Yehova Eye Suku Yocili
“Ove wa njovola, a Yehova, a Suku yocili.”—OSAMO 31:5.
1. Ekalo lipi lia kala oko kilu kuenda palo posi kotembo ya pita eci handi ka kua kaile uhembi?
KUA kala otembo yimue okuti, ka kua kalele uhembi. Ovilulikilo viosi viespiritu viokilu via lipuile kuenda via kala oku vumba Ululiki wavo “Suku yocili.” (Osamo 31:5) Ka kua kaile uhembi ndaño elimbi. Yehova wa enda oku sapuila ovina viocili komãla vaye vespiritu. Eye wa ci linga omo wa va solele calua kuenda wa va yonguilile ekalo limue liwa. Ekalo liaco hailio limuamue lia kala palo posi. Yehova wa lulika ulume watete lukãi waye kuenje lekuatiso lionjila yimue eye a sokiya, wa enda oku vangula lavo olondaka vina vi kuete elomboloko lia suapo kuenda viocili. Hesanjukuolio ovo va kuata kotembo yaco!
2. Helie wa nena uhembi kuenda momo lie?
2 Vokuenda kuotembo, omõla umue wespiritu wa Suku wa kuata onjongole yoku kala osuku yimue okuti o linga unyãli wa Yehova. Omõla waco wespiritu, una weya oku kala Satana Eliapu, wa yonguile okuti omãla vakuavo vo fendela. Oco eye a tẽlise onjongole yaye, wa vangula uhembi oco vakuavo vatiamẽle kokuaye. Noke eye weya oku linga “ohembi, haeye isia yuhembi.”—Yoano 8:44.
3. Ndamupi Adama la Heva va tenda uhembi wa Satana kuenda nye veya oku pita laco?
3 Lekuatiso lionyõha Satana wa sapuila ku Heva ukãi watete hati, nda eye wa tomba olonumbi via Suku kuenda wa lia kepako liuti una Suku a va handelekele okuti, ka citava oku liako eye ka fi. Olondaka evi via kala viuhembi. Handi vali, Eliapu lia sapuilavo Heva hati, nda eye wa lia kepako liaco o pondola oku kala nda Suku okuti o kũlĩha eci ciwa leci cĩvi. Olondaka evi via kalavo viuhembi. Ndaño okuti Heva lalimue eteke a kũlĩhĩle uhembi, eye nda wa tẽla oku limbuka okuti olondaka a yeva konyoha via li tepa la vina Suku a sapuilile ulume waye. Pole, Heva wa nõlapo oku tava ku Satana kuenda ka pokuile vali ku Yehova. Omo liuhembi waco, eye wa yunga epako kuenje wa liako. Noke, ulume waye Adama wa liavo kepako liaco. (Efetikilo 3:1-6) Ndeci ca pita la Heva, Adama lalimue eteke a yevelevo ondaka yimue yuhembi, kuenje eye ka kembiwile. (1 Timoteo 2:14) Adama omo liovilinga viaye, wa lekisa okuti, wa likala Ululiki waye. Elinga liaco lia nena ovitangi vialua kepata liosi liomanu. Omo liesino lia Adama, cilo ekandu, olofa, evĩho kuenda uhukũi, via li sanduila kepata liomanu vosi.—Va Roma 5:12.
4. (a) Uhembi upi wa lomboluiwa vocumbo co Edene? (b) Nye tu sukila oku linga oco ka tuka kembiwe la Satana?
4 Uhembi wa li sanduilavo voluali luosi. Etu tu sukila oku limbuka okuti, uhembi una wa pita vocumbo co Edene wa lingiwila oco u nyõle ocili kuenda esunguluko lia Yehova. Satana wa popia hati, Suku ka yonguile oku eca ocina cimue ciwa ku Adama la Heva. Pole, olondaka viaco viuhembi. Adama la Heva esino liavo ka lia va kuatisile. Ovo noke veya oku fa ndomo Yehova a va sapuilile. Ocituwa ca Satana coku suvuka Yehova ceya oku amamako vokuenda kuovita vianyamo toke eci upostolo Yoano eya oku kuatisiwa lespiritu sandu lia Suku oku soneha okuti, Satana o kasi “oku kemba oluali luosi.” (Esituluilo 12:9) Nda tu yongola oku yuvula oku yonjiwa la Satana Eliapu, tu sukila oku kolela kocili ca Yehova kuenda Kondaka yaye. Ndamupi o pondola oku lekisa ekolelo liove ku Yehova oco kuka yapuisiwe lovohembi a vetiyiwa Lunyali waye?
