Agosto

Li tekstoe oy kʼusi chaʼtos chakʼ jchantik 1) ti chil onoʼox svokol li buchʼu tukʼ chakʼ sbae xchiʼuk 2) ti ta onoʼox xkoltavan li Jeovae. ¿Kʼuxi tskoltautik? Jtose jaʼ ti yalojbutik ti ta onoʼox xkil jvokoltike. Melel onoʼox ti yalojbutik Jeova ti chijmuyubaj mi lijtun ta stojolale, pe taje maʼuk skʼan xal ti muʼyuk xa chkil jvokoltike (Is. 66:14). Li Diose tskʼan ti jaʼuk jnopbetik skʼoplal li kuxlejal chakʼbutik ta tsʼakale (2 Kor. 4:​16-18). Yoʼ to mu xkʼot ta pasele, tskoltautik sventa xkuch batel kuʼuntik li jvokoltike (Lam. 3:​22-24). ¿Kʼusi chakʼ jchantik li yajtuneltak Jeova ta voʼne xchiʼuk li avie? Xuʼ van oy kʼusi ta jnuptantik ta anil. Pe tskoltautik Jeova mi jpatoj koʼontontik ta stojolale (Sal. 55:22). w23.04 14, 15 par. 3, 4

Ep me kʼusi chakʼ jchantik li Jose xchiʼuk Mariae, yuʼun la xchʼunbeik smantal ajvaliletik akʼo mi vokol laj yaʼiik (Luk. 2:​1-6). Kʼalal baluneb xa ox u xchiʼinoj yol li Mariae, te vinaj mi lek snaʼ xchʼunik mantal. Li ajvalil ta Roma Sesar Augustoe laj yal mantal ti akʼo xbat yakʼ ta tsakel sbiike. Jaʼ yuʼun, skʼan xbatik ta Belen li Jose xchiʼuk Mariae. Taje skʼan xanavik 150 kilometro ta vitstikaltik. Vokol van tajek laj yaʼiik, pe mas to li Mariae. Laj van svul-o yoʼontonik ta sventa li olole xchiʼuk li kʼusi xuʼ snuptan li Mariae. ¿Kʼusi van tspasik ti jaʼo te xvokʼ ta be li sneneʼike? Yuʼun li olol ti xchiʼinoj li Mariae jaʼ li Mesiase. Ta skoj taje, ¿mi xuʼ van mu xchʼunik li mantale? Li Jose xchiʼuk Mariae maʼuk la spak-o skʼoplalik sventa mu xchʼunbeik smantal li ajvalile. Li Jeovae laj yakʼbe bendision ti lek snaʼ xchʼunik mantale. Li Mariae lek kʼot ta Belen, lek vokʼ li sneneʼike xchiʼuk kʼot ta pasel yuʼunik jun albil kʼop ta Vivlia (Mik. 5:2). w23.10 8 par. 9; 9 par. 11, 12

Oy ep ermanoetik chiʼik-o kʼalal tsnop chakʼ skomentarioik li ta tsobajele. ¿Kʼusi xuʼ xapas mi jech chaxiʼ eke? Li kʼusi xuʼ skoltaote jaʼ ti xachapan aba leke (Prov. 21:5). Mi xkaʼibetik smelolal li kʼusi ta jchantike, mas jutuk chijxiʼ kʼalal ta jtoy jkʼobtike. Yan kʼusi xuʼ skoltautik xtoke jaʼ mi jpʼelchaʼpʼel noʼox chkakʼ jkomentariotike (Prov. 15:23; 17:27). Mi jlikel noʼox chavakʼ akomentarioe, mu masuk chaxiʼ. Mi ta akʼop atuk chavale, jaʼ xkaltik, ti muʼyuk chakʼel yan velta li parafoe, jaʼ jech chilik yantik ti lek achapanoj abae xchiʼuk ti lek xavaʼibe smelolale. Mi laj xa apas li kʼusitik laj yichʼ alele, ¿kʼusi yan xuʼ xapas mi jkoj chaʼkoj noʼox chavakʼ akomentario ta skoj ti chaxiʼ toe? Teuk ta ajol ti ep sbalil chil Jeova kʼalal chavakʼ akomentarioe (Luk. 21:​1-4). Pe li Jeovae muʼyuk tskʼan li kʼusi mu spas avuʼune (Filip. 4:5). Jaʼ yuʼun, kʼelo ti bu kʼalal x-akʼ avuʼune xchiʼuk kʼanbo vokol Jeova sventa skoltaot yoʼ mu masuk xaxiʼ. Sventa xachan batele, xuʼ jpʼelchaʼpʼel noʼox xavakʼ akomentario. w23.04 21 par. 6-8

Li jtakbol Pabloe la skoʼoltajesutik ta soltaroetik ti lek vikʼil satike xchiʼuk ti chapalik leke. Kʼalal jaʼo yakal paskʼope, skʼan chapalikuk lek li soltaroetike. Skʼan me jech jpastik ek. Sventa xkakʼtik ta ilel ti chapalutik mi tal li skʼakʼalil Jeovae, skʼan jlaptik li xchʼunel oʼontonale, li kʼanelale xchiʼuk li spatobil oʼontonale. Jech kʼuchaʼal slapoj lek smak yoʼonton li jun soltaroe, li xchʼunel oʼontonal xchiʼuk li kʼanelale ta me xchabi li koʼontontik eke. Li talelaletik taje ta me skoltautik sventa jechuk xijtun-o ta stojolal Jeova xchiʼuk ti jech-o jtsʼaklitik li Jesuse. Ta skoj ti oy xchʼunel koʼontontike, jnaʼojtik lek ti Jeovae chakʼbe smoton li buchʼu ta sjunul yoʼonton tsaʼe (Ebr. 11:6). Jech xtok, jaʼ tstij koʼontontik sventa tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal li Jnitvanej kuʼuntik ti jaʼ li Jesuse, mu ventauk li kʼusi ta jnuptantike. Sventa jtsatsubtas li xchʼunel koʼontontik xchiʼuk ti xkuch kuʼuntik li vokoliletike, jkʼeltik kʼusi koltabilik-o li ermanoetik ti chichʼik kontrainele o li buchʼutik chil svokolik ta takʼine. Sventa mu jaʼuk xbat ta koʼontontik li kʼusitik x-ayan ta balumile, jaʼ jchanbetik stalelal li buchʼutik yakʼoj ta yoʼontonik chtunik ta stojolal Jeovae. w23.06 10 par. 8, 9

