Fevrero

Kʼalal chalbe skʼoplal tukʼilal li Vivliae, jaʼ skʼan xal ti jaʼuk jpastik li kʼusi lek chil Diose xchiʼuk ti mu tʼujbiluk yajval jpasbetike. Li kʼusitik la spas Jesuse jaʼ te vinaj ti tukʼ kʼusi snaʼ spase. Li vaʼ orae, li bankilaletik ta relijion yuʼun judaetike spʼajojik tajek li krixchanoetik ti yan-o slumalike, chopol chilik li buchʼutik mu masuk tsots skʼoplalike xchiʼuk muʼyuk tstsakik ta mukʼ li antsetike. Jaʼuk li Jesuse tukʼ kʼusitik la spasbe li krixchanoetike xchiʼuk muʼyuk la stʼujanan. La stsakanan ta venta li buchʼutik laj yakʼ xchʼunel yoʼonton ta stojolale akʼo mi yan-o slumalik (Mat. 8:5-10, 13). Muʼyuk la stʼuj li krixchanoetike, yuʼun parejo la xcholbe mantal akʼo mi jkʼulej o mi povreik (Mat. 11:5; Luk. 19:2, 9). Muʼyuk la spʼaj li antsetike mi jaʼuk ti tsots xa la skʼoponane, moʼoj, laj yichʼanan ta mukʼ xchiʼuk laj yakʼbe ta ilel slekil yoʼonton akʼo mi muʼyuk lek ilbilik yuʼun li yantike (Luk. 7:37-39, 44-50). Ta me jchanbetik stalelal Jesus mi muʼyuk chijtʼujvane xchiʼuk mi ta jcholbetik mantal skotol li buchʼutik chchikintaike, mu ventauk kʼu toʼox yelan xkuxlejalik o srelijionik. Li viniketik ti jaʼik yajtsʼaklomtak Kristoe xuʼ xchanbeik stalelal Jesus kʼalal tstsakik ta mukʼ li antsetike. w19.05 2 ¶1; 5 ¶15-17

Kʼalal tstunesik Vivlia li moletik avie, jaʼ jech ta slekil yutsil yoʼonton tskʼoponik li buchʼutik skʼan patbel yoʼontonike. Pe maʼuk noʼox me li moletik xuʼ spatbeik yoʼonton li buchʼutik lajemik ta ilbajinele. Jkotoltik oy ta jbatik xchʼunel li mantal liʼe: «Jech-o me xapatbe aba avoʼontonik ta jujuntal» (1 Tes. 4:18). Li ermanaetik ti yijik ta mantale xuʼ skoltaik yan ermanaetik ti skʼan patbel yoʼontonike. Li Jeovae chichʼ koʼoltasel kʼuchaʼal jun meʼil ti tspatbe yoʼonton li yalabe (Is. 66:13). Jech xtok, li Vivliae chalbe skʼoplal antsetik ti la spatbeik yoʼonton li buchʼutik tsvul yoʼontonike (Job 42:11). Li Jeovae toj lek chil li ermanaetik ti tskoltaik yan ermanaetik ti oy kʼusi tsvul-o yoʼontonike. Bakʼintike, li moletike xuʼ sjakʼbeik junuk ermana ti yij ta mantal mi xuʼ yuʼun tskolta yan ermana ti yakal chil svokole. Pe skʼan me xkichʼ jpʼijiltik kʼalal ta jkoltatik junuk ermano o ermanae, yuʼun skʼan mu jakʼbetik li kʼusitik xuʼ van mu skʼan xalbeik skʼoplale (1 Tes. 4:11). w19.05 16, 17 ¶10-12

¿Kʼu yuʼun skʼan oyuk chaʼvoʼ testigo yoʼ svaʼanik junuk komite sventa chapanvanej li moletike? Yuʼun jaʼ jech chal Vivlia sventa tukʼuk kʼusi xichʼ pasele. Kʼalal mu xal ta jamal smul li buchʼu chopol kʼusi la spase, skʼan oyuk chaʼvoʼ testigo ti laj yilik lek li kʼusi kʼot ta pasel yoʼ xvinaj mi melel li smule, yuʼun jaʼ to jech xuʼ svaʼanik jun komite sventa chapanvanej li moletike (Deut. 19:15; 1 Tim. 5:19). Mi mu xal smul li buchʼu tikʼbil smule, li moletike skʼan xchikintaik li kʼusi snaʼojik li testigoetike. Vaʼun, xuʼ xichʼ vaʼanel jun komite sventa chapanvanej mi oy chaʼvoʼ testigo ti chalik ti oy smule: li baʼyel testigoe xuʼ jaʼ li buchʼu la stikʼ mulile, li yane xuʼ jaʼ li buchʼu laj yil kʼusi kʼot ta pasele. Kʼalal chʼabal chaʼvoʼ testigoe, maʼuk me skʼan xal ti tsjut kʼop li buchʼu la skʼan partee. Li moletike xuʼ van chakʼik venta ti spasoj onoʼox smul li jun krixchano akʼo mi chʼabal chaʼvoʼ testigo. Jech oxal, jech-o tskoltaik li buchʼutik yiloj svokolike xchiʼuk te noʼox satik sventa mu x-akʼbat svokol li ermanoetike (Ech. 20:28). w19.05 11 ¶15, 16

Toj tsots skʼoplal ti xichʼik chanubtasel li alab nichʼnabiletik ti kʼuxi xuʼ xchanunajike, ti xchapan sbaik sventa li tsobajele o ti sabeik skʼoplal mi oy kʼusi albatik ta s-eskuelaike (Ebr. 5:14). Mi chchʼakbeik yorail li totil meʼiletik yoʼ oyuk kʼusi xchanbeik skʼoplal ta Vivlia li ta snaike, jaʼ chkoltaatik-o li yalab xnichʼnabik sventa stsʼet chikintaik li kʼusi chjelav ta tsobajeletik xchiʼuk ta asambleaetike. Skʼan onoʼox stsakbeik ta venta sjabilalik xchiʼuk kʼu yelan stalelal yalab xnichʼnabik yoʼ snaʼik ti kʼu sjalil chchanunajike. Li buchʼutik ta jchanubtastik ta Vivliae skʼan xtojobikuk ta chanun ek. Ta slikebale, xuʼ van lek xa chkiltik ti tskitsik o tsbonik li kʼusi ta jchantik xchiʼuke o li kʼusi chichʼ chanel ta tsobajele. Pe skʼan jchanubtastik xtok yoʼ sabeik mas smelolal stukik li kʼusi chchanike. Vaʼun, kʼalal mi la snuptan svokolike, chlik saʼ stukik ta jvuntik li kʼusi chtun yuʼunike. w19.05 26 ¶2; 28 ¶10, 11