Yehova wa Kũlĩha Ocili
5, 6. (a) Ukũlĩhĩso upi Yehova a kuete? (b) Momo lie ukũlĩhĩso womanu ka u sokisiwila lowu wa Yehova?
5 Embimbiliya li lombolola okuti, Yehova eye ‘wa lulika ovina viosi.’ (Va Efeso 3:9) Eye, “wa lulika ilu, losi, lokalunga, lovina viosi vi kasimo.” (Ovilinga 4:24) Omo okuti Yehova eye Ululiki, wa kũlĩha ocili catiamẽla kovina viosi. Kũlĩhĩsa ocindekaise eci: Sokolola ndeci nda ulume umue o sokiya oku tunga onjo yaye muẽle noke o kapa oloseteko viosi kuenda onjo yaco o yi tunga likaliaye. Eye oka kũlĩha ciwa ndomo onjo yaco yi kasi ci kale vokati kaco ale kosamua okuti omunu una o yi tala ño kosamua ci sule. Omanu va kũlĩha ciwa ovina viosi va yongola oku panga. Cimuamue haico okuti Ululiki wetu wa kũlĩha ciwa ovina viosi eye a lulika.
6 Uprofeto Isaya wa lombolola lesanju liocili eci catiamẽla kukũlĩhĩso walua wa Yehova. Etu tu tanga ndoco: “Helie wa yonga okalunga peka liaye? Helie wa seteka ilu lepaluma? Helie wa yonga oneketela yokilu lieve vociyongelo? Helie wa pesalisa olomunda vombalãsa pamue ovivulu vocipesalo? Helie wa longisa Yehova olondunge viovutima? Helie wa linga ondunguli yaye yoku u lungula? Wa pinga kulie okuti o wimba onumbi? Helie wo longisa? Helie wo longisa oku endela vonjila yesunga? Helie wo longa ukũlĩhĩso? Helie wo lekisa onjila yolondunge?” (Isaya 40:12-14) Ocili okuti, Yehova eye “Suku yukũlĩhiso” Haeye wa “loñoloha kukũlĩhĩso.” (1 Samuele 2:3; Yovi 36:4; 37:16) Ukũlĩhĩso wetu ka u sokisiwa lowu wa Yehova! Ndaño okuti omanu va siata oku kuata ukũlĩhĩso umue u komohĩsa, pole elomboloko lietu liatiamẽla kovina via lulikiwa, ka li sokisiwa ‘lovopange a Suku.’ Ukũlĩhĩso waco u kasi ndondaka yimue tua yeva ‘voku loñola’ okuti ka u sokisiwa ‘lunene waye.’—Yovi 26:14.
7. Nye Daviti a limbuka catiamẽla kukũlĩhĩso wa Yehova kuenda nye tu sukila oku limbuka?
7 Omo okuti Yehova eye wa tu lulika, ca sunguluka oku popia okuti, eye wa tu kũlĩha ciwa. Soma Daviti wa limbuka ciwa ukũlĩhĩso waco. Omo liaco eye wa soneha ndoco: “A Yehova, ove wa ñulĩhisa, wa ñuliha muẽle [ciwa]. Wa ñuliha poku tumãla lo poku votoka. Wa limbuka ovisimilo viange tunde ku pãla. Wa ndengusula kolonjila viange lo poku pekela. Ovituwa viange viosi wa vi limbuka. Ka ku li ondaka kelimi liange te ove, a Yehova, wa yi kũlĩha yosi.” (Osamo 139:1-4) Ocili okuti, Daviti wa kũlĩhĩle okuti Suku wa tu ĩha elisanjo lioku nõla eci tu yongola okuti tu pondola oku pokola kokuaye ale oku tomba ovihandeleko viaye. (Esinumuĩlo 30:19, 20; Yehosua 24:15) Yehova wa tu kũlĩha vali ciwa okuti etu muẽle ci sule. Eye o tu yonguila eci ciwa kuenda o pondola oku pengulula olonjila vietu. (Yeremiya 10:23) Kakuli la umue ulongisi, onoño, ale ondunguli yi pondola oku tu longisa ocili okuti tu loñoloha kuenda tu kuata esanju liocili.
