xakʼbe sbaik pertone. Li malalil ti snaʼ xkʼuxubin yajnile maʼuk noʼox me tskʼel li kʼusi lek tspas xchiʼuk chal li yajnile, yuʼun «ta xvaʼi, vaʼun tskʼupil kʼopta» (Prov. 31:28, TNM). Li pʼijil ajnilal eke chalbe ta jamal smalal li kʼusitik lek chil tspase. Totil meʼiletik, ¿kʼuxi xuʼ xachanubtas avalab anichʼnabik yoʼ xchanik stojel ta vokole? Naʼik me ti jaʼ jech chchanik ti kʼu yelan xanaʼ xakʼopojik xchiʼuk li kʼusi chapasike. Jaʼ yuʼun, lekuk kʼusi xavakʼbeik xchan, tojbeik ta vokol kʼalal oy kʼusi lek tspasboxuke. Jech xtok un, chanubtasik sventa xalik kolaval kʼalal oy kʼusi lek tspasbatik eke. Albeik ti skʼan xlokʼ ta yoʼontonik ti kʼalal jech chalike xchiʼuk ti xuʼ stabeik sbalil li yantike. w19.02 17 ¶14, 15

¿Kʼusi laj yakʼ ta ilel Job kʼalal jech laj yale? Jaʼ ti tukʼ-o yoʼonton akʼo mi oy kʼusitik tsnuptane. Li Jobe muʼyuk la sten-o sba ta skoj li kʼusitik pasbat yuʼun Satanase. Skʼan me jech jpastik ek. ¿Kʼuxi te kapal jkʼoplaltik ta jujuntal li kʼusi la xchibal kʼopta Satanas ta stojolal li Jobe? Li stuke chal ti muʼyuk la jkʼanojtik ta melel li Jeovae, ti muʼyuk la ta jchʼunbetik smantal kʼalal oy ta vokol li jkuxlejaltike xchiʼuk ti muʼyuk la tukʼ koʼontontik ta melele (Job 2:4, 5; Apok. 12:10). ¿Mi mu jechuk ti chopol chkaʼitik li kʼusi yaloj ta jtojolaltike? Jnoptik avaʼi kʼu yelan chilutik li Jeovae, li stuke spatoj tajek yoʼonton ti tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolale, jaʼ yuʼun chakʼbe permiso Satanas ti xakʼutik ta preva sventa xkakʼtik ta ilel ti jaʼ jun jutkʼope xchiʼuk ti tukʼ koʼontontik ta stojolal li Diose. Mu jtuktikuk oyutik, yuʼun jamal chal ti tskoltautik li Jtotik ta vinajele (Evr. 13:6). ¡Stuk xa noʼox jech ti spatoj tajek yoʼonton ta jtojolaltik li Ajvalil ta vinajel balumile! ¿Mi laj kakʼtik xa venta kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti tukʼuk koʼontontike? Yuʼun jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti maʼuk melel li kʼusitik yaloj Satanase, jaʼ jech ta jpakbetik skʼoplal li sbi Jdiostike xchiʼuk ti kʼu yelan ch-ajvalilaje. w19.02 5 ¶9, 10

Li Jesuse laj yalbe yajtakboltak ti tsnuptanik vokoliletike. Li stuke tsots yoʼonton echʼ, jaʼ yuʼun xi laj yalanbee: «¡Tsotsuk avoʼontonik!» (Juan 16:1-4 sbavokʼal, 33). Ta mas tsʼakale, jech-o tsots yoʼonton laj yakʼik ta ilel kʼuchaʼal li Jesuse xchiʼuk oy kʼusitik tspasik sventa komon skolta sbaik akʼo mi xil-o svokolik (Evr. 10:33, 34). Li avi eke, oy bu xuʼ xkakʼtik ta ilel stsatsal koʼontontik jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse. Kaltik junchibuk ti bu xuʼ xkakʼtik ta ilele. Jtose jaʼ ti jkoltatik li ermanoetik ti chichʼik nutsel ta skoj li kʼusi xchʼunojike. Bateltike, jecheʼ noʼox chichʼik chukel li ermanoetike, jaʼ yuʼun jkoltatik ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike xchiʼuk jpakbetik skʼoplalik (Filip. 1:14; Evr. 13:19). Yan xtok ti kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilele, jaʼ kʼalal tsots koʼontontik ta jcholtik mantale (Ech. 14:3). Jpʼeluk ta koʼontontik ti jcholtik-o li aʼyejetik sventa Ajvalilal jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse akʼo mi xkichʼtik kontrainel xchiʼuk nutsel. w19.01 22, 23 ¶8, 9

¿Kʼusi xuʼ skoltautik yoʼ jchantik yakʼel jloʼiltik ti tspat oʼontonale? Li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti jchapan jbatik sventa li tsobajeletike. Mas me jun koʼonton chkaʼi jbatik mi ta jchʼakbetik yorail sventa jchapan jbatik ta tsobajele (Prov. 21:5). ¿Kʼusi xuʼ jpastik yoʼ jchapan jbatik sventa li tsobajeletike? Jaʼ ti jkʼanbetik xchʼul espiritu li Jeovae (Luk. 11:13; 1 Juan 5:14). Jech xtok, sventa jnaʼtik kʼusi tsloʼilta sjunul li xchanobile, baʼyel skʼan jkʼelbetik stituloal, subtituloal, slokʼoltak xchiʼuk jkʼeltik li rekuadroetik mi yichʼoj tale. Vaʼun jkʼeltik bal jujun parafo xchiʼuk kakʼtik persa skʼelel skotol li tekstoetike. Mi laj une, jnopbetik skʼoplal, pe jaʼuk mas jnopbetik skʼoplal ti bu ta jkʼan chkakʼ-o jloʼiltike. Mi lek ta jchapan jbatike, ta jtabetik sbalil xchiʼuk mu xa masuk chijxiʼ (2 Kor. 9:6). w19.01 9 ¶6; 11, 12 ¶13-15

