Cembanima

Anga hẽ Yehova o kuete unene woku pindula vana va fa? Oco o kuete! Momo eye “Ukuonene Wosi.” (Esit. 1:8) Kuenje eye o kuete unene walua woku yula unyali wosi, ndaño muẽle kufa. (1 Va Kor. 15:26) Esunga likuavo tua kolelela okuti Suku o kuete unene woku pindula vana va fa, lieli liokuti o kuete olondunge via velapo. Eye o tukula olumbungululu lolumbungululu konduko. (Isa. 40:26) Yehova ivalukavo vana va fa. (Yovi 14:13; Luka 20:37, 38) Eye o pondola oku ivaluka ovina viosi viatiamẽla ku vana a ka pindula oku kongelamo ndomo a kala, ekalo liaye kuenda olondunge viaye. Etu tua kolela kohuminyo ya Yehova yo kovaso yoloneke, momo tu cĩ okuti eye o kuete onjongole kuenda unene woku ci tẽlisa. Kũlĩhĩsa esunga likuavo tu kolelela kohuminyo ya Suku yepinduko: Yehova wa pinduile ale omanu kolofa. Kosimbu eye wa ecele unene kalume vamue vakuekolelo oku kongelamo Yesu, oco va pindule vana va fa. w23.04 9-10 ¶7-9

Eci tu vangula lutate kuenda umbombe, ci ka leluka omanu oku tu yevelela loku amamako lombangulo. Pole, nda omunu umue o yongola oku hoya, ale oku pembula alongiso etu, ka tu kisikiwa oku tambulula omunu waco, ale oku amamako lombangulo. (Olosap. 26:4) Omanu valua ka va ka lekisa ocituwa caco, pole, valua va ka tu yevelela. Ocili okuti, oku kala omunu umue womboka ci kuete esilivilo lialua. Kuenje likutilila ku Yehova oco a ku ĩhe ongusu o sukila, oco wamamako lumbombe eci o sukila oku tambulula umue o patãla loku sepula alongiso etu. Ivaluka okuti, etambululo liove liumbombe li kuatisa okuti ombangulo ka yi kala yoku lihoya. Etambululo limue liumbombe kuenda liesumbilo, li vetiya vamue oku yevelela, loku pongolola ocisimĩlo cavo catiamẽla kokuetu kuenda kocili Cembimbiliya. Omo liaco, “lipongiyila olonjanja viosi oku tambulula omunu wosi” oku pulisa catiamẽla kovina tu tava, pole, ‘ci linga loku omboka kuenda lesumbilo liocili.’ (1 Pet. 3:15) Ocili, oku omboka ku lekisa okuti wa pama! w23.09 19 ¶18-19

Kũlĩhĩsa olonjila vikuãla tu sukila oku lekisa epandi. Catete, omunu ukuepandi ka temi lonjanga. Eci vakuavo vo sanumula eye amamako oku tulumũha kuenda ka fetuluinya ũvi lũvi. (Etu. 34:6) Vali, omunu ukuepandi o tẽla oku kevelela lepandi. Omunu umue ukuepandi ka sakalala, ale oku tema nda eci a kasi oku talamẽla ci kasi oku cilua. (Mat. 18:26, 27) Tatu, omunu ukuepandi ka lingi ovina okuti ka sokolola vali. Pole, omunu umue ukuepandi nda eye o kuete cimue ci sukila oku lingiwa lonjanga, ka ci lingi okuti ka sokolola vali, ale o ci linga ño lonjanga oco a ci male. Eye o sokolola lutate ndomo a linga ovina. Kuenje, o pesela otembo yi sukiliwa oco cosi ci lingiwe ciwa. Kuãla, omunu ukuepandi o likolisilako oku liyaka lovitangi okuti ka lisiõsiõla. Pole, omunu ukuepandi o tiamisila utima kovina viwa a kuete komuenyo kuenda o likolisilako oku linga eci a tẽla oco amameko oku vumba Yehova lesanju. (Va Kol. 1:11) Afendeli va Yehova va sukila oku lekisa epandi kovina evi viosi. w23.08 20-21 ¶3-6

Esunga lia velapo lioku lava utima wetu wocindekaise lieli liokuti, Yehova o kũlĩhĩsa utima wetu. Eci ci lomboloka okuti eye o lete ovina vakuetu ka va pondola oku mola kuenda o lete eci tua tuwa vutima. Yehova o ka tu sola nda tua yukisa ovisimĩlo vietu lolondunge vi tu kuatisa oku kuata omuenyo ka u pui. (Yoa. 4:14) Kuenje lalimue etekete tu ka yapuisiwa lovilinga vĩvi kuenda ovohembi a Satana, loluali luaye. (1 Yoa. 5:18, 19) Osimbu tu amamako oku pamisa ukamba wetu la Yehova, ocisola cetu kuenda esumbilo tu u kuetele, ci li vokiya. Omo okuti ka tu yongola oku sumuisa Isietu wokilu, tu ka suvuka ovisimĩlo vioku linga ekandu. Marta manji umue ukãi woko Kroasia okuti wa setekiwa oku linga evĩho liukahonga wa soneha ndoco: “Ka ca lelukile kokuange oku sokolola lutate kuenda oku yuvula onjongole yoku linga eci ka ca sungulukile. Pole, oku sumbila Yehova ca neyuila.” Oku sumbila Suku ci teyuila ndati? Manji Marta hati, nda sokolola kovitangi vi tunda koku nõla onjila ka ya sungulukile. Tu pondola oku linga cimuamue. w23.06 20-21 ¶3-4

