Evambi

Yehova wa sumũlũisa omo lioku likisa lekalo liaco. Ovo olonjanja vimue va lambalaliwa vapuluvi ka va lavokaile. Kũlĩhĩsa eci ca pita la Barnaba kuenda upostolo Paulu eci va kala oku kundila kocitumãlo co Lustra. Kefetikilo va tambuiwa ciwa lomanu. Noke, “va tutuminya owiñi” kuenda vamue pokati kavo va sosola Paulu lovawe loku u siapo oco a fe. (Ovil. 14:19) Pole, Barnaba la Paulu vamamako oku kundila kocitumalo cikuavo. Lonima yipi? Va “linga olondonge vialua” kuenda olondaka viavo longangu yavo ya pamisa vamanji. (Ovil. 14:21, 22) Valua va kuatisiwa calua omo Barnaba la Paulu ka va liwekelepo oku kunda ndaño lelambalalo. Nda ka tua liwekelepo oku linga upange Yehova a tu tuma, tu ka sumũlũisiwa. w23.04 16-17 ¶13-14

Eye wa liyaka lohele yalua yovanyãli komuenyo waye kuenje olonjanja vialua wa pinga ekuatiso lia Yehova vohutililo. Daviti wa kũlĩhĩle okuti Yehova wa yeva loku tambulula olohutililo viaye. Ove o pondola oku kuata ekolelo limuamue. Embimbiliya li tu ĩha ekolelo liokuti Yehova o pondola oku tu ĩha olondunge longusu tu sukila oco tu pandikise. Eye pamue o vetiya vamanji, ale vana okuti, ka vo fendela oco va tu kuatise lonjila yimue. Ndaño okuti Yehova pamue ka tambulula olohutililo vietu lonjila tua lavokaile, pole, tua kũlĩha okuti o ka vi tambulula. Yehova o ka tu ĩha ovina tu sukila vepuluvi tu sukila. Omo liaco, amamako oku likutilila loku kolela okuti, Yehova o ku tata cilo kuenda o ka “tẽlisa olonjongole viovina viosi vi kasi lomuenyo” voluali luokaliye lu keya.—Osa. 145:16. w23.05 8 ¶4; 13 ¶17-18

Ciwa oku tiamisila utima kasumũlũho tua tambula eci tua tẽlisa ocimãho cimue. Kasumũlũho api o sukila oku tiamisila utima? Nda okuti ocimãho cove oku tanga ovolandu Embimbiliya, ale oku likutilila, sokolola ndomo ci ka pamisa ukamba wove la Yehova. (Osa. 145:18, 19) Nda wa litumbikila ocimãho coku kuata ovituwa Viukristão, sokolola ndomo ci ka mioñolola ukamba wove la vakuene. (Va Kol. 3:14) Momo lie ku sonehela ulala umue wovina viosi o yongola oku tẽlisa? Kũlĩhĩsa ulala waco olonjanja viosi. Pita otembo la vana va ku vetiya oku tẽlisa ocimãho cove. (Olosap. 13:20) Oku popia ocili, vosi yetu tu kuete ateke okuti, ka tu kuete ombili yoku linga lacimue. Eci hẽ ci lomboloka okuti ka tu pondola oku likolisilako oku tẽlisa ovimãho vietu? Sio. Tu pondolavo oku likolisilako oku tẽlisa ovimãho tua litumbikila ndaño ka tu kuete ombili yoku linga ocina cimue. Oku ci linga ka ca lelukile, pole, o ka kuata esanju eci o ka tẽlisa ocimãho caco. w23.05 27-28 ¶5-8

Oku kũlĩha okuti tu sukila oku tava onima yi tunda konjila tua nõla, ci tu vetiya oku likekembela akandu etu, oku siapo ovina tua linga kuenda oku yuvula oku pitulula elinga liaco lĩvi. Oku ci linga ci tu kuatisa oku amamako oku yolokela omuenyo. Nda okuti wa nõla onjila yimue ka ya sungulukile kuenje wa likekembela, nye o sukila oku linga? Ku ka pesele otembo yove, ale ongusu poku seteka oku lisandela esunga, ale oku vetela evelo vakuene omo lielinga liove lĩvi. Pole, limbuka okuti wa lueya kuenda likolisilako oku linga eci o tẽla vekalo liove liokaliye. Nda wa limbuka okuti o kuete eko lieci wa linga, lekisa umbombe loku likutilila ku Yehova poku u situluila elinga liove lĩvi kuenda oku u pinga oco a ku ecele. (Osa. 25:11; 51:3, 4) Pinga ongecelo ku vana ove wa lueyela, kuenda nda citava sanda ekuatiso liakulu vekongelo. (Tia. 5:14, 15) Lilongisila kakulueya ove kuenda likolisilako okuti ku ci pitulula vali. Nda wa ci linga, kolela okuti Yehova o ka lekisa ohenda kokuove kuenda oku eca ekuatiso o sukila.—Osa. 103:8-13. w23.08 28-29 ¶8-9