K’alal jna’ jpajes jbatike tskoltautik sventa mu jpastik li kʼusitik chopole, yuʼun tstij koʼontontik ti jaʼuk jpastik li kʼusitik leke akʼo mi muʼyuk ta koʼontontik spasel. Teuk ta joltik ti jaʼ chakʼ chʼul espiritu li talelal taje. Jaʼ yuʼun, mi ta jkʼanbetik xchʼul espiritu Jeovae, tskoltautik sventa jnaʼuk jpajtsan jbatik (Luk. 11:13; Gal. 5:​22, 23). Mu xanop ti muʼyuk xa kʼusi chanuptane. Li avie jkotoltik oy onoʼox kʼusi ta jnuptantik. Mi jaʼ to ta jmalatik ti solel muʼyuk xa kʼusi ta jnuptantik jsetʼuke, xuʼ van mu spas kuʼuntik li kʼusi oy ta koʼontontik ta jtatik ta mantale. Xuʼ van muʼyuk ta koʼontontik spasel kʼusitik ta mantal ta skoj ti mu spas kuʼun chkaʼitike. Mi jech yakal chanuptane, ¿kʼu yuʼun mu jaʼuk xlik apas li kʼusitik spas noʼox avuʼune? Kalbetik skʼoplal liʼe. Mi chakʼan chlekub jtosuk atalelale, lek me ti kʼunkʼun xavakʼ ta ilele. Mi oy ta avoʼonton chakʼan chachan sliklej li Vivliae, xuʼ van ta jujusetʼ xlik achan. w23.05 29 par. 11-13

Li ta slajebaltik kʼakʼale, li Jeovae stunesoj s-organisasion sventa xakʼbutik veʼlil ta mantal ti tskoltautik sventa teuk-o xijxanav li ta Chʼul Bee (Is. 35:8; 48:17; 60:17). Kʼalal oy buchʼu chlik xchan Vivliae, xuʼ xlik xanavuk li ta Chʼul Bee. Junantike mu masuk toj nat chanavik batel, yuʼun chiktaik noʼox. Junantik xtoke te chanavik-o batel. Pe ¿bu to kʼalal chkʼotik un? Ti bu chkʼot li «Chʼul Be» ti jaʼ te chanavik li buchʼutik tʼujbilike jaʼ ta vinajel (Apok. 2:7). Yan li buchʼutik liʼ chnakiik ta balumile tspasik ta tukʼil krixchanoetik mi tsuts xa ox li Jmil Jabil ch-ajvalilaj Kristoe. Mi yakal xa chaxanav li ta be taje, te xanavan-o batel jaʼ to ti kʼuxi xakʼot li ta achʼ balumile. w23.05 17 par. 15; 19 par. 16-18

Mi chanopbe skʼoplal skotol li kʼusitik spasoj ta atojolal li Jeovae, chlokʼ ta avoʼonton stojbel ta vokol xchiʼuk ch-ayan ta avoʼonton ti xavakʼbe akuxlejale (Sal. 116:​12-14). Li Vivliae chal ti «skotol li lekil matanal xchiʼuk li tukʼil matanale» te likem talel ta stojolal Jeova (Sant. 1:17). Li matanal mas tsots skʼoplal yakʼojbutik li Diose, jaʼ ti laj yakʼ ta milbil matanal li Xnichʼone. Koliyal li matanal taje, xuʼ xavamigoin abaik xchiʼuk li Diose xchiʼuk ti xakuxi ta sbatel osile (1 Juan 4:​9, 10). Ti kʼu yelan xuʼ xatojbe ta vokol Dios skotol li kʼusi spasoj ta atojolale xchiʼuk ti skʼanojote, jaʼ ti xavakʼbe akuxlejale (Deut. 16:17; 2 Kor. 5:15). w24.03 5 par. 8

Kʼalal chkiltik ti toj chopol tajek stalelal li krixchanoetik avie, jaʼ jech chkaʼi jbatik kʼuchaʼal li Lot ta voʼnee. Li Lote «toj vokol tajek laj yaʼi ti toj kʼexlal sba stalelal li chopol krixchanoetike», yuʼun snaʼoj lek ti muʼyuk lek chil Jeova li buchʼutik jech stalelalike (2 Ped. 2:​7, 8). Ta skoj ti skʼanoj tajek Jeova xchiʼuk ti chichʼ ta mukʼe, chopol tajek laj yil li ibal sba stalelal krixchanoetike. Jaʼ jech li avi eke, yuʼun oy buchʼutik ti mu xa masuk chchʼunbeik smantaltak Dios ta sventa li talelale, li yantike mi jsetʼuk xa chchʼunik. Akʼo mi jech, mi jkʼanojtik Dios xchiʼuk mi jxiʼtaojtike, lek me jtalelaltik. Sventa spas kuʼuntik taje, li Jeovae te chalbutik kʼusi skʼan jpastik li ta slivroal Proverbiose. Mi vinikutik, antsutik, kerem tsebutik o mi mol meʼelutik xa, ta me jtabetik sbalil li lekil beiltaseletik chal ta Vivliae. Li buchʼu xiʼtaoj Jeovae muʼyuk tspak skʼoplal ta skoj li xchopol talelale. w23.06 20 par. 1, 2; 21 par. 5

