Otembo Yosi o Sukila hẽ Onumbi Yimue Yembimbiliya?
ECI wa kala omõla, citava okuti olonjali viove via enda oku tumbika ovihandeleko vialua oco o vi pokole. Osimbu wa kala oku kula, wa fetika oku limbuka okuti, ovio via ku yonguilile ekalo liwa. Cilo, wa linga ukulu, citava okuti handi o kasi oku kapako ovina ovio via ku longisa ndaño ku kasi vali lavio.
Isietu wo kilu Yehova, wa siata oku tu ĩha olonumbi vialua vi teta onimbu pocakati Condaka yaye Embimbiliya. Ndeci, eye o pisa efendelo lioviteka, evĩho liukahonga, ukahokolo kuenda oku nyana. (Etundilo 20:1-17; Ovilinga 15:28, 29) Osimbu tu linga “akulu vendamba kovina viosi,” tu limbuka okuti, Yehova wa sokolola kekalo liwa a tu yonguila kuenda olonumbi viaye ka via tĩlile oku vi pokola.—Va Efeso 4:15; Isaya 48:17, 18; 54:13.
Kuli ovina vialua okuti, ka kuli onumbi yimue ya teta onimbu. Omo liaco, vamue va sima okuti, nda ka pali onumbi yimue Yembimbiliya yi teta onimbu, ovo va linga eci va seya. Va siata oku popia okuti, nda ca sukiliwile, Suku nda wa lekisa ocipango caye lonjila yimue yi teta onimbu.
Vana va sima ndoco, olonjanja vialua va nõla olonjila ka via sungulukile okuti noke va livela calua. Ka va limbuka vali okuti Vembimbiliya mu sangiwa olonumbi kuenda ovina vi lekisa ndomo Suku a sima. Ka va limbuka vali okuti Vembimbiliya muli ovihandeleko kuenda olonumbi via Suku viatiamẽla konjila ndomo eye a tenda ovina. Nda tu lilongisa Embimbiliya loku kuata elomboloko ndomo Yehova a tenda ovina, tu kuata owanji wutima wa pindisiwa lolonumbi Viembimbiliya kuenda tu kuatisiwa oku nõla olonjila vi situlula ndomo eye a tenda ovina. Poku ci linga, tu sanjuisa utima waye kuenda tu kuata asumũlũho a tunda kolonjila violondunge tua nõla.—Va Efeso 5:1.
Ovolandu Awa Omanu va Tukuiwa Vembimbiliya
Nda tu konomuisa ovolandu afendeli vosimbu va Suku va tukuiwa Vembimbiliya, tu sanga ovina vi lekisa okuti, ovo va kapeleko onjila ndomo Yehova a vi tenda, ndaño ka kua kaile onumbi layimue yi teta onimbu. Kũlĩhĩsa ulandu wa Yosefe. Vepuluvi a liyaka lolonjanjo viukãi wa Potifara, ka kua kaile ocihandeleko lacimue ca Suku ca sonehiwa ci pisa ukahokolo. Ndaño ka kua kaile ocihandeleko cimue ci teta onimbu, Yosefe wa kuatele elomboloko liokuti, ukahokolo ka u pisa lika owanji wutima waye, pole, ‘ekanduvo ku Suku.’ (Efetikilo 39:9) Ocili okuti, Yosefe wa limbukilevo okuti, ukahokolo u pisiwa lonjila ndomo Suku a tenda ovina kuenda ocipango caye, ndeci ca lekisiwa Vedene.—Efetikilo 2:24.
Kũlĩhĩsa ulandu ukuavo. Kelivulu Liovilinga 16:3, tu tangako okuti, Paulu osimbu kambatele Timoteo kovongende aye wumisionaliu, tete wo sevisa evamba. Kocinimbu 4 tu tangako okuti, Paulu la Timoteo, noke va linga ovongende valupale, va “pitiya olonumbi via sokiyiwa lovapostolo kuenda lakulu va kala vo Yerusalãi.” Pokati kolonumbi viaco, pa kala onjila ya nõliwapo yokuti, Akristão ka va sukilile oku kisikiwa oku seviwa evamba! (Ovilinga 15:5, 6, 28, 29) Momo lie Paulu a simĩla okuti Timoteo wa sukilile oku seviwa evamba? Wa ci lingila omo “lia va Yudea va kala kovitumãlo viaco, omo va kũlĩhĩle okuti isia ya [Timoteo] wa kala u Helasi.” Paulu ka yonguile oku sumuisa omunu laumue. Eye wa yonguile okuti, Akristão va “linga vakuangangu yiwa kowanji wosi wutima womanu kovaso a Suku.”—2 Va Korindo 4:2; 1 Va Korindo 9:19-23.
