Kupemba

Akristão vo kocita catete va liyakavo lovitangi ka va lavokaile eci onjala yalua “ya laikele oku iya kilu lieve liosi.” Ocili okuti asongui vepata va sakalalele ndomo va ponduile oku tekula apata avo. Nye ci popiwa kamalẽhe va kuatele ocimãho coku vokiya upange wavo woku kunda? Ange hẽ ovo va lipula nda va sukilile oku talamela toke eci onjala yaco yi pita? Ndaño lekambo, ovo va tẽla oku likisa lekalo liaco. Ovo vamamako oku linga eci va tẽla kupange woku kunda kuenda va sanjukilile oku liavela pokati ovina va kuatele la vamanji. (Ovil. 11:29, 30) Vana va tambula ekuatiso liaco va limbuka okuti Yehova wa kala oku vakuatisa. (Mat. 6:31-33) Ovo va limbuka okuti ukamba va kuatele la vamanji veya oku eca ekuatiso wa livokiya. Vana va eca olombanjaile viaco, ale vana va panga onepa kupange waco, va limbuka esanju li tunda koku eca.—Ovil. 20:35 w23.04 16 ¶12-13

Yehova o pondola oku vetiya vana ka vo fendela. (Olosap. 21:1) Olonjanja vimue Yehova o tambulula olohutililo viafendeli vaye, poku vetiya vana ka vo fendela oco va va kuatise. Ndeci, eye wa vetiya Soma Aretasesete oku ecelela Nehemiya oku tiukila ko Yerusalãi, oco a ka kuatise koku tumbulula olupale. (Neh. 2:3-6) Koloneke vilo, Yehova o pondolavo oku vetiya vana ka vo fendela oco va tu kuatise eci tu sukila. Olohutililo vietu pamue, ka vi tambuluiwa lonjila yimue yi komõhisa. Pole, atambululo tu tambula, ana tu sukila oco tu amameko lekolelo ku Isietu wokilu. Omo liaco, tu sukila oku lavulula ndomo Yehova a tambulula olohutililo vietu. Otembo lotembo talama loku sokolola ndomo Yehova a tambulula olohutililo viove. (Osa. 66:19, 20) Etu ka tu lekisa lika ekolelo poku likutilila ku Yehova, pole, tu tavavo ndomo eye a tambulula olohutililo vietu ndaño lonjila yimue ka tua lavokaile.—Va Hev. 11:6. w23.05 11 ¶13; 12 ¶15-16

Eci tua litumbika ku Yehova, tua likuminya oku u fendela kuenda oku linga ocipango caye otembo ka yi pui. Tu sukila oku tẽlisa ohuminyo yaco. Oku tẽlisa ovina viosi tua likuminya ku Yehova, hacilemoko. Momo, Yehova wa tu lulika oco tu linge ocipango caye. (Esit. 4:11) Eye wa tu lulika lonjongole yoku u kũlĩha, oku u fendela kuenda wa tu lulikavo lesetahãlo liaye. Eli olio esunga lieci tu tẽlela oku amẽla ku Yehova kuenda oku linga ocipango caye. Handi vali, eci tu linga ocipango ca Suku loku pokola komõlaye, tu “sanga ekavuluko.” (Mat. 11:28-30) Omo liaco, pamisa ocisola o kuetele Yehova poku sokolola kovina viosi viwa eye a ku lingila ale kuenda kasumũlũho a ka ku ĩha kovaso yoloneke. Osimbu ocisola cove ku Suku ci livokiya, ci ka leluka oku pokola kokuaye. (1 Yoa. 5:3) Yesu wa litunda ciwa koku linga ocipango ca Yehova omo a enda oku likutilila oku pinga ekuatiso kuenda oku sokolola konima a kala oku lavoka. (Va Hev. 5:7; 12:2) Ndeci Yesu a linga, likutilila ku Yehova oku pinga ongusu kuenda amamako oku tiamisila utima kelavoko liomuenyo ko pui. w23.08 27-28 ¶4-5

Vosi yetu, tu sole calua oku kala lomanu vana okuti vakuepandi kuenda tua sumbila omanu vana okuti, va tẽla oku talamẽla ocina cimue okuti ka va temi. Handi vali, tu sanjuka nda omunu vakuavo va lekisa epandi kokuetu, ndaño ceci tu lueya. Tu ecavo olopandu kulongisi wetu Wembimbiliya omo liepandi a lekisa kokuetu, osimbu tua kala oku likolisilako oku kuata elomboloko, oku tava, ale oku kapako alongiso Embimbiliya. Ca velapo vali, tu eca olopandu vialua ku Yehova Suku omo liepandi a siata oku lekisa kokuetu! Ndaño okuti, tu komõha calua nda omunu umue ukuepandi, pole, pamue ka ci leluka kokuetu oku lekisa ocituwa caco. Ndeci, ka ci leluka oku tulumũha nda vetapalo muli oku lisinda kua kãlu, ca piãla enene nda tua cilua oku tu enda. Pamue ka tu lekisavo epandi nda umue wa tu sanumula. Olonjanja vimue ka ci lelukavo kokuetu oku talamela ohuminyo ya Yehova yoluali luokaliye. Omo liaco, kovina evi viosi, tu sukila oku kala vakuepandi. w23.08 20 ¶1-2