Xuʼ van la skontrainot avutsʼ avalal o xuʼ van oy kʼusitik la apas ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose (Mat. 6:33). Mi jech apasoje, li Jeovae snaʼoj me skotol li kʼusi apasoj ta stojolale (Ebr. 6:10). Xuʼ van aviloj ti melel li kʼusi laj yal Jesus liʼe: «Chkalboxuk avaʼiik ta melel ti skotol li buchʼu yiktaoj sna, mi sbankil o yitsʼin, mi xvix o yixlel, mi smeʼ o stot, mi yalab o xnichʼnab o mi yosil ta jkoj xchiʼuk ta skoj li lekil aʼyejetike ta me snuptan kontrainel, akʼo mi jech, sien to me mas tsta li avi kʼakʼale, mi sna, mi sbankil o yitsʼin, mi xvix o yixlel, mi smeʼ, mi yalab o xnichʼnab o mi yosil; jech xtok, ta me sta xkuxlejal sbatel osil ta tsʼakal» (Mar. 10:​29, 30). Ep tajek li bendisionetik ataoje, jaʼ mu sta li kʼusitik apasoj ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose (Sal. 37:4). w24.03 9 par. 5

Kʼalal laj yaʼiik ermanoetik ta Antiokia ti chil svokolik ta viʼnal li yajtsʼaklomtak Kristo ta Judeae, la skoltaik, yuʼun «ta jujuntal la skʼelik ti kʼu yepal xuʼ yuʼunik sventa tstakbeik batel koltael li ermanoetik ti te nakalik ta Judeae» (Ech. 11:​27-30). Akʼo mi nom to oyik li buchʼutik yakal chil svokolike, li ermanoetik ta Antiokiae koltavanik (1 Juan 3:​17, 18). Xuʼ me xkakʼ ta ilel xkʼuxul koʼontontik ta stojolal li kermanotaktik ti chil svokolike. Xi jpastike: kalbetik moletik ti ta jkʼan chijkoltavane, kakʼtik matanal takʼin xchiʼuk jpastik orasion ta stojolalik. Jech xtok, li kermanotaktike xuʼ van tskʼanik akʼbel li kʼusi chtun yuʼun vaʼ orae. Kʼalal mi tal xchapan krixchanoetik li Jesukristoe, ¿mi mu tauk jkʼantik ti yakal chkakʼtik ta ilel xkʼuxul koʼontontik tstautike? Mi jeche, xi chalbutike: «Laʼ uʼuninik li [Ajvalilale]» (Mat. 25:​34-40). w23.07 4 par. 9, 10, 12

Li Jesuse snaʼ xrasonaj jech kʼuchaʼal la spas li Jeovae. Taje jech la spas kʼalal ay ta balumile. Akʼo mi laj yichʼ takel tal sventa jaʼ xcholbe mantal «li chʼayemal chijetik ta jteklum Israele», jun veltae la skolta jun ants ti maʼuk j-israele. Li antse xi laj yalbe li Jesuse: «Oyuk xkʼuxul avoʼonton ta jtojolal. Yuʼun toj chopol kʼu yelan uʼuninbil yuʼun pukuj li jtsebe». Li Jesuse kʼuxubaj ta yoʼonton xchiʼuk la xpoxtabe li stsebe (Mat. 15:​21-28). Kalbetik yan skʼelobil. Kʼalal jaʼtik toʼox la slikes cholmantal li Jesuse, xi laj yale: «Li buchʼu tspʼajune, jech ta jpʼaj ek» (Mat. 10:33). ¿Mi chopol van laj yaʼi ti oxib to velta laj yal Pedro ti mu x-ojtikinate? Muʼyuk, yuʼun snaʼoj ti la sutes yoʼonton xchiʼuk ti tukʼ yakʼoj sbae. Kʼalal chaʼkuxiem xa ox li Jesuse, laj yakʼ sba iluk ta stojolal Pedro sventa xakʼ ta ilel ti yakʼoj xa ta pertone xchiʼuk ti skʼanoje (Luk. 24:​33, 34). Laj xa kiltik ti snaʼ xrasonaj li Jeova xchiʼuk Jesuse. ¿Li voʼotik une? Li Jeovae oy ta yoʼonton ti jechuk jpastik eke. w23.07 21 par. 6, 7

¿Kʼuxi xuʼ xkalbetik yantik ti chkʼot ta pasel li kʼusi yaloj tspas Diose? Baʼyel, yuʼun jaʼ yaloj stuk Jeova ti tspase, xi chal Apokalipsise: «Xi laj yal li buchʼu te chotol ta chotlebal sventa ajvalile: ‹¡Kʼelavil!, ta jpas ta achʼ skotol li kʼusitike›». Ta skoj ti oy spʼijil xchiʼuk sjuʼele, ta onoʼox xkʼot ta pasel yuʼun. Xchibal, li Vivliae chal ti xkoʼolaj xa kʼotem ta pasel li kʼusi oy ta yoʼonton tspase, jaʼ yuʼun xi chale: «Yuʼun tukʼ xchiʼuk melel li kʼusitik laj yichʼ alele», xi to chale: «¡Kʼot xa yorail!». Yoxibal, kʼalal oy kʼusi chlik spas li Jeovae, persa ta stsutses, jaʼ yuʼun xi chale: «Alfaun xchiʼuk Omegaun» (Apok. 21:6). Vaʼun, li Jeovae chakʼ ta ilel ti jaʼ jun jutkʼop li Satanase. Pe ¿kʼusi van xuʼ xaval mi oy buchʼu xi laj yalbote?: «Toj kʼupil sba yaʼeluk, pe mu jnaʼ mi chkʼot ta pasel». Xuʼ van xakʼelbe xchiʼuk xavalbe smelolal kʼusi chal li ta versikulo 5 xchiʼuk 6. Akʼbo yil ti ta onoʼox xkʼot ta pasel yuʼun Jeova li kʼusi yaloje ti xkoʼolaj yakʼoj sfirma ta jlik vune (Is. 65:16). w23.11 7 par. 18, 19