Li Satanase oy tajek ta yoʼonton tsjel li jnopbentike. Jech oxal, tstunesan jeltos chanubtaseletik o nopbenaletik sventa skontrain li kʼusitik melel chal Skʼop Diose. Xi la sjakʼbe Eva li ta nichimaltik Edene: «¿Me ta melel laj yalboxuc Mucʼul Dios...?» (Jen. 3:1). Taje jaʼ jech-o tstunes avi li Satanase, yuʼun li krixchanoetik ti jaʼ sventainoje toj ep kʼusi tsjakʼbutik ti xuʼ van xijnaʼet xa chijkom yuʼune. Jech kʼuchaʼal liʼe: «¿Mi jech ta melel ti muʼyuk lek chil Dios ti xikʼ sbaik li buchʼutik xchiʼil noʼox sbaik ta vinikal o ta antsile? ¿Mi jech ta melel ti mu xakʼ xapasik svokʼel Ninyo o kumpleanyo li Adiosike? ¿Mi jech ta melel ti mu xakʼ xavichʼik chʼichʼ li Adiosike? ¿Mi jech ta melel ti mu xakʼ Adiosik ti xachiʼinik li buchʼutik lokʼemik ta tsobobbaile?». Skʼan me jchʼuntik lek ti melel li kʼusi yakal ta jchantike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun mi oy kʼusi ta jakʼbe jbatik, pe mi te noʼox ta jnakʼ ta koʼontontike, xuʼ me xlik sjel o sokes jnopbentik xchiʼuk li xchʼunel koʼontontike. w19.06 12, 13 ¶15-17

Skʼanojutik tajek li Jeovae (Juan 3:16). Oy tajek ta koʼontontik xchanbel stalelal li jkʼanvanej Totil kuʼuntike. Jech oxal, chkakʼtik persa ta yaʼibel xkʼuxul svokol li yantike, ti jechuk jkʼantik kʼuchaʼal jkʼanojtik li jchiʼiltik ta vokʼele xchiʼuk ti oyuk xkʼuxul koʼontontik ta stojolalike. «Pe jaʼ mas tsots skʼoplal ti jech jpasbetik li buchʼutik koʼol xchʼunel koʼontontik jchiʼuktike» (Gal. 6:10). Kʼalal chil svokol li kutsʼ kalaltik ta mantale, chlokʼ ta koʼontontik skoltael. ¿Kʼuxi xuʼ jpatbetik yoʼonton li buchʼu chamem snup xchiʼile? Li kʼusi baʼyel xuʼ jpastike jaʼ ti jchiʼintik ta loʼil li buchʼu jech snuptanoje akʼo mi vokol chkaʼitik spasel o mu jnaʼtik lek kʼusi chkalbetik. Kalbetik skʼoplal Paula ti anil noʼox cham smalale. Xi chal kaʼitike: «Xkaʼibe smelolal ti mu skʼan lek xalbeik skʼoplal lajelal li krixchanoetike. Yuʼun chiʼik mi oy kʼusi chopol xbat ta alel yuʼunik. Pe ti melel xkaltike, mas to chopol mi tsʼijilik noʼoxe, jaʼ xuʼ to mi oy kʼusi muʼyuk lek chbat ta alel yuʼunike». Li buchʼu chamem snup xchiʼile maʼuk tsmala ti labal xa sba kʼusi xkalbetike. Xi chal li Paulae: «Batsʼi ep tajek sbalil laj kaʼi kʼalal chalbeikun kamigotak ti chopol tajek chaʼi sbaik ti jech kʼot ta jtojolale». w19.06 20 ¶1; 23 ¶14

¿Kʼu xa van yelan ta jtsob jbatik jujun xemana kʼalal jaʼo mu xa xakʼ jpas kabteltik li ajvaliletike? Jaʼ xa oy ta sba li moletik sventa skʼelik xchiʼuk xchapanik yoʼ mu xakʼik venta li yantike. Xuʼ van xalbutik ti ta jujutsop xa noʼox ta jtsob jbatike, ti tsjelilanbeik li yorail xchiʼuk ti bu ta jtsob jbatike. ¿Kʼu xa van yelan ta jcholtik mantal? Ta skoj ti jkʼanojtik li Jeova xchiʼuk ti lek tajek chkaʼitik yalbel skʼoplal li Ajvalilal yuʼune, ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ jcholtik mantal akʼo mi jelajtik li ta jujun lume (Luk. 8:1). Jun ants ti jaʼ jun j-al-loʼil ti Emily Baran sbie xi laj yalbe skʼoplal li stestigotak Jeova li ta voʼneal Unión Sovieticae: «Kʼalal laj yal mantal ajvalil ti mu xa xuʼ xcholik mantal ta slumalik li stestigotak Jeovae, li ermanoetike jech-o la spasik: la xcholbeik mantal li slakʼnaike, li xchiʼilik ta abtele xchiʼuk li yamigotakike. Kʼalal laj yichʼik tikʼel ta chukel ta skoj li cholmantale, muʼyuk laj yikta sbaik, yuʼun la xcholbeik mantal xtok li jchukeletike». Jamal xvinaj ti muʼyuk laj yikta sbaik ta xcholel mantal li ermanoetik kʼalal muʼyuk xa x-akʼbat spas li yabtelike. Jchanbetik me stalelal li ermanoetik ta voʼneal Unión Sovieticae. w19.07 11 ¶12, 13