Yehova wa sapuila Gideone oku tuma konjo onepa yalua yasualali. Citava okuti eye wa sokolola ndoco, ‘Anga hẽ epongoloko liaco li sukiliwa muẽle? Anga hẽ li ka tunda ciwa?’ Pole, Gideone wa pokola. Koloneke vilo akulu vekongelo va setukula epokolo lia Gideone eci ocisoko ci va sapuila oku kuama onumbi yimue yo kaliye. (Va Hev. 13:17) Gideone wa pokola ku Yehova ndaño wa kala lusumba kuenda ohele ya kongeliwile vocikele caco. (Olong. 9:17) Gideone noke lioku tambula ohuminyo ya Yehova, wa kolelele okuti Suku o ko kuatisa oku teyuila afendeli vaye. Akulu vekongelo vana va kasi kovitumãlo okuti upange wetu u kasi oku tatekiwa, va setukula ongangu ya Gideone. Ovo lutõi va songola olohongele, upange woku kunda ndaño lohele yoku kapiwa vokayike, oku sombisiwa, oku pumba upange wavo woku sanda eteku, ale oku tatiwa lungangala. Vokuenda kuohali ya piãla, akulu vekongelo va ka sukila calua utõi woku pokola kolonumbi va ka tambula, ndaño lohele yi ka kongelamo. w23.06 5-6 ¶12-13

Yehova wa kongela ulandu wa Yehoyada Ocitunda Cinene Vembimbiliya, oco tu lilongisile kulandu waye. (Va Rom. 15:4) Eci Yehoyada a fa, eye wa kuata esumũlũho lioku kendiwa “Volupale lua Daviti kumue lolosoma, momo eye wa linga eci ciwa vo Isareli catiamẽla ku Suku yocili kuenda konjo Yaye.” (2 Asa. 24:15, 16) Ulandu watiamẽla ku Yehoyada, u pondola oku kuatisa vosi yetu oku kuata ocituwa coku sumbila Suku. Akulu vekongelo va setukula ongangu ya Yehoyada poku amamako oku lavulula kuenda poku teyuila ocunda ca Suku lekolelo. (Ovil. 20:28) Ku Yehoyada akulu vekongelo va lilongisilakovo okuti eci ovo va sumbila Yehova loku kakatela kokuaye, Yehova o ka ecelela okuti ovo va tẽlisa ocipango Caye. Amalẽhe va pondolavo oku kũlĩhĩsa ndomo Yehova a tata Yehoyada, loku u setukula poku tata lesumbilo akulu vekongelo, ca piãla enene vana va kasi ale oku vumba Yehova vokuenda kuanyamo alua. (Olosap. 16:31) Omo liaco, tu kuatisi vana va ‘songola’ poku pokola kokuavo.—Va Hev. 13:17. w23.06 17 ¶14-15

Kolohongele lekisa olondunge olonjanja viosi eci o yongola oku eca etambululo. Nda okuti tu votola eka olonjanja vialua, tu ka sakalaisa manji o kasi oku songola oku tu ilika olonjanja viosi, ndaño okuti vakuetu handi ka va kuatele epuluvi lioku ci lingavo. Kuenje eci ci sumuisa vakuetu loku liwekapo oku katula eka. (Uku. 3:7) Nda kuli akundi valua va katula eka vokuenda kuelilongiso, pamue ka va tu ilika olonjanja viosi tu yongola. Pamue manji o songola ka tẽla oku tu ilika vosi yetu. Kuenje ci pondola oku tu sumuisa pole, ka tu ka amamiko lesumuo liaco omo okuti ka va tu ilikile. (Uku. 7:9) Nda ka va ku ilikile oco ece etambululo olonjanja viosi wa yonguile, momo lie ku yevelila lutate atambululo a vakuene kuenda noke liohongele oku va pandiya omo liatambululo avo? Omo liepandiyo liove, vamanji va ka pamisiwa calua okuti etambululo lina nda wa eca li sule. w23.04 23-24 ¶14-16

Lilongisa Ondaka ya Suku kuenda sokolola kovina o tanga. Ndeci uti umue nda u kuete olombombo via kõla ciwa u pama, ekolelo lietu li pondolavo oku pama nda lia kunamẽla Kondaka ya Suku. Osimbu uti umue u kula olombombo vilio, viñila vali kosi kuenda vi lisanduila vali kupãla. Eci tu lilongisa loku sokolola ovina tu tanga, tu pamisa vali ekolelo lietu kuenda tu tava okuti olonjila via Suku ovio via velapo. (Va Kol. 2:6, 7) Sokolola ndomo elongiso, alungulo kuenda eteyuilo lia Yehova lia kuatisa afendeli vaye kosimbu. Ndeci, Esekiele wa luluvalele lutate eci ungelo umue a linga oseteko yonembele a mola vocinjonde. Ocinjonde caco ca pamisa Esekiele kuenda ci tu longisa ovina viwa viatiamẽla konjila ndomo tu teyuila olonumbi via Yehova kefendelo liocili. (Esek. 40:1-4; 43:10-12) Etu tu kuatisiwavo eci tu sanda otembo yoku lilongisa kuenda oku sokolola kovina tua tanga Vondaka ya Suku. Tu pondolavo oku kuata utima umue wa pama, nda tua kolela lutima wosi ku Yehova.—Osa. 112:7. w23.07 18 ¶15-16