Kʼalal jech albat yuʼun Jeovae, li Abraane 75 xa ox sjabilal xchiʼuk chʼabal junuk skerem. Pe ¿mi laj yil kʼot ta pasel li kʼusi albate? Muʼyuk laj yil skotol. Kʼalal laj xa ox xtuchʼ jelavel li ukʼum Eufratese, 25 jabil to la smala. Vaʼun, ta sjuʼel Jeova ayan li Isaake. Kʼalal echʼ xa ox 60 jabile, ayan li Esau xchiʼuk Jacob ti jaʼ xnichʼnab li Isaake (Ebr. 6:15). Pe li Abraane muʼyuk laj yil mi kʼot ta jun mukʼta jteklum li snitilulale xchiʼuk mi akʼbatik onoʼox li Albil Balumile. Akʼo mi jech, lek onoʼox laj yil sbaik xchiʼuk li Jpasvanej yuʼune (Sant. 2:23). ¿Mi xnop van kuʼuntik kʼu yelan chaʼi sba Abraan mi chaʼkuxi tale? Mi laj yaʼi ti laj yichʼik akʼbel bendision skotol li jteklumetik ta skoj li xchʼunel yoʼonton xchiʼuk li smalael yuʼune, ta xmuyubaj (Jen. 22:18). ¿Kʼusi chakʼ jchantik? Xuʼ van mu xkiltik xkʼot ta pasel skotol li kʼusi yalojbutik Jeova avie. Pe mi oy smalael kuʼuntik kʼuchaʼal li Abraane, xuʼ me jpʼel ta koʼontontik ti ta xakʼbutik bendision Jeova avi xchiʼuk mas to chkichʼtik akʼbel li ta achʼ balumile (Mar. 10:​29, 30). w23.08 24 par. 14

Kʼalal kerem toʼox li ajvalil Usiase, bikʼit toʼox laj yakʼ sba xchiʼuk la xiʼta li melel Diose. Ti kʼu sjalil kuxie jaʼ 68 jabil xchiʼuk akʼbat bendision yuʼun Jeova ti kʼu sjalil tun ta stojolale (2 Kron. 26:​1-4). Li Usiase la stsal epal jteklumetik ti jaʼ yajkontratake xchiʼuk la xchabi li Jerusalene (2 Kron. 26:​6-15). Muyubaj van tajek li kʼusitik pas yuʼun ta skoj ti koltaat yuʼun li Jeovae (Ekl. 3:​12, 13). Li ajvalil Usiase nopem xaʼi tspasvan ta mantal. Jaʼ yuʼun, laj van snop ti xuʼ spas li kʼusi tskʼan yoʼontone. Jun veltae och ta stemplo Jeova, vaʼun la xchikʼ pom li ta skajleb matanale. Taje mu xuʼ spasik li ajvaliletike (2 Kron. 26:​16-18). Tukʼibtasat yuʼun li mero bankilal pale Asariase, pe ilin li Usiase. Ta skoj taje, muʼyuk xa tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Jeova xchiʼuk akʼbat kastigo, yuʼun tsakat ta lepra (2 Kron. 26:​19-21). Ti bikʼituk laj yakʼ sbae, lek bat li xkuxlejal jechuke. w23.09 10 par. 9, 10

Kʼalal yichʼoj xa ox tʼujel ta chʼul espiritu li jtakbol Pedroe, jech-o laj yakʼ persa ta stsalel li kʼusitik vokol chaʼi spasele. Li ta sjabilal 36, li Pedroe laj yil kʼalal laj yichʼ tʼujel ta chʼul espiritu jun jyanlum vinik ti Kornelio sbie. Taje jaʼ svinajeb ti «mu snaʼ xtʼujvan li Diose» xchiʼuk ti xuʼ x-ochik ta steklumal li krixchanoetik ti yan-o slumalike (Ech. 10:​34, 44, 45). Jaʼ yuʼun, li Pedroe lik xchiʼin ta veʼel li jyanlum krixchanoetike. Taje muʼyuk toʼox jech tspas. Li vaʼ orae, oy toʼox junantik judaetik la snopik ti muʼyuk lek ti xchiʼinik ta veʼel li jyanlumetike. Kʼalal kʼotik ta Antiokia li buchʼutik jech tsnopike, li Pedroe la xchʼak sba lokʼel ta stojolal li jyanlumetike. Taje jaʼ van ta skoj mi chopol chaʼi sba yuʼun li judaetike. Kʼalal laj yil Pablo ti jech la spase, tsots la stsak ta utel ta yeloval yantik (Gal. 2:​13, 14). Akʼo mi muʼyuk lek kʼusi la spas li Pedroe, muʼyuk xlubtsaj. w23.09 22 par. 8

Mu xachibaj mi la avakʼ venta ti oy to kʼusi skʼan xapase. Teuk ta ajol «ti toj lek yoʼonton li Kajvaltike» xchiʼuk tskoltaot sventa spas avuʼun (1 Ped. 2:3). Jech xtok, xi chal li Pedroe: «Jaʼ tstsʼakubtas li chanubtasel chavichʼike. Jaʼ tskoltaoxuk sventa tukʼuk-o oyoxuk» (1 Ped. 5:10). Jun veltae, li Pedroe mu sta-o laj yaʼi ti te xchiʼuk li Xnichʼon Diose (Luk. 5:8). Pe ta skoj ti koltaat yuʼun Jeova xchiʼuk Jesuse, jech-o la stsʼakli batel li Kristoe. Jaʼ yuʼun, akʼe ochuk «li ta Ajvalilal sbatel osil yuʼun Kajvaltike, li Jkoltavanej Jesukristoe» (2 Ped. 1:11). ¡Kʼupil tajek sba li matanal la stae! Mi jech-o chavakʼ batel avipal eke xchiʼuk chavakʼ xchanubtasot li Jeovae, ta me xata li kuxlejal sbatel osile xchiʼuk chakol ta skoj ti oy xchʼunel avoʼontone (1 Ped. 1:9). w23.09 31 par. 16, 17

