Onjongole Yoku Vumba Yehova Kuosi va Numa

TUNDE kunyamo wo 1949 eci ulandu womuenyo wange wa fetika, toke cilo pa pita ale 60 kanyamo. Pole, ulandu wange wa fetika osimbu. Isiange Hendrik, wa enda oku panga olosapato, kuenda wa talavaya vocumbo colonelẽho vimbo lio Donderen lia kala konano yo Drenthe, kofeka yo Holanda. Nda citiwa kunyamo wo 1927, kuenda ame ndi mõla wa kuãla pokati komãla epanduvali. Onjo yetu ya kala ocipepi kohulo yetapalo limue lia lĩha vosanjala. Valua pokati komanu vimbo liaco va kala vakuakulima, kuenda nda solele calua upange waco. Kunyamo wo 1947, eci nda tẽlisa 19 kanyamo, nda fetika oku lilongisa Embimbiliya la manji umue tua lisunguile laye o tukuiwa hati, Theunis Been. Ndi ivaluka okuti eci nda li sanga onjanja yatete la Theunis ndo suvukile, pole, noke Liuyaki Wavali wa pita voluali, wa linga Ombangi ya Yehova. Kuenje, nda limbuka okuti, ca leluka oku linga ukamba laye okuti kosimbu ci sule. Nda komõha calua omo liapongoloko a linga, kuenje eci a sapela lame catiamẽla kohuminyo ya Suku yoku kala voluali luokaliye palo posi, ndo yevelela lutate. Omo liaco, nda tava lonjanga oku lilongisa Embimbiliya kuenda tua linga akamba vocili.a

Nda fetika oku kunda olondaka viwa kunyamo wo 1948, kuenje, nda papatisiwa kohongele yofeka ya lingiwila volupale luo Utrecht keteke 20 kosãi Yevambi. Keteke liatete kosãi ya Susu yunyamo wo 1949, nda fetika upange wakundi votembo yosi, kuenje nda tumiwa kocikanjo cimue ko Borculo, kofeka yo Holanda, kuna kua kala ekongelo limue litito. Oco ndi pitĩle vimbo liaco, nda linga ungende u soka 130 kolokilometulu losikaleta yange. Nda simĩle okuti ungende waco wambata lika olowola epandu, pole, omo liombela yalua ya loka lofela, nda pitĩla lika kowola yekũi lavali kuteke. Kuenje, nda endele pocitumãlo coku londela vomboyo loku linga ungende ukuavo wocinãla ci soka 90 kolokilometulu! Nda pitĩla koñolosi konjo yepata limue okuti Olombangi Via Yehova, kuna nda kala, osimbu ndi kundila vimbo liaco.

Vokuenda kuotembo yaco noke liuyaki, omanu va kala olohukũi. Nda kuata lika ocikutu cimosi cinene, kuenda ovikasãu vivali vimbumbulu! Ndomo nda ci lombolola kefetikilo liocipama cilo, nda liyaka lovitangi vialua vocikanjo co Borculo pole, Yehova wa ndi sumũlũisa momo nda longisa omanu valua Embimbiliya. Noke liolosãi ecea, nda tumiwa volupale luo Amsterdã.

OKU TUNDA VOCIKANJO CIMUE LOKU ILUKILA VOLUPALE

Ndaño nda citiwila vimbo limue okuti omanu vaco vakuakulima, pole ndeya oku ilukila volupale luo Amsterdã ko Holanda. Volupale luaco mua kala omanu valua va lekisa onjongole kolondaka viwa. Vokuenda kuosãi yatete, alivulu nda eca a pitahãla ana nda ecele vokuenda kuolosãi ecea. Kuenje, nda fetika oku longisa Embimbiliya komanu va soka ecelãla. Noke yoku kala oñuatisi yekongelo (okuti cilo va tukuiwa vati olomitavaso viekongelo), nda tambula ocikele coku linga ohundo yange yatete yowiñi. Nda kuata esakalalo lialua pole, ndeya oku tula utima eci nda tumiwa kekongelo likuavo osimbu sia lingile ohundo yaco. Ndaño sia loñolohele calua pole, nda limbuka okuti, nda sukilile oku linga 5.000 kolohundo vokuenda kuanyamo aco!