Vembimbiliya mueyuka ovolandu alua, amalẽhe akuenje va pondola oku setukula. Alume vaco vo kosimbu va solele Suku kuenda va enda oku tata afendeli vaye volonjila via litepa. O pondolavo oku sanga alume Akristão vakuangangu yiwa vepata liove kuenda vekongelo. (Va Hev. 13:7) Handi vali, o kuete ongangu ya lipua, Yesu Kristu. (1 Pet. 2:21) Poku lilongisa lutate ovolandu aco, sokolola ovituwa vi ku komõhisa calua kalume vaco. (Va Hev. 12:1, 2) Noke kũlĩhĩsa ndomo o va setukula. Ulume umue o kuete uloño woku sokolola, o kũlĩhĩsa lutate osimbu ka lingile ocina cimue. Omo liaco, likolisilako oku kuata kuenda oku lava uloño waco. Catete, lilongisa olonumbi Viembimbiliya kuenda sokolola esunga lieci vi ku kuatisila. Noke, kapako olonumbi viaco oco vi ku kuatise oku nõla olonjila vi sanjuisa Yehova. (Osa. 119:9) Oku ci linga ci ka ku kuatisa calua oku kala Ukristão wa pama konepa yespiritu.—Olosap. 2:11,12; Va Hev. 5:14. w23.12 24-25 ¶4-5

Olonjali vi sukilavo oku kuatisa omãla vavo ndomo va tambulula lumbombe vana va patãla ovina va tava. (Tia. 3:13) Olonjali vimue vi eca epindiso liaco kefendelo liepata. Ovo va konomuisa olonepa vimue vi pondola oku molẽha kosikola, va linga ovindekaise ndomo va eca etambululo, loku va longisa ndomo va vangula lumbombe kuenda lonjila yimue yi vetiya omanu. Oku lipongiya selo ci kuatisa amalẽhe oku lombolola ku vakuavo ovina va tava, loku kolela okuti ovo va kuete asunga awa oku tava kueci Embimbiliya li popia. Ponepa “Amalẽhe va Pula” vo jw.org, pa sangiwa ovipama ndeci, atondongolo a kuatisa amalẽhe. Ovipama viaco via pongiyiwila oku kuatisa amalẽhe oku pamisa ovina ovo va kolela kuenda oku eca atambululo volondaka viavo muẽle. Nda epata li konomuisa ovipama viaco, li ka lilongisa ndomo va teyuila ekolelo liavo lonjila yimue yi vetiya. w23.09 17 ¶10; 18 ¶15-16

Wa litumbikilile ale hẽ ocimãho cimue konepa yespiritu pole, ka ca lelukile oku ci tẽlisa? Nda oco, haveko lika. Ndeci, Philip, wa yonguile oku mioñolola olohutililo viaye kuenda olonjanja vioku vi linga, pole, eye wa likolisilako oku sanda otembo yoku likutilila. Manji Erika wa kuatele ocimãho coku pitĩla selo kolohongele viupange woku kunda; handi lopo wa enda oku pitĩla tupu wa cilua. Nda okuti o kuete ocimãho cimue pole, ku kasi oku ci tẽlisa, ku ka sumue. Momo ndaño muẽle o kuete ocimãho cimue ci sulemo, ci sukila otembo kuenda alikolisilo oco o ci tẽlise. Ocili okuti nda handi o yongola oku tẽlisa ocimãho cove, lekisa okuti wa kapako ukamba o kuetele Yehova kuenda o yongola oku eca kokuaye eci ove o tẽla. Yehova wa kapako a likolisilo ove. Eye ka lavoka okuti ove eca eci ku tẽla oku linga. (Osa. 103:14; Mika 6:8) Kuenje eci o litumbikila ocimãho cimue, kolela okuti o ka ci tẽlisa. w23.05 26 ¶1-2

Omanu vakuotõi, pamue va yevavo usumba, pole, ka va ecelela okuti usumba waco u va tateka oku linga eci ca sunguluka. Daniele wa kala umalẽhe umue ukuotõi walua. Eye wa enda oku lilongisa ovina ovaprofeto va soneha oku kongelamo ovitumasuku via Yeremiya. Omo lielilongiso liaco, Daniele wa limbuka okuti otembo va Yudea va kala kupika ko Bavulono ya laikele oku sulila. (Dan. 9:2) Daniele poku limbuka ndomo ovitumasuku Viembimbiliya via kala oku tẽlisiwa, ca pamisa ekolelo liaye ku Yehova kuenje vana va kuete ekolelo lia pama ku Suku, va pondolavo oku kala vakuotõi. (Sokisa la Va Roma 8:32, 37-39) Ca velapo vali ceci okuti Daniele wa kuatele ocituwa coku likutilila olonjanja viosi ku Isiaye wokilu. (Dan. 6:10) Eye wa likekembela akandu aye ku Yehova loku situlula ovisimĩlo viaye Kokuaye. Kuenda Daniele wa pinga ekuatiso. (Dan. 9:4, 5, 19) Eye wa kalavo omunu ndetu, ka citiwile locituwa cutõi. Pole, weya oku kuata ocituwa caco poku lilongisa, poku likutilila kuenda poku kolela ku Yehova. w23.08 3 ¶4; 4 ¶7