Li ta axibalnae lek jamal xchiʼuk lek joybil ti jaʼ te chtunik li paleetike. Li ta amakʼe te oy li mukʼta skajleb matanal ta kovre ti jaʼ te chchikʼik li matanaletike. Te oy xtok li perol ta kovre ti jaʼ sventa spok yok skʼobik li paleetik ti tspasik chʼul abtelale (Eks. 30:​17-20; 40:​6-8). Avi ti liʼ to oyik ta balumil li buchʼutik tʼujbilike liʼ to yakal chtunik ta bikʼit yamakʼil templo xkaltike. Li voʼ ti te oy ta mukʼta perol ti te oy ta axibalna xchiʼuk li ta temploe tsvulesbat ta sjolik xchiʼuk tsvules ta joltik ek ti tsots skʼoplal ti sakotikuk ta mantal xchiʼuk ti lekuk jtalelaltike. ¿Bu chichʼik ta mukʼ Jeova li epal krixchanoetike? Li jtakbol Juane laj yil ti «te vaʼajtik ta yeloval li chotlebal sventa [ajvalil]» xchiʼuk ti «te tspasik chʼul abtelal ta kʼakʼal [akʼobale]». Li epal krixchanoetike jaʼ jech tspasik li ta balumile, jaʼ xkaltik, li ta mukʼta amakʼ li ta templo ta mantale (Apok. 7:​9, 13-15). ¡Jaʼ jun mukʼta matanal jtaoj jkotoltik ti xuʼ xkichʼtik ta mukʼ Jeova li ta stemplo ta mantale! w23.10 28 par. 15, 16

Li Jeovae tstunes moletik ta tsobobbail sventa stsatsubtasutik (Is. 32:​1, 2). Jaʼ yuʼun, albo mi oy kʼusi chavul-o avoʼontone. Mi laj yalboxuk ti tskʼan tskoltaoxuke, chʼamo me. Yuʼun li Jeovae jaʼ tstunes sventa stsatsubtasoxuk. Li spatobil koʼontontik chal Vivliae jaʼ ti xuʼ xijkuxiutik ta sbatel osil ta vinajel o ta jun Paraiso liʼ ta balumile, taje jaʼ chakʼ kipaltik (Rom. 4:​3, 18, 19). Koliyal taje, chakʼ kipaltik sventa xkuch kuʼuntik li prevaetike, ti jcholtik-o mantale xchiʼuk ti jpastik li kʼusitik jbainojtik ta tsobobbaile (1 Tes. 1:3). Jkʼeltik kʼuxi patbat yoʼonton jtakbol Pablo li spatobil oʼontonal taje. Laj yal ti laj yichʼ ilbajinel, kontrainel, jipel ta lum xchiʼuk ti mu xa snaʼ kʼusi tspas bakʼintike, bakʼintik xtoke jutuk xa mu cham (2 Kor. 4:​8-10). ¿Kʼusi akʼbat-o yipal Pablo sventa xkuch yuʼune? Jaʼ laj yakʼ ta yoʼonton li kʼusi tsta ta jelavele (2 Kor. 4:​16-18). Laj yakʼ ta yoʼonton ti xuʼ xkuxi ta vinajele. Ta skoj ti jaʼ la snopbe skʼoplal li kʼusi tsta ta tsʼakale, jujun kʼakʼal achʼub batel li snopbene xchiʼuk li yoʼontone. w23.10 15, 16 par. 14-17

Kʼalal ta jpastik orasione, jtsaktik me ta venta mi jaʼ xa van yorail chil Jeova ti xakʼbutik li kʼusi la jkʼanbetike. Bateltike ta jnoptik ti tstakʼbutik noʼox Jeova li j-orasiontike. Pe li Jeovae snaʼoj lek ti kʼusi ora mas lek chakʼbutike (Ebr. 4:16). Mi muʼyuk chakʼbutik Jeova li kʼusi la jkʼanbetike, xuʼ van xlik jnoptik ti muʼyuk tstakʼbutike. Pe jaʼ noʼox van chalbutik ti jmalatik toe. Jnoptik noʼox ti oy jun kerem ti la skʼanbe Jeova ti akʼo xpoxtaate. Pe muʼyuk xlekub un. A ti poxtaatuk une, li Satanase xuʼ van stikʼbe ta sat Jeova ti jaʼ noʼox chtun ta stojolal ta skoj ti la xpoxtae (Job 1:​9-11; 2:4). Teuk ta joltik ti yakʼojbe xa yorail Jeova sventa slajesbe skʼoplal li chameletike (Is. 33:24; Apok. 21:​3, 4). Jaʼ yuʼun, li avie muʼyuk bu chpoxtautik Jeova ta skʼelobil juʼelal. Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi van la skʼanbe Jeova jechuk li kereme? Jaʼ ti x-akʼbat yipale xchiʼuk ti junuk yoʼonton xkuch batel yuʼun li xchamele xchiʼuk ti jechuk-o tukʼ xtun ta stojolale. w23.11 24 par. 13