Yesu wa kũlĩhĩle okuti ocipango ca Yehova, oku yelisa onduko yaye kovohembi osi a lingiwa atiamẽla Kokuaye. Eli olio esunga lieci Cime cetu a longisila kolondonge viaye oku likutilila ndoco: “A Isietu o kasi kovailu, onduko yove yi sumbiwe.” (Mat. 6:9) Yesu wa limbukile okuti, eci oco ca kala ocitangi cinene oviluvo viosi via kala oku liyaka laco. Lacimue ociluvo cikuavo voluali luosi ca kolisa onduko ya Yehova okuti, Yesu ci sule. Eci Yesu a kuatiwa, elundi lipi ovanyãli vaye vo lingila? Vo lundila okuti, wa lekisa ekambo liesumbilo ku Isiaye! Yesu wa kũlĩhĩle okuti, oku lundila onduko yi kola ya Isiaye ekandu limue linene. Eye wa sumuile calua omo lioku lundiliwa loku kangisiwa omo lielinga liaco. Eli olio esunga lieci Yesu a yevela ‘esakalalo lialua’ eci a kala oku panda koku kuatiwa.—Luka 22:41-44. w24.02 11 ¶11

Voku yolokela omuenyo, mua kongela oku sola vali calua Yehova kuenda Yesu okuti epata lietu ci sule. (Mat. 10:37) Pole, eci ka ci lomboloka okuti tu likala ovikele vietu viepata. Momo nda tu yongola oku sanjuisa Yehova la Yesu, tu sukila oku tẽlisa ovikele vietu vepata. (1 Tim. 5:4, 8) Nda tua ci linga tu ka kuata esanju lialua. Yehova wa kũlĩha okuti apata a pondola lika oku kuata esanju, nda ulume lukãi waye va li tata locisola kuenda lesumbilo, nda olonjali vi sole omãla vavo loku va longa kuenda eci omãla va pokola kolonjali. (Va Efe. 5:33; 6:1, 4) Ocikele cosi o kuete vepata ci kaile okuti vuhueli, kuenda wumõla, kolela kalungulo olondunge a sangiwa Vembimbiliya. Ku ka linge ño ovina ndomo ove o sima, ale ndomo ca siata pocitumãlo o kasi. Ku ka seteke oku kuama olonumbi via vana va litenda okuti va loñoloha kukũlĩhĩso. Kuama olonumbi vi sangiwa valivulu etu. Valivulu aco, mu sangiwa olonumbi ndomo tu kapako alongiso Embimbiliya. w23.08 28 ¶6-7

Ukãi umue Ukristão, o sukila oku lilongisa ovoloño amue. Ovoloño amue afeko va lilongisa tunde vumõla, a pondola oku va kuatisa vokuenda kuomuenyo wavo wosi. Ndeci, lilongisa oku tanga kuenda oku soneha ciwa. Kapata amue oku tanga kuenda oku soneha, ka va ci tendele nduloño umue u kuete esilivilo akãi va sukila oku lilongisa. Pole, ci kuete esilivilo Kakristão vosi oku lilongisa oku tanga kuenda oku soneha. (1 Tim. 4:13) Omo liaco, ku ka ecelele okuti cimue ci ku tateka oku lilongisa oku tanga kuenda oku soneha ciwa. Onima yipi o pondola oku kuata? Ovoloño aco, a ka ku kuatisa oku sanga upange. Handi vali, ci ka lelukavo kokuove oku lilongisa Embimbiliya kuenda oku kala ulongisi uwa. Ca velapo vali, ceci okuti o ka kuata ukamba uwa la Yehova poku tanga Ondaka yaye kuenda oku sokolola ovina wa tanga.—1 Tim. 4:15. w23.12 20 ¶10-11

Pinga ekuatiso lia Yehova oco o tẽle oku tamãlala kayonjo. Omo liekambo lietu lioku lipua, olonjanja viosi tu setekiwa oku linga ovina ka via sungulukile. Satana o kasi oku likolisilako calua oco a lingise okuti ka ci leluka kokuetu oku tamãlala. Onjila yimue eye a kuama, poku seteka oku yapuisa ovisimĩlo vietu pocakati covitalukilo ka via sungulukile. Ovitalukilo viaco vi pondola oku yukisa olondunge vietu lovisimĩlo via vĩha vina vi vihĩsa utima wetu loku tu kokela oku linga akandu anene. (Mar. 7:21-23; Tia. 1:14, 15) Tu sukila ekuatiso lia Yehova nda tu yongola oku yula oseteko yimue ka ya sungulukile. Vohutililo Yesu a linga wa kongelamo epingilo liokuti: “Ku ka ecelele okuti tu yonjiwa, puãi tu popele kondingaĩvi.” (Mat. 6:13) Yehova o yongola oku tu kuatisa, pole, tu sukila oku pinga kokuaye oco a tu kuatise. Tu sukilavo oku lekisa ovilinga vi likuata lolohutililo vietu. w23.05 6-7 ¶15-17