Oku pokola kolombiali ci pondola oku tu kuatisa loku kuatisa vakuetu. Ndamupi? Ka tu kangisiwa ndeci omanu vakuavo ka va pokola kovihandeleko. (Va Rom. 13:1, 4) Epokolo lietu li pondolavo oku kuatisa olombiali oku limbuka okuti Olombangi viosi Via Yehova omanu vamue vakuepokolo. Ndeci, kanyamo amue apita, kofeka yo Nigeria asualali va iñila Vonjango Yusoma vepuluvi liohongele oco va sandiliye omanu va kala oku linga ombuanja yoku likala oku feta elisimu. Pole, kesongo kasualali wa handeleka asualali oco va tunde Vonjango Yusoma loku va sapuila hati: “Olombangi Via Yehova olonjanja viosi vi feta elisimu.” Olonjanja viosi eci o pokola kovihandeleko viombiali, ci kemãlisa ekalo liwa liafendeli va Yehova. Citava okuti, kovaso yoloneke ekalo liaco liwa li ka teyuila vamanji. w23.10 9 ¶13

Afendeli vamue va Yehova va kasi ale oku lavoka esulilo lioluali lulo vokuenda kuanyamo alua. Kovaso omanu, oku tẽlisiwa kuolohuminyo via Suku ci molẽha ndu okuti cikasi oku tumãla. Omo okuti Yehova wa kũlĩha ndomo afendeli vaye va liyevite, eye wa sapuilile kuprofeto Havakuki hati: “Ocinjonde handi ci kevelela otembo ya tukuiwa, kuenda oco ci lupuka toke kesulilo liaco kuenda ka ci ka kemba. Ndaño oco ci cilua, amamako oku ci lavoka! Momo oco ci ka tẽlisiwa muẽle. Ka ci ka cilua!” (Hav. 2:3) Anga hẽ Suku wa yonguile okuti olondaka viaco vi kuatisa lika Havakuki? Ale olondaka viaco vi tu kuatisavo koloneke vilo? Yehova wa vetiya upostolo Paulu oku sonehela Akristão va kasi oku lavoka oluali luokaliye. (Va Hev. 10:37) Omo liaco, tu koleli okuti ndaño tu sima okuti ohuminyo ya Yehova yoku tu popela yi kasi oku cilua, “oco ci ka tẽlisiwa muẽle. Ka ci ka cilua!” w23.04 30 ¶16

Va Isareli valua, va likala oku tava okuti Yehova wa nõla Mose oku popia eci o tuma. (Ate. 14:10, 11) Olonjanja vialua, va likala oku tava okuti Yehova eye wa kala oku vetiya Mose oco a va songuile. Omo lielinga liaco, ocitumbulukila caco ca va Isareli ka ca iñilile Vofeka Yohuminyo. (Ate. 14:30) Va Isareli vamue, va kuama onumbi ya Yehova. Ndeci, Yehova wa popia hati: “Kalembe . . . wa pokola kokuange lutima wosi. (Ate. 14:24) Suku wa sumũlũisa Kalembe kuenda wa ecelelavo okuti o nõla ocitumãlo a yonguile oku kala Vofeka Yohuminyo. (Yeh. 14:12-14) Ocitumbulukila ca kuamamo ca va Isareli, ca ecavo ongangu yiwa poku kuama olonumbi via Yehova. Eci Yehosua a piñala Mose oco a kale usongui wa va Isareli, “ovo va lekisa esumbilo lialua kokuaye oloneke viosi viomuenyo waye.” (Yeh. 4:14) Kuenje Yehova wa va sumũlũisa poku va ĩha ofeka a va likuminyile.—Yeh. 21:43, 44. w24.02 21 ¶6-7

Ondotolo yimue yi pondola oku limbuka ovina viatiamẽla kuhayele wutima wetu poku kũlĩhĩsa ndomo owo u kasi oku talavaya. Cimuamue haico okuti, tu pondola oku limbuka nda ocisola tu kuetele Suku ca pama poku kũlĩhĩsa lutate oku pama kuocisola tu kuetele vakuetu. Nda tua limbuka okuti ocisola tu kuetele vamanji ca hongua, ci lekisa okuti ocisola cetu ku Suku ci kasivo oku hongua. Pole, nda olonjanja viosi tu lekisa ocisola ku vamanjetu, uvangi wokuti ocisola tu kuetele Suku ca pama. Tu sukila oku li sakalaisa nda ocisola tu kuetele vamanji ci kasi oku hongua. Momo lie? Momo ci lekisa okuti ukamba wetu la Yehova u kasivo oku hongua. Upostolo Yoano wa ci situlula ciwa eci a tu ivaluisa hati: “Una ka sole manjaye a lete, ka pondola oku sola Suku una ka lete.” (1 Yoa. 4:20) Eci ci tu longisa nye? Yehova o tu sanjukila lika nda tu “li sola pokati.”—1 Yoa. 4:7-9, 11. w23.11 8 ¶3; 9 ¶5-6