Yehova Ukuacili
8. Ndamupi tua kũlĩha okuti Yehova ukuacili?
8 Oku kũlĩha ocili ka ci lomboloka okuti omunu ukuacili, pole oco omunu a kale ukuacili, o sukila oku vangula ocili olonjanja viosi. Eliapu ka lia nõlelepo oku ‘sumbila ocili.’ (Yoano 8:44) Pole, ca litepa ceci okuti, “Yehova . . . ukuacili.” (Etundilo 34:6) Embimbiliya li lekisa uvangi wesunguluko lia Yehova. Upostolo Paulu wa popia hati, “Suku ka tẽla oku kemba” kuenda “lalimue eteke a kemba.” (Va Heveru 6:18; Tito 1:2) Ocili, oco ocituwa cimue ca velapo ca Suku. Etu tu pondola oku kolela lika kocili ca Yehova momo eye ukuacili kuenda lalimue eteke a sumuisa omanu vaye vo kolela.
9. Ndamupi onduko Yehova yi kuete elitokeko locili?
9 Onduko Yehova, yeca uvangi wocili caye. Onduko yaye yi kola yi lomboloka okuti, “Eye o Tẽlisa Ocipango Caye.” Eci ci lomboloka okuti, Yehova wa siata oku Tẽlisa ovina viosi a likuminya. Ka kuli omunu umue o tẽla oku ci linga. Omo okuti Yehova eye Ukuonene Wosi, ka kuli lacimue ci pondola oku tateka oku tẽlisa ocipango caye. Yehova ukuacili haeye o kuete unene kuenda uloño woku panga ovina viosi a yongola.
10. (a) Ndamupi Yehosua a eca uvangi wocili wa Yehova? (b) Olohuminyo vipi via Yehova ove wa mõla ale okuti via tẽlisiwa?
10 Yehosua wa kala ulume umue pokati ka valua va lombolola eci catiamẽla kuvangi una u lekisa ocili ca Yehova. Eci Yehova a nena afengi ekũi vofeka yo Egito, Yehosua omo a kala kuenda wa lombolola ndomo afengi aco eya oku tẽlisiwa. Omo liaco, Yehosua wa mõla eci Yehova a tẽlisa ohuminyo yaye yatiamẽla koku yovola va Isareli kofeka yo Egito toke eci va iñila Vofeka Yohuminyo kuenda oku lundula olohoka via va Kanana vana va va suvukile. Eci Yehosua a kala ocipepi lolofa viaye, wa sapuila kakulu a va Isareli hati: “Kaliye nda wila vonjila yomanu vosi vokilu lieve. Ene vosi wa kulihi vovitima viene lovolonulo viene, okuti polondaka viosi viwa Yehova Suku yene o popeleli, layimue ya kambapo. Viosi muele vio suisiluipo. Layimue ya kambapo.” (Yehosua 23:14) Ndaño okuti ove kua kalelepo eci Yehosua a eca uvangi wovikomo via Yehova, anga hẽ komuenyo wove wa kũlĩha ocili catiamẽla kolohuminyo via Suku?
Yehova wa Siata Oku Situlula Ocili
11. Nye ci lekisa okuti Yehova o yongola oku sapuila ocili komanu?
11 Sokolola ndeci nda onjali yimue yi kuete ukũlĩhĩso walua, pole ka lomboluila lacimue komãla vaye. Ove hẽ kueci olopandu ku Yehova una ka sokisiwa lonjali yaco? Yehova wa siata oku eca alomboluilo komanu kuenda wa siata oku ci linga omo liesunguluko liaye. Embimbiliya liu tukula hati, ‘Ulongisi Wavelapo.’ (Isaya 30:20) Omo liohenda yaye, eye wa siata oku vangula lomanu vana ka va yongola oku u yevelela. Ulandu umue Wembimbiliya u lekisa okuti, Esekiele wa tambuile ocikele coku kundila omanu vana Yehova a kũlĩhĩle okuti ka va lekisa onjongole. Yehova wa popia hati: “A Mõlõmunu, kuende kepata lia Isareli. Popia lavo olondaka viange.” Noke va lungula hati: “Epata lia Isareli ka li yongola oku ku yeva, momo ka li yongola oku njeva ame, momo epata lia Isareli liosi lia kevela hailio liumbinde.” Upange waco ka wa lelukile, pole Esekiele wa u tẽlisa lekolelo liocili kuenda poku u linga wa ivaluka ohenda ya Yehova. Nda ove wa tambula ocikanjo cimue okuti ka ca lelukile oku kundila omanu vaco, pole wa kolela ku Suku, ci tava okuti eye oku kuatisa ndeci a kuatisa uprofeto Esekiele.—Esekiele 3:4, 7-9.