¿Kʼuxi xuʼ jkoltatik li buchʼutik muʼyuk srelijionik sventa xlik skʼanik li Diose xchiʼuk ti xkʼotik ta yajchankʼop Kristoe? Teuk ta joltik ti jelajtik kʼu yelan chchʼamik mantal li krixchanoetik ta skoj ti yan-o slumalike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li buchʼutik te chʼiik ta Europae xuʼ van chchikintaik lek li mantale, pe mu jechuk li buchʼutik te nakalik ta Asiae. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li ta Europae, oy ep krixchanoetik ti snabeik skʼoplal jutuk li Vivliae xchiʼuk oy xaʼiik ti jaʼ Jpasvanej kuʼuntik li Diose. Pe jaʼuk li ta Asiae, jutuk mu skotoluk li krixchanoetike muʼyuk yabinojik o mu masuk snaʼik ta sventa li Vivliae xchiʼuk yikʼaluk van mu xchʼunik ti oy jun Jpasvaneje. Mu jnoptik ti muʼyuk tsjel snopben li krixchanoetike. Li jujun jabil chjelave, oy epal krixchanoetik tspasik ta stestigotak Jeova akʼo mi muʼyuk toʼox srelijionike. Junantike lek xa onoʼox tajek stalelalik xchiʼuk chopol chilik kʼalal oy kʼusitik muʼyuk lek tspasik li relijionetike, pe jaʼuk li yantike muʼyuk lek li xkuxlejalike. Jech oxal, li krixchanoetik taje laj yiktaik li kʼusitik chopol toʼox tspasike. Pe tskoltautik Jeova sventa jtatik «li buchʼutik oy lek ta yoʼontonik stael li kuxlejal sbatel osile» (Ech. 13:48; 1 Tim. 2:3, 4). w19.07 20, 21 ¶3, 4

Jkotoltik skʼan jech-o xkakʼtik persa sventa jtsutsestik li anilajel sventa kuxlejale, mu ventauk mi chijbat ta vinajel o mi liʼ chijkuxi sbatel osil ta jun paraiso balumile. Kʼusiuk noʼox ti jnuptantike, mu jkʼeltik li kʼusitik komem xa ta patile xchiʼuk mu xkakʼtik ti oy kʼusi smakutik sventa xijtun ta stojolal li Jeovae (Filip. 3:16). Xuʼ van ta jnoptik ti chjalij tajek li kʼusitik yaloj tspas Jeovae o xuʼ van muʼyuk xa lek kipaltik ta skoj ti yijutik xae xchiʼuk xuʼ van oy xa jayibuk jabil jtsʼikojtik talel vokolil xchiʼuk kontrainel. Pe skʼan mu jvul koʼontontik, mas lek kakʼbetik snaʼ Jeova li jvokoltike xchiʼuk kalbetik li kʼusi ta jkʼantike, vaʼun chakʼbutik li jun oʼontonal ti toj echʼ xa noʼox leke (Filip. 4:6, 7). Li jun j-anilajele mas to chakʼbe yipal kʼalal chil ti jutuk xa skʼan stsuts yuʼun li anilajele, skʼan me jech jpastik ek yoʼ xkakʼ ta koʼontontik stsutsesel li anilajel sventa kuxlejale. Tunkutik-o ta stojolal Jeova xchiʼuk kakʼtik persa stael li kʼusitik kʼupilik sba chtal ta jelavele akʼo mi jutuk xa kipaltik xchiʼuk mi oy kʼusi yakal ta jnuptantik. w19.08 7 ¶16, 17

Xuʼ van mu jnaʼtik lek kʼusi chkalbetik li buchʼu lajem tajek chaʼi sbaike. Pe teuk ta joltik ti xuʼ xpatbat-o yoʼontonik mi chij-okʼ xchiʼukike. Li Maria xchiʼuk Martae laj yokʼitaik tajek li Lasaro ti jaʼ sbankilike xchiʼuk jech la spasik ek li krixchanoetik ti jaʼ yamigotake. Li Jesuse jaʼo kʼot kʼalal xchanibal xa ox kʼakʼal smukele xchiʼuk «lik okʼuk» ek akʼo mi snaʼoj ti jutuk xa ox skʼan xchaʼkuxese (Juan 11:17, 33-35). Kʼalal okʼe laj yakʼ ta ilel kʼu yelan chaʼi sba Jeova ta skoj ti cham li Lasaroe xchiʼuk jamal vinaj ti skʼanojbe tajek yutsʼ yalal Lasaro li Jesuse. Taje patbat-o van tajek yoʼonton li Maria xchiʼuk Martae. Jaʼ jech chakʼik venta li ermanoetik avi eke, yuʼun kʼalal chilik ti oyik ta koʼontontik xchiʼuk ti jkʼanojtike, mu xa stukuk chaʼi sbaik xchiʼuk sikiket to chaʼiik ti muʼyuk tenbilik yuʼun li yamigotakike. Jchikintatik li kʼusi chalbutike. Kakʼtik akʼo yal ti kʼu yelan chaʼi sbae xchiʼuk mu chopoluk xkaʼi jbatik mi muʼyuk smelol li kʼusi chalbutike (Job 6:2, 3). Yuʼun xuʼ van tsots tajek chaʼi ta skoj ti tsujat yuʼun yutsʼ yalaltak ti maʼuk ermanoetike. Toj lek ti jmoj jpastik orasion xchiʼuke, vaʼun jkʼanbetik Jeova ti akʼo xakʼbe stsatsal xchiʼuk spʼijile (Sal. 65:2). w19.04 18, 19 ¶18, 19