Eci ohueli yi kapako ukamba va kuetele Isiavo wokilu, ovo lonjanga yalua va kapako alungulo aye lina li ka va kuatisa oku yuvula loku yula ovitangi vina nda via polisa ocisola va likuetele omunu lukuavo. Vana va kuete ukamba wa pama la Yehova va sukila oku setukula ovituwa viaye ndeci, ohenda, epandi kuenda oku ecela. (Va Efe. 4:32–5:1) Eci ohueli yimue yi lekisa ovituwa viaco ci leluka ocisola va likuetele oku pama. Manji umue ukãi o tukuiwa Lena okuti tunde eci akuela papita ale 25 kanyamo wa popia hati: “Ci leluka oku sola loku sumbila omunu umue wa pama kespiritu.” Kũlĩhĩsa ulandu umue Wembimbiliya. Eci Yehova a nõla ohueli yimue oco vi kale olonjali via una wa laikele oku kala Mesiya, eye wa nõla Yosefe kuenda Maria okuti vamue pokati kocitumbulukila ca Daviti. Momo lie? Kavali kavo va kuatele ukamba wa pama la Yehova kuenda Yehova wa kũlĩhĩle okuti ovo va panduile oku pamisa olohuela viavo omo liocisola vo kuetele. w23.05 21 ¶3-4

Ndaño okuti usongui wetu Yesu wa lipua, pole, vana eye a nõla oco va songuile omanu vaye palo posi, ka va lipuile. Eli olio esunga lieci okuti, pamue ka ci leluka kokuetu oku va pokola, ca piãla enene eci va tu pinga oku linga ocina cimue ka tu yongola. Onjanja yimue upostolo Petulu ka yonguile oku pokola. Eci ungelo umue o tuma okulia ovinyama via vĩha vina via pisiwile Vocihandeleko ca eciwile ku Mose, Petulu wa likala oku pokola, eye ka ci lingile lika onjanja yimosi pole, wa ci linga olonjanja vitatu! (Ovil. 10:9-16) Momo lie? Momo onumbi yaco yokaliye yo tatamele calua. Handi vali upostolo Paulu wa pokola eci Akristão vana va kala locikele coku songola vo Yerusalãi va sapuila kokuaye oku ambata alume vakuãla toke konembele oco va ka liyelise. Lonjila eyi Paulu wa ponduile oku lekisa okuti wa sumbilile Ocihandeleko. Pole, Paulu wa kũlĩhĩle okuti Akristão ka va sukilile oku kuama vali Ocihandeleko kuenda eye ka lingile cimue cĩvi. Ndaño ndoco, eye wa pokola lonjanga. Kuenje “keteke lia kuamamo, Paulu wambata alume vaco, wa liyelisa eye muẽle kumue lalume vaco.” (Ovil. 21:23, 24, 26) Epokolo lia Paulu lia koka omunga pokati ka vamanji.—Va Rom. 14:19, 21. w23.10 10 ¶15-16

Pamue nda kua simĩle okuti esumbilo ocituwa cimue ci kuete esilivilo koku kuata ukamba uwa. Omo liaco, vana va yongola oku kuata ukamba uwa la Yehova va sukila oku u “sumbila.” Ndaño tu kasi ale oku vumba Yehova vokuenda kuotembo yalua, vosi yetu tu sukila oku lekisa esumbilo liocili kokuaye. Pole, nye ci lomboloka oku sumbila Suku? Omunu o kuetele Suku esumbilo liocili, u sole kuenda ka yongola oku linga cimue ci nyõla ukamba waye Leye. Yesu wa kuatela ‘esumbilo liaco Suku.’ (Va Hev. 5:7) Eye lalimue eteke a kuatelele Yehova usumba ka wa sungulukile. (Isa. 11:2, 3) Pole, wo kuatela ocisola calua kuenda wa yonguila oku pokola kokuaye. (Yoa. 14:21, 31) Ndeci ca linga Yesu, etu tu kuetele esumbilo liocili Yehova, momo eye ukuacisola, ukualondunge, ukuesunga kuenda ukuonene. Tua kũlĩhavo okuti Yehova o tu sole kuenda wa kapako ndomo tu tenda olonumbi viaye. Nda tua sinĩla Yehova, eye o sumua calua, pole, nda tua pokola kokuaye tu sanjuisa utima waye.—Osa. 78:41; Olosap. 27:11. w23.06 14 ¶1-2; 15 ¶5