Eci Yoasi a kala umalẽhe wa nõlele onjila yimue yolondunge. Eye ka kuatele isia kuenje wa kuama alungulo a Yehoyada Ocitunda Cinene ukuekolelo. Yehoyada wa tekula Yoasi ndomõlaye. Omo liongangu yiwa ya Yehoyada, Yoasi wa nõlapo oku vumba Yehova, loku kuatisa omanu oku linga cimuamue. Toke muẽle Yoasi weya oku fetika oku semũlũla onjo ya Yehova. (2 Asa. 24:1, 2, 4, 13, 14) Nda olonjali viove ale omunu ukuavo o kasi oku ku longisa catiamẽla ku Yehova kuenda kolonumbi viaye, kolela okuti eyi ombanjaile yimue yi kuete esilivilo kokuove. (Olosap. 2:1, 10-12) Olonjali viove vi pondola oku ku longisa volonjila via litepaOlonjali viove vi ka sanjuka calua nda wa kapako olonumbi Viembimbiliya ovo va ku ĩha. Ca velapo vali ceci okuti, Yehova o sanjuka kuenda ukamba waye love u pama calua. (Olosap. 22:6; 23:15, 24) A-a asunga awa, o kuete oku setukula ongangu ya Yoasi eci eye a kala umalẽhe. w23.09 8-9 ¶3-5

Yehova o likuminya oku yevelela olohutililo vietu Suku yetu o sole afendeli vaye vakuekolelo kuenje o yevelela lutate olohutililo viavo. (Osa. 10:17; 37:28) Pole, ka ci lomboloka okuti eye o ka tu ĩha cosi tu u pinga. Ovina vimue tu pinga pamue tu ka vi tambula lika voluali luokaliye Yehova o kuete ocimãho cimue eci a yevelela olohutililo vietu. (Isa. 55:8, 9) Ocina cimue eye a yongola, ceci okuti ongongo yosi yi yuka lomanu vana vo pokola lutima wosi ndombiali yavo. Pole, Satana wa popia okuti omanu nda va kala ciwa nda va livialele ovo muẽle. (Efet. 3:1-5) Oco cece uvangi wokuti Eliapu ohembi, Yehova wa ecelela okuti omanu va li viala ovo muẽle. Ocili okuti, koloneke vilo uviali womunu wa siata oku koka ovitangi vialua. (Uku. 8:9) Tua kũlĩha okuti Yehova ka maliko ovitangi viaco viosi cilo. w23.11 21 ¶4-5

Yehova wa likuminyile okuti pocakati ca Avirahama apata osi a ka sumũlũisiwa. Pole, eci Avirahama a kuata 100 kanyamo kuenda Sara 90, handi lopo ka va kuatele omõla. Kovaso omanu ca molẽhele okuti ku Avirahama la Sara ka ci tẽliwa oku kuata vali omõla umue. Eci ca kala oseteko yimue yinene ku Avirahama. “Omo liekolelo, wa lavokaile oku kala isia yolofeka vialua.” (Va Rom. 4:18, 19) Kuenje eci Avirahama a kala oku lavoka ca tẽlisiwa. Eye wa linga isia ya Isake okuti omõla wa lavokawaile calua. (Va Rom. 4:20-22) Tu pondola oku taviwa la Suku loku tendiwa ndavakuesunga kuenda oku kala akamba vaye ndeci Avirahama. Eci oco Paulu a popia poku soneha ndoco: “Olondaka viokuti, ‘eci co tendiwila,’ hayeko lika vio sonehiwila [Avirahama] pole, via sonehiwilavo omo lietu. Suku o ka tenda ekolelo lietu ndesunga, momo tua kolela Kokuaye una wa pindula Yesu Ñala yetu kuava va fa.” (Va Rom. 4:23, 24) Ndeci Avirahama, tu sukila oku kuata ekolelo lovilinga viwa kuenda elavoko. w23.12 7 ¶16-17