Ti jech laj yakʼ ta tsʼibael Jeova li kʼusi tsvul-o yoʼonton Abakuke, oy kʼusi tsots skʼoplal chakʼ jchantik: ti skʼan mu jmak koʼontontik ta yalbel Jeova li kʼusi ta jvul-o koʼontontike o mi oy kʼusi mu noʼox xkaʼibetik smelolale. Li Jeovae oy ta yoʼonton ti jamal xkalbetik skotole (Sal. 50:15; 62:8). Li Abakuke laj yalbe Jeova skotol li kʼusi tsvul-o yoʼontone, yuʼun spatoj yoʼonton ta stojolal, jaʼ yamigo chil xchiʼuk jaʼ Stot kʼotem. Jech oxal, muʼyuk laj yakʼ tsalatuk yuʼun li vul oʼontone mi jaʼuk la spat yoʼonton ta stojolal stuk. Jaʼ jun slekil kʼelobil laj yakʼbutik komel. Li Jeovae tstij koʼontontik ek yoʼ xkalbetik ti kʼusi ta jvul-o koʼontontike, yuʼun chchikinta li j-orasiontike (Sal. 65:2). Mi jech la jpastike, xkoʼolaj chkaʼitik ti tsmeyutik Jeova kʼalal tstakʼ j-orasiontik xchiʼuk kʼalal tsbeiltasutike (Sal. 73:23, 24). Tskoltautik xtok yoʼ jechuk jnopbentik kʼuchaʼal li Jeovae akʼo mi oy kʼusitik chopol chkʼot ta pasel. Jtos ti kʼu yelan chkakʼtik ta ilel ti jpatoj koʼontontik ta stojolal li Jeovae, jaʼ mi ta sjunul koʼontontik ta jkʼopontike. w18.11 13 ¶2; 14 ¶5, 6

Li Davide maʼuk noʼox laj yamigoin li buchʼutik koʼol sjabilalike. ¿Mi xvul ta ajol kʼusi sbi li jun yamigo ti lek tajek laj yil sba xchiʼuke? Jaʼ li Jonatane. Li Vivliae chal ti kʼupil sba tajek ti kʼu yelan laj yamigoin sbaike. Pe ¿mi anaʼoj xa onoʼox ti jutuk mu 30 jabil mas bankilal li Jonatane? ¿Kʼu yuʼun ti lek tajek laj yil sbaike? Jaʼ ta skoj ti koʼol oy xchʼunel yoʼontonike, ti snaʼ xichʼ sbaik ta mukʼe xchiʼuk ti jaʼ tskʼelbe sbaik li slekil talelalike. Jun skʼelobile jaʼ li stsatsal yoʼontonik laj yakʼik ta ilel kʼalal ay stsakik ta kʼop li yajkontratak Diose (1 Sam. 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1). Mi jaʼ chkamigointik li buchʼutik skʼanojik Jeova xchiʼuk ti chakʼik ta ilel ti oy xchʼunel yoʼontonik ta stojolale, xuʼ me xkuxet tajek koʼontontik jech kʼuchaʼal laj yaʼi sbaik li David xchiʼuk Jonatane. Xi chal jun ermana ti Kiera sbie xchiʼuk ti jal xa tunem tal ta stojolal Diose: «Oy kamigotak ti likemik tal ta yantik lumetike, jelajtik kʼusi echʼem ta xkuxlejalik xchiʼuk jelajtik tajek li kʼusi nopem xaʼiik spasele». Mi jech chasaʼ avamigotak eke, te chavakʼ venta ti tstsobvan li Skʼop Diose xchiʼuk li chʼul espiritue. w18.12 26 ¶11-13

Li mulivajele jaʼ skʼoplal li xchiʼinel ta vayel yan krixchano ti maʼuk jnup jchiʼiltike, li buchʼutik jaʼ yabtel chchon sbaike, li buchʼutik chchiʼin sbaik ta vayel ti xchiʼil noʼox sbaik ta vinikal o ta antsile. Te skʼoplal xtok li buchʼutik chchiʼin sbaik ta vayel ti muʼyuk nupunemike xchiʼuk xchiʼinel ta vayel chonbolometik. Kalbetik junuk skʼelobil, jnoptik noʼox ti mulivaj li jun vinike, mi jaʼ jeche, li ajnilale xuʼ snop mi chtuchʼ snupunel o mi tspas ta perton. Li kʼusi laj yal Jesuse maʼuk skʼan xal ti persa skʼan xtuchʼ snupunel li buchʼu muʼyuk smul ta skoj ti mulivaj xchiʼile (pornéia). Jnopbetik skʼoplal liʼe, kaltik noʼox ti jaʼ mulivaj li malalile, vaʼun li ajnilale chkʼot ta nopel yuʼun ti muʼyuk chtuchʼ snupunele, ti tspas ta perton smalal ta skoj ti skʼanoje xchiʼuk tskolta sba sventa xlekub yan velta li snupunele. Pe mi kʼot ta nopel yuʼun ti chtuchʼ snupunel xchiʼuk ti muʼyuk chnupun yan veltae, oy onoʼox kʼusitik vokol chaʼi. Jech kʼuchaʼal liʼe, ¿kʼuxi xuʼ sta li kʼusitik jtunel yuʼune xchiʼuk ta sventa li chiʼinejbail ta vayele? ¿Ati stuk chaʼi sba une? (1 Kor. 7:14). Jamal xvinaj chaʼa, ti buchʼu chtuchʼ snupunele oy onoʼox me kʼusitik vokol chkʼot ta stojolal. w18.12 12 ¶10, 11