Kosãi ya Kupemba yunyamo wo 1950, nda tumiwa kolupale luo Haarlem, kuna nda tambula ocikele coku nyula akongelo. Nda pita oloneke vitatu okuti sia pekelele omo lioku sokolola ocikele caco. Kuenje nda sapuila manji Robert Winkler, una wa kala oku talavaya ko Betele okuti, si tẽla oku linga upange waco. Pole, wa ndi sapuila hati: “Ku ka yokoke. O ka lilongisa ndomo o tẽlisa ocikele caco.” Noke, yoku tambula epindiso vokuenda kuosãi, nda fetika oku nyula akongelo. Osimbu nda kala oku nyula akongelo, nda li sanga la manji umue ufeko o tukuiwa hati, Janny Taatgen. Eye wa kala ukundi wotembo yosi, haeye wa solele calua Yehova, kuenda wa kuatele ocituwa coku lieca olumue. Tua kuela kunyamo wo 1955. Pole, osimbu sia malusuile ulandu wange, ukãi wange Janny o lombolola ndomo a linga ukundi wotembo yosi, kuenda ndomo tu amamako lupange waco noke yolohuela vietu.

NOKE YOLOHUELA TU AMAMAKO LUPANGE WETU

Manji Janny wa popia hati: Ina yange wa linga Ombangi ya Yehova kunyamo wo 1945 eci nda kuata 11 kanyamo. Eye wa limbuka esilivilo lioku longisa Embimbiliya komãla vaye vatatu, pole, isiange ka solele Olombangi Via Yehova. Omo liaco, ina yetu wa enda oku tu longisa osimbu eye ka kasi konjo.

Kohongele yofeka nda endele onjanja yatete, ya lingiwila volupale luo Hague, kunyamo wo 1950. Eci pa pita osemana, nda endele onjanja yatete kohongele Vonjango Yusoma vimbo lio Assen ko (Drenthe). Eci nda tiuka, isiange wa ndi temẽla calua, kuenje wa ndi tundisa konjo. Pole, ina yange wa ndi sapuila hati: “Wa kũlĩha oku o pondola oku enda.” Nda limbuka okuti, wa ndi vetiya oku ilukila konjo ya vamanji. Tete nda ilukila konjo yepata limue Olombangi Via Yehova okuti lia kala ocipepi lonjo yetu. Pole, isiange wa ndi kokela ovitangi vialua kuenje, nda ilukila kekongelo likuavo vimbo lio Deventer (ko Overijssel), lia kala ocinãla ci soka 95 kolokilometulu. Omo okuti nda kala omõla, isiange wa kuata ovitangi lombiali yofeka omo lioku ndi tundisa konjo. Omo liaco, wa ndi vetiya oku tiuka konjo. Ndaño isiange ka tavele oku lilongisa Embimbiliya, pole, wa ecelela okuti, ngenda kolohongele olonjanja viosi, kuenda kupange woku kunda.

Noke yoku tiuka konjo, ina yange wa fetika oku vela, kuenje nda kuata ocikele coku linga upange wosi wo vonjo. Ndaño nda kuata upange walua, pole, nda amamako oku pamisa ekolelo liange, kuenje, nda papatisiwa kunyamo wo 1951, eci nda tẽlisa 17 kanyamo. Eci ina yange a kaya kunyamo wo 1952, nda li kongela ku vamanji vatatu kupange wakundi va sokamo vokuenda kuolosãi vivali. Tua kala vonjo yimue yi kasi ndowato, kuenda tua kundila valupale avali ko Drenthe. Nda linga ukundi wotembo yosi kunyamo wo 1953. Noke liunyamo umosi, manji umue o tukuiwa hati Markus, wa nyula ekongelo lietu. Tua kuela kunyamo wo 1955, kuenje tua limbuka okuti, tu pondola oku amamako oku vumba Yehova.—Uku. 4:9-12.

Manji Markus wa popia hati: Noke yolohuela vietu, tua linga akundi votembo yosi, kuenda tua tumiwa vimbo lio Veendam (ko Groningen), muna tua kundila. Tua kala vonjo yimue yitito. Ndaño onjo yaco ya kala yitito, pole ukãi wange Janny wa yi posuisa ciwa. Kuteke, tua enda oku sondolola omesa lolomangu vivali vitito oco tu yale ula.

Noke yolosãi epandu, tua lalekiwa kupange woku nyula akongelo kofeka yo Belgika. Kunyamo wo 1955, vofeka yaco mua kala lika 4.000 kakundi. Cilo muli akundi valua! Omanu vo kolupale luo Flandres lukasi konano yo Belgika, va vangula elimi limuamue ndeli li vanguiwa ko Holanda. Pole, omanu vo ko Belgika, va kuete olondaka vimue via litepa poku vangula, kuenje, kefetikilo tua liyaka locitangi coku sapela lavo.