12, 13. Ndamupi Suku a siata oku vangula lomanu?
12 Yehova o yongola okuti, “omanu vosi va popeliwa ha veya kukũlĩhiso wocili.” (1 Timoteo 2:4) Eye wa vangula lekuatiso liovaprofeto, liovangelo kuenda la Yesu Kristu Omõlaye o soliwe. (Va Heveru 1:1, 2; 2:2) Yesu wa sapuila Pilato hati: “Eci oco nda citiwila, haico ndeyilila voluali, okuti, njimbila Ocili uvangi. Vosi vakuacili va yeva ondaka yange.” Pilato wa kuata epuluvi limue liwa lioku lilongisa ocili catiamẽla keliangiliyo Yehova a linga lioku yovola omanu ndomo ca lomboluiwa Lomõla a Suku. Pole, Pilato vutima waye ka mua kaile ocili kuenda ka yonguile oku lilongisa ocili ku Yesu. Omo liaco, Pilato wa pula lonyeño hati: “Ocili, oco nye?” (Yoano 18:37, 38) Olondaka evi Pilato a popia vi sumuisa calua! Pole, omanu valua va tavele kocili Yesu a va kundila. Yesu wa sapuila kolondonge viaye hati: “Ovaso ene a sumũlũha momo a lete, lovatui ene haico momo a yeva.”—Mateo 13:16.
13 Yehova wa siata oku lava ocili ci sangiwa Vembimbiliya kuenda wa ecelela okuti Embimbiliya liaco li tangiwa lomanu va sangiwa kolonepa viosi violuali. Embimbiliya li tu lomboluila ovina viatiamẽla kocili ndomo vi kasi. Olio li lombolola ovituwa via Suku, onjongole yaye lolonumbi viaye kuenda ocili covina vi sangiwa pokati komanu. Yesu wa likutilila ku Yehova hati: “Ondaka yove oyo ocili.” (Yoano 17:17) Omo liaco, Embimbiliya elivulu limue ka li sokisiwa. Elivulu liaco, olio lika lia sonehiwa lekuatiso lia Suku una wa kũlĩha ovina viosi. (2 Timoteo 3:16) Embimbiliya olio Ombanjaile Suku a eca komanu vaye a kolela. Nda tua tanga Embimbiliya oloneke viosi, tu pondola oku kuata olondunge.
Tu Kakateli Kocili
14. Ovina vipi Yehova a popia okuti oka vi tẽlisa kuenda momo lie tu tavela kokuaye?
14 Etu tu sukila oku kapako ovina viosi Yehova a tu sapuila Vondaka yaye. Eci eye a popia oco oku tuwa kuaye kuenda eye oka tẽlisa ovina viosi a popia. Etu tu kuete esunga lioku kolela ku Suku. Tu pondola oku tava kondaka yaco momo Yehova wa popia hati, oka “fetuluinya ava ka va kũlĩhile Suku, lava ka va tava kondaka yiwa ya Ñala yetu Yesu.” (2 Va Tesalonike 1:8) Etu tu sukilavo oku kolela kondaka ya Yehova eci eye a popia okuti, Eye o sole omanu vana va sandiliya esunga kuenda oka eca omuenyo ko pui komanu vana vo kolela, leci a popia hati oka mãlako ovina viosi vi nena esumuo, oku lila, kuenda olofa. Yehova wa lombolola lutate ocili cohuminyo yaye lekuatiso liolondaka viupostolo Yoano wa popia hati: “Ci soneha cosi, momo olondaka evi via sunguluka, kuenda viocili.”—Esituluilo 21:4, 5; Olosapo 15:9; Yoano 3:36.