Yehoyada wa kuatisa soma Yoasi oku kala omunu umue uwa. Kuenje eci soma a kala umalẽhe, wa yonguile calua oku sanjuisa Yehova. Pole, noke lia Yehoyada oku fa, Yoasi wa yevelela olombuale olonanguluke. (2 Asa. 24:4, 17, 18) Ndaño Yehova wa sumuile calua, “wamamako oku tuma ovaprofeto pokati kavo . . . , pole, ovo va likala oku yevelela.” Ovo ka va yevelile Sakariya omõla a Yehoyada, una okuti ka kale lika uprofeto kuenda ocitunda, pole, wa kalavo epalume lia Yoasi. Toke muẽle Soma Yoasi wa tuma oku ponda Sakariya. (2 Asa. 22:11; 24:19-22) Yoasi ka kuatelele esumbilo liocili Yehova. Yehova wa popele hati, “vana va ndi pembula va ka pembuiwavo.” (1 Sam. 2:30) Etendelo limue litito liolohoka, vio ko Suria via katukila “etendelo lialua lialume” va Yoasi kuenda eye wa ‘lemẽhiwa calua.’ (2 Asa. 24:24, 25) Yoasi wa pondiwa lakuenje vaye muẽle, omo lioku ponda Sakariya. w23.06 18-19 ¶16-17

Osimbu upostolo Paulu ka kapiwile vokayike, eye wa kala ko Efeso oku kunda kuenda oku longisa olondaka viwa. (Ovil. 19:1, 8-10; 20:20, 21) Paulu wa solele calua vamanji kuenje wa yonguile oku va kuatisa oco va amameko lekolelo liavo ku Yehova. Osimbu va Efeso vana Paulu a sonehela ka va fetikile oku lilongisa ocili kuenda oku linga Akristão, va kala vupika wetavo liesanda loku litumbika kumbanda. Omanu vo ko Efeso va litumbikile calua kevĩho kuenda ka va kuatele osõi omo liovilinga viavo ka via sungulukile. Olomapalo viavo kuenda ovisunji viatavo, va enda oku vi kunamisila kevĩho liukahonga kuenda ka livelo avĩ. (Va Efe. 5:3) Va Efeso valua, va liecele “kumbondo,” ci lomboloka okuti ka va kuatele vali osõi yovilinga viavo vĩvi. (Va Efe. 4:17-19) Osimbu va Efeso ka va fetikile oku lilongisa olonumbi via Yehova vieci ciwa leci civi, owanji wutima wavo ka wa kaile oku va vetela evelo. Ovo ka va kapeleko onjila ndomo Yehova a enda oku liyeva catiamẽla kovilinga viavo. Eli olio esunga lieci Paulu a popela okuti “ovisimĩlo viavo vi kasi vowelema kuenda va litepa komuenyo u tunda ku Suku.” Va Efeso vamue va silepo oku kala vowelema. w24.03 20 ¶2, 4; 21 ¶5-6

Gideone wa sukilile oku likolisilako kocikele caye coku kala onganji. Eci va Midiane va tila vokuenda kuyaki vokati kuteke, Gideone wa va kuama oku u pisa Vocimbota co Yesirele toke Volui Yordão. (Olong. 7:22) Anga hẽ Gideone wa talama vo Yordão? Sio! Ndaño lekavo, eye kumue 300 kalume va yoka olui kuenda vamamako oku va landula. Kuenje va sanga va Midiane kuenda va va yula. (Olong. 8:4-12) Gideone wa kolelele okuti Yehova wa ponduile oku wĩha ongusu kuenje Yehova wa ci linga. (Olong. 6:14, 34) Onjanja yimue Gideone kuenda alume vaye, va kala oku landula olosoma vivali va Midiane poku endela posi osimbu olosoma viaco vivali via kala oku endela kolongamelo. (Olong. 8:12, 21) Kuenje lekuatiso lia Suku, va Isareli vaco va yula uyaki. Cimuamue haico okuti, akulu vekongelo va sukila oku kolela ku Yehova una okuti “lalimue eteke a kava ale oku pua ongusu.” Eye o ka eca kokuavo ongusu yosi va sukila.—Isa. 40:28-29. w23.06 6 ¶14, 16

Etu tu pondolavo oku kuata utima umue wa pama ndaño tu liyaka lovitangi.Omo liaco, kolela ku Yehova. Konomuisa ndomo Balaka a kuata onima yiwa omo lioku kolela kolonumbi via Yehova. Ndaño ka kua kaile ociyepelo cimue, ale onjelia, kolonepa viosi Yehova wo sapuila oco a ka liyake lasualali vo ko Kanana va limalehele calua va songuiwile la Sisera. (Olong. 5:8) Uprofeto ukãi Devora wa sapuila Balaka oco a lokile kolomunda oku ka lisanga la Sisera kuenda eci ci soka 900 kakalu wuyaki. Ndaño ku va Isareli ca molẽhele ndu okuti ka va ka yula uyaki waco omo ka va kuatele akãlu uyaki, lopo, Balaka wa pokola. Eci asualali va lokila Komunda Tavore, Yehova wa lokisa ombela yalua. Akãlu uyaki a Sisera a saka volonata kuenda Yehova wa eca ku Balaka eyulo. (Olong. 4:1-7, 10, 13-16) Cimuamue haico okuti Yehova o tu ĩha eyulo, nda tua kolela kokuaye kuenda kolonumbi eye a eca pocakati cocisoko caye. w23.07 19 ¶17-18