Manji Janny wa popia hati: Oco omunu amameko kupange woku nyula akongelo, o sukila oku lieca olumue. Osikaleta yetu ya tu kuatisa kupange woku nyula akongelo, kuenda tua enda oku sikĩla kolonjo via vamanji. Omo okuti ka tua kuatele onjo yetu, Sengunda tu linga ungende woku ka nyula ekongelo likuavo. Kuenje, tu pitĩla lika vekongelo liaco Vovali komẽle. Pole, olonjanja viosi tua tendele upange wetu ndesumũlũho li tunda ku Yehova.

Manji Markus wa popia hati: Eci tua fetika oku nyula akongelo, ka tua kũlĩhĩle vamanji, pole, va kala omanu vawa kuenda va kuatele ocituwa coku yekisa akombe. (Va Hev. 13:2) Vokuenda kuanyamo alua, tua nyula akongelo osi kelimi lio Holandês, vo Belgika. Kuenje, tua kuata asumũlũho alua. Vokuenda kuotembo yaco, tua kũlĩha vamanji vosi va vangula elimi lio Holandês, kuenje tua linga ukamba lavo. Tua mola ndomo amalẽhe valua va kula ketimba kuenda ndomo va pamisa ekolelo liavo toke eci va litumbika ku Yehova, loku pitisa kovaso upange woku kunda Usoma. Tua kuata esanju lialua poku mola ndomo valua pokati kamalẽhe vaco va vumba Yehova poku litumbika kupange wotembo yosi. (3 Yoa. 4) ‘Oku likolisa pokati’ la vamanji, kua tu kuatisa oku amamako lupange wetu woku nyula akongelo.—Va Rom. 1:12.

OVINTANGI KUENDA ASUMŨLŨHO

Manji Markus wa popia hati: Tunde eci tua kuela, tua kuata onjongole yoku pindisiwa Kosikola yo Gileada. Omo liaco, tua enda oku lilongisa elimi Liongelesi owola yimosi veteke. Omo okuti ka ca lelukile oku lilongisa Ongelesi valivulu, tua linga esokiyo lioku pita oloneke viepuyuko ko Inglaterra, oco tu sapele lika Ongelesi kupange woku kunda. Kunyamo wo 1963, tua tambula ovikanda vivali via tunda kombala Yolombangi Via Yehova ko Brooklyn. Ukanda umue wange, ukuavo wukãi wange Janny. Vukanda wange, va ndi laleka oku pindisiwa ko Gileada vokuenda kuolosãi ekũi. Pole, epindiso liaco li eciwa lika ku vamanji alume oco va kũlĩhe ciwa olonumbi viocisoko ca Yehova. Pokati keci ci soka 100 kolondonge via lalekiwa, 82 va kala vamanji alume.

Manji Janny wa popia hati: Vukanda nda tambula, va pinga oco ndilikutilile ku Yehova okuti ndi tava oku siala ko Belgika osimbu ulume wange Markus a enda kosikola yo Gileada. Ndaño nda tava kocisimĩlo caco, pole, nda sumuile calua. Kuenje, nda fetika oku sima okuti, Yehova ka sumũlũisile elikolisilo liange lioku iñila kupange wotembo yosi. Pole, ndeya oku limbuka okuti, Osikola yo Gileada yi kuete ocimãho coku kuatisa vamanji alume oco va loñolohe kupange woku kunda olondaka viwa voluali luosi. Omo liaco, nda tava oku siala, kuenje, nda tambula ocikele coku kala ukundi olikasi kumue la manji Anna, kuenda Maria Colpaert, volupale luo Ghent ko Belgika. Ovo va loñolohele calua kupange wakundi valikasi.

Manji Markus wa popia hati: Osimbu kua kambele olosãi vitãlo oco osikola yi fetike, nda lalekiwa oku enda ko Brooklyn oco ndi vangule ciwa elimi Liongelesi. Nda talavaya Voseketa yoku tumisa alivulu kolofeka vikuavo, kuenda voseketa Yupange. Oku talavaya voseketa yalivulu loku a longeka oco a ende ko Asia, ko Europa, kuenda Kombuelo yo Amerika, ca ndi kuatisa oku limbuka okuti, tu likuete ukamba la vamanji voluali luosi. Ndi ivaluka Manji A. H. Macmillan eci a kala kupange woku nyula akongelo kotembo ya Manji Russell. Ndaño okuti wa kukile calua kuenda wa kala ocisitatũi, pole, wa kuatele ocituwa coku endaenda kolohongele viosi. Ekalo liaye lia ndi komõhisa calua, kuenje nda limbuka okuti, ukamba la vamanji u kuete esilivilo lia velapo.—Va Hev. 10:24, 25.