Kʼalal chijtun ta Betel o ta tsʼakal orae, chlik jkʼantik tajek li krixchanoetike xchiʼuk chnop xkaʼitik ti bu chijtune. Jaʼ yuʼun, xtuchʼet xa koʼontontik kʼalal chkiktatik komele, yuʼun ta jnaʼtik li buchʼutik laj kiktatik komele xchiʼuk ta jvul koʼontontik ta stojolalik, mas to mi jaʼ ta skoj ti laj yichʼ kontrainel li kabteltik ti bu toʼox chijtune (Mat. 10:23; 2 Kor. 11:28, 29). Xuʼ van vokol tajek chkaʼitik xtok kʼalal yan xa bu chbat tunkutike, yuʼun xuʼ van jelel tajek li kʼusi nopem xaʼiik spasel tee akʼo mi jaʼ onoʼox te laj kichʼtik takel sutel li ta jlumaltike. Jech xtok, xuʼ van xkil jvokoltik ta takʼin ti muʼyuk bu jech jnopojtike, ti muʼyuk jun koʼontontike xchiʼuk xuʼ van xijchibaj. ¿Kʼusi xuʼ skoltautik mi jech la jnuptantike? Mu xijnamaj ta stojolal li Jeovae (Sant. 4:8). ¿Kʼuxi tspas kuʼuntik taje? Jaʼ ti jpat koʼontontik ta stojolal Jeova ti jaʼ li Buchʼu chaʼi j-orasiontike (Sal. 65:2). Li Jeovae xuʼ «x-echʼ to ta xakʼbutik ti kʼusi ta jkʼantike o li kʼusi jnopojtike» (Efes. 3:20). Maʼuk noʼox chakʼbutik Jdiostik li kʼusi ta jkʼanbetike, yuʼun xuʼ oy kʼusitik tspas ti muʼyuk bu jech jmalaojtik sventa xchapan li jvokoltike xchiʼuk ti muʼyuk bu jech jnopojtike. w19.08 21 ¶5, 6

Oy buchʼutik tsnopik ti jaʼ jun mukʼta paskʼop ti bu tstunesik tsatsal vombaetike o ti oy kʼusitik chkʼot ta pasel ti xuʼ sokes jbalumiltik li Armajedone. Pe li Vivliae jelel kʼusi chal ta sventa li Armajedone, yuʼun chal ti jaʼ jun lekil aʼyej ti chakʼ jmuyubajeltike (Apok. 1:3). Li paskʼop ta Armajedone muʼyuk tslajes li krixchanoetike, moʼoj, yuʼun ta spoj. ¿Kʼuxi chkʼot ta pasel taje? Chichʼik lajesel ta Armajedon li ajvaliletike xchiʼuk li buchʼutik chopolike, vaʼun jaʼ jech tspoj li buchʼutik tukʼike. Jech xtok, muʼyuk chakʼ ti xichʼ sokesel li balumile (Apok. 11:18). Li jpʼel kʼop Armajedone jaʼ noʼox jun velta ta jtatik li ta Vivliae xchiʼuk jaʼ skʼan xal «vits ta Meguido» li ta Ebreo kʼope (Apok. 16:16, tsʼib ta yok vun). Li Meguidoe jaʼ toʼox jun voʼneal jteklum ta Israel (Jos. 17:11). Pe li Armajedone maʼuk jun batsʼi lum, yuʼun jaʼ skʼoplal kʼalal chichʼik tsobel skotol li «ajvaliletik ta spʼejel balumil» sventa stsakik ta kʼop li Jeovae (Apok. 16:14). w19.09 8 ¶1-3

Li ants taje ta anil xa noʼox skʼan koltael ta skoj ti oy xa ta 12 jabil ip chaʼie xchiʼuk ti muʼyuk bu kolem-o akʼo mi ay xa ta epal doktoretike. Pe maʼuk noʼox, yuʼun li Smantal Moisese chal ti toj ibal sba li ants taje (Lev. 15:25). Jaʼ yuʼun, kʼalal laj yaʼi ti chpoxta jchameletik li Jesuse, bat saʼ ta anil. Kʼalal la stae, la stsakbe li stsitsimal yok skʼuʼe, vaʼun jaʼ jech poxtaj ta anil. Pe li Jesuse maʼuk noʼox la xpoxta li antse, yuʼun laj yakʼbe yil ti skʼanoje xchiʼuk ti yichʼoj ta mukʼe. Vaʼun, bat snup ta be li antse xchiʼuk xi laj yalbee: «Jtseb». Xkuxet xa van tajek laj yaʼi sba xchiʼuk tstsatsub van tajek yoʼonton kʼalal jech albate (Luk. 8:44-48). Skʼan jechuk jpastik ek jech kʼuchaʼal la spas li antse, yuʼun lokʼ batel xchiʼuk bat saʼ li Jesuse. Jech oxal, skʼan me xkakʼtik persa sventa xijnopaj ta stojolal li Jesuse. Li avie, muʼyuk xa chpoxtautik Jesus ta skʼelobil juʼelal kʼalal chijnopaj ta stojolale. Pe jech-o yakal tstakutik ta ikʼel, yuʼun xi chalbutike: «Laʼik ta jtojolal [...], voʼon ta jsikubtas avoʼontonik» (Mat. 11:28). w19.09 20 ¶2, 3

Li j-alkʼop Sakarias eke oy xa onoʼox kʼusi yaloj ti xkoʼolajtik kʼuchaʼal laj yil li Juane. Xi la stsʼibae: «Cʼalal me la sta scʼacʼalil leʼe, lajuneb viniquetic ta jujuchop cʼop ta scotol banamil chbat stsacbeic yoc scʼuʼ jun judá vinic, jech chalbeic: ‹Ta xbat jchi’inotcutic ec, yu’un laj ca’icutic ti te oy ta atojolic li Diose›» (Sak. 8:23). Jnaʼojtik ti skʼan jcholtik batel ta yantik kʼop li lekil aʼyej sventa xichʼ tsobel skotol li krixchanoetike. Jech xtok, stuk xa noʼox jech ti kʼu yelan chichʼ jelubtasel li vunetike, yuʼun yakal xa chichʼ jelubtasel mas ta 900 kʼopetik. Jamal xvinaj ti maʼuk ta kipal jtuktik li kʼusi ta jpastike, yuʼun jaʼ Jeova yakal tstsob li epal krixchanoetik ta skotol jteklumetike. Ta skoj ti xcholchun noʼox chlokʼ veʼlil ta mantal ta yantik kʼope, jmoj noʼox tsobolik li epal krixchanoetike akʼo mi jelajtik ti bu likemik talele. Li steklumal Jeovae yichʼoj ojtikinel ta skoj ti chcholik mantale xchiʼuk ti skʼanoj sbaik ta jujuntale. Ta melel, ¡tstsatsubtas li xchʼunel koʼontontike! (Mat. 24:14; Juan 13:35). w19.09 30, 31 ¶16, 17