Tu sukila oku kala vakuepandi nda tu yongola oku kala otembo ka yi pui. Ndeci ca pita lafendeli vakuekolelo kosimbu, tu sukila oku kala vakuepandi kuenda oku talamẽla Yehova oku tẽlisa olohuminyo viaye. (Va Hev. 6:11, 12) Embimbiliya li sokisa ekalo lietu longunja yimue. (Tia. 5:7, 8) Ongunja yimue yi likolisilako calua oku lima kuenda oku tapela ombuto, pole, ka kũlĩhĩle otembo oyo yi ka kula. Kuenje ongunja yi sukila oku talamẽla lepandi loku kolela okuti o kongula. Cimuamue haico okuti, tu sukila oku amamako oku kapako ovina viespiritu ndaño ka ‘tua kũlĩhĩle eteke Ñala [yetu] eya.’ (Mat. 24:42) Tu lavoka lepandi, loku kolela okuti vepuluvi lia sokiyiwa, Yehova o ka tẽlisa olohuminyo viosi a linga. Nda ka tua lekisile epandi, tu pondola oku kava omo lioku talamẽla kuenje kamue kamue, tu yanduluka Yehova. Tu fetika oku tiamisila utima kovina tu sima okuti vi tu ĩha esanju liocili cilo. Pole, nda tua kala vakuepandi, tu ka tẽla oku pandikisa toke kesulilo loku popeliwa.—Mika 7:7. w23.08 22 ¶7

Poku sokisa ocitumasuku ca Daniele 2:41-43. la vikuavo vi sangiwa kelivulu lia Daniele kuenda Liesituluilo, tu pondola oku limbuka okuti olomãhi vi lomboloka o Estadus Unidus kuenda o Grã-Bretanya, vana va talavayela kumosi haivo va kuete unene voluali koloneke vilo. Catiamẽla kovoviali aco oluali, Daniele wa popia hati, “usoma u ka kala nẽli u pama nẽli u leñela.” Momo lie wa laikelele oku leñela? Momo omanu va sokisiwa lotuma ya leñela, va siata oku lekisa oku pama kuavo ndutale.Tu pondola oku lilongisa ocili cimue ci kuete esilivilo lialua kociñumañuma Daniele a soneha. Catete, o Estadus Unidus lo Grã-Bretanya ya lekisa unene waye konepa yimue. Ndeci, o Estadus Unidus lo Grã-Bretanya via kala vimue pokati kolofeka via yula Uyaki Watete lowu Wavali. Pole, uviali waco wa fetika oku hongua kamue kamue kuenda u kamamako oku hongua, momo olonungi vialio via siata oku liyaka pokati. Cavali, uviali wo Estadus Unidus kuenda o Grã-Bretanya, owo wa sulako poku viala oluali osimbu Usoma wa Suku ka wa kunduile ovoviali osi omanu. w23.08 10-11 ¶12-13

Olonjanja vimue Daviti wa enda oku kuata esakalalo omo liovitangi vialua kuenda alambalalo. (Osa. 18:4, 5) Pole, ocisola ca Yehova kuenda onjila yaye yoku u tata ya enda oku u kavuluisa. Yehova wambata ekamba liaye liakava “vovisenge vi talala” kuenda “kovitumãlo viepuyuko via tapeliwa ciwa.” Kuenje Daviti wa pamisiwa kuenda wa tẽla oku amamako oku vumba Yehova lesanju. (Osa. 18:28-32; 23:2) Cimuamue haico okuti, koloneke vilo eci tu liyaka loloseteko kuenda ovitangi komuenyo, ‘ka tu nyõliwa omo liocisola ka ci pongoloka ca Yehova.’ (Asiõ. 3:22; Va Kol. 1:11) Omuenyo wa Daviti olonjanja viosi wa kala kohele kuenda wa kala lovanyãli valua va pama. Pole, ocisola ca Yehova co kuatisa oku liyeva okuti wa kolapo kuenda wa teyuiwa. Daviti wa ponduile ku liyeva okuti Yehova wa kala laye kolonepa viosi kuenje co tulisa utima. Omo liaco, eye wa imba hati: “[Yehova] wa ndi yovola kusumba wange wosi.” (Osa. 34:4) Ndaño okuti Daviti olonjanja vimue wa enda oku yeva usumba, pole, ka yokokele momo wa kũlĩhĩle okuti Yehova wo solele. w24.01 30 ¶15-17