Eci Soma Usiya a fetika oku kuata ocikele cimue, wa ivalako ovina viosi viwa Yehova o lingilile. Eci ci tu longisa nye? Olonjanja viosi tu sukila oku ivaluka okuti asumũlũho osi kuenda ovikele tu kuata, vi tunda ku Yehova. Tu sukila oku yuvula oku lipandela ovina tu tẽla oku linga, pole, tu sukila oku eca esivayo liosi ku Yehova. (1 Va Kor. 4:7) Handi vali tu sukila oku lekisa umbombe loku limbuka okuti ka tua lipuile kuenda tu sukila epindiso. Manji umue ulume o kuete 60 kanyamo, wa soneha hati: “Nda lilongisa oku yuvula oku tema ale oku sumua eci vakuetu va limbuka akulueya ange. Olonjanja vimue nda siata oku lueya lonjila yimue yuveke kuenje ndi lunguiwa omo lielinga liaco.” Ndaño ndoco, ndi likolisilako oku mioñoloha kuenda oku likolisilako oku linga eci ca velapo ku Yehova. Eci tu pokola ku Yehova loku amamako oku lekisa umbombe, tu kuata esanju liocili.—Olosap. 22:4. w23.09 10 ¶10-11

Akristão vokocita catete va sukilile oku kuata epandi. Ovo ka va liyakele lika lovitangi via siatele pokati komanu vosi, pole, va liyakavo lovitangi vikuavo. Valua pokati kavo ka va lambalaliwile lika lasongui vetavo va Yudea kuenda olombiali vioko Roma, pole va lambalaliwavo lapata avo. (Mat. 10:21) Handi vali, vekongelo va sukililevo oku lilava oco ka va ka yapuisiwe lolonanguluke kuenda lalongiso avo ana a kala oku tepa ekongelo. (Ovil. 20:29, 30) Ocili okuti Akristão vaco va pandikisa lekolelo. (Esit. 2:3) Ndamupi? Ovo va sokolola lutate kovolandu epandi a sangiwa Vovisoneha, ndeci wa Yovi. (Tia. 5:10, 11) Ovo va likutilila oco va pamisiwe. (Ovil. 4:29-31) Handi vali, va tiamisililevo utima konima yiwa va kuata omo lioku pandikisa. (Ovil. 5:41) Etu tu ka tẽlevo oku pandikisa nda okuti, olonjanja viosi tu tanga ovolandu epandi vondaka ya Suku lo valivulu etu kuenda oku sokolola kovolandu aco. w23.07 3 ¶5-6

Yehova la Yesu lalimue eteke va ka tu yanduluka. Noke lia Petulu oku likala Yesu, eye wa sukilile oku nõla onjila yimue yi kuete esilivilo lialua. Anga hẽ wa laikele oku siapo oku kala ondonge ya Kristu, ale wa laikele oku amamako oku pandikisa? Yesu wa likutilila ku Yehova oco ekolelo lia Petulu ka li ka hongue. Yesu wa sapuila Petulu catiamẽla kohutililo a linga kuenda wa lekisavo ekolelo liokuti Petulu wa laikele oku pamisa vamanji. (Luka 22:31, 32) Citava okuti Petulu wa pamisiwa calua eci a enda oku ivaluka olondaka via Yesu! Cimuamue haico okuti eci tu yongola oku nõla onjila yimue yi kuete esilivilo komuenyo, Yehova o pondola oku tu kuatisa oku amamako lekolelo. Eye o ci linga pocakati cangombo vakuacisola. (Va Efe. 4:8, 11) Ndeci Yehova a kuatisa Petulu lovapostolo vakuavo kovina va sukilile, eye o ka tu kuatisavo kovina tu sukila nda tua sandiliya tete Usoma. w23.09 24-25 ¶14-15

Yehova o kũlĩhĩsa ovina viosi tu lingila vakuetu, ndaño okuti citito. Eye o ci tenda ndombanjaile yimue yi kuete esilivilo kuenda ndofuka yimue eye a ka feta. Nda kosimbu ove wa kala oñuatisi yekongelo ale ukulu wekongelo Yehova ka ivaleleko upange ove wa linga kosimbu kuenda ocisola ca ku vetiya oku ci linga. (1 Va Kor. 15:58) Eye o letevo ocisola wa siata oku lekisa. Yehova o yongola okuti vosi yetu, tu vokiya ocisola tu u kuetele kuenda ocisola tu kuetele omanu. Tu pondola oku pamisa ocisola tu kuetele Yehova poku tanga Ondaka yaye loku sokolola kueci tua tanga kuenda oku sapela laye olonjanja viosi vohutililo. Tu pondolavo oku vokiya ocisola tu kuetele vamanjetu poku eca ekuatiso ovo va sukila. Osimbu ocisola cetu ci livokiya, tu ka kuata ukamba uwa la Yehova kuenda la vamanjetu. Kuenje ukamba waco u ka amamako otembo ka yi pui! w23.07 10 ¶11; 11 ¶13; 13 ¶18

Akristão vosi va sukila oku nõla ndomo va tata uhayele wavo. Akristão poku tata uhayele va sukila oku kapako olonumbi vimue Viembimbiliya ndeci, ocihandeleko coku likandangiya kosonde kuenda oku yuvula umbanda. (Ovil. 15:20; Va Gal. 5:19, 20) Pole, nda ka mua kongelele ovina viaco, ovo muẽle va pondola oku nõla onjila va kuama yoku sakuiwa. Ndaño tua kolela okuti onjila yimue yoku tata uhayele oyo yiwa, ale yi panga lãvi, tu sukila oku sumbila olonjila vamanji va nõla poku tata uhayele wavo. Catiamẽla kondaka yaco, tu sukila oku kapako atosi akuaimo ndeci: (1) Usoma wa Suku owo lika u ka nena esaku liasuapo hawo u ka kala otembo ka yi pui. (Isa. 33:24) (2) Ukristão Lukristão o sukila oku ‘tava’ eci ca velapo kokuaye catiamẽla koku tata uhayele waye. (Va Rom. 14:5) (3) Ka tu pisa vakuetu, ale oku va kokela ocilondokua. (Va Rom. 14:13) (4) Akristão va lekisa ocisola kuenda va limbuka okuti omunga yekongelo oyo ya velapo okuti, ovisimĩlo viavo muẽle ci sule.—Va Rom. 14:15, 19, 20. w23.07 24 ¶15