15. Ovohembi api Satana a siata oku vetiya?
15 Satana eye muẽle unyali wa Yehova. Eye ka longisa ocili komanu pole o va kemba. Oco a tẽlise ocimaho caye coku yapuisa omanu kefendelo liocili, eye wa siata oku vetiya ovina vialua viuhembi. Satana o tu vetiya oco tu tave okuti Suku ka yongola okuti o linga ekamba lietu kuenda ka kapeleko ohali omanu va kasi oku liyaka layo palo posi. Pole, Embimbiliya li lekisa okuti Yehova o tata ciwa omanu vaye, onyãle calua evĩho kuenda ohali. (Ovilinga 17:24-30) Satana o yongolavo okuti omanu va kuata ocisimĩlo cokuti, oku pitisa kovaso ovina viespiritu, oku pesela otembo. Pole, Embimbiliya li tu likuminya okuti, “Suku hokuanyako okuti ivalako upange wene kuenda ocisola wa lekisi . . . vonduko yaye.” Handi vali, ulandu waco wamisako hati: “Suku eca onima kuava vo sanda.”—Va Heveru 6:10; 11:6.
16. Momo lie Akristão va sukilila oku lunguka kuenda oku kakatela kocili?
16 Upostolo Paulu wa popia eci catiamẽla ku Satana poku soneha ndoco: “Osuku yoluali lulo ya tekavisa ovitima viavo, okuti ocinyi condaka yiwa yulamba wa Kristu, haeye ukuesetahalo lia Suku, ka ci va tuila.” (2 Va Korindo 4:4) Omanu vamue va siata oku kembiwa la Satana Eliapu ndeci a kemba Heva. Handi vali, omanu vakuavo va siata oku kuama ongangu ya Adama okuti ka kembiwile, pole wa nõlapo eye muẽle onjila yoku lueya ocipango. (Yuda 5, 11) Omo liaco, Akristão va sukila oku lavulula lutate kuenda oku kakatela kocili.
Yehova o Yongola Oku u Kuatela ‘Ekolelo Haliokuluvikiyako’
17. Nye tu sukila oku linga oco tu taviwe la Yehova?
17 Omo okuti Yehova ukuacili kolonjila viaye viosi, eye o kevelela okuti omanu vana vofendela va lingavo vakuacili kovina viosi. Ukualosamo wa soneha ndoco: “A Yehova, o tumãla vonembele yove helie? Helie o tunga vomunda yove yi kola? Yu omuenyo waye wa pua eko, haeye o lingainga esunga, [kuenda] vutima waye mu tunda olondaka viocili.” (Osamo 15:1, 2) Va Yudea vana va imbile ocisungo eci, va tukula omunda yi kola ya Yehova momo va sokolola Omunda Siono, kuna Soma Daviti a kapele ocikasa covisila vombalaka a tungilile vomunda yaco. (2 Samuele 6:12, 17) Omunda lombalaka via kala ocindekaise cocitumãlo ca Yehova. Kocitumãlo caco, omanu va Suku nda va tẽla oku amẽla ku Suku lekuatiso liolohutililo viavo.
18. (a) Nye omunu a sukila oku linga oco a kale ekamba lia Suku? (b) Nye tuka lilongisa vocipama ci kuãimo?
18 Omunu wosi okuti o yongola oku kala ekamba lia Yehova, o sukila oku vangula ocili ‘lutima waye wosi’ okuti ka ci vangula lika komẽla. Akamba vocili va Suku va sukila oku kala vakuacili lutima wavo wosi kuenda oku lekisa uvangi wekolelo lina “halioku luvikiyako” okuti li lekisiwila kovilinga viavo viocili ci tunda vutima. (1 Timoteo 1:5; Mateo 12:34, 35) Ekamba lia Suku li yuvula oku kala omunu umue ukuakukemba momo “Yehova o nyehũla . . . ukuelimbi.” (Osamo 5:6) Olombangi via Yehova kolonepa viosi violuali vi kasi oku likolisilako oku kala vakuacili omo lioku kuama kuavo ongangu ya Suku yavo. Ocipama ci kuãimo cika konomuisa ondaka eyi.
Ndamupi o Tambulula?
• Momo lie Yehova a kũlĩhĩla ocili catiamẽla kovina viosi?
• Nye ci lekisa okuti Yehova ukuacili?
• Ndamupi Yehova a siata oku situlula ocili?
• Nye tu sukila oku linga oco tu linge vakuacili?
[Elitalatu kemẽla 23]
Suku yocili wa kũlĩha ovina viosi viatiamẽla kovina a lulika
[Elitalatu kemẽla 25]
Olohuminyo viosi via Yehova vika tẽlisiwa