Lilongisila kolonjila ka via sungulukile Yoasi a nõlele. Noke Yocitunda Cinene Yehoyada oku fa, Yoasi wa fetika oku kuata ukamba ka wa sungulukile. (2 Asa. 24:17, 18) Eye wa nõlapo oku kuama olonumbi violombuale vioko Yuda vana ka va solele Yehova. Citava okuti ove o sima okuti Yoasi ka sesamẽlele oku kuata ukamba waco. Pole, eye wa lekisa uveke kuenda wa nõlapo oku yevelela alungulo avo ka a sungulukile. Kuenje, eci Sakariya epalume lia Yoasi a seteka oku u lungula Yoasi wa tuma oku u ponda. (2 Asa. 24:20, 21; Mat. 23:35) Lia kala elinga limue lĩvi! Yoasi wa fetika ciwa, pole, ci sumuisa ceci okuti, noke wa linga onanguluke kuenda ongangala. Oku sulako wa pondiwa lakuanje vaye. (2 Asa. 24:22-25) Ekalo liomuenyo waye nda ka lia sulilile ndoco nda eye wamamaileko oku yevelela Yehova kuenda vana vo solele! w23.09 9 ¶6

Yesu wa kũlĩhĩle okuti upostolo Petulu wa laikele oku amamako lekolelo. Kuenje locisola Yesu wa sapuila Petulu hati, “ku ka yokoke.” Olondaka evi via lekisile okuti Yesu wa kolelele Petulu kuenje eci ca pongolola omuenyo waye. Petulu la manjaye Andereu, noke va siapo omĩlu yavo yoku pipa, yu va kuama Yesu kupange waye woku kunda, kuenje poku ci linga va kuata asumũlũho alua a tunda ku Yehova. (Mar. 1:16-18) Petulu omo lioku kala ondonge ya Yesu wa kuata ekalo liomuenyo umue u komõhisa. Eye wa mola Yesu oku sakula vana va vela, oku tundisa olondele kuenda oku pindula vana va fa. (Mat. 8:14-17; Mar. 5:37, 41, 42) Petulu wa molavo ocinjonde cimue ci komõhisa ca Yesu kovaso yoloneke Ndosoma Yusoma wa Suku kuenje Petulu nda lalimue eteke a ivaleleko ulandu waco. (Mar. 9:1-8; 2 Pet. 1:16-18) Ovina Petulu a mola, nda lalimue eteke a vimuile, nda ka kaile oñame ya Yesu. Ocili okuti eye wa kuata esanju omo lioku yula ovisimĩlo viaye ka via sungulukile kuenda lioku kuata epuluvi lioku tambula asumũlũho alua! w23.09 21 ¶4-5

Upostolo Petulu kukanda waye watete wa tukula ondaka oku sola “lutima wosi.” Ocisola caco, ka ci tu kuatisa lika oku ecela akandu amue, pole, ci tu kuatisavo oku ecela “akandu alua.” (1 Pet. 4:8) Citava okuti noke lioku pita anyamo amue, Petulu wa ivaluka ovina a lilongisile la Yesu catiamẽla koku ecela. Kotembo yaco, Petulu wa simĩle okuti o kasi oku lekisa ohenda eci a popia hati, wa ponduile oku ecela manji umue “olonjanja epanduvali.” Pole, Yesu wa longisa Petulu kuenda vosi yetu oku ecela 77 kolonjanja, ale olonjanja viosi ci sukiliwa. (Mat. 18:21) Nda okuti ka ca lelukile kokuove oku kapako elungulo liaco, ku ka sumue! Vosi yetu omo okuti ka tua lipuile, pamue ka ci leluka kokuetu oku ecela. Ca velapo oku eca ananga a sukiliwa oco ecele manjove kuenda oku linga laye ombembua. w23.09 29 ¶12

Yona eci a kala vimo liombisi, wa kolelele okuti Yehova wa laikele oku tambulula ohutililo yaye yumbombe yoku likekembela kuenda wa kuata ekolelo liokuti Yehova wa laikele oku u kuatisa. Yehova wa yovola Yona kuenda noke wa lipongiyila oku tẽlisa ocikele Yehova o wĩhile. (Yona 2:10–3:4) Ove hẽ wa lipitile ale locitangi cimue ca tĩla calua okuti kua tẽlele oku sapuilako Yehova ndomo o liyevite? Ca pitile ale love okuti wa sumua calua kuenje kua kuatele vali ombili yoku lilongisa? Ivaluka okuti Yehova wa kũlĩha ciwa ovitangi o kasi oku liyaka lavio. Kuenje ndaño wa linga ohutililo yimue yi teta onimbu, kolela okuti Yehova oka ku ĩha ovina o sukila. (Va Efe. 3:20) Nda o kuete evalo lialua lio ketimba ale wa sumua calua kuenda ku tẽla vali oku tanga Embimbiliya, yevelela ovipama Viembimbiliya via ngalavaliwa kuenda alivulu akuavo. Handi vali, o pondolavo oku kuatisiwa poku yevelela ovisungo, ale oku tala olovideo vi sangiwa vo jw.org. Eci o likutilila ku Yehova loku sanda atambululo Vembimbiliya kuenda valivulu etu, ci kala ndu okuti ove wa laleka Yehova oco a ku pamise. Kuenje Yehova o ci linga. w23.10 13 ¶6; 14 ¶9