Anga hẽ wa velisapo ukamba o kuete la Yehova? Ocili okuti oco! Tunde kosimbu, omanu valua va liyevavo ndeci ove. (Osa. 104:33, 34) Valua va sukilile oku linga alikolisilo alua oco va fendele Yehova. Eci oco va Nasiri va linga ko Isareli yosimbu. Va Nasiri va kala va Isareli vakuambili, vana va liecele olumue koku vumba Yehova lonjila yimue yi likasi. Ocihandeleko ca eciwile ku Mose ca ecelele okuti ulume umue, ale ukãi, o linga ocisila cimue ci likasi ku Yehova poku nõlapo oku kala u Nasiri vokuenda kuotembo yimue. (Ate. 6:1, 2) Vocisila caco mua kongelele oku kuama olonumbi vimue okuti va Isareli vakuavo ka va sukilile oku vi kuama. Momo lie u Isareli umue a nõlelelepo oku linga ocisila cu Nasiri? U Isareli waco citava okuti wa vetiyiwa locisola calua a kuatelele Yehova kuenda olopandu omo liasumũlũho alua Yehova o wĩha.—Esin. 6:5; 16:17. w24.02 14 ¶1-2

Vembimbiliya, ondaka yo Heveru okuti “ukuacili” ale “ocisola ka ci pongoloka,” yi lomboloka oku kakatela kuocili kuenda kuocisola okuti olonjanja vialua ci tiamisiwila kocisola Suku a kuetele afendeli vaye. Kolondaka vimue, ci lomboloka ocisola afendeli va Suku va likuetele pokati. (2 Sam. 9:6, 7) Oku kala kuetu vakuacili, ci pondola oku pamisiwa vokuenda kuotembo. Tu konomuisi ndomo ocituwa ca Daniele coku kala ukuacili ceya oku pamisiwa. Ocituwa ca Daniele coku kala ukuacili ca setekiwa vokuenda kuomuenyo waye wosi. Pole, oseteko yinene a pita layo, ceci a kuata 90 kanyamo. Va kesongo kelombe ka va sumbilile Daniele kuenda Suku yaye. Kuenje ovo va sokiya oku ponda Daniele. Ovo va soneha ocihandeleko cimue ca laikele oku seteka Daniele nda eye o kala ukuacili ku Suku yaye, ale ku soma. Oco Daniele a lekise okuti ukuacili ku soma, o liwekapo oku likutilila ku Yehova vokuenda 30 koloneke. Daniele wa nõlapo oku kala ukuacili ku Yehova.—Dan. 6:12-15, 20-22. w23.08 5 ¶10-12

Yehova o yongola okuti tu amamako oku lekisa ocisola ku vamanjetu. Eci vamanji va tu tata lonjila yimue ka ya sungulukile tu koleli okuti, ocimãho cavo ha ku tu sumuisako, pole, va kasi oku likolisilako oku linga eci ca sunguluka. (Olosap. 12:18) Suku o sole afendeli vaye vakuekolelo ndaño lakulueya avo. Handi vali, eci tu lueya, Yehova ka liwekapo oku kala ekamba lietu kuenda kamamako oku tu temela. (Osa. 103:9) Omo liaco, ci kuete esilivilo oku setukula Isietu poku ecela vakuetu! (Va Efe. 4:32–5:1) Tu ivaluki okuti, osimbu oluali lulo lu panda kesulilo, tu sukila oku pamisa ukamba wetu la vamanji. Momo tu pondola oku lavoka okuti, elambalalo li ka livokiya calua. Citava okuti, va ka tu kapa lavo vokayike omo liekolelo lietu. Kuenje tu ka sukila calua vamanjetu.—Olosap. 17:17. w24.03 15-16 ¶6-7

Embimbiliya li tukulavo amalẽhe vakuavo okuti va kuatavo ukamba uwa la Yehova, asumũlũho a tunda kokuaye kuenda esanju. Umue pokati kavo Daviti. Eci eye a kala umalẽhe, wa nõlelepo oku linga ukamba la Yehova kuenje noke weya oku kala osoma yimue ukuekolelo liocili. (1 Olos. 3:6; 9:4, 5; 14:8) Momo lie ku lilongisila ulandu watiamẽla ku Daviti? O ka pamisiwa, loku vetiyiwa calua oku vumba Yehova lekolelo. O pondolavo oku lilongisa ulandu watiamẽla ku Marko, ale wa Timoteo. Ovo va fetika oku vumba Yehova eci va kala amalẽhe kuenda vamamako lekolelo toke kesulilo liomuenyo wavo. Handi vali, va taviwile la Yehova kuenda va kuata esanju lialua omo lioku ci linga. Onjila ndomo ambata omuenyo wove cilo, ci situlula ndomo u ka kala kovaso yoloneke. Nda wa kolela ku Yehova okuti kokuove muẽle hakoko, ci ka ku kuatisa oku nõla olonjila viwa. O pondola oku kuata esanju kuenda asumũlũho komuenyo. Pole, ivaluka okuti Yehova wa kapako calua eci ove u lingila. Oku talavaya lomuenyo wove wosi, oco o vumbe Isietu Yehova ukuacisola, oyo onjila o pondola oku nõla. Ka kuli vali ocina ca velapo. w23.09 13 ¶18-19