Li Sansone oy kʼusi muʼyuk lek bat ta pasel yuʼun, pe jech-o tun ta stojolal Jeova. Yuʼun la spas li kʼusi akʼbil sbain yuʼun Jeovae, jaʼ ti stsal li jfilisteaetike (Jues. 16:​28-30). Jaʼ yuʼun, xi la skʼanbe vokol Jeova li Sansone: «Koltaun sventa xkakʼbe stojik jfilisteaetik». Li Diose laj yaʼi li kʼusi laj yal ta s-orasione, vaʼun laj yakʼbe sutel li yipe. Jech oxal, mas to ep la smil kʼalal jmoj te cham xchiʼuk li jfilisteaetike jaʼ jutuk la smil kʼalal kuxul toʼoxe. Li Sansone laj yil-o svokol li kʼusi chopol bat ta pasel yuʼune, pe jech-o tun ta stojolal Jeova. Mi oy kʼusi muʼyuk lek bat ta pasel kuʼuntik eke, mu me xijlubtsaj akʼo mi xkichʼtik akʼbel mantal o mi mu xa stakʼ jpastik li kʼusi jbainojtik toʼox ta steklumal Jeovae. Teuk me ta joltik ti muʼyuk tsnop Jeova ti mu xa xijtukʼibe (Sal. 103:​8, 9). Akʼo mi ep kʼusitik muʼyuk lek chbat ta pasel kuʼuntik, teuk me ta joltik ti xuʼ to stunesutik jech kʼuchaʼal la spas ta stojolal li Sansone. w23.09 6 par. 15, 16

«Mi kuch kuʼuntike, jaʼ tskoltautik sventa lek chʼambil xijkʼot» ta stojolal Dios. Taje maʼuk me ti xmuyubaj xa Jeova kʼalal chkil jvokoltike, yuʼun jaʼ xmuyubaj-o kʼalal chil ti chkuch kuʼuntike. ¿Mi mu jechuk ti tspat koʼontontik ti xmuyubaj kuʼuntik Jeova kʼalal tukʼ chkakʼ jbatik xchiʼuk ti chkuch kuʼuntike? (Sal. 5:12). Kalbetik skʼoplal li Abraane. Li stuke lek ilat yuʼun li Diose, yuʼun kuch yuʼun li prevaetike. Kʼot ta yamigo li Jeovae xchiʼuk tukʼ albat skʼoplal (Jen. 15:6; Rom. 4:​13, 22). Jaʼ me jech chkʼot ta jtojolaltik ek. Sventa lek xilutik li Diose, mu ventauk li kʼusi jbainojtik ta steklumale xchiʼuk mi jaʼuk li kʼusi jbainojtik ta tsobobbaile, yuʼun jaʼ tsots skʼoplal mi tukʼ chkakʼ jbatik xchiʼuk mi chkuch kuʼuntike. Taje spas kuʼun jkotoltik, mu ventauk jayib jabilaltik, kʼu yelan jkuxlejaltik o kʼusi xijtojob spasel. ¿Mi yakal chanuptan junuk preva? Teuk me ta ajol ti mi tukʼ chavakʼ abae, lek me akʼoplal ta stojolal Dios. Kʼalal jnaʼojtik ti xmuyubaj kuʼuntik li Jeovae, jaʼ me tskoltautik sventa masuk to jchʼuntik ti chkʼot ta pasel li kʼusi jmalaojtike o li spatobil koʼontontike. w23.12 11 par. 13, 14

Skʼan snaʼ xchiʼinel lek ta loʼil yantik li jun yajts’aklom Kristoe. Jech xtok, toj tsots me skʼoplal ti snaʼikuk xchikintael, ti xaʼibeikuk smelolal li kʼusi tsnopik xchiʼuk ti kʼu yelan chaʼi sbaik li yantike (Prov. 20:5). Sventa spas avuʼune, kʼelo lek kʼu yelan chkʼopoj xchiʼuk kʼu yelan tspas sat. Taje jaʼ noʼox me tspas avuʼun mi chachiʼin ta loʼile. Yan mi jaʼ noʼox nopem xavaʼi chatakbe mensaje o chatakbe korreo sventa xachiʼin ta loʼil li krixchanoetike, mas me vokol chavaʼi kʼalal te akʼelojbe sate. Jaʼ yuʼun, chʼakbo yorail sventa xachiʼin ta loʼil li yantike (2 Juan 12). Jun yajtsʼaklom Kristo ti lek ta mantale skʼan snaʼuk smakʼlin sba stuk xchiʼuk smakʼlin li yutsʼ yalale (1 Tim. 5:8). Lek me ti xachan junuk abtelal sventa xamakʼlin abae (Ech. 18:​2, 3; 20:34; Efes. 4:28). Tsots xa-abtej xchiʼuk tsutseso me kʼusiuk abtelal chapas, vaʼun lek me akʼoplal xchiʼuk chata noʼox avabtel. w23.12 27 par. 12, 13

Kʼalal chal Vivlia «skʼakʼalil Jeovae», jaʼo kʼalal chtal yakʼbe slajeb li yajkontratake xchiʼuk tspoj li steklumale. Li ta voʼnee, li Jeovae laj onoʼox yakʼbe kastigo junantik jteklumetik (Is. 13:​1, 6; Esek. 13:5; Sof. 1:8). Li skʼakʼalil Jeovae jaʼo te chlik kʼalal chichʼ akʼbel slajeb li Mukʼta Babiloniae xchiʼuk jaʼ te tstsuts li ta Armajedone. Sventa kuxul xijkom li vaʼ kʼakʼale, skʼan xa noʼox me jchapan jbatik. Li Jesuse laj xa onoʼox yal ti skʼan xkakʼtik ta ilel ti chapalutikuk ta sventa li mukʼta tsatsal vokolile, taje jaʼ skʼan xal ti jech-o jpastike (Luk. 12:40; Mat. 24:21). Li ta Baʼyel sventa Tesalonisensese li jtakbol Pabloe la stunes jayibuk skoʼoltasobiltak sventa chapalikuk ta skʼakʼalil Jeova li yajtsʼaklomtak Kristoe. Li Pabloe snaʼoj ti jal to skʼan sventa xakʼbe slajeb choplejal li Jeovae (2 Tes. 2:​1-3). Akʼo mi jech, laj yalbe yajtsʼaklomtak Kristo ti skʼan chapalikuk xa noʼoxe, taje skʼan me jech jpastik ek. w23.06 8 par. 1, 2