O tavernakulu kuenda olonembele via tungiwila noke ko Yerusalãi, via lisetahãlele calua vokati. Vokati kaco mua kala olohondo vivali, okuti ‘Ohondo yi Kola’ kuenda ‘Ohondo yi Kola Koku Kola’ kuenje ovio via tepiwile longumbo yimue ya tutiwa. (Va Hev. 9:2-5; Etu. 26:31-33) Vokati Kohondo yi Kola mua kala ondiyelo yimue yulu, utala woku timĩha isensu, omesa kuenda olombolo via taliwa. “Ovitunda via wavekiwa” ovio lika via ponduile oku iñila Vohondo yi Kola, oco va tẽlise upange wavo u kola. (Ate. 3:3, 7, 10) Vohondo yi Kola Koku Kola, mua kala ocikasia covisila ca pangiwa lulu, oco ca situluile emolẽho lia Yehova. (Etu. 25:21, 22) Ocitunda cinene oco lika ca kuatele omoko yoku iñila Vohondo yi Kola Koku Kola onjanja yimosi lika vunyamo, keteke lioku tuvika akandu. (Ovis. 16:2, 17) Eye wa enda oku iñila losonde yovinyama oco a tuvike akandu aye kuenda akandu omanu vosi. Vokuenda kuotembo, Yehova wa situlula lonjila ya suapo elomboloko liolohondo viaco vivali viotavernakulu.—Va Hev. 9:6, 7. w23.10 27 ¶12

Vondaka ya Suku, tu sangamo olonjanja vialua ocihandeleko cokuti: “Lisoli pokati.” (Yoa. 15:12, 17; Va Rom. 13:8; 1 Va Tes. 4:9; 1 Pet. 1:22; 1 Yoa. 4:11) Omo liaco, ocisola ocituwa cimue co vutima kuenda lomue omunu o pondola oku ci mola vutima wetu. Oco hẽ, vakuetu va ka limbuka ndati okuti tu va sole? Kolondaka vietu kuenda kovilinga. Kuli olonjila vialua vioku lekisa okuti tu sole vamanjetu. Kũlĩhĩsa olonjila vimue: “Vanguli ocili omunu lukuene.” (Sak. 8:16) ‘Amamiko oku likuatela ombembua omunu lukuavo.’ (Mar. 9:50) “Eci enanga liatete koku lekisa esumbilo ku vakuene.” (Va Rom. 12:10) “Litambuli pokati.” (Va Rom. 15:7) “Amamiko . . . oku liecela pokati.” (Va Kol. 3:13) “Li ambatisiko ovilemo viene.” (Va Gal. 6:2) “Amamiko oku li lembeleka pokati.” (1 Va Tes. 4:18) “Amamiko oku . . . li pamisa pokati.” (1 Va Tes. 5:11) ‘Lilikutililiko pokati.’—Tia. 5:16. w23.11 9 ¶7-8

Eteke leteke tu nõla olonjila vi sukila ekolelo lia pama. Ndeci, tu sukila oku nõla onjila mua kongela akamba vetu, ovitalukilo, oku tanga kosikola, olohuela kuenda upange woku sanda eteku. Tu sukila oku lipula ndoco: ‘Ovina ndi nõla vi lekisa hẽ okuti nda tenda oluali lulo okuti ndopo lu ka piñanyiwa loluali luokaliye lua Suku? Oku nõla kuange ku vetiyiwa hẽ lomanu vana va sima okuti oku fa esulilo liovina viosi?’ (Mat. 6:19, 20; Luka 12:16-21) Tu ka nõla onjila yiwa nda tua pamisa ekolelo lietu liokuti oluali luokaliye lukasi ocipepi. Tua siatavo oku liyaka lovitangi vi sukila ekolelo liapama. Pamue tu liyaka lelambalalo, luvei umue ka u piti, ale lovina vi tu kokela esumuo. Kefetikilo pamue tu liyeva ndu okuti tu tẽla oku pandikisa kovitangi. Pole, nda ovitangi viaco viamamako vokuenda kuotembo yalua tu ka sukila ekolelo lia pama oco tu tẽle oku pandikisa kuenda oku amamako oku vumba Yehova lesanju.—1 Pet. 1:6, 7. w23.04 27 ¶4-5