Kʼalal yakal li mukʼta tsatsal vokolile, li krixchanoetike «chbat xchʼulelik ta xiʼel» ta skoj li kʼusitik chkʼot ta pasele, yuʼun chil ta sat stukik kʼu yelan chlaj batel skʼoplal li kʼusitik sventa politikae, li pʼolmajebaletike xchiʼuk li yan kʼusitik ti spatoj-o yoʼontonike. «Jaʼ scʼacʼalil at-oʼnton» chaʼiik xchiʼuk tsvul yoʼontonik mi xichʼik lajesel li vaʼ ora ta skoj ti muʼyuk toʼox bu jech kʼotem ta pasele (Sof. 1:14, 15). Xuʼ van stsatsaj tajek li jkuxlejaltik eke, xuʼ jnuptan jvokoltik xtok ta skoj ti muʼyuk ta jtikʼ jbatik ta spasel li kʼusi tspas balumile xchiʼuk xuʼ van mu xa jtatik li kʼusitik mas jtunel kuʼuntike. Kak xa onoʼox xchapanojutik tal «li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoil» sventa tukʼ xkakʼ jbatik mi lik li mukʼta tsatsal vokolile (Mat. 24:45). ¿Kʼuxi spasoj talel? Ep ta tos. Kalbetik skʼoplal jtosuk: li asamblea rejional ti echʼ ta 2016 kʼalal ta 2018. Li asambleaetik taje la stij koʼontontik sventa masuk to xkakʼtik ta ilel lekil talelaletik ti tskoltautik yoʼ to mu xlik li skʼakʼalil Jeovae. w19.10 14 ¶2; 16 ¶10; 17 ¶12

Kʼalal batem xa ox ta bikʼel kuʼuntik jtosuk veʼlile, mu xa kʼusi stakʼ jpastik, yuʼun jaʼ xa te ch-abtej ta yut jchʼutik sventa stabe sbalil li jbekʼtaltike. Mi jaʼ ta jlajestik li lekil veʼliletike, mu teuk noʼox xijchamchun o lek noʼox oyutik, yan mi jaʼ ta jlajestik li kʼusitik muʼyuk lekike, xuʼ xij-ipaj-o yuʼun. Maʼuk ta jmutsʼel ta satil noʼox chvinaj mi lek o chopol tspasbutik jtosuk veʼlile, yuʼun ta kʼunkʼun chakʼ yip. Jaʼ me jech ta sventa li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike, yuʼun xuʼ jtʼujtik li kʼusitik ta jtikʼ ta jnopbentike. Pe teuk ta joltik liʼe: li kʼusi ta jkʼeltike jaʼ chlik spas ta mantal li jnopbentike xchiʼuk ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Jun noʼox koʼontontik yuʼun mi jaʼ ta jkʼeltik li kʼusi lekike, yan mi jaʼ ta jkʼeltik li kʼusi chopolike, xuʼ sokesutik (Sant. 1:14, 15). Pe mu ta aniluk tsokesutik li chʼayob oʼontonaletike, yuʼun ta kʼunkʼun ch-abtej batel. Jaʼ yuʼun, xi tspʼijubtasutik li Vivliae: «Kʼusiuk noʼox ti yakal tstsʼun li jun krixchanoe jaʼ tstsobbe sat xtok; yuʼun li buchʼu jaʼ noʼox yakal tstsʼun ta sventa sbekʼtale jaʼ tstsobbe sat ta sbekʼtal xtok li kʼusi snaʼ xkʼaʼe» (Gal. 6:7, 8). Toj tsots me skʼoplal ti jpʼajtik skotol li chʼayob oʼontonaletik ti spʼajoj li Jeovae (Sal. 97:10). w19.10 30 ¶12-14

Li Diose laj yakʼ ta ilel ti skʼanojutik tajek kʼalal laj yakʼ xkuxlejal ta jtojolaltik li Xnichʼon yoʼ spojutike (Juan 3:16). ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti jnaʼ xijkʼanvan jech kʼuchaʼal li Jeovae? Jaʼ ti epuk sbalil xkiltik li kermanotaktike xchiʼuk ti lekuk jchʼamtik li buchʼutik tsutik tal ta stojolal Jeova ti namajemik toʼoxe (Sal. 119:176; Luk. 15:7, 10). Xuʼ me xkakʼtik ta ilel ti jkʼanoj kermanotik mi oy kʼusi ta jpastik ta stojolalike, jech kʼuchaʼal ti jkoltatik kʼalal oy kʼusi chtun yuʼunike (1 Juan 3:17). Li Jesuse laj yalbe yajtsʼaklomtak ti akʼo skʼanik yantik jech kʼuchaʼal la spas li stuke (Juan 13:34, 35). Li mantal liʼe achʼ to, yuʼun muʼyuk toʼox te li ta Mantal laj yakʼbe j-israeletik li Jeovae. Li Jesuse laj yal ti skʼan akʼo jkʼan li kermanotaktik jech kʼuchaʼal la spase. Skʼan masuk to jkʼan li kermanotaktik ti jaʼ mu sta ti kʼu yepal jkʼanoj jba jtuktike xchiʼuk ti xkakʼ jkuxlejaltik ta stojolalik eke. Pe sventa spas kuʼuntik taje, skʼan jechuk xijkʼanvan kʼuchaʼal la spas li Jesuse. w19.05 4 ¶11-13