Nda ove o kasi oku liyaka loseteko yimue yu ku kokela usumba, ivaluka okuti Yehova wa kũlĩha oseteko o kasi oku pita layo kuenda ndomo ya siata oku ku sumuisa. Ndeci, Yehova wa kũlĩhĩle ndomo va Isareli va kala oku tatiwa lãvi Kegito kuenda, ‘ohali va kala oku liyaka layo.’ (Etu. 3:7) Nda o kasi oku liyaka loseteko yimue yi ku kokela usumba, citava okuti ku limbuka ndomo Yehova a kasi oku ku kuatisa. Nye o sukila oku linga? Pinga ku Yehova oco o limbuke ekuatiso liaye. (2 Olos. 6:15-17) Kũlĩhĩsa ndoco: Anga hẽ wa pamisiwa lohundo yimue, ale letambululo limue kohongele yekongelo? Wa pamisiwa hẽ lelivulu limue, ovideo, ale ocisungo cimue? Anga hẽ manji umue wa ku tangela ocisonehua cimue Cembimbiliya okuti ca ku lembeleka? Citava okuti, tu ivalako ndomo tua kuatisiwa locisola kuenda elembeleko tua tambula ku vamanji kuenda Kondaka ya Suku. Ocili okuti, evi vi panga onepa kolombanjaile vi komõhisa via Yehova. (Isa. 65:13; Mar. 10:29, 30) Olombanjaile viaco vi lekisa okuti Yehova wa tu kapako. (Isa. 49:14-16) Handi vali, vi lekisa okuti Yehova wa ku kolela. w24.01 4-5 ¶9-10

Osimbu Yesu ka endele kilu wa ivaluisa olondonge viaye ocikele va kuatele coku eca uvangi watiamẽla kokuaye “vo Yerusalãi, vo Yudea yosi kuenda vo Samaria toke kasulilo o kilu lieve.” (Ovil. 1:8; Luka 24:46-48) Noke liotembo yimue, asongui va va Yudea va kuata upostolo Petulu kuenda Yoano kuenje va va tuala Kekanga Linene kuenda va handeleka alume vaco vakuekolelo oku liwekapo oku kunda loku va saluisa. (Ovil. 4:18, 21) Petulu la Yoano va tambulula hati: “Nda ca sunguluka kovaso a Suku oku tava kokuene okuti ku Suku hakoko, ci popi ene muẽle. Pole, catiamẽla kokuetu ka tu pondola oku liwekapo oku vangula ovina tua mola levi tua yeva.” (Ovil. 4:19, 20) Eci Petulu la Yoano va yovuiwa olondonge via likutilila lolukandi ku Yehova, oco va tiamisile utima koku linga ocipango caye. Yehova wa tava ohutililo yaco ya lingiwa lutima wosi.—Ovil. 4:31, w23.05 5 ¶11-12.

Yehova lomõlaye va kasi kumosi vokuenda kuanyamo alua okuti omanu vakuavo ci sule. Ovo va li kuetele ukamba wocili kuenda ocisola calua omunu lukuavo. Yehova wa situlula ocisola caye ku Yesu ndomo tu ci tanga kocisonehua cetaili. Yehova nda wa popia lika hati, ‘U eye nda sanjukila.’ Pole, eye wa yonguile okuti tu kũlĩha ndomo a sole Yesu, kuenje wo tukula hati, “U Omõlange wa soliwa, ndo sanjukila.” Yehova wa sanjukilile calua Yesu kuenda ovina a laikele oku linga. (Va Efe. 1:7) Yesu ka kuatele atatahãi okuti Isiaye wo solele. Ocisola ca Yehova ca kala cocili ku Yesu, momo wa ponduile oku ci limbuka. Eye wa pitulula olonjanja vialua lekolelo okuti Isiaye u sole.—Yoa. 3:35; 10:17; 17:24. w24.01 28 ¶8

Sokolola ndoco: Omunu una ove wa kapako calua, o popia cimue cĩvi catiamẽla kokuove. Ove wa kũlĩha okuti ovina a popia viuhembi; pole, vamue va tava kuhembi waco. Handi vali, omanu vaco va pitulula uhembi waco kuenda valua va tavavo kolondaka viaco. Ove nda wa liyeva ndati? Ocili okuti nda ca ku kokela esumuo lialua Ocindekaise eci ci tu kuatisa oku kuata elomboloko ndomo Yehova a liyeva eci ekalo liaye liwa lia vĩhisiwa. Umue pokati komãla vaye vakuetimba liespiritu wa popia uhembi watiamẽla kokuaye kukãi watete, Eva. Eva wa tava kuhembi waco. Uhembi waco, wa kokela olonjali vietu viatete oku sinĩla Yehova. Kuenje onima yeyililako ekandu kuenda olofa komanu vosi. (Efet. 3:1-6; Va Rom. 5:12) Ovitangi viosi tu lete voluali ndeci, olofa, ovoyaki kuenda uhukũi vieya omo liovohembi Satana a sandeka. Anga hẽ Yehova wa siata oku yeva esumuo omo liovohembi aco kuenda ovitangi vieyililako? Ocili okuti oco. Pole, Yehova ka soleka onyeño, ale ocikumbiti. Eye o kasi oku amamako oku kala “Suku ukuesanju.”—1 Tim. 1:11. w24.02 8 ¶1-2