Yehova o lavoka okuti ovilinga vietu vi likuata lolohutililo tu linga. Ndeci, manji umue ulume o pinga ku Yehova, oco o kuatise oku kuata oloneke viepuyuko kupange waye oco a ende kohongele yofeka. Yehova o tambulula ndati ohutililo yaco? Eye o pondola oku eca utõi ku manji oco a tẽle oku vangula la cime caye. Pole, manji o sukila oku enda ku cime oku ka linga epingilo. Citava okuti eye o sukila oku pinga olonjanja vialua. Ale oku pongolola elivala lieteke liaye liupange lomunu ukuavo va talavayela kumosi ale o pinga oco vo tepulule kofeto yaye. Yehova o lavoka okuti tu amamako oku likutilila catiamẽla kasakalalo etu. Yesu wa longisa okuti, apingilo amue ka a ka tambuluiwa vepuluvi liaco. (Luka 11:9) Omo liaco, ku ka liwekepo! Amamako oku likutilila kuenda ci linga lolupili. (Luka 18:1-7) Eci tu ci linga, tu lekisa ku Yehova okuti epingilo lietu li kuete esilivilo. Tu lekisavo ekolelo lietu kuloño waye woku tu kuatisa. w23.11 22 ¶10-11

Yehova wa likuminyile kekamba liaye Avirahama okuti, olofeka viosi vio kilu lieve vi ka sumũlũhila kocitumbulukila caye. (Efet. 15:5; 22:18) Omo okuti Avirahama wa kuatele ekolelo lia pama ku Suku, eye wa kolelele okuti ohuminyo ya Suku ya laikele oku tẽlisiwa muẽle ocili. Ndaño okuti Avirahama wa kuatele ale ci panda 100 canyamo kuenda ukãi waye 90 kanyamo, pole, handi ka va kuatele omõla. (Efet. 21:1-7) Embimbiliya li popia hati: “Ndaño ka kuatele elavoko, [Avirahama] omo liekolelo, wa lavokaile oku kala isia yolofeka vialua ndeci ca popiwile.” (Va Rom. 4:18) Ove wa kũlĩha okuti eci Avirahama a lavokaile ca tẽlisiwa. Eye weya oku kala isia yomõla umue a lavokaile vokuenda kuotembo yalua okuti, Isake. Momo lie Avirahama a kuatela ekolelo? Omo liukamba wa pama Avirahama a kuatela Yehova, eye wa “kolela okuti, eci [Suku] a likuminyile wa ponduilevo oku ci tẽlisa.” (Va Rom. 4:21) Yehova wa tukula Avirahama okuti ekamba liaye kuenda wo tenda ndukuesunga omo liekolelo liaye.—Tia. 2:23. w23.12 8 ¶1-2

Ukuenje umue wa koleliwa o tata ciwa ovikele viaye. Kũlĩhĩsa ongangu ya lipua ya Yesu. Eye olonjanja viosi wa tẽlisa ciwa ocikele caye. Yesu wa linga ovina viosi Yehova o tuma ndaño ceci ka ca lelukile oku ci linga. Eye wa solele omanu ca piãla enene olondonge viaye kuenje wa lieca olumue kokuavo. (Yoa. 13:1) Poku setukula Yesu, likolisilako oku tẽlisa ocikele cosi va ku ĩha. Nda kua kũlĩhĩle ndomo o tẽlisa ocikele caco, lekisa umbombe kuenda pinga ekuatiso ku manji umue wa loñoloha. Ku ka sanjukile lika oku linga ovina vitito. (Va Rom. 12:11) Pole, tẽlisa ocikele cove ndu okuti o ci “lingila Yehova, omanu havoko.” (Va Kol. 3:23) Ocili okuti, ove kua lipuile omo liaco, lekisa esunguluko kuenda limbuka akulueya ove.—Olosap. 11:2. w23.12 26 ¶8

Eci tu papatisiwa tu kuata esumũlũho linene, momo tu fetika oku panga onepa kepata lia Yehova. Vana va kuete esumũlũho liaco, va tava Kosamo ya Daviti wa popia hati: “Wa sumũlũha omunu una ove o nõla haeye ove o laleka oco amẽle kokuove, oco a kale vovitali viove.” (Osa. 65:4) Havosiko Yehova a ecelela okuti va tiamẽla kepata liaye. eye amela lika ku vana va likolisilako oku kuata ukamba laye. (Tia. 4:8) Eci o litumbika ku Yehova loku papatisiwa, kolela okuti, Yehova o ka ‘sukumuĩla kokuove asumũlũho, toke eci ka ku kambi vali cimue.’ (Mal. 3:10; Yer. 17:8) Epapatiso efetikilo liupange o lingila Yehova. O ka kuata onjongole yoku likolisilako oku tẽlisa ohuminyo wa linga yoku vumba Yehova kuenda oku amamako oku kakatela kokuaye, ndaño ceci o setekiwa oku linga eci ka ca sungulukile, ale ceci o lipita lovitangi. (Uku. 5:4, 5) Omo okuti wa linga ondonge ya Yesu, o ka kuama lutate ongangu yaye kuenda ovihandeleko viaye.—Mat. 28:19, 20; 1 Pet. 2:21. w24.03 8 ¶1-3