Onjila yaco yoku sokolola ya Paulu la Timoteo ya siatele. Tanga ovisonehua ndeci, Va Roma 14:15, 20, 21; kuenda 1 Va Korindo 8:9-13; 10:23-33, kuenje limbuka ndomo Paulu a kapeleko ekalo liwa konepa yespiritu lia vakuavo, ca piãla enene lia vana va ponduile oku tenda cimue ndocilondokua omo liocina cimue okuti, ka ca kaile ekandu. Catiamẽla ku Timoteo, Paulu wa soneha ndoco: “Si kuete omunu ukuavo ndi tuma okuti, o kasi lonjongole ndeyi yaye yoku vu tati ciwa. Momo vakuavo vosi va kasi oku sanda lika olonjongole viavo muẽle okuti, via Yesu Kristu havioko. Pole, ene wa kũlĩhi uvangi wokuti, eye wa lieca eye muẽle ndomõla o kasi la isia. Eye wa talavaya lame koku kunda olondaka viwa.” (Va Filipoi 2:20-22) Ongangu yimue yiwa alume ava vavali va tu sila koloneke vilo! Ovo ka va pitisile kovaso olonjongole viavo muẽle, pole, eci ka kua kaile onumbi yimue yi teta onimbu, ovo va setukula ocisola ca Yehova kuenda Comõlaye poku kapako ndomo olonjila viavo va nõla via ponduile oku vetiya omanu vakuavo konepa yespiritu.
Kũlĩhĩsa ulandu wa Yesu Kristu ongangu yetu ya velapo. Kohundo eye a lingila Komunda, eye wa lombolola ciwa okuti, una o kuete elomboloko liovihandeleko via Suku, o ka pokola kokuavio okuti, ka kakatela lika kuevi via handelekiwa, ale vi pisiwa. (Mateo 5:21, 22, 27, 28) Ci kaile Yesu, Paulu, Timoteo, ale Yosefe, ka va kuamẽle ocisimĩlo cokuti, nda ka kuli ocihandeleko cimue ca sonehiwa ci teta onimbu, omunu o linga eci a seya. Oco ovisimĩlo viavo vi likuate levi via Suku, alume vaco vambatele omuenyo ndomo ci likuata leci Yesu a tukula okuti, ovihandeleko vivali via velapo viosi—oku sola Suku kuenda una tu lisungue laye.—Mateo 22:36-40.
Nye ci Popiwa Kakristão vo Koloneke Vilo?
Ocili okuti, ka citava oku tenda Embimbiliya ndocicapa cimue co kombonge—loku talamẽla okuti ekisika lekisika li sukila oku teta onimbu. Tu sanjuisa calua Yehova eci tu nõla oku linga cina ci likuata lonjila ndomo a tenda ovina, ndaño ceci ka kuli ocihandeleko cimue ci teta onimbu ci lekisa ovituwa tu sukila oku kuata. Volondaka vikuavo, ka tu sukila lika oku talamẽla okuti, otembo yosi Suku o tu sapuila eci eye a yongola okuti oco tu linga, pole, tu sukila oku “limbuka cipi ocipango ca Yehova.” (Va Efeso 5:17; Va Roma 12:2) Momo lie eci ci sanjuisila Yehova? Momo ci lekisa okuti, tua sakalala vali loku u sanjuisa okuti, olonjongole vietu muẽle ci sule. Tu lekisavo okuti, tua kapako calua ocisola caye kuenda tu yongola oku u setukula poku linga okuti, ocisola caco oco ci tu vetiya. (Olosapo 23:15; 27:11) Handi vali, ovilinga via kunamẽla kovina vi lekisiwa Lovisonehua, vi kuatisa oku kuata uhayele konepa yespiritu kuenda olonjanja vialua vi kuatisavo konepa yetimba.
Tu tali ndomo omunu lomunu a pondola oku kapako onumbi eyi.