Upostolo Paulu wa kũlĩhĩle okuti vamanji ka va lipuile. Ndeci, vamue vekongelo lio ko Yerusalãi vo kuatelele usumba, momo ka va kolelele okuti wa linga muẽle ondonge. (Ovil. 9:26) Noke, vamue va popia ovina ka via sungulukile viatiamẽla kokuaye oco ci vetiye vakuavo okuti ka vo kolela vali. (2 Va Kor. 10:10) Paulu wa mola ukulu umue wekongelo oku nõla onjila yimue ka ya sungulukile okuti, ya kokela vakuavo ocilondokua. (Va Gal. 2:11, 12) Handi vali, ekamba limue lia Paulu li tukuiwa Marko, lio sumuisile calua. (Ovil. 15:37, 38) Paulu ka ecelele okuti ovina viaco, viu kokela oku yuvula vana vo sumuisa. Pole, wamamako oku kuatela vamanji ovisimĩlo via sunguluka kuenda oku amamako oku vumba Yehova lekolelo. Nye ca kuatisa Paulu oku pandikisa? Paulu wa solele calua vamanji. Ocisola a va kuatelele, co kuatisa oku tiamisila utima kovituwa viavo viwa okuti, ka kulueya avo hakoko. Ocisola ca kuatisavo Paulu oku linga ovina via tukuiwa vocisonehua cetaili. w24.03 15 ¶4-5

Vembimbiliya mu sangiwa ovolandu alua a lekisa okuti oku omboka ku kuete esilivilo lialua. Kũlĩhĩsa ulandu wa Isake. Eci eye a ilukila kimbo lio Gerare vana a lisunguile lavo okuti va Filisiti, vo kuatela onya kuenje va sitika loku lembika ovisimo viosi via fẽlele akuenje va isiaye. Pole, Isake ka yakele oco a kale lovisimo viaye, eye kumue lepata liaye va ilukila kocitumãlo cikuavo kuenje wa fẽla ovisimo vikuavo. (Efet. 26:12-18) Pole, va Filisiti va popiavo vati, ovava ovisimo viokaliye, avo. Ndaño ndoco, Isake wamamako oku lekisa umbombe. (Efet. 26:19-25) Momo lie Isake a nõlelapo oku amamako oku lekisa umbombe ndaño loku sanumũiwa? Ocili okuti, wa setukula ongangu yolonjali viaye, eye wa lilongisila calua kongangu ya isiaye Avirahama una wa kala ukuambembua kuenda ya inaye Sara una ‘wombokele’ vutima.—1 Pet. 3:4-6; Efet. 21:22-34. w23.09 15 ¶4

Omo liocisola, Yehova wa tuma omõlaye wongunga palo posi vepuluvi lina eye a sokiyile. Lonjila eyi, Yesu wa ponduile oku longisa omanu catiamẽla Kusoma, loku eca omuenyo waye ndocisembi oco a tu yovole kekandu kuenda kolofa. Noke Yehova wa pindula Yesu kolofa oco a tiukile kilu kuenda oku viala Ndosoma Yusoma wa Suku. Osapi ya velapo Yembimbiliya yeyi yokuti onduko ya Yehova yi sumbiwa. Eci ci ka lipita osimbu eye a ka tẽlisa ocipango caye catiamẽla Kongongo, pocakati Cusoma waye una u ka vialiwa la Kristu. Ocipango ca Yehova ka citava okuti ci pongoluiwa. Eye wa likuminya okuti cosi ci ka tẽlisiwa ndomo eye a sokiya. (Isa. 46:10, 11; Va Hev. 6:17,18) Vokuenda kuotembo, ongongo yi ka pongoluiwa ocumbo ceposo kuenda ovitumbulukila via lipua via Adama la Eva vi ka sanjukila “omuenyo otembo ka yi pui.” (Osa. 22:26) Pole, eci haicoko lika Yehova a ka tẽlisa. Ocipango caye ca velapo ceci okuti, afendeli vaye vosi ci kale kilu, ale palo Posi, va li kuata omunga poku u fendela. Lonjila eyi, vosi va ka kala vakuacili kuenda va ka pokola ku Yehova Ombiali Yoluali Luosi. (Va Efe. 1:8-11) Ka cu ku komõhisa hẽ poku mola ndomo Yehova a kasi oku tẽlisa ocipango caye? w23.10 20 ¶7-8