Li Jeovae chopol chil li kʼusi muʼyuk tukʼ chichʼ pasele xchiʼuk li choplejale (Rom. 1:18). Spʼajoj li kʼusi chopole xchiʼuk chalbutik ti jechuk jpʼajtik eke akʼo mi te ta sjol ti oy onoʼox kʼusi chopol chbat ta pasel kuʼuntik ta skoj ti jpasmulilutike. Mi la jnopbetik skʼoplal ti kʼu yuʼun spʼajoj ta j-echʼel choplejal li Jeovae, jaʼ tskoltautik yoʼ jechuk jnoptik ek xchiʼuk jaʼ tstij koʼontontik sventa jpʼajtik. Oy yan kʼuxi xuʼ jtabetik sbalil kʼalal xkoʼolaj jnopbentik xchiʼuk li Jeovae. Jaʼ tskoltautik sventa xkaʼibetik smelolal ti oy kʼusitik muʼyuk lek chil li Jeovae akʼo mi muʼyuk jamal chal li Vivliae. Kalbetik junuk skʼelobil: avie pukem xa tajek skʼoplal jtos ibal sba akʼot ti lap dance sbie. Junantike chalik ti muʼyuk la chopol li akʼot taje yuʼun la maʼuk chiʼinejbail ta vayel. Pe ¿mi jech van chil li Jeovae? Skʼan teuk ta joltik ti spʼajoj skotol li kʼusi chopole, jaʼ yuʼun jchantik spajesel jbatik xchiʼuk jpʼajtik li kʼusitik spʼajoje (Rom. 12:9). w18.11 25 ¶11, 12

Toj tsots skʼoplal laj yil Pablo li kʼusi yaloj tspas Jeovae, yuʼun oxib to velta laj yalbe skʼoplal (Rom. 1:17; Gal. 3:11; Evr. 10:38). Jech oxal, mi oy xchʼunel koʼontontik xchiʼuk mi jpatoj koʼontontik ta stojolal li Jeovae, xuʼ chkiltik chkʼot ta pasel skotol li kʼusitik yaloje akʼo mi jnuptantik jeltos vokoliletik. ¿Kʼusi noʼox tskʼanbutik Jeova ti akʼo xkakʼ ta koʼontontike? Jaʼ ti akʼo tukʼ jkʼeltik batel li kʼusi yaloj tspas ta mas jelavele, maʼuk li vokoliletik oy avie. Avi ti ta slajebal xa kʼakʼal kuxulutike, jtunel tajek kuʼuntik li kʼusi chalbutik li slivroal Abakuke. Li Jeovae jamal chal ti jaʼ noʼox chakʼbe xkuxlejal li buchʼutik tukʼ chakʼ sbaik xchiʼuk ti tspat yoʼontonik ta stojolale. Jech oxal, kʼusiuk li vokolil yakal ta jnuptantike, skʼan xkakʼbetik yipal yoʼ jtsatsubtastik li xchʼunel koʼontontike xchiʼuk jpat mas koʼontontik ta stojolal li Jeovae. Li ta slivroal Abakuke, jamal chakʼ kiltik Jeova ti muʼyuk chiktautik xchiʼuk ti chchabiutike. Li stuke ta slekil yoʼonton chalbutik ti akʼo jpat koʼontontik ta stojolal xchiʼuk ti jmalatik akʼo xlik sventain balumil li Ajvalilal yuʼune. Mi kʼot ta pasel taje, chnoj ta lekil krixchanoetik spʼejel li balumile xchiʼuk jmoj chichʼik ta mukʼ Jeova ta muyubajel (Mat. 5:5; Evr. 10:36-39). w18.11 16, 17 ¶15-17

Li ta baʼyel sigloe, oy junantik krixchanoetik ti lek la xchʼamik li chanubtasel laj yakʼ Jesuse, pe ti laj yiktaik ta tsʼakal li kʼusi melele. Kalbetik junuk skʼelobil: jun velta li Jesuse la spas jun skʼelobil juʼelal, la smakʼlin ta smilal xa noʼox krixchanoetik. Ta mas tsʼakale, li Jesus xchiʼuk li krixchanoetike la xtuchʼik jelavel li jot ukʼum Galileae. Kʼalal te xa ox oyike, oy kʼusi laj yal Jesus ti mu xaʼibeik smelolale, xi laj yale: «Mi muʼyuk bu chatibeik sbekʼtal li Xnichʼon krixchanoe xchiʼuk mi muʼyuk bu chavuchʼbeik li xchʼichʼele, muʼyuk me akuxlejalik un bi». Muʼyuk la sjakʼbeik li kʼusi skʼan xale, vaʼun xi laj yalike: «Toj chopol ta aʼiel li mantal chale, ¿buchʼu xa noʼox tskʼan chchikinta?». Jaʼ yuʼun, «ep yajchankʼoptak sut spasik yan velta li kʼusitik tspasik onoʼoxe; muʼyuk xa bu la xchiʼinik batel» (Juan 6:53-66). Kʼux ta alel, pe li avi eke oy buchʼutik yiktaojik li kʼusi melel ta skoj ti oy kʼusi laj yal o la spas junuk ermanoe. Yantik xtoke laj yiktaik mantal ta skoj ti laj yichʼik tojobtasel ta Vivliae o ta skoj ti lik skʼopik xchiʼuk junuk ermanoe. w18.11 9 ¶3-5

Li Jesuse lek ta jyalel sbeiltasoj talel li yajtuneltak Dios sventa xchabi, stsatsubtasbe xchʼunel yoʼontonik xchiʼuk sventa skolta yoʼ jmojuk oyike, jech kʼuchaʼal la spas li ta skʼakʼalil Josue xchiʼuk li ta baʼyel sigloe (Evr. 13:8). Jaʼ yuʼun, kʼalal oy kʼusi mu xkaʼibetik smelolal ta sventa li kʼusitik tsjel li j-organisasiontike, jaʼ jvules ta joltik kʼu yelan sbeiltasoj talel li ta voʼnee. Li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoile ta yorail noʼox chakʼbutik li beiltaseletike (Mat. 24:45). Taje jaʼ svinajeb ti skʼanojutik li Jesuse xchiʼuk ti oy ta yoʼonton li jlekilaltik ta mantale. Kʼalal chkiltik kʼu yelan tsbeiltasutik li Jesuse, te chkaʼibetik smelolal ti oy ta yoʼonton tskoltautik sventa stsatsub li xchʼunel koʼontontike. Li Jesuse maʼuk noʼox tskʼel li kʼusitik chtun kuʼuntik ta mantale, moʼoj, yuʼun tskoltautik sventa jaʼuk-o xkakʼ ta koʼontontik spasel li jun abtelal ti toj tsots skʼoplale, ti jaʼ li cholmantale (Mar. 13:10). w18.10 25 ¶13-16