Skʼan teuk xijkʼankʼun-o sventa jtatik li chʼul espiritue (Luk. 11:13). Li lokʼolkʼop ta Lukas 11:5 kʼalal ta 9 chakʼ kiltik kʼu yuʼun chakʼbutik xchʼul espiritu li Jeovae. Li vinik ta lokʼolkʼop laj yal Jesuse laj yakʼ ta yoʼonton skoltael yuloʼ akʼo mi nax akʼobal kʼot ta sna. Manchuk mi mu kʼusi x-ayan yuʼun, la skʼel kʼusi xuʼ xakʼbe. Jaʼ yuʼun, bat skʼanbe tal pan li slakʼnae, akʼbat onoʼox ta skoj ti te xkʼankʼun-oe. ¿Kʼusi xuʼ jchantik li ta loʼile? Xuʼ jpat koʼontontik ti chakʼbutik onoʼox xchʼul espiritu Jeova mi te xijkʼankʼun-oe. Akʼo mi maʼuk tukʼil krixchano li vinik laj yalbe skʼoplal Jesuse, lokʼ ta yoʼonton skoltael li slakʼna ta skoj ti te xvulvun-oe. Mas to me jech tspas ta jtojolaltik li jkʼanvanej Totil kuʼuntike: chakʼbutik xchʼul espiritu mi ta jkʼanilanbetik-oe (Sal. 10:17; 66:19). Li Satanase jech-o tsaʼilanutik ta kʼop ta skoj ti tskʼan tsjiputik ta lume, akʼo mi jech, jpʼel skʼoplal ti voʼotik ta jpastik kanale. w19.11 13 ¶17-19

Li Jesuse snaʼoj ti skʼan onoʼox xkuxik bakʼintik xchiʼuk li yajtakboltake. Pe li krixchanoetik vaʼ ora xchiʼuk li avie jaʼ jech stalelalik kʼuchaʼal li jkʼulej vinik laj yalbe skʼoplal Jesus ta lokʼolkʼope, ti xi chalbe sbae: «Junuk avoʼonton, veʼan noʼox, uchʼbolajan, kʼupino avaʼi li kʼusitik oy avuʼune» (Luk. 12:19; 2 Tim. 3:4). Li vinik taje jaʼ batem ta yoʼonton li kʼusi tskʼan stuke xchiʼuk ti lekuk xkuxe. Pe jaʼuk li Jesus xchiʼuk yajtakboltake maʼuk bat ta yoʼontonik li kʼusi tskʼan stukike. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal Jesus kʼalal jaʼo muʼyuk chij-abteje? Jaʼ mi ta jchʼakbetik lek yorail cholmantal xchiʼuk tsobajeletike, ti mu nakauk noʼox kux oʼonton ta jpastik skotol orae. Chkakʼtik persa ti jechuk jpastike, yuʼun jnaʼojtik ti toj tsots skʼoplale (Ebr. 10:24, 25). Maʼuk noʼox, yuʼun kʼalal oy bu chbat jkux koʼontontik o chijbat ta paxyale, chkakʼtik persa ti mu jchʼaytik li tsobajeletike xchiʼuk ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ jcholtik mantal ti buyuk noʼox oyutike (2 Tim. 4:2). w19.12 7 ¶16, 17

Li Jeovae chakʼ jnop jtuktik li kʼusi ta jkʼan ta jpas ta jkuxlejaltike. Akʼo mi jech, baʼyel xa onoʼox chchanubtasutik yoʼ lekuk kʼusi jpastik xchiʼuk tskoltautik mi lek bat ta nopel kuʼuntike (Sal. 119:173). Pe ¿kʼusi skʼan jpastik yoʼ lekuk kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike? Jaʼ ti xkakʼ ta jkuxlejaltik li pʼijil tojobtaseletik ta jtatik ta Vivliae (Ebr. 5:14). Xuʼ van vokol chkaʼitik bateltik xtok stsutsesel li kʼusi la jlikestik spasel akʼo mi lek bat ta nopel kuʼuntik. Kalbetik junchibuk skʼelobil. Jun kereme tsnop chchan Svivlia. Tstambe xchanel, pe ta junchib noʼox xemanae, chikta sba xchanel. Jun ermana xtoke tsnop ch-och ta prekursora, pe muʼyuk bu tslikes ta skoj ti te noʼox xnopnun-oe. Li moletik ta tsobobbail eke xuʼ van chchap skʼopik yoʼ mas nopolikuk noʼox xbat svulaʼanik li ermanoetike. Chjelav kʼuk sjalil, pe mi junuk buchʼu la svulaʼanik. Akʼo mi jelajtik kʼusi kʼot ta nopel yuʼunik li buchʼutik laj xa kalbetik tal skʼoplale, pe mi junuk buchʼu pas yuʼun. w19.11 26 ¶1, 2

Li Jesuse laj yal ti xkoʼolaj ta skʼakʼalil Noe li jkʼakʼaliltike, ti toj «tsots vokolil li ta slajebal xa kʼakʼale» xchiʼuk ti toj echʼ xa noʼox xibal sbae (2 Tim. 3:1; Mat. 24:37). Ta skoj taje, junantik nupultsʼakaletike kʼotem ta nopel yuʼunik ti muʼyuk to chil yalab xnichʼnabik sventa masuk to xtunik ta stojolal li Jeovae. Kʼalal jun nupultsʼakal tsnopbe lek skʼoplal mi chil yalab xnichʼnabik xchiʼuk ti jayvoʼ tskʼanike, skʼan baʼyeluk skʼelik «kʼu yepal chlaj» yuʼunik (Luk. 14:28, 29). Li buchʼutik oy xa yalab xnichʼnabike snaʼojik ti ep chlaj takʼin kʼalal chichʼ tsʼitesel li jun olole, jech xtok snaʼojik ti skʼan xchʼak skʼakʼalik xchiʼuk yipalike. Jaʼ yuʼun, toj tsots skʼoplal ti xiuk sjakʼbe sbaik li nupultsʼakaletike: «¿Mi skʼan van xij-abtej jchaʼvoʼaltik sventa jmantik li kʼusi chtun kuʼuntike? ¿Mi koʼol kʼusi ta jnoptik ta sventa li kʼusi mas jtunel kuʼuntike? ¿Buchʼu van tskʼel li ololetik mi lij-abtej jchaʼvoʼaltike? ¿Buchʼu chkakʼbetik akʼo xchanubtasbe snopbenik xchiʼuk li kʼusi tspasike?». Kʼalal tsnopbeik lek skʼoplal li kʼusi laj xa kaltike, skʼan stsakik ta venta li beiltasel chal li ta teksto avi kʼakʼale. w19.12 23, 24 ¶6, 7