Eci va Yudea vana va silepo o Bavulono va pitĩla ko Yerusalãi ka va kale otembo yalua kuenje va fetika oku kuata ovitangi viekambo liolombongo. Ku vamue, ka ca lelukile oku tiamisila utima koku tungiwa kuonembele ya Yehova. Kuenje Yehova wa tuma ovaprofeto vavali Hagai kuenda Sakariya oco va kuatise omanu oku tumbulula ombili yavo. Kuenje eci ca nena onima yiwa. (Hag. 1:1; Sak. 1:1) Noke lioku pita ci panda 50 kanyamo, va Yudea va sukilile vali oku pamisiwa. Esera ukuavisonehua okuti wa kũlĩhĩle ciwa Ocihandeleko, wa tunda ko Bavulono oku enda ko Yerusalãi oco a vetiye afendeli va Suku oku pitisa kovaso efendelo liocili. (Esera 7:1, 6) Ndeci kosimbu ovitumasuku via Hagai kuenda via Sakariya via kuatisa afendeli va Suku oku amamako oku kolela ku Yehova vokuenda kuelambalalo, ovio vi pondolavo oku tu kuatisa koloneke vilo oku amamako oku kolela kekuatiso lia Yehova poku liyaka lovitangi.—Olosap. 22:19. w23.11 14-15 ¶2-3

Tu situlula ndati ocisola cetu ku vamanji? Onjila yimue yoku ci linga, poku va lembeleka. Tu ka tẽla lika oku ‘amamako oku li lembeleka pokati,’ nda tu kuetele vakuetu ocikembe. (1 Va Tes. 4:18) Tu amamako ndati oku pamisa ocisola tu likuetele pokati? Poku ecela akulueya a vamanjetu ndaño pamue ka ca lelukile oku ci linga. Momo lie ci kuetele esilivilo koloneke vilo oku likuatela ocisola pokati? Kũlĩhĩsa esunga liaco kolondaka Petulu a popia hati: “Esulilo liovina viosi li kasi ocipepi. Omo liaco, . . . lisoli pokati.” (1 Pet. 4:7, 8) Osimbu tu panda kesulilo lioluali lulo lua vĩha nye tu pondola oku lavoka? Yesu poku vangula catiamẽla kolondonge viaye wa popia hati: “Vu ka suvukiwa lolofeka viosi omo lionduko yange.” (Mat. 24:9) Oco tu tẽle oku pandikisa ndaño loku suvukiwa calua, tu sukila oku amamako oku likuata omunga. Nda tua likolisilako oku lisola pokati la vamanji, Satana lalimue eteke a ka tẽla oku tu tepa, momo ocisola “ci tokeka omanu vomunga yimuamue.”—Va Fil. 2:1, 2. w23.11 13 ¶18-19

Ocili Condaka ya Suku ci kuete unene walua. Poku longisa omanu catiamẽla ku Yehova kuenda ndomo eye a tuwa, tu tẽla oku limbuka ovina vi komõhisa. Omanu ka va kembiwa vali lovohembi a Satana kuenje va fetika oku limbuka ovituwa viwa via Isietu. Ovo va komõha unene waye wa piãla. (Isa. 40:26) Ovo va fetika oku kolela Yehova omo liesunga liaye lia lipua. (Esin. 32:4) Ovo va pondolavo oku lilongisa ovina vialua vi tunda kolondunge viaye. (Isa. 55:9; Va Rom. 11:33) Kuenje va lembelekiwa poku kũlĩha okuti Yehova ono yocisola. (1 Yoa. 4:8) Osimbu va pamisa ukamba wavo la Yehova, elavoko liavo lioku kala otembo ka yi pui ndomãla vaye, li kolapo. Tu kuete esumũlũho linene lioku kuatisa omanu oku pamisa ukamba wavo la Isiavo! Nda tua ci linga, Yehova o ka tu tenda okuti “tulondingupange” viaye.—1 Va Kor. 3:5, 9. w24.02 12 ¶15

Nda okuti o kasi oku longisiwa Embimbiliya, ale oku tekuiwa lolonjali vina okuti Olombangi Via Yehova, o kasi hẽ oku sokolola oku papatisiwa? Nda oco, o kuete ocimãho cimue ciwa! Pole, osimbu kua papatisiwile, o sukila oku litumbika ku Yehova Ove o litumbika ndati ku Yehova? O ci linga poku likuminya kokuaye vohutililo okuti, eye lika o ka fendela loku pitisa kovaso ocipango caye, komuenyo wove. Eci ci lomboloka okuti, o kasi oku likuminya ku Yehova okuti o kamamako oku u sola “lutima wove wosi, lomuenyo wove wosi, lolondunge viove viosi kuenda longusu yove yosi.” (Mar. 12:30) Elitumbiko liove li lingiwila pokolika, okuti ove lika la Yehova. Pole, olio lia litepa lepapatiso, momo epapatiso li lingiwila powiñi oco o lekise komanu okuti wa litumbika ale. Elitumbiko liove ohuminyo yimue yi kola kuenda Yehova o lavoka okuti o yi tẽlisa.—Uku. 5:4. w24.03 2 ¶2; 3 ¶5