Nye vu sukila oku linga nda ove lohueli yove ka vu sanjukila oku pita otembo kumosi? Nye vu sukila oku linga? Kũlĩhĩsa ocindekaise condalu. Ondalu ka yi fetika oku taima vocipikipiki. Ove o sukila oku yi saminyila loku kapa olohũi. Momo lie ka vu fetikila oku pita otembo yimue oloneke viosi? Sokiyi oku linga cimue okuti kavali kene vu ci soli. (Tia. 3:18) Poku fetika lovina viaco vitito ci pondola oku vokiya ocisola cene. Esumbilo li kuete esilivilo lialua volohuela. Olio li kasi ndofela yecelela ondalu oku taima calua. Nda ka kuli ofela ondalu yima lonjanga. Cimuamue haico okuti, nda pokati kolohueli ka pali esumbilo, ocisola ci pola lonjanga. Konepa yikuavo nda ulume lukãi va likolisilako oku lisumbila pokati ocisola cavo camamako. Omo liaco, ku ka sime lika okuti ove o lekisa esumbilo, ohueli yove yi sukila muẽle oku liyeva okuti ove wo sumbila. w23.05 22 ¶9; 24 ¶14-15

Vembimbiliya, afendeli vamue va Suku vakuekolelo va lombolola apuluvi vakuatele usumba kuenda oku yokoka omo liovanyãli vavo, ale liomanu vakuavo. (Osa. 18:4; 55:1, 5) Cimuamue haico okuti, tu pondola oku liyaka lelambalalo kosikola, kupange, vepata kuenda kolombiali. Tu pondolavo oku kuata usumba woku fa, omo liocitangi cimue cuhayele. Vapuluvi aco, tu liyeva ndu okuti ka tu kuete olohõlo ndeci omõla utito. Yehova o tu kuatisa ndati vapuluvi aco? Eye o tu lembeleka kuenda o tu tulumuisa. Kuenje pita otembo la Yehova poku likutilila kokuaye kuenda oku tanga Ondaka yaye. (Osa. 77:1, 12-14) Nda wa kuata ocituwa caco, ocina catete o ka linga eci o yeva esakalalo, oku sanda ekuatiso ku Isia wo kilu. Sapuila ku Yehova ovina vi kasi oku ku kokela oku kuata usumba kuenda ovina viku sakalaisa. Noke u yevelela lutate poku tanga Ondaka yaye kuenje o ka limbuka ndomo eye a ku lembeleka.—Osa. 119:28 w24.01 24-25 ¶14-16

Ci kuete esilivilo lialua oku lekisa onjongole oco o tẽlise ocimãho wa litumbikila konepa yespiritu. Nda omunu umue o kuete onjongole yoku tẽlisa ocimãho caye, o ka likolisilako oku ci linga. Kuenje nda tua lekisa ombili kocimãho cetu, tu ka tẽlisa lonjanga ocimãho caco. Oco hẽ, nye o sukila oku linga oco o vokiye ombili yove? Lekisa ombili koku likutilila. Yehova pocakati cespiritu liaye, o pondola oku ku vetiya oco o tẽlise ocimãho cove. Olonjanja vimue, tu li tumbikila ocimãho cimue momo tua kũlĩha okuti tu sukila oku ci linga kuenda ocina cimue ciwa. Pole, pamue ka tu kuata onjongole yoku yi tẽlisa. Sokolola kueci Yehova a siata oku ku lingila. (Osa. 143:5) Upostolo Paulu wa sokolola kohenda ya piãla Yehova a lekisa kokuaye kuenje eci co vetiya oku likolisilako kupange wa Yehova. (1 Va Kor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Cimuamue haico, nda wa sokolola kueci Yehova a siata oku ku lingila, o ka vetiyiwa oku tẽlisa ocimãho cove.—Osa. 116:12. w23.05 27 ¶3-5

Etu tu sanjuisa Isietu wokilu eci tu sivaya onduko yaye. (Osa. 119:108) Anga hẽ eci ci lomboloka okuti Suku Ukuonene Wosi o kasi ndomanu ka va li puile okuti, va yongola lika oku sivayiwa lomanu vakuavo oco va liyeve okuti va velapo? Sio. Eci tu sivaya Isietu wokilu ci tu kuatisa oku situlula uhembi ukuavo Satana a popia watiamẽla kokuetu. Satana wa popia okuti lomue omunu o ka teyuila lekolelo onduko ya Suku. Wa popiavo okuti, lomue omunu o ka amamako lekolelo ku Suku eci a setekiwa. Handi vali, wa popiavo okuti vosi yetu tu ka liwekapo oku vumba Suku nda tua sima okuti oco ca velapo kokuetu. (Yovi 1:9-11; 2:4) Pole, Yovi wa eca uvangi wokuti Satana ohembi poku amamako lekolelo ku Suku. Nye ci popiwa kokuetu? Omunu lomunu pokati ketu, o kuete esumũlũho lioku teyuila lekolelo onduko ya Isietu wokilu kuenda oku u sanjuisa poku u vumba lekolelo. (Olosap. 27:11) Ocili okuti, esumũlũho linene poku ci linga. w24.02 8-9 ¶3-5