Li kʼusi xuʼ skoltautik sventa jpajtsan jbatik kʼalal oy buchʼu tsaʼ joltike te ta jtatik ta 2 Samuel 16:5 kʼalal ta 13. Li David xchiʼuk yajtuneltake tsakatik ta kʼop yuʼun li Simei ti jaʼ yutsʼ yalal li ajvalil Saule xchiʼuk sabat sjolik. Li Davide muʼyuk la spak sutel akʼo mi xuʼ ox yuʼun ti spajtsane. ¿Kʼuxi pas yuʼun ti la spajes sbae? Li Davide jaʼo la stsʼiba li Salmo 3 kʼalal yakal chjatav ta skoj ti kontrainat yuʼun li xnichʼon ti jaʼ li Absalone. Li ta versikulo 1 xchiʼuk 2, snitojbe sba skʼoplal xchiʼuk li 2 Samuel kapitulo 16 ti chal kʼusi kʼot ta stojolal li Davide. Xchiʼuk li Salmo 3:4 chal kʼu yelan spatoj yoʼonton ta stojolal li Jeovae, xi laj yale: «Xivocolet ta scʼanel coltael yuʼun li Mucʼul Diose. La stacʼbun tal jcʼop». Xuʼ me jpastik orasion ek kʼalal chkichʼtik kontrainele, yuʼun li Jeovae chakʼbutik xchʼul espiritu yoʼ xkuch batel kuʼuntik. ¿Mi oy chtal ta joltik bu xuʼ xkakʼtik ta ilel ti skʼan jpajtsan jbatike o ti skʼan xkakʼtik ta perton junuk jchiʼiltik ti muʼyuk srasonal li kʼusi la spasbutike? ¿Mi jpatoj koʼontontik ta stojolal Jeova ti yiloj li kʼusi chkil-o jvokoltike xchiʼuk ti xuʼ skoltautike? w18.09 6, 7 ¶16, 17

Kʼalal ta jcholtik mantale, skʼan me xijtsakvan ta mukʼ skotol ora xchiʼuk ti xij-ichʼvan ta mukʼe. Jaʼ yuʼun, skʼan me xkojtikintik lek kʼu yelan li krixchanoetik ti bu ta jcholtik mantale. Li krixchanoetike maʼuk ti te xa smalaojutik kʼalal chkʼot jcholtik mantal ta snaike, yuʼun jnaʼojtik ti muʼyuk stakojutik ta ikʼele. Jaʼ yuʼun, toj tsots skʼoplal ti jaʼo xbat jkʼeltik kʼalal mas van xokolik sventa jchiʼintik ta loʼile (Mat. 7:12). Jnopbetik skʼoplal liʼe: ti bu ta jcholtik mantale, ¿mi toyol kʼakʼal snaʼ xlikik li krixchanoetik ta savado o ta domingoe? Mi jaʼ jeche, xuʼ me baʼyel jcholtik mantal ta karito o ta kayeetik o ti xbat jchaʼvulaʼantik li buchʼutik sob snaʼ xlikik kilojtike. Ta skoj ti toj ep kʼusitik tspasik li krixchanoetike, mas van lek ti mu jaluk jchiʼintik ta loʼil kʼalal jaʼ to sba velta ta jkʼopontike (1 Kor. 9:20-23). Li krixchanoetike xuʼ van xchʼamutik to ta yan velta kʼalal chilik ti ta jtsaktik ta venta li kʼusi tspasike o kʼalal chkiltik ti mu noʼox xokobike. Ta me jchiʼintik ta abtel Dios mi chkakʼtik ta ilel li talelaletik chakʼ chʼul espiritue. Maʼuk noʼox, yuʼun xuʼ van stunesutik Jeova sventa jkoltatik junuk krixchano yoʼ xojtikin li mantale (1 Kor. 3:6, 7). w18.09 32 ¶15-17

Kʼalal manxoutike, ¿kʼuxi tskoltautik yoʼ xijmuyubaj noʼox? Junantik krixchanoetike tsots toʼox li stalelalike, simaronik xchiʼuk lek saʼik kʼop. Pe kʼalal laj yojtikinik li kʼusi melel chal Vivliae, la sjel stalelalik xchiʼuk la slapik li «achʼ talelalile». Avie, chkʼanvanik xa, oy xa smukʼul xkʼuxul yoʼontonik, slekil yoʼontonik, bikʼit chakʼ sbaik, manxoik xchiʼuk oy stsʼikemal yuʼunik (Kol. 3:9-12). Avi ti sjeloj xa li xkuxlejalike, lek xa xil sbaik xchiʼuk li yantike xchiʼuk xmuyubajik noʼox. Li Vivliae jamal chal ti buchʼu jech stalelalike «chuʼuninic o li yosilique [o li balumile]» (Sal. 37:8-10, 29). ¿Kʼusi smelolal ti jaʼ chuʼuninik balumil «li manxoetike»? Li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele jaʼo chuʼuninik li balumil kʼalal mi kʼotik ta paleetik xchiʼuk mi lik sventainik tal kʼuchaʼal ajvaliletike (Apok. 20:6). Jech xtok, li smiyonal xa noʼox krixchanoetik ti muʼyuk smalaojik chbatik ta vinajele liʼ chkuxiik sbatel osil ta balumile xchiʼuk jaʼo chuʼuninik balumil kʼalal naka xa ox tukʼil krixchanoetike, ti oy jun oʼontonale xchiʼuk ti naka xa muyubajel oye. w18.09 19 ¶8, 9