Olohuela viosi vi kuete ovitangi. Eli olio esunga lieci Embimbiliya li popela hati, vana vakuele “va laika oku tala ohali ketimba liavo muẽle.” (1 Va Kor. 7:28) Momo lie? Momo olohuela vi tokekisa omanu vavali ka va lipuile. Handi vali, omunu lomunu pokati kavo o kuete ovituwa via litepa kuenda o sole ovina via litepa. Vana va kuele pamue va tunda kapata a litepa. Citava okuti, vokuenda kuotembo ovo va lekisa ovituwa vimue okuti, ka via lekisiwile osimbu ka va kuelele. Kuenje ovina viaco vi pondola oku koka ovitangi. Ovo va fetika oku lipisa pokati omo liovitangi va kasi oku liyaka lavio volohuela ndaño okuti, kavalikavo va siata oku lueya kuenda va sukila oku likolisilako oku tetulula ovitangi viaco. Citava okuti, ovo va pondola oku sima oku litepa ale oku linyãla. Anga hẽ oku litepa loku linyãla ku potolola ovitangi viavo? Sio. Tu lilongisi ulandu wukãi umue wa tukuiwa Vembimbiliya okuti, wa kolelele Yehova ndaño volohuela viaye mua kala ovitangi vialua. Yehova o yongola okuti, vana va kuele va sumbila esokiyo liolohuela ndaño okuti ekalo liolohuela viaco ka lia lelukile. w24.03 16 ¶8; 17 ¶11

Noke lielitumbiko liove kuenda epapatiso, osimbu o lilongisa loku kula konepa yespiritu, elavoko liove liamamako oku kula. (Va Hev. 5:13–6:1) Citava okuti wa vetiyiwa calua lolondaka vi sangiwa ku Va Roma 5:2-4. Pamue wa liyaka lovitangi vialua, pole, wa pandikisa kokuavio kuenje wa limbuka okuti Yehova wa ku sanjukila. Omo lioku kũlĩha okuti eye oku sole kuenda wa ku sanjukila, kaliye o kuete asunga alua oku lavoka oku tambula ovina Yehova a likuminya. Elavoko liove lia pamisiwa vali calua okuti, kefetikilo ci sule. O li tenda okuti liocili muẽle kokuove. Elavoko liaco li ku vetiya vali calua. Konepa yikuavo, li ku kuatisa kekalo liomuenyo wove wosi kuenda oku pongolola onjila ndomo o tata epata liove, ndomo o nõla onjila yimue kuenda ndomo o talavaya ciwa lotembo yove. Upostolo Paulu wa vokiyako etosi limue li kuete esilivilo lialua liatiamẽla kelavoko, o pondola oku kuata noke lioku taviwa la Suku.—Va Rom. 15:13. w23.12 12-13 ¶16-19

Eci tu liyaka loseteko yimue yinene, ka tu liyevi ciwa, ale oku linga ovina ndomo tua siata oku linga. Ndeci onaviyu yimue vehunguhungu liofela yi tuñunyiwa lakimba okalunga oko loko, letuvo tu pondola oku li yeva ndu okuti tu kasi oku tuñunyiwa oko loko kovisimĩlo. Yehova o tu kuatisa ndati eci tu fetika oku yapuisiwa lovisimĩlo viaco? Ndomo Yehova a ka tu kuatisa. wa li kuminya oku tu kolisa. Eci o naviyu yimue yi sanga ehunguhungu liofela vo kalunga, oyo yi fetika oku tuñunyiwa lohele yalua oko loko. Oco o naviyu yi kolepo, yi sukila oku kapiwa ovikete vimue kolonele viosi oco ka yi ka tingoke. Ovikete viaco vi kuatisa o naviyu okuti ka yi tingoka calua. Kuenje omanu va endelamo va liyeva okuti va kolapo kuenda va tula utima. Pole, ovikete viaco vi talavaya ciwa eci onaviyu yi kasi loku enda. Cimuamue haico okuti, Yehova o ka tu kuatisa osimbu tu amamako oku u vumba lekolelo kotembo yovitangi. w24.01 22 ¶7-8

Eci ove o yeva usumba lipula ndoco: ‘Nye Yehova a ndingila ale?’ Sokolola kovina a lulika. Ndeci, eci tu “tala” ndomo Yehova a tata olonjila kuenda olonelẽho okuti ka via lulikiwile lesetahãlo liaye, havio ka vi pondola oku u fendela, ci ka pamisa ekolelo lietu Kokuaye liokuti o ka tu tatavo. (Mat. 6:25-32) Sokololavo kueci Yehova a siata oku lingila afendeli vaye. Ove o pondola oku lilongisa ulandu womunu umue wa tukuiwa Vembimbiliya okuti wa lekisa ekolelo limue lia pama, ale oku lilongisa ulandu wufendeli umue wa Yehova wo koloneke vilo. Handi vali, sokolola ndomo Yehova a ku tata ale. Wa ku kokela ndati vocili? (Yoa. 6:44) Ndamupi a siata oku tambulula olohutililo viove? (1 Yoa. 5:14) Eteke leteke ove wa siata hẽ oku kuatisiwa locilumba cocisembi Comõlaye o soliwe?—Va Efe. 1:7; Va Hev. 4:14-16. w24.01 4 ¶6; 7 ¶17