Oku Nõla Ovitalukilo
Kũlĩha ulandu wumalẽhe umue o yongola oku landa elonga limue liovisikilo. Eye wa sola ovisikilo vimue a yeva, pole, o kuata esakalalo omo okuti, ololetala via sonehiwa konyima yoñoño yaco vi lekisa okuti, ovisikilo viaco vi vetiya oku lipekela kuenda viumbondo. Eye o limbukavo okuti, onepa yalua yovina via ngalavaliwa lonjimbi yaco, vi vetiya oku lekisa esino kuenda ungangala. Umalẽhe waco omo lioku sola Yehova o tiamisila ovisimĩlo viaye konjila ndomo Yehova a tenda ocitangi caco. Eye o limbuka ndati ocipango ca Suku catiamẽla kondaka eyi?
Upostolo Paulu vukanda a sonehela va Galatia wa tukula ulala wovilinga vietimba kuenda epako liespiritu lia Suku. Citava okuti, ove wa kũlĩha eci ca kongela vepako liaco ndeci: Ocisola, esanju, ombembua, epandi, ohenda, uwa, ekolelo, umbombe kuenda oku likandangiya. Pole, vipi ovilinga vietimba? Paulu wa soneha ndoco: “Ovilinga vietimba vina vi molẽha vievi: evĩho liukahonga, eliño, umbondo, efendelo lioviteka, umbanda, esuvu, ema, ocipululu, onyeño yalua, oku lihoya, olonepele, oku kuama alongiso omanu, onya, uholua, ayele, lovina via lisoka lavio. Ndi kasi oku vu lunguli kovina evi ndeci ndo lunguili ale okuti, vana va lingainga ovina viaco, ka va ka piñala Usoma wa Suku.”—Va Galatia 5:19-23.
Sokolola ño kolondaka via sulako vulala owu viokuti—“lovina via lisoka lavio.” Paulu ka lingile ulala wovina viosi vi pondola oku tendiwa ndovilinga vietimba. Pole, eci ka ceci epuluvi lioku lisandela esunga lioku popia okuti: ‘Embimbiliya li ecelela okuti ame ndi linga ovina viosi ka vi kasi vulala Paulu a tukula viatiamẽla kovilinga vietimba.’ Pole, vakuakutanga va sukila oku kuatisiwa lowanji wavo wutima, oco va kũlĩhĩse eci ka ci kasi vulala okuti, ‘ovina via lisoka lavio.’ Vana va litumbika kovilinga ka via tukuiwile okuti ‘ovina via lisoka lavio,’ ka va ka piñala asumũlũho Wusoma wa Suku.
Omo liaco, tu sukila oku limbuka, ale oku kũlĩhĩsa eci Yehova a suvuka. Anga hẽ ca tĩla? Sokolola ndu okuti ocifulumelu cove ci ku handeleka oku lia apako alua kuenda ombelela yamẽla okuti, o yuvula oku lia akende a sõsa lovina vikuavo vi sõsa. Nda ca tĩla hẽ oku nõla nda ekende li panga onepa kulala upi? Kũlĩhĩsa vali epako liespiritu lia Suku kuenda ovilinga vietimba. Elonga liovisikilo lia tukuiwa vonano li panga onepa kulala upi? Ocili okuti, ka li kuete cimue ca lisetahãla locisola, luwa, loku likandangiya, ale kovituwa vikuavo vi panga onepa kepako liespiritu lia Suku. Ka ku sukiliwa onumbi yimue yi teta onimbu oco ku kuatiwe elomboloko liokuti, ovisikilo viaco ka vi li kuata lovisimĩlo via Suku. Olonumbi viaco, vi kapiwakovo kovina vioku tanga, kolofilme, kovipama viotelevisãu, kolomapalo vi lingiwa vokomputador, volonumbi vio internet kuenda kovina vikuavo.
Emolẽho li Taviwa Liomunu
Embimbiliya li ecavo olonumbi viatiamẽla konjila yoku wala kuenda yoku liposuisa. Olonumbi viaco, vi kuatisa Ukristão vosi oku kuama loku amamako oku kuata emolẽho liwa hailio lia sunguluka. Handi vali, wosi o sole Yehova, o ci tenda ndepuluvi lioku linga eci eye a sole kuenda ndepuluvi lioku sanjuisa Isiaye wo kilu. Ndomo tua ci konomuisa ale, ndaño Yehova ka tu ĩhile olonumbi vi teta onimbu viatiamẽla kosapi yimue, ka ci lomboloka okuti eye ka kapeleko ovina afendeli vaye va linga. Onjila yoku wala yi pongoloka kocitumãlo locitumãlo vokuenda kuotembo. Omo liaco, Suku eca olonumbi vimue vi sukila oku songuila afendeli vaye vapuluvi osi kuenda kovitumãlo viosi.