Li Jeovae jaʼ li mas slekil kʼelobil kuʼuntike (Gén. 18:32; Jos. 10:14). Jkʼeltik kʼusi chchanubtasutik li Éxodo 32:11 kʼalal ta 14. Li Jeovae mu persauk snaʼ kʼusi tsnop li Moisese, akʼo mi jech, laj yakʼ ti akʼo xal ti kʼu yelan chaʼi sbae. ¿Mi oy van ta avoʼonton ti xachikintabe yaʼyej li buchʼu oy kʼusi chopol la spase xchiʼuk mi chapas van li kʼusi chalbote? Jamal xvinaj ti chchikintabe s-orasion Jeova li buchʼutik xchʼunojik ti chkoltaatike. Toj lek ti xiuk jakʼbe jbatik ta jujuntale: «Li Jeovae ta sjunul yoʼonton la xchikinta kʼusi laj yalik li Abraan, Rakel, Moises, Josue, Manoa, Elias xchiʼuk li Esekiase, ¿mi mu jechuk skʼan jpas ek? ¿Mi xuʼ xkichʼ mas ta mukʼ li ermanoetike, ti jchikinta li kʼusi chalike xchiʼuk ti jpas li kʼusi lek chkʼot ta nopel yuʼunike? ¿Mi oy buchʼu tskʼan ti jchikintabe kʼusi chal li ta jtsobobbaile o li ta kutsʼ kalale? ¿Kʼusi xuʼ jpas?» (Gén. 30:6; Juec. 13:9; 1 Rey. 17:22; 2 Crón. 30:20). w18.09 6 ¶14, 15

Ta skoj ti liʼ jchiʼuktik krixchanoetik ti jaʼ noʼox tspasik li kʼusi tskʼan yoʼonton stukike, xuʼ van mas vokol chkaʼitik yoʼ xkakʼtik ta ilel li slekil koʼontontike. Pe li Jesuse laj yal ti oy chaʼtos mantaletik ti tsots tajek skʼoplale, li baʼyele jaʼ liʼe: «Skʼan xakʼan ta sjunul avoʼonton li Jeova Dios avuʼune, ta sjunul akuxlejal, ta sjunul anopben xchiʼuk ta sjunul avipal». Li xchibale jaʼ liʼe: «Skʼan me xakʼan achiʼil jech kʼuchaʼal akʼanoj aba atuke» (Mar. 12:28-31). Oy ta yoʼontonik ti xchanbeik stalelal Dios li buchʼutik skʼanojike, ¿kʼu yuʼun? Yuʼun li Jeova xchiʼuk Xnichʼone oy slekil yoʼontonik, jech oxal, xchaʼvoʼalik tstij koʼontontik yoʼ jechuk jpastik eke, yuʼun snaʼojik ti jaʼ chakʼ jmuyubajeltike. Kʼalal chkakʼtik persa ti oyuk slekil koʼontontik ta stojolal Dios xchiʼuk ta stojolal li jchiʼiltaktike, chichʼ-o ichʼel ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk ta jtabetik sbalil li voʼotik eke xchiʼuk li yantike. Pe li kʼusi melele jaʼ ti yakal xa van ta jkoltatik li yantike, mas to van ta stojolal li kermanotaktike (Gal. 6:10). Mi muʼyuk la jyoch jbatik ta spasel jeche, xuʼ van stojbutik ta vokol li yan krixchanoetike xchiʼuk ti xkichʼtik kʼanel ta skoj taje, vaʼun xijmuyubaj chijkom ek. w18.08 22 ¶19, 20

Li Jeovae chchʼam skotol krixchanoetik mi tskʼan chtunik ta stojolal xchiʼuk mi jaʼ tspasik li kʼusi leke mu ventauk mi yan-o slumalik, steklumalik o mi yan-o skʼopik (Gal. 3:26-28; Apok. 7:9, 10). Taje kilojtik ti jaʼ jeche xchiʼuk xuʼ van ta jnoptik ti mu jnaʼ xijtʼujvan eke. Pe ta skoj ti jelel kʼu yelan laj kichʼtik tsʼitesele o mi chopol kʼusi snaʼ snopik ta stojolal yantik li jtot jmeʼtike, xuʼ van te to nakʼal jutuk ta koʼontontik pʼajbail ek. Li Pedro eke jaʼ jech kʼot ta stojolal, yuʼun akʼo mi ep buchʼu la skolta yoʼ xilik ti mu snaʼ xtʼujvan li Diose, pe ta tsʼakale, laj yakʼ ta ilel ti te to nakʼal jutuk li ta yoʼontone (Gal. 2:11-14). Li Jesuse laj yal ti skʼan mu chopoluk kʼusi jnoptik ta stojolal yantik ta skoj noʼox li kʼusi chil jsatike, pe ¿kʼuxi xuʼ spas kuʼuntik taje? Tsots skʼoplal ti jkʼeltik mi jaʼ jech jtalelaltik kʼuchaʼal chal li Vivliae, yuʼun jaʼ tskoltautik sventa xkiltik mi oy to kʼusi chopol ta jnoptik ta stojolal li yantike (Sal. 119:105). Jech xtok, xuʼ jakʼbetik junuk kamigotik mi oy to kʼusi chopol ta jnoptik ta anil ta stojolal li yantike (Gal. 2:11, 14). Bateltike, xuʼ van mu xkakʼtik lek venta ta skoj ti nopemutik jech spasele. w18.08 9 ¶5, 6