O pondola oku setukula ndati ongangu ya Yosefe yoku yula oloseteko? O sukila oku lipongiya cilo, oco o kũlĩhe eci o ka linga poku setekiwa. Lilongisa oku likala lonjanga ovina viosi Yehova a suvuka. (Osa. 97:10; 119:165) Poku ci linga, ku ka kupukila veyonjo lioku linga ekandu eci o setekiwa. Pamue ove wa limbuka okuti, wa sanga ocili kuenda o yongola oku vumba Yehova lutima wosi. Pole, o liyeva okuti handi kua lipongiyile oco o litumbike loku papatisiwa. Ove o pondola oku setukula ongangu ya Soma Daviti poku pinga ku Yehova ndoco: “Kũlĩhĩsa utima wange, a Suku kuenda kũlĩha utima wange. Ñulĩhĩse kuenda kũlĩha ovisimĩlo viange viesakalalo. Vanja nda vokuange muli ocina cimue cĩvi, kuenda ndi songuile vonjila yi kala otembo ka yi pui.” (Osa. 139:23, 24) Yehova o sumũlũisa vana “vo sanda lutima wosi.” Omo liaco, alikolisilo ove oku litumbika kuenda oku papatisiwa, a ka situlula kokuaye onjongole yaco.—Va Hev. 11:6. w24.03 6 ¶13-15

Ocitunda cinene, ca kala ocindekaise cowiñi kovaso a Yehova. Arone eye wa kala Ocitunda Cinene catete. Eye wa nõliwa la Yehova eci o tavernakulu ya tumbikiwa. Pole, ndomo upostolo Paulu a ci lombolola omo okuti olofa via enda oku tateka oku amamako kuocitunda cinene, “valua va sukilile oku linga ovitunda omo lioku piñala.” (Va Hev. 7:23-26) Omo okuti ovo va kala omanu ka va lipuile, ovitunda vinene via sukilile oku eca ovilumba viakandu avo muẽle. Tu pondola oku limbuka etepiso linene lia kala pokati kovitunda vinene ko Isareli kuenda Ocitunda Cinene Yesu Kristu. Omo okuti Yesu Kristu Ocitunda Cinene eye “ukuakuvumba . . . kombalaka yocili, yina Yehova a tunga okuti, omunu hayeko.” (Va Hev. 8:1, 2) Paulu wa lombolola okuti omo Yesu “o kasi lomuenyo otembo ka yi pui, utunda waye ka u kuete kapiñala.” Paulu wa lombololavo okuti Yesu “wa pua etondelo, wa litepa la vakuakandu,” pole, eci ca litepa lovitunda vinene vio ko Isareli ceci okuti, “eye ka sukila oku eca ovilumba eteke leteke” oco akandu aye a eceliwe. w23.10 26 ¶8-9

“Ilu liatete” yi tiamisiwila kolombiali vi songuiwa la Satana kuenda olondele viaye. (Mat. 4:8, 9; 1 Yoa. 5:19) Ndomo ca tukuiwa Vembimbiliya “ongongo” yi lomboloka omanu va tungamo. (Efet. 11:1; Osa. 96:1) Ondaka “ongongo yatete” yi tiamisiwila komanu olondingaĩvi. Yehova ka ka semulũla ño “ilu” ale “ongongo” vi kasiko cilo, pole, eye o ka vi kundula loku vi piñainya. Eye o ka kundula ilu kuenda ongongo via cilo poku vi piñainya ‘lilu liokaliye longongo yokaliye’ vi lomboloka uviali wokaliye kuenda omanu vakuesunga. Yehova o ka nena ekalo lia lipua kongongo kuenda komanu. Ndomo ca lekisiwa kelivulu lia Isaya, ongongo yosi yi ka kala ocitumãlo ca posoka ndeci ca kala ocumbo Cedene. Yehova o ka tu lingisavo omanu vokaliye poku tu kayisa kekalo liosi liomuenyo wetu. Ovilema, olomeke kuenda ovisitatũi vi ka sakuiwa, toke muẽle omanu va fa va ka pinduiwa.—Isa. 25:8; 35:1-7. w23.11 4 ¶9-10

“Ohali ya piãla” yi keya ocipikipiki. (Mat. 24:21) Pole, ohali ya piãla yi ka litepa lovilunga vikuavo momo tua kũlĩha okuti oyo yi keya. Ci pitahãla 2.000 kanyamo a pita, Yesu wa lungula olondonge viaye oco va lipongiyile eteke liaco. Nda okuti tua lipongiya, ci ka leluka kokuetu oku pandikisa kotembo yovitangi kuenda oku kuatisa vakuetu oku linga cimuamue. (Luka 21:36) Tu ka sukila oku pandikisa oco tu pokole ku Yehova, loku kolela okuti eye o ka tu kuatisa. Nye tu ka linga nda vamanjetu va pumba ovina vimue ale ovipako viosi? (Hav. 3:17, 18) Tu ka sukila oku lekisa ocikembe oco tu vetiyiwe oku va kuatisa. Ocituwa cipi tu ka lekisa eci ocimunga colofeka ci ka tu nũalelapo, kuenje tu vetiyiwa oku kala kumue la vamanjetu vokuenda kuotembo yimue? (Esek. 38:10-12) Etu tu ka sukila oku lekisa ocisola ca pama kokuavo oco ci tu kuatise oku pandikisa kotembo yaco ka ya lelukile. w23.07 2 ¶2-3