Manji Janny wa popia hati: Ame kumue lulume wange Markus, tua enda oku li sonehela ovikanda olosemana viosi. Tua li kuatela ongeva yalua! Pole, ulume wange wa sanjukila epindiso a tambula ko Gileada, kuenje wa ndi kuatisa calua kupange woku kunda. Eci a tiuka ko Estados Unidos, wa ndi sanga okuti, ndi longisa Embimbiliya kueci ci soka 17 komanu! Ndaño okuti ka ca lelukile oku litepa vokuenda kueci ci soka 15 kolosãi, pole, Yehova wa tu sumũlũisa. Eteke ulume wange a tiuka, ombalãu yacilua calua, kuenje eci a pitĩla, tua lila omo liongeva. Ukamba wetu wa livokiya calua tunde kotembo yaco.

TU ECA OLOPANDU OMO LIASUMŨLŨHO TUA KUATA KUPANGE WOTEMBO YOSI

Manji Markus wa popia hati: Eci nda tiuka kosikola yo Gileada kunyamo wo 1964, tua tambula ­elaleko lioku kala ko Betele. Ndaño tua lalekiwa oku enda ko Betele, pole tua kũlĩhĩle okuti, ka tu ka kalako otembo yalua. Momo tua kalako lika olosãi vitatu, kuenje tua tumiwa kolupale luo Flandres. Eci manji Aalzen la Els Wiegersma va tumiwa kupange wumisionaliu ko Belgika, va tambula ocikele coku nyula ocivanja cofeka yaco. Noke tua tiukila vali ko Betele kuna nda talavaya Voseketa Yupange. Oku upisa kunyamo wo 1968 toke wo 1980, va tu pongolola olonjanja vialua, momo tua talavaya ko Betele, kuenda kupange woku nyula akongelo. Kuenje, oku upisa kunyamo wo 1980 toke wo 2005, tua tiukila vali kupange woku nyula ovivanja.

Ndaño tua pongoluiwa olonjanja vialua pole, tua limbuka okuti, tua eca omuenyo wetu koku vumba Yehova lutima wosi. Tua sanjukila oku tambula ovikele via litepa, momo tua kũlĩha okuti, ocimãho coku tambula ovikele vikuavo, oku kuatisa koku amisako lupange woku kunda Usoma.

Manji Janny wa popia hati: Nda kuata esanju lialua eci nda endele kumosi lulume wange Markus ko Brooklyn kunyamo wo 1977, kuenda ko Patterson kunyamo wo 1997, eci a tambula epindiso lioku tiamẽla kocisoko Cakulu vo Betele.

YEHOVA WA KŨLĨHA OVINA TU SUKILA

Manji Markus wa popia hati: Kunyamo wo 1982, ukãi wange wa kuatiwa luvei umue wa sukilile oku pelaliwa, kuenje wa kaya. Noke lianyamo atatu, ekongelo lio ko Louvain, lia tu ĩha onjo ya kala kilu Lionjango yavo Yusoma. Tu eya oku kuata lika onjo noke yoku pita ci soka 30 kanyamo. Vovali eci tu enda oku ka nyula ekongelo likuavo, nda enda oku loka loku lamana 54 kolonjanja poku tuta ovikuata vietu! Tu eca olopandu, momo kunyamo wo 2002 kua lingiwa eliangiliyo liokuti tu ilukila vonjo yikuavo. Eci nda tẽlisa 78 kanyamo, tua tambula ocikele coku kala akundi valikasi volupale luo Lokeren. Tua sanjuka calua omo lioku linga upange waco kuenda tu pondola oku enda kupange woku kunda oloneke viosi.

Manji Janny wa popia hati: Kavali ketu tua tẽlisa eci ci pitãhala 120 kanyamo kupange wotembo yosi! Tua limbuka ohuminyo ya Yehova yokuti, nda tuo vumba lutima wosi ‘ka tu yanduluka,’ kuenda ‘lacimue tu kambela.’—Va Hev. 13:5; Esin. 2:7.

Manji Markus wa popia hati: Tua litumbika ku Yehova eci tua kala amalẽhe. Lalimue eteke tua sandele oku kuata ovina vialua. Tua lekisa onjongole yoku tava ovikele viosi va tu ĩha omo lioku limbuka okuti, upange waco tu u lingila Yehova.