Xlik xkaj noʼox kʼusitik la snuptan li Pabloe (2 Kor. 11:23-28). Xchiʼuk laj yal ti laj yichʼ akʼbel chʼix ta sbekʼtale, pe ¿kʼuxi taje? Xuʼ van jaʼ ta skoj jtosuk chamel (2 Kor. 12:7). Jech xtok, toj kʼux van laj yaʼi kʼalal iktaat komel yuʼun Demas «ta skoj ti jaʼ la skʼan skotol li kʼusitik oy ta balumil avie», yuʼun jmoj toʼox abtejik xchiʼuk li jtakbole (2 Tim. 4:10). Akʼo mi tsots lek yoʼonton li Pabloe xchiʼuk ti la skolta li yantike, oy bakʼintik chibaj yoʼonton ek (Rom. 9:1, 2). ¿Kʼuxi patbat yoʼonton yuʼun Jeova li Pabloe? Ep ta tos kʼuxi la spas. La stunes xchʼul espiritu sventa stsatsubtas (2 Kor. 4:7; Filip. 4:13). Jech xtok, la stunes ermanoetik, jaʼ yuʼun li jtakbole xi laj yalbe skʼoplal junantik ermanoetike: «Jaʼ tspatbeikun tajek koʼonton» (Kol. 4:11). Jlom li buchʼutik la skoltaik xchiʼuk la spatbeik yoʼonton li jtakbole jaʼik li Aristarko, Tikiko xchiʼuk Markose. w20.01 8 ¶2, 3

Li buchʼutik muʼyuk yichʼojik tʼujel sventa chbatik ta vinajele mu xaʼibeik smelolal kʼu yelan chaʼi sbaik kʼalal chvokʼik ta achʼ li buchʼutik tʼujbilike o ti chvokʼik «ta chʼul espiritue», taje jech onoʼox laj yal li Jesuse (Juan 3:3-8). Kʼalal chichʼ tʼujel ta chʼul espiritu li jun yajtsʼaklom Kristoe, chjel tajek li snopbene. Yuʼun kʼalal muʼyuk toʼox yichʼoj tʼujele, oy toʼox tajek ta yoʼonton ti xkuxi sbatel osil ta balumile, tskʼan xa tajek tskʼel yaʼi ti kʼuxi tstupʼbe skʼoplal vokoliletik li Jeovae xchiʼuk ti kʼu yelan tspas yan velta ta Paraiso spʼejel li balumile. Jech xtok, xuʼ van tsnopbe toʼox skʼoplal kʼu yelan chchʼam junuk yutsʼ yalal o junuk yamigo kʼalal mi chaʼkuxi tale. Pe solel chjel ta jyalel snopben kʼalal chichʼ tʼujel sventa xbat ta vinajele. Maʼuk ta skoj ti yuʼun mu xa skʼupin chkuxi ta balumil ta skoj li vul oʼonton o li vokoliletik tsnuptane. Mi jaʼuk ta skoj ti yuʼun chakʼ xa chʼaj chaʼi ti liʼ chkuxi ta balumile. Li kʼusi kʼot ta pasele jaʼ ti jelbat snopben yuʼun Jeova ta xchʼul espiritu xchiʼuk jelbat ti bu smalaoj chkuxie. w20.01 22 ¶9-11

Kʼalal laj yakʼbe Mantaletik j-israeletik li Jeovae, ep toʼox kʼusi chchapanik li bankilaletik xchiʼuk li jchapanvanejetik ta jteklume, jech kʼuchaʼal li kʼusitik sventa mantale, kʼalal chlik skʼopike xchiʼuk mi oy buchʼu tsots la saʼ smule. Pe taje jel kʼalal laj yichʼ akʼel «li smantal Kristoe» (Gal. 6:2). Yuʼun li moletik avie jaʼ xa noʼox chchapanik li kʼusitik sventa mantal kʼalal oy buchʼu tsaʼ smul li ta tsobobbaile, ¿kʼu yuʼun? Yuʼun snaʼojik ti jaʼ xa yakʼojbe ta skʼob Jeova li j-abteletik sventa xchapanik li buchʼu tstikʼ sba ta kʼop o ti tsaʼ smule. Vaʼun, jaʼ xa tsnopik li j-abteletik mi tstikʼik ta chukel o mi oy yan kʼuxi chakʼbeik stoj smule (Rom. 13:2-4). Pe ¿kʼusi tspasik li moletik ta tsobobbail kʼalal oy buchʼu tsots tsaʼ smule? Kʼalal jech chkʼot ta pasele, skʼan stunesik li Vivlia yoʼ skʼelbeik lek skʼoplal xchiʼuk ti lekuk kʼusi xkʼot ta nopel yuʼunike. Te ta sjolik xtok ti ta kʼanelal laj yichʼ akʼel li smantal Kristoe. Jaʼ yuʼun, li moletik eke jaʼ chtijbat yoʼontonik li kʼanelal sventa skʼelik kʼuxi xuʼ skoltaik li buchʼu te ta tsobobbail ti chopol kʼusi laj yichʼ pasbele. Jech xtok, li moletike skʼan jaʼuk xtijbat yoʼontonik li kʼanelal yoʼ skʼelik mi ta melel sutesoj yoʼonton li jpasmulile xchiʼuk mi stakʼ to koltael sventa lekuk xil sbaik yan velta xchiʼuk li Jeovae. w19.05 7 ¶23, 24