Li ta 1978, li ta Tokio (Japón) laj yichʼ vaʼanel jpʼej na ti 60 piso stayleje. Kʼalal te ch-echʼik li krixchanoetike, tsnopik mi xkuch onoʼox yuʼun li tsatsal nikeletike. Pe ¿kʼusi la spasik li injenieroetik sventa mu xlome? Yuʼun ti kʼu yelan la pasike lek tsinil. Jaʼ yuʼun, kʼalal chtal nikele mu xlom, yuʼun jaʼ noʼox ta xbakʼolaj o xlaʼaʼet. Li yajtsʼaklomutik Kristoe jaʼ jechutik kʼuchaʼal li jpʼej na taje. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Li jun krixchano ti chtun ta stojolal Jeovae skʼan ti tukʼ xakʼ sbae, pe ti snaʼuk xrasonaje. Mi jaʼ sventa xchʼunbel smantal li Jeovae, skʼan tukʼ xakʼ sba. Skʼan chapaluk sventa xchʼunbe smantal li Diose xchiʼuk ti stsak ta venta li beiltaseletik yuʼune. Jech xtok, skʼan lek snaʼ snopel, jaʼ xkaltik, ti snaʼuk xrasonaj kʼalal jech skʼan spas chile (Sant. 3:17). Mi oy spʼisol li kʼusitik ta jpastike, muʼyuk me ti chopol xa chkiltik li kʼusitike o ti lek noʼox chkiltik skotole. w23.07 14 par. 1, 2

Akʼat ta preva yuʼun Satanas li Jesuse. Ep kʼusitik pasbat ti xuʼ ox mu xa tukʼuk xtun ta stojolal Jeovae (Mat. 4:​1-11). Li Satanase oy ox ta yoʼonton ti saʼ smul Jesus sventa muʼyukuk xa sbalil xkuxlejal kʼalal mi laj yakʼ ta matanale. Kʼalal la xchol mantal li Jesuse, ep kʼusitik la snuptan, yuʼun kontrainat xchiʼuk chmilat ox (Luk. 4:​28, 29; 13:31). Jech xtok, la stsʼikbe spaltail li yajchankʼoptake (Mar. 9:​33, 34). Kʼalal jaʼo xa chichʼ chapanel sventa xichʼ milele, la smajik xchiʼuk la slabanik. Laje la smilik kʼuchaʼal jun chopol vinik xchiʼuk toj echʼ xa noʼox laj yil svokol (Ebr. 12:​1-3). Kʼalal te jokʼol ta teʼe, muʼyuk xa koltaat yuʼun li Jeovae, stuk xa la stsʼik li svokole (Mat. 27:46). Toj echʼ xa noʼox toyol la stojutik li Jesuse. Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal skotol li kʼusitik la spas Jesus ta jtojolaltike, mas to ta jkʼantik-o. w24.01 10, 11 par. 7-9

Mi oy smalael kuʼuntike, tskoltautik sventa lekuk xkil jbatik xchiʼuk li yantike xchiʼuk tskoltautik sventa jtsʼet chikintatik kʼalal oy buchʼu chchiʼinutik ta loʼile (Sant. 1:19). Jech xtok, ta jkolta jbatik sventa oyuk jun oʼontonal. Muʼyuk me kʼusi kʼuxik chlokʼ ta ketik kʼalal mu xa jnaʼ kʼusi ta jpastike. Mi oy buchʼu chopol kʼusi laj yalbutik xtoke, muʼyuk me chij-ilin ta anil mi jaʼuk ta jpakbetik sutel. Jaʼ noʼox ta jtsʼikbe jbatik ta jujuntal xchiʼuk ta xkakʼbe jbatik perton (Kol. 3:​12, 13). Li smalael kuʼuntike tskoltautik sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntik. Muʼyuk me ta anil kʼusi ta jpastik, yuʼun ta jchʼakbetik lek yorail sventa jkʼeltik li kʼusi xuʼ jpastike. Kalbetik junuk skʼelobil, kʼalal ta jsaʼ kabteltike, xuʼ van ta jchʼamtik ta anil. Pe mi oy smalael kuʼuntike, ta jtsaktik ta venta mi tstabe sbalil li kutsʼ kalaltike xchiʼuk mi tskoltautik sventa lek-o xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. Kʼalal oy smalael kuʼuntike, lek kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntik. w23.08 22 par. 8, 9

Mi vokol van chavaʼi ti jech-o skʼan xatsal li kʼusitik chopol tskʼan avoʼontone, nopbo skʼoplal li kʼusi laj avalbe Jeova kʼalal laj avakʼbe akuxlejale, vaʼun jaʼ chakʼ avipal sventa stsal avuʼun li prevaetike. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Kʼalal oy buchʼu chakʼ xkuxlejal ta stojolal Jeovae, tsjip ta yoʼonton li xkuxlejale. Taje jaʼ skʼan xal ti maʼuk tspas li kʼusi lek chaʼi stuke xchiʼuk li kʼusitik mu lekuk chil Jeovae (Mat. 16:24). Jaʼ yuʼun, kʼalal ta jnuptantik junuk prevae, maʼuk to me te ta jnoptik kʼusi ta jpastik. Yuʼun jtos noʼox li kʼusi ta jpastike: jaʼ ti tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal Jeovae. Kʼalal laj kakʼ jkuxlejaltik ta stojolale, laj kalbetik ti jaʼ noʼox ta jpastik li kʼusi tskʼane. Oy ta koʼontontik ti xmuyubaj kuʼuntik li Jeovae. Yuʼun jaʼ jech ta jkʼan ta jpastik kʼuchaʼal li Jobe akʼo mi tsots kʼusitik la snuptan xi jpʼel ta yoʼonton laj yale: «Muʼyuk ta jkomtsan-o ti tukʼ koʼontone» (Job 27:5). w24.03 9 par. 6, 7