Xuʼ xi jakʼbe jbatike: «¿Mi chakʼik venta yantik ti tukʼ kakʼoj jba ta stojolal li Diose? ¿Mi ta sjunul koʼonton chkalbe yantik ti jaʼun stestigo Jeovae?». Li Jdiostike chopol me chaʼi sba kuʼuntik mi xijchibet noʼox chkalbetik yantik ti jaʼutik yajtunele, yuʼun jnaʼojtik ti la stʼujutik yoʼ teuk jkʼoplaltik li ta slumale (Sal. 119:46; Mar. 8:38). Chakʼ jutuk vul oʼonton ti oy junantik stestigotak Jeovae muʼyuk lek sjelbenal xchiʼuk li buchʼutik muʼyuk chtunik ta stojolal Diose, yuʼun jaʼ chchanbeik «li snopben krixchanoetike» (1 Kor. 2:12). Li buchʼutik jech stalelalik taje jaʼ noʼox tspasik li kʼusi tskʼan stukike (Efes. 2:3). Jech kʼuchaʼal liʼe, akʼo mi ep xa ta velta yichʼoj alel ti skʼan jkʼeltik ti kʼu yelan skʼan jlap jkʼuʼ jpokʼtike, junantike jech-o pitsʼil tajek tslap skʼuʼ spokʼik xchiʼuk chakʼik ta ilel kʼu yelan li sbekʼtalike xchiʼuk bakʼintike jech tslapik batel li ta tsobajeletike. Junantik xtoke muʼyuk xa smelolal ti kʼu yelan tslokʼ sjolik o tstus sjolike (1 Tim. 2:9, 10). Vaʼun, kʼalal te xchiʼukik li yan krixchanoetike, mu xa xkiltik mi jaʼik stestigotak Jeova (Sant. 4:4). w18.07 24, 25 ¶11, 12

¿Kʼuxi smelolal ti kermano jbatike? Yuʼun jkotoltik jaʼ te likemutik talel ta stojolal li Adane (Ech. 17:26). Li Jesus xtoke laj yal ti jaʼ yermano sbaik li yajchankʼoptake, yuʼun jaʼ Stotik ta vinajel chilik li Jeovae (Mat. 12:50). Maʼuk noʼox, yuʼun te skʼoplalik li ta jun utsʼ alalil ta mantal ti jmoj noʼox oyik ta skoj ti skʼanoj sbaik xchiʼuk ti oy xchʼunel yoʼontonike. Jech oxal, kʼalal tstakbeik echʼel karta li xchiʼiltakik ta chʼunolajel li jtakboletike, nopoltik noʼox ti xi chalik batele: «Ermanoetik» (Rom. 1:13; 1 Ped. 2:17; 1 Juan 3:13). Kʼalal laj yoʼonton ta yalel Jesus ti skʼan kermano xkil jbatik ta jujuntale, lik yal xtok ti tsots skʼoplal skʼan bikʼit xkakʼ jbatike (Mat. 23:11, 12). Li jtakboletike mu jmojuk oyik ta skoj ti tstoy sbaik bakʼintike. Li ta skʼakʼalil Jesuse, oy krixchanoetik ti xtoyet tajek chaʼi sbaik ta skoj li stsʼunbalike. Epal judaetike tsots skʼoplal chaʼi sbaik ta skoj ti jaʼik snitilulal li Abraane. Pe muʼyuk srasonal ti jech tspasike, jaʼ yuʼun li Juan J-akʼ-ichʼvoʼe xi laj yalanbee: «Oy sjuʼel Dios sventa tskʼatajesbe ta xnichʼnab Abraan li tonetik liʼe» (Luk. 3:8). w18.06 9, 10 ¶8, 9

Kʼalal ta jnuptan junuk vokolil o mi oy buchʼu chlik jkʼop xchiʼuke, ¿mi ta jpajtsan jba xchiʼuk ta jnop baʼyel li kʼusi chkale? (Prov. 10:19; Mat. 5:22). Mi oy buchʼu tsaʼ skʼakʼal koʼontontike, skʼan «jaʼ akʼo yakʼ skʼakʼal yoʼonton Dios ta stojolal li kʼusi chopole» (Rom. 12:17-21). Sventa spas kuʼuntike, skʼan xkakʼ batel jsatik ta stojolal Jeova xchiʼuk ti oyuk smalael kuʼuntik ta stojolal sventa xchapan ti kʼusi ora sta-o chile. Mi mu jechuk ta jpastik xchiʼuk mi ta jpak jkʼoplaltike, xkoʼolaj ti muʼyuk chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae. Skʼan jchʼuntik ta anil li achʼ beiltaseletik chakʼ s-organisasion Jeovae. Mu jnoptik ti skʼan jech-o jpastik batel kʼuchaʼal nopemutik toʼoxe (Evr. 13:17). Pe skʼan jkʼel jbatik xtok yoʼ jaʼuk noʼox jpastik li kʼusitik tsʼibabile (1 Kor. 4:6). Mi jaʼ jech ta jpastike, chkakʼtik ta ilel ti jaʼ te kakʼoj batel jsatik ta stojolal li Jeovae. w18.07 15, 16 ¶17, 18

Li mantaletike tukʼ kʼusi chalbe skʼoplal, jaʼuk li beiltaseletike chichʼ tunesel ta skotol li kʼusitik ta jpastike. Jaʼ yuʼun, kʼalal chijyijub ta mantale, mas tsots skʼoplal chkiltik li beiltaseletike. Jnopbetik skʼoplal li kʼoxetike, kʼalal bikʼitik toe, mu xaʼibeik smelolal ti toj xibal sba mi mu xtojobik saʼel li yamigoike, jaʼ yuʼun persa ch-akʼbatik mantaletik yuʼun stot smeʼik yoʼ xchabiatike (1 Kor. 15:33). Pe kʼalal yantik xa xchʼiik tale, chlik rasonajikuk xchiʼuk chaʼibeik smelolal li beiltaseletik ta Vivlia sventa stʼujik lek li yamigoike (1 Kor. 13:11; 14:20). Jaʼ jech li voʼotik eke, kʼalal ta jnopilanbetik skʼoplal li beiltaseletik yuʼun Jeovae, koʼol xa chlik jnoptik kʼuchaʼal li Jeovae xchiʼuk xuʼ jpat koʼontontik ti lek tsbeiltasutik li jol koʼontontike. Li voʼotike spas kuʼuntik skotol li kʼusi lek chil Jeovae, ¿kʼu yuʼun jech chkaltik? Yuʼun skotol li beiltaseletik xchiʼuk li mantaletik ta Vivliae chkoltavan «sventa lekuk chapal li yajtunel Diose xchiʼuk sventa xtojobuk spasel skotol li lekil abtelale» (2 Tim. 3:16, 17). w18.06 19 ¶14; 20 ¶16, 17