Ndeci ukanda 1 Timoteo 2:9, 10 hati: “Cimuamue haico okuti, akãi va sukila oku liposuisa, luwalo wa sunguluka, lesunguluko kuenda lolondunge, halokuvindako esinga lonjila yimue ka ya sungulukile, pamue lulu, ale lolomota viondongo, pamue luwalo wa tĩla calua, pole, ndeci ca sesamẽla kakãi va popia okuti va fendela Suku, pocakati covilinga viwa.” Kuenje ci kaile alume ale akãi Akristão, va sukila oku sokolola kemolẽho omanu vo posongo yavo va lavoka ku vana “va popia okuti va fendela Suku.” Ca sunguluka nda Ukristão o sokolola konjila ndomo emolẽho liaye li pondola oku vetiya ovisimĩlo viomanu vakuavo catiamẽla kesapulo Liembimbiliya a kunda. (2 Va Korindo 6:3) Ukristão ukuangangu yiwa, ka li sakalaisa calua lovina eye a sole calua, ale ovina eye a kuete omoko yavio, pole, o sakalala loku yuvula oku kokela vakuavo oku yapuisiwa, ale ocilondokua.—Mateo 18:6; Va Filipoi 1:10.
Ukristão nda o limbuka okuti ocina cimue ci panga onepa kemolẽho liaye ci kokela osõi vakuavo, o sukila oku setukula upostolo Paulu, poku li sakalaisa lekalo liwa lia vakuavo konepa yespiritu okuti, ka pitisa kovaso olonjongole viaye muẽle. Paulu hati: “Lingi olosetukuli viange ndeci ame ndi setukuli ya Kristu.” (1 Va Korindo 11:1) Paulu wa soneha eci catiamẽla ku Yesu ndoco: “Ndaño muẽle Kristu ka sandele oku lisanjuisa eye muẽle.” Onumbi Paulu a eca Kakristão vosi ya leluka yeyi yokuti: “Etu tua pama, tu sukila oku kuatisa vana ka va pamele, oco va pandikise koku hongua kuavo kuenda ka tu li sanjuisa etu muẽle. Omunu lomunu pokati ketu, a linge eci ciwa ku una a lisungue laye oco o kolise.”—Va Roma 15:1-3.
Tu Lepiki Owanji Wutima Wetu
Tu pondola oku lepika ndati owanji wutima oco tu kũlĩhe ndomo tu sanjuisa Yehova ndaño ceci ka ecele onumbi yimue yi teta onimbu catiamẽla kondaka yimue? Poku tanga oloneke viosi Ondaka yaye, loku sokolola kueci tua tanga, oku kula kuowanji wutima wetu, ku ka limbukiwa. Oku kula kuaco ka ku lingiwa ocipikipiki. Ndeci ci pita loku kula kuomõla umue konepa yetimba, oku kula konepa yespiritu, ku lingiwa kamue kamue kuenda ka ku limbukiwa lonjanga. Omo liaco, tu sukila oku pandikisa kuenda oku yuvula oku sumua eci ka tu limbuka lonjanga oku kula. Handi vali, otembo yalua yi pitapo, haicoko ci koka oku kula kuowanji wutima wetu ocipikipiki. Tu sukila oku konomuisa olonjanja viosi Ondaka ya Suku kuenda oku likolisilako oku yi kapako komuenyo wetu.—Va Heveru 5:14.
Tu pondola oku popia okuti, osimbu ovihandeleko via Suku vi kapa voseteko epokolo lietu, olonumbi viaye, vi seteka oku longa kuokukula kuetu konepa yespiritu kuenda yonjongole yetu yoku u sanjuisa. Poku amamako oku kula konepa yespiritu, tu ka limbuka okuti, ci kuete esilivilo lialua oku setukula Yehova kuenda Omõlaye Yesu. Noke tu ka kuata onjongole yoku seveta olonjila tu nõla konjila ndomo Suku a tenda ovina kuenda ndomo ca situluiwa Vovisonehua. Poku sanjuisa Isietu wo kilu kovina viosi tu linga, tu ka limbukavo okuti esanju lietu li livokiya.
Onjila ndomo tu wala, ya litepa kocitumãlo locitumãlo, pole, oku nõla kuetu ku sukila oku songuiwa lolonumbi Viembimbiliya