Noke lioloneke via Mose kuenda Yehosua, Yehova wa nõla olonganji oco vi songuile afendeli vaye. Vokuenda kuotembo yolosoma, Yehova wa nõla ovaprofeto oco va songuile afendeli vaye. Olosoma vakuekolelo va kuama alungulo ovaprofeto. Ndeci, Soma Daviti lumbombe, wa tava eci a lunguiwa luprofeto Natana. (2 Sam. 12:7, 13; 1 Asa. 17:3, 4) Soma Yehosafata wa kuama olonumbi viuprofeto Yahasiyele, noke wa pamisa omanu vo Yuda oku ‘kolela ovaprofeto va Suku.’ (2 Asa. 20:14, 15) Eci Soma Esekiya a kala kohele, wa pinga ekuatiso kuprofeto Isaya. (Isa. 37:1-6) Olonjanja viosi eci olosoma via pingaile olonumbi via Yehova, eye wa va sumũlũisa kuenda oku teyuila afendeli vaye. (2 Asa. 20:29, 30; 32:22) Ca ponduile oku limbukiwa okuti Yehova eye wa tumile ovaprofeto oku songuila afendeli vaye. w24.02 21 ¶8

Satana o yongola okuti, tu livala ukamba lomanu vana ka va pokola kolonumbi via Yehova. Tu sukila oku kuata utate walua okuti va Efeso ci sule. Momo koloneke vilo, etu ka tua siatele lika oku pita otembo lomanu polo la polo, pole tua siatavo oku livala ukamba lavo pocakati co Internet. Tu sukila oku yuvula ocisimĩlo coluali cokuti, oku kuata ovituwa via vĩha hacĩviko. Etu tua kũlĩha okuti, ocisimĩlo caco hacociliko. (Va Efe. 4:19, 20) Omo liaco, tu sukila oku lipula ndoco: “Nda siata hẽ oku lekisa utate woku livala ukamba lomanu tu talavayela kumosi, tu tangela kumosi ale lomanu vakuavo okuti ka va sumbilile olonumbi viesunga via Yehova? Nda siata hẽ oku lekisa utõi poku teyuila olonumbi via Yehova ndaño okuti vamue va ndi sepula?” Ndomo ca lekisiwa kukanda 2 Timoteo 2:20-22, tu sukilavo oku kuata utate poku nõla akamba vekongelo. Momo tua kũlĩha okuti, vamue ka va tu kuatisa oku amamako lekolelo kupange tu lingila Yehova. w24.03 22-23 ¶11-12

Anga hẽ wa sokoluile ale ndomo Yehova a tuwa? Ndaño okuti ka tu pondola oku mola Yehova, pole, Embimbiliya liu tukula volonjila viñi viñi. Yehova o tukuiwa okuti “ekumbi haeye ociyepelo” kuenda “ondalu yi nyõla elisi.” (Osa. 84:11; Va Hev. 12:29) Vocinjonde cimue Esekiele a mola, wa lombolola Yehova okuti o kasi ndewe liosafira, ndutale u nina kuenda ndolukongolo lunina. (Esek. 1:26-28) Omo okuti ka tu pondola oku mola Yehova, pamue ci tĩla calua oku tava okuti eye o tu sole. Vamue va sima okuti Yehova lalimue eteke a ka va sola omo liovina vialua vĩvi via pita komuenyo wavo. Yehova o kuete elomboloko liekalo lietu kuenda wa kũlĩha esunga lieci ca tĩlila kokuetu oku amela kokuaye. Oco a tu kuatise, eye o situlula ocituwa caye ciwa Vondaka yaye. Ondaka ya velapo yi situlula ciwa Yehova, ocisola. (1 Yoa. 4:8) Ocisola, oco ci situlula Yehova. Cosi eye a linga ca kunamẽla kocisola. Ocisola caye ca piãla enene, momo o ci lekisavo ku vana ka vo vumbi.—Mat. 5:44, 45. w24.01 26 ¶1-3

Yehova wa nõla Mose oco a songuile va Isareli oku tunda Kegito. Ndeci, kutanya wa va songuila longunji yelende kuenda kuteke wa va songuila lulienge wondalu. (Etu. 13:21) Mose wa kuama ongunji, yina yo songuila kumue la va Isareli Vokalunga ka Kakusuka. Pole, va Egito va kala oku va kuama kuenje va Isareli va yeva usumba walua, momo va simĩle okuti va Egito va laikele oku va ponda. Pole, ka lueyele. Yehova eye wa vetiya Mose oco a songuile afendeli vaye. (Etu. 14:2) Suku wa va yovola lonjila yimue yi komõhisa. (Etu. 14:26-28) Vokuenda kuanyamo a soka 40, Mose wamamako oku kuama ongunji yelende oco a songuile afendeli va Suku vekalasoko. (Etu. 33:7, 9, 10) Oku upisa kongunji, Yehova wa vangula la Mose kuenje Mose wa sapuila omanu ovina Yehova a vangula laye. Va Isareli va kuatele uvangi wasuapo wokuti Yehova wa vetiya Mose oco a va songuile. w24.02 21 ¶4-5