Li Jesuse laj yal jun loʼil ta sventa jun jsamaria vinik ti la skolta xchiʼile, jech laj yal sventa xchanubtas judaetik kʼusi smelolal ti skʼanik ta melel li yantike (Luk. 10:25-37). Kʼalal jutuk xa ox skʼan sut batel ta vinajel li Jesuse, xi laj yalanbe li yajchankʼoptake: «[Cholik mantal] ta sjunul Judea, ta Samaria xchiʼuk kʼalal to ta namal balumil» (Ech. 1:8). Sventa spas yuʼunik skotol taje, skʼan stsalik komel li toybail xchiʼuk ti oy kʼusi chopol tsnopik ta anil ta stojolal yantike. Li Jesuse yalojbe xa onoʼox yajchankʼoptak ti oy lek stalelik li buchʼutik maʼuk judaetike, taje jaʼ sventa xcholik batel mantal ta skotol li jteklumetike. Jun skʼelobile jaʼ kʼalal la skʼupil kʼopta jun bankilal soltaro ta skoj li xchʼunel yoʼontone akʼo mi yan-o stsʼunbal (Mat. 8:5-10). Li ta Nasaret xtoke, te laj yal ti kʼuxi koltaatik yuʼun Jeova li buchʼutik maʼuk judaetike, jech kʼuchaʼal kʼot ta stojolal li jun meʼon ants ta Sareptae xchiʼuk li Naaman ti jaʼ jsiria vinik xchiʼuk ti ip toʼox ta kʼaʼemal chamele (Luk. 4:25-27). Li Jesus xtoke maʼuk noʼox la xcholbe mantal jun jsamaria ants, yuʼun te kom chib kʼakʼal ta Samaria ta skoj ti lek la xchʼamik mantal li krixchanoetike (Juan 4:21-24, 40). w18.06 10 ¶10, 11

Li jtakbol Pabloe laj yal ti xkoʼolaj ta jun soltaro ti yakal ta paskʼop li jun yajtsʼaklom Kristoe. Pe mu xkiltik li buchʼutik ta jtsaktik ta kʼope. ¿Buchʼutik jaʼ li kajkontratike? Jaʼik li Satanas xchiʼuk spukujtake. Li kerem tsebetike yikʼaluk van tsnopik ti mu spasik ta kanal li kajkontratike, yuʼun mu xkil ta jsatik xchiʼuk xtojobik lek ta paskʼop li stukike. Pe ¿mi jech van ta melel? ¿Mi stsal van yuʼunik li yajkontraik ti toj chopolike? Xuʼ, yuʼun jech xa onoʼox spasojik talel. ¿Kʼuxi pasem talel yuʼunik? Jaʼ ta skoj ti jech-o tsta batel sjuʼelik ta stojolal li Kajvaltik Jeovae xchiʼuk ti jaʼik soltaroetik ti slapojik lek «li abtejebal likem talel ta stojolal Dios ti lek tsʼakale» (Efes. 6:10-12). Li Pabloe jaʼ van la snopbe skʼoplal li abtejebal tstunesik li soltaroetik ta Roma kʼalal laj yal ta sventa li kabtejebtik ta mantale (Ech. 28:16). w18.05 27 ¶1, 2

Ti kʼu yuʼun ta jcholtik mantale jaʼ sventa xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk ti jchʼultajesbetik li sbie (Juan 15:1, 8). Veno, melel onoʼox ti mu xa xuʼ jchʼultajesbetik mas li sbie, yuʼun solel chʼul xa onoʼox. Pe jkʼeltik avil kʼusi laj yal li j-alkʼop Isaiase, xi laj yale: «Jaʼ noʼox stuc Chʼul Dios xavilic li Mucʼul Dios ti echʼem svuʼele» (Is. 8:13). Jech oxal, jtos ti kʼuxi xuʼ jchʼultajesbetik li sbi Diose jaʼ kʼalal stuk noʼox toj mukʼ skʼoplal chkilbetik li sbie xchiʼuk kʼalal ta jkoltatik yantik ta yaʼibel smelolal ti toj chʼule. ¿Kʼuxi xuʼ jpastik taje? Jvules ta joltik ti ep kʼusi mu meleluk yaloj ta sventa Dios li Satanase xchiʼuk ti xchopol kʼoptaoje (Gén. 3:1-5). Jaʼ yuʼun, kʼalal chkalbetik yantik ti lekik ta jyalel li stalelaltak Jeovae xchiʼuk ti melel chkʼot ta pasel li kʼusitik yaloj ta sventa li krixchanoetike, jaʼ jech ta jpakbetik skʼoplal li sbie. Yan xtoke jaʼ kʼalal chkalbetik yantik ti jaʼ noʼox stuk sta-o albel smukʼulal, ichʼel ta mukʼ xchiʼuk ti oy sjuʼel li Jeovae (Apok. 4:11). w18.05 18 ¶3, 4