Vana va kuele va pondola oku lilongisila kongangu ya Akuila la Priska, okuti ohueli yimue ya soliwile calua Lakristão vokocita catete. (Va Rom. 16:3, 4) Ovo va talavaya kuenda kumosi va kuatisa vakuavo. (Ovil. 18:2, 3, 24-26) Kuenje olonjanja viosi eci Embimbiliya li tukula Akuila la Priska, li va tukuila kumosi. Vana va kuele nye va lilongisila ku kuavo? Sokolola kovina vialua ove la hueli yove vu pondola oku linga. Citava hẽ okuti vu lingila kumosi ovopange okuti ka vu a lingi omunu lomunu? Ndeci, Akuila la Priska va enda oku kundila kumosi. Ove hẽ wa siata oku sokiya oku linga cimuamue? Akuila la Priska va endavo oku talavayela kumosi. Ove kumue la hueli yove pamue ka vu kuete upange umuamue woku sanda eteku, oco hẽ vu pondola oku lingila kumue ovopange ovonjo? (Uku. 4:9) Eci vu li kuatisi kovopange aco vu kala ndocimunga cimue kuenda vukuata epuluvi lioku sapela. w23.05 22-23 ¶10-12

Omanu vosi, olonjanja vimue va siata oku kuata usumba. Ndeci, eci Soma Saulu a kala oku u sandiliya Daviti oco o ponde, Daviti wa nõlelepo oku tilila volupale lua va Filisiti lu tukuiwa hati Gati. Soma yo Gati o tukuiwa hati Akisi, wa limbuka okuti Daviti wa kala ukuakuyaka okuti wa pondele “ekũi liolohulukãi” ya va Filisiti. Eci ca kokela Daviti oku ‘kuata usumba walua.’ (1 Sam. 21:10-12) Eye wa sakalalele leci Akisi a ponduile oku u linga. Daviti wa yula ndati ovosumba aye? Kosamo 56, Daviti o lombolola ndomo a liyeva eci a kala ko Gati. Osamo eyi, yi situlula ovosumba Daviti a kuata kuenda yi lombololavo eci co kuatisa oku yula ovosumba aco. Eci a enda oku yeva usumba, eye wa kolelele Yehova. (Osa. 56:1-3, 11) Daviti wa kuatele esunga liwa lioku kolela Yehova. Lekuatiso lia Yehova, Daviti wa linga ocina cimue ka ca siatele. Eye wa likembisa oku kala eyui kuenje co tunda ciwa! Noke Akisi ka pondele vali Daviti, pole, wo kuatela onyeño omo liekalo liaye kuenje Daviti wa puluka.—1 Sam. 21:13–22:1. w24.01 2 ¶1-3

Velie va tukuiwa vocisonehua cetaili? Olombuavekua via Pinduiwa! Kuenje eci olombuavekua via sulako viambatiwa kilu oku panda kesulilo liohali ya piãla, ocikele catete va ka tambula oku yaka. Noke, eci va ka ambatiwa kilu, va ka likongela ku Kristu lovangelo va kola, kuyaki wa sulako va ka linga lovanyãli va Suku. Sokolola ndoco! Palo posi, Akristão vamue olombuavekua va kuka kuenda va hongua. Pole, eci va ka pinduiwila omuenyo kilu, va ka kala oviluvo viespiritu vakuonene haivo ka va fi okuti, va nõliwa oku yaka konele ya Soma yavo Ukuavita Yesu Kristu. Noke liuyaki wo Harmagedo oku pita, ovo va ka panga onepa koku songuila omanu koku lipua. Ka kuli atatahãi, ovo va ka lingila eci ca velapo vamanjavo palo posi poku va kuatisa, okuti eci va kala vetimba ka lia li puile ci sule! w24.02 6-7 ¶15-16

Ndaño okuti vamue va lipongiya ale oco va litumbike loku papatisiwa, pamue va kuete ohele yoku ci linga. Ovo va pondola oku lipula ndoco: ‘Ndi kala hẽ ndati nda nda linga ekandu limue linene kuenje ndi tundisiwa vekongelo?’ Nda o kuete ohele yaco, kolela okuti Yehova o ka ku ĩha ekuatiso o sukila oco ‘wendaende ndeci ca sesamẽla kokuaye loku u sanjuisa.’ (Va Kol. 1:10) Eye o ka ku kuatisavo oku linga eci ca sunguluka. Yehova wa kuatisa ale valua oku linga eci ca sunguluka. (1 Va Kor. 10:13) Eli olio esunga lieci kua siatela oku tundisiwa lika omanu vatito vekongelo Liakristão. Yehova o kuatisa afendeli vaye oku amamako oku kala vakuacili. Omo okuti vosi yetu ka tua lipuile tu pondola oku setekiwa oku linga ovina ka via sungulukile. (Tia. 1:14) Pole, ove o nõla eci o sukila oku linga poku setekiwa. Handi vali, ove o kuete omoko yoku nõla ndomo ambata ekalo liomuenyo wove. Omanu vamue va popia vati, ka tu pondola oku likandangiya kovisimĩlo vietu kuenda kovina tu linga. Pole, eci haciliko. Ove o pondola oku lilongisa oku likandangiya kolonjongole viove vĩvi. w24.03 5 ¶11-12