Ti jech laj yal li Jesuse, jaʼ ta skoj ti snaʼoj lek ti jaʼ akʼbat xkuxlejal yuʼun Stot xchiʼuk li kʼusitik chtun yuʼun sventa xkuxie. Ta skoj ti la spat lek yoʼonton ta stojolale, akʼbat onoʼox li kʼusitik chtun yuʼune. Pe li kʼusi mas to leke jaʼ ti chabiat sventa tukʼuk-o xakʼ sbae (Mat. 4:4). Li Jeovae chchabiutik ek sventa lekuk-o xkil jbatik xchiʼuk. ¿Kʼuxi yakʼojbutik ta ilel? Li ta Skʼope, xuʼ te jchanbetik skʼoplal kʼu yelan li Jdiostike, li kʼusi yaloj tspase, ti kʼu yuʼun la spasutike xchiʼuk li kʼusi chkʼot ta pasel ta jelavele. Kʼalal lik kojtikintik mantale, nopaj talel ta jtojolaltik ta jujuntal, vaʼun la stijbe yoʼonton jtot jmeʼtik o li buchʼu laj yakʼbutik estudio sventa xkojtikintik leke. Pe jech-o tskoltautik ta slekil yoʼonton li avie: tstunes moletik ta tsobobbail xchiʼuk ermanoetik o ermanaetik ti lek tsotsik ta mantale. Maʼuk noʼox, yuʼun sventa xakʼ kiltik li beetik yuʼune, jaʼ tstunes li tsobajeletik ti bu jmoj chkichʼtik chanubtasel xchiʼuk li kutsʼ kalaltik ta mantale. Skotol taje xchiʼuk li yan kʼusitik tspase chakʼ ta ilel ti skʼanojutik ta jujuntal li Jtotik ta vinajele (Sal. 32:8). w20.02 3 ¶8; 5 ¶13

Mi oy yitʼixal koʼontontik ta jujuntale, muʼyuk me jun koʼontontik. Skʼan jbultik lokʼel li yitʼixal koʼontontike xchiʼuk mu jtsʼunbetik ta yoʼonton li yantike. ¿Kʼuxi xuʼ jkoltatik yantik sventa mu x-itʼixaj yoʼontonik eke? Xchiʼuk ¿kʼusi xuʼ jpastik yoʼ junuk noʼox koʼontontik xchiʼuk li yantike? Li kʼusi ta jpastik xchiʼuk ti kʼu yelan chkakʼ ta ilel jtalelaltike xuʼ me chopol kʼusi xlik ayanuk-o ta yoʼonton li yantike. Li krixchanoetik avie jaʼ xa lek chilik «ti xijtoyet xa chkakʼtik ta ilel li kʼusitik oy kuʼuntike» (1 Juan 2:16). Pe ¿mi lek ti jech ta jpastike? Muʼyuk, yuʼun jaʼ noʼox ta jtsʼunbetik ta yoʼonton yantik li itʼixale. Sventa mu jechuk xkʼot ta pasele, skʼan mu jaʼuk xa sbel ketik li kʼusi x-ayan kuʼuntike o li kʼusi jnopoj ta jmantike. Skʼan lekuk xkakʼ ta ilel jtalelaltik xtok mi jtaoj jmotontik li ta tsobobbaile xchiʼuk skʼan mu jpʼeluk xa xkaltik. Pe mi jaʼ chkakʼ ta koʼontontik skoltael li yantike xchiʼuk mi ep sbalil chkiltik li kʼusitik lekik tspasike, chichʼik ta kʼux li kʼusi staojike. Jech xtok, jun noʼox koʼonton jkotoltik xchiʼuk jmoj oyutik li ta tsobobbaile. w20.02 18 ¶15, 16

Xuʼ xavojtikin Jeova mi la anopbe skʼoplal li spasbentake (Apok. 4:11). Mi la achotan aba ta skʼelel kʼu yelan meltsanbil li teʼetik xchiʼuk chonbolometike, te chavakʼ venta ti toj echʼ xa noʼox spʼijil li Jeovae. Sabo skʼoplal xtok ti kʼu yelan labal sba pasbilutike (Sal. 139:14). Xchiʼuk nopbo skʼoplal liʼe: «¿Kʼu van yepal yip o xkʼixnal laj yakʼbe kʼakʼal li Jeovae?». Teuk ta ajol ti ta smiyonal xa noʼox kʼanaletik oy li ta vinajele (Is. 40:26). Mi jech chapase, mas to chlik avichʼ ta mukʼ li Jeovae. Pe taje jaʼ noʼox uni jtoschaʼtos ti kʼuxi xuʼ xanopaj ta stojolale, yuʼun skʼan to xavojtikin mas sventa xakʼan ta sjunul avoʼontone. Toj tsots me skʼoplal ti xachʼun ta melel ti oyot ta yoʼonton li Jeovae. Teuk ta ajol ti «chakʼ sba ta saʼel» «mi chasaʼe» (1 Kron. 28:9). Jaʼ laj yikʼot tal stuk li Jeovae (Jer. 31:3). Mas to me chlik akʼan mi laj avaʼibe smelolal li kʼusitik spasoj ta atojolale. w20.03 4 ¶6, 7

Toj lek ta chanbel li kʼusi la spas Pabloe. Kʼalal bat ta xchibal velta ta Korinto kʼuchaʼal misioneroe, muʼyuk mas ep stakʼin, jaʼ yuʼun abtej ta spasel karpanaetik. Pe jaʼ noʼox la saʼ li kʼusi chtun yuʼun sventa xkuxi yoʼ mu persauk xtojbat li kʼusi chtun yuʼune xchiʼuk ti xcholbe mantal li jkorintoetike (2 Kor. 11:7). Akʼo mi ch-abtej, jaʼ mas tsots skʼoplal laj yilbe li yabtel Jeovae xchiʼuk chchol mantal jujun savado. Kʼalal mas xa ox lek li xkuxlejale, jaʼ mas laj «yakʼbe yipal ta yalel skʼop Dios li Pabloe, laj yalbe mantal judaetik sventa chakʼ ta ilel ti jaʼ Kristo li Jesuse» (Ech. 18:3-5; 2 Kor. 11:9). Ta mas tsʼakale, laj yichʼ chukel chib jabil li ta na bu tslokʼ ta Romae, pe la xcholbe mantal li yajvulaʼaltake xchiʼuk la stsʼiba kartaetik (Ech. 28:16, 30, 31). Jpʼel ta yoʼonton ti muʼyuk kʼusi chakʼ akʼo xmakat ta be yoʼ spasbe yabtel li Diose. w19.04 4 ¶9