¿Kʼu yuʼun skʼan oyuk ta avoʼonton stael li kʼusitik ta mantale? Li baʼyel srasonale jaʼ sventa xavakʼbe yil Jeova ti chatojbe ta vokol ti skʼanojote xchiʼuk ti chatojbe ta vokol skotol li kʼusitik spasoj tal ta atojolale. Kerem tseb, nopbo skʼoplal skotol li kʼusitik yakʼojbot li Jeovae, jech kʼuchaʼal li akuxlejale, ti xuʼ xavojtikinbe li stalelaltake, li Vivliae, li kʼusi melele, ti liʼ oyot ta tsobobbaile xchiʼuk ti oy spatobil avoʼontone. Mi baʼyel chavakʼ ta akuxlejal li kʼusitik sventa mantale, maʼuk noʼox chavakʼ ta ilel ti chatojbe ta vokol li Jeovae, yuʼun chkʼot ta alekil amigo xtok. Kʼalal jaʼ chavakʼ ta avoʼonton stael taje, jaʼ yakal chapas li kʼusitik lek chil Jeovae. Taje jaʼ me tstsatsubtas xtok ti kʼu yelan xavil abaik xchiʼuk li Jeovae. Xi jamal laj yal li jtakbol Pabloe: «Tukʼ li Diose, jaʼ yuʼun muʼyuk chchʼay ta sjol li avabtelike xchiʼuk li kʼanelal laj avakʼik ta ilel ta sventa li sbie» (Evr. 6:10). Mu xaval ti kʼoxot to sventa oyuk kʼusi xata ta mantale. ¿Kʼu chaʼal mu xanop kʼusitik xuʼ xata ta mantal ti tsots skʼoplal chavile xchiʼuk ti xlik avakʼ avip ta staele? (Filip. 1:10, 11). w18.04 26 ¶5, 6

Li jnaklejetik ta sjunul yosilal Romae xtoyet tajek chaʼi sbaik ta skoj ti tspakbeik skʼoplal li mantaletike, li tukʼilale xchiʼuk li kolebale. Jaʼ jun mukʼta lum li Romae xchiʼuk ep skʼulejal, ¿pe kʼuxi pas ta mukʼta lum? Ep li kʼusitik x-ayan yuʼune jaʼ ta skoj li yabtel yan krixchanoetik ti la smosoine. Oy kʼuuk sjalile la smosoin te van 30% li jnaklejetik tee. Li vaʼ orae, jaʼ xa noʼox chalbeik skʼoplal ti kʼuxi xuʼ xkolik lokʼele. Jech lik svul yoʼontonik ek li yajtsʼaklomtak Kristo ti te nakalike. Li jtakbol Pabloe laj yalbe tajek skʼoplal ta skartatak li kolebale. ¿Kʼu yuʼun ti jech la stsʼibae? ¿Mi oy ox van ta yoʼonton chchapanbe skʼopik li krixchanoetike? Moʼoj. Yuʼun li kʼusitik yakʼoj ta yoʼonton spasel li Pablo xchiʼuk li yan yajtsʼaklomtak Kristoe jaʼ ti xichʼ cholel mantale xchiʼuk ti xalbeik yantik kʼusi sbalil ta jtabetik li pojelal laj yakʼ Jesuse. Li Pabloe jaʼ laj yalbe yermanotak ti Buchʼu noʼox xuʼ xakʼ li melel kolebale. w18.04 8 ¶1, 2

Kʼalal jun xa ox akʼobal skʼan xcham li Jesuse, jech laj yalbe Pedro kʼuchaʼal chal li teksto avie. Li Pedroe kʼot ta yoyal tsobobbail li ta baʼyel sigloe (Gal. 2:9). Ep butik laj yakʼ ta ilel ti tsots yoʼontone, jech kʼuchaʼal li ta Pentekostese. Kʼalal laj yilik li ermanoetik ti tsots yoʼonton li Pedroe, tsatsub-o tajek yoʼontonik ek. Jech xtok, kʼalal jutuk xa ox skʼan xcham xchiʼuk stsuts yabtel liʼ ta balumile, la stakbe batel karta li yermanotake, xi laj yale: «La jtsʼibaboxuk tal sventa ta jpat avoʼontonik xchiʼuk sventa jamal chkalboxuk ti jaʼ melel li slekil yutsil yoʼonton Diose. Tukʼuk-o me oyanik ta sventa taje» (1 Ped. 5:12). Li skartatak Pedroe tun-o talel yuʼunik sventa sta stsatsal yoʼontonik li yajtsʼaklomtak Kristoe. Li avi eke, jtunel-o kuʼuntik sventa stsatsubtas koʼontontik yoʼ to ta jmalatik xkʼot ta pasel li kʼusitik yaloj ta jamal Jeovae (2 Ped. 3:13). w18.04 17 ¶12, 13

Li krixchanoetike ep kʼusitik tspasik sventa sta skolelik. Jech kʼuchaʼal liʼe, tspasik marcha xchiʼuk tstsob sbaik sventa xichʼ sba ta venta stukik. Pe ¿mi tstaik onoʼox ta melel li skolelike? Muʼyuk, jaʼ noʼox tsta-o svokolik o chlik-o milbail yuʼunik. Jech tajek chkʼot ta pasel li kʼusi akʼbat snaʼ yuʼun Dios li ajvalil Salomon liʼe: «Laj quil noxtoc ti oy bu ta xpechʼ ta teqʼuel xchiʼil li cristianoe, pero leʼe toj vocol» (Ecl. 8:9). Li ta teksto avie, te laj yal jchankʼop Santiago kʼusi xuʼ jpastik sventa junuk noʼox koʼontontik xchiʼuk ti xijmuyubajuk noʼox ta melele. Jaʼ laj yakʼ Jeova li lekil mantale, jech oxal, jaʼ noʼox snaʼoj kʼusi chtun kuʼuntik sventa xijmuyubaj xchiʼuk ti junuk noʼox koʼontontik ta melele. Kʼalal la spas li Adan xchiʼuk Evae, laj yakʼbe skotol li kʼusitik chtun yuʼunik sventa xmuyubajikuk noʼoxe. Maʼuk noʼox, laj yakʼbe xtok li melel kolebale. w18.04 3 ¶1-3