Li Jeovae jaʼ «Dios ti chkʼanvane» (2 Kor. 13:11). Oyutik ta yoʼonton ta jujuntal. Jpʼel ta koʼontontik ti tsjoyobtautik li «tukʼil kʼanelal yuʼune» (Sal. 32:10). Kʼalal mas ta jnopbetik skʼoplal ti kʼu yelan yakʼoj ta ilel ti skʼanojutike, mas to ta jchʼuntik ti kuxul ta melele xchiʼuk mas nopol chkaʼi jbatik ta stojolal. Jaʼ yuʼun, xuʼ ta sjunul koʼontontik jpastik orasion yoʼ xkalbetik ti jechuk-o xakʼ ta ilel ti skʼanojutike. Jech xtok, xuʼ xkalbetik ta jamal li kʼusi ta jvul-o koʼontontike, yuʼun jpʼel ta koʼontontik ti xaʼibe smelolal xchiʼuk ti oy ta yoʼonton tskoltautike (Sal. 145:19). Toj echʼ xa noʼox lek li kʼanelal yuʼun Jeovae, yuʼun xkoʼolaj ta xkʼixnal kʼokʼ li ta yorail siktike. Ta jkʼantik ti teuk-o nopol oyutik ta stojolale. Toj tsots yip li kʼanelal yuʼun Jeovae, pe toj echʼ xa noʼox lek xtok ti kʼu yelan chakʼ ta ilele. ¡Xijmuyubaj yuʼun ti skʼanojutik tajek li Jeovae! Jaʼ yuʼun, jkotoltik ta jkʼan xi chkaltike: «Jkʼanoj li Jeovae» (Sal. 116:1). w24.01 31 par. 19, 20

Li Jesuse maʼuk noʼox laj yalbe krixchanoetik ti jaʼ Jeova sbi li Diose, yuʼun li judaetike snaʼojik xa onoʼox. Jaʼ yuʼun, jaʼ laj yakʼbe ta ojtikinel li stalelale (Juan 1:​17, 18). Jech kʼuchaʼal li Tsʼibetik ta Ebreo Kʼope chal ti Jeovae jaʼ jun Dios ti oy xkʼuxul yoʼontone xchiʼuk ti oy slekil yoʼontone (Eks. 34:​5-7). Li krixchanoetike mas to laj yaʼibeik skʼoplal kʼalal laj yal li loʼil ta sventa li chʼayemal kereme. Li loʼile chal ti kʼalal la sta ta ilel skerem li totile, kʼalal nom toʼox skʼan xkʼote, bat snup ta be ta anil, la smey xchiʼuk laj yakʼ ta perton. Jamal xvinaj ti oy xkʼuxul yoʼonton xchiʼuk slekil yoʼonton li Jeovae (Luk. 15:​11-32). Li Jesuse jaʼ jech la skolta krixchanoetik sventa xojtikinik lek li Jeovae. w24.02 10 par. 8, 9

Siket chkom koʼontontik yuʼun Jeova kʼalal tspat koʼontontike. ¿Kʼusi van xuʼ skoltautik sventa xkakʼtik ta ilel li xkʼuxul koʼontontike xchiʼuk ti ta jpatbetik yoʼonton li yantik jech kʼuchaʼal tspas li Jeovae? Jaʼ ti x-ayanuk mas ta koʼontontik ti jpatik oʼontonale. Jkʼeltik batel kʼuxi ta pasel taje. ¿Kʼusi tskoltautik sventa jechuk-o jkʼan jbatik xchiʼuk ti jechuk-o jpatbe jba koʼontontike? (1 Tes. 4:18). Jaʼ ti xkakʼtik ta ilel ti xkaʼibetik xkʼuxul svokol li yantike, ti jechuk jkʼantik kʼuchaʼal li jchiʼiltik ta vokʼele xchiʼuk ti oyuk slekil koʼontontike (Kol. 3:12; 1 Ped. 3:8). Kʼalal oy xkʼuxul koʼontontik xchiʼuk oy kuʼuntik yan talelaletike, jaʼ me tstij koʼontontik sventa jpatbetik yoʼonton yantik kʼalal chil svokolike. Li Jesuse xi onoʼox laj yale: «Jaʼ chlokʼ ta aveik li kʼusitik oy ta avoʼontonike. Li kʼusitik lek tstak batel li lekil vinike te tslokʼes tal li ta slekil kʼulejale» (Mat. 12:​34, 35). Jamal xvinaj ti kʼalal ta jpatbetik yoʼonton li kermanotaktike, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojantike. w23.11 10 par. 10, 11

Sventa xavaʼibe lek smelolal li albil kʼopetik ta Vivliae, skʼan xakʼan koltael. Kalbetik junuk skʼelobil. Nopo noʼox avaʼi ti chabat ta junuk jteklum ti mu xavojtikine, pe chbat xchiʼinot junuk avamigo ti xojtikin lek li jteklum taje. Li avamigoe snaʼoj bu oyoxuk xchiʼuk xojtikin lek li kayeetike. ¡Bal to ti bat xchiʼinot li avamigoe! Li Jeovae xkoʼolaj kʼuchaʼal li amigoil taje, yuʼun snaʼoj lek li kʼusi chkʼot ta jtojolaltike. Jaʼ yuʼun, sventa xkaʼibetik smelolal li albil kʼopetike, skʼan jkʼanbetik koltael li Jeovae (Dan. 2:28; 2 Ped. 1:​19, 20). Li Jeovae xkoʼolaj kʼuchaʼal jun lekil totil, yuʼun tskʼan ti lekuk xbat xkuxlejal li xnichʼnabtake (Jer. 29:11). Li Jeovae snaʼoj li kʼusi chkʼot ta pasel ta tsʼakale, yan li totiletike mu snaʼik. Sventa jnaʼtik li kʼusi chkʼot ta pasel ta tsʼakale, laj yal ti xichʼuk tsʼibael ta Vivlia li albil kʼopetike (Is. 46:10). w23.08 8 par. 3, 4