Ndomo o Pondola Oku Pamisa Olohuela Viove

SOKOLOLA ndeci nda onjo yimue yi kasi oku nyõleha okuti ohala vocimano yi kasi oku kunguka, olusoka lukasi oku nyõleha kuenda ndaño muẽle ocumbo coloneleho ci sangiwa kocitali conjo yaco, ka ci kasi oku tatiwa ciwa. Onjo yaco ya nyõliwa lehunguhungu liofela lovava vokuenda kuanyamo kuenje noke yeya oku siwa ulika. Anga hẽ ci sukila oku yi teyapo? Sio, ka ci sukila. Nda onjo yaco yi kuete ociseveto ca pama kuenda ovimano via kola, handi ci tava oku yi tunga vali ciwa.

Anga hẽ ekalo lionjo ya tukuiwa ndeti liku ivaluisa olohuela viove? Ci tava okuti vokuenda kuanyamo wa pita lahunguhungu alua komuenyo wove wolohuela. Pamue pokati kene pali omunu umue okuti ka kasi loku kapako esilivilo liolohuela viene, ale pamue kavali kene ka u kasi oku likolisilako oku sumbila olohuela viene. Ci tava okuti ove o kasi ndeci ca pita la Sandy. Noke yoku pita eci ci soka 15 kanyamo tunde eci eye a kuela, wa lombolola hati: “Etu ka tua kuatele elitokeko lalimue kovina vikuavo, pole tua kuatele lika elitokeko omo lioku kala omanu va likuele. Ocili okuti, tua sukilile vali elitokeko kovina vikuavo.”

Ndaño okuti olohuela viove via pitĩla ale petosi eli, ku ka kuate ocisimĩlo coku litepa. Ndeci ca pita lonjo yina, ci tavavo oku sakulula olohuela viove kocitangi caco. Cosi ci kasi peka liulume lukãi nda wu yongola muẽle ocili oku sakulula olohuela viene kocitangi caco. Oku kuata onjongole yimosi yoku sakulula olohuela kovitangi, ci pondola oku kuatisa kuenda oku pamisa olohuela eci kuiya ovitangi. Oco hẽ oku kuata ocisimĩlo kuenda onjongole yimosi ci lomboloka nye? Kuenda ndamupi Embimbiliya li pondola oku pamisa olohuela viene?

Voku Kuata Ocisimĩlo Kuenda Onjongole Yimosi Mua Kongela Oku Likuatela Ovikele Pokati Kolohueli

Ndomo ca lomboluiwa velivulu limue oku kuata ocisimĩlo kuenda onjongole yimosi mua kongela oku vetiyiwa oku tẽlisa ocikele wa likuminya oku ci tẽlisa. Olonjanja vimue ondaka yaco ka yi tiamisiwila komanu, pole yi tiamisiwila kocina cimue ndeci ohuminyo yimue yomĩlu. Ndeci omunu una wa li kuminya oku tunga onjo yimue, eye o sukila oku tẽlisa ohuminyo yaye yoku tunga onjo yaco votembo ya sokiyiwa vohuminyo. Ci tava okuti una o tunga onjo yaco pamue ka kũlĩhĩle u wa tuma oku yi tunga. Pole, ndaño okuti eye ka kũlũhĩle u wa tuma oku tunga onjo yaco, eye te o vetiyiwa oku likolisilako oku tẽlisa ohuminyo yaye.

Ndaño okuti olohuela ka vi sokisiwa lohuminyo yomĩlu, pole vohuminyo yolohuela mua kongela ovikele omunu lomunu a likuetele lukuavo. Ene kavali kene wa lingi ohuminyo kovaso a Suku lo komanu okuti wu yongola oku kala pamosi ndaño lovitangi. Yesu wa lombolola hati: ‘Suku kefetikilo wa lulika ulume lukãi. Kuenda wamisako vali hati, oco ulume o sia isiaye la inaye, o likakatela lukãi waye, kuenje kavali kavo va linga etimba limuamue.’ Handi vali, Yesu wa vokiyako hati: “Eci ca tokekisa Suku omunu ka ka ci tepise.” (Mateo 19:​4-6) Eci kuiya ovitangi ene kavali wu kuete oku likolisilako oku tẽlisa ohuminyo wa lingi yoku kala etimba limuamue.a Ukãi umue wa lombolola hati: “Noke yoku siapo ocisimĩlo coku litepa ndonjila yoku potolola ocitangi cetu, haicovo ekalo lietu volohuela lia fetika oku pongoloka.”

Kuenje, kuli vali ovikele vikuavo viatiamẽla komanu va likuele. Anga hẽ nye vali ca kongelamo?

Oku Lingila Ovina Viosi Kumuamue, ci Pamisa Olohuela

Oku kuata ocisimĩlo kuenda onjongole yimosi volohuela, ka ci lomboloka okuti ovo ka va kuata vali ovitangi vioku lipatãla pokati kavo. Eci kuiya ovitangi, omanu vana va likuele va sukila oku kuata onjongole yocili yoku potolola ocitangi caco. Pole, ovo ka va sukila oku ci lingila omo liohuminyo va linga, te va ci lingila omo lielitokeko liocili li sangiwa pokati kavo. Kueci catiamẽla kulume kuenda kukãi, Yesu wa popia hati: “Ka va lingi vali omanu vavali, puãi va linga omunu umosi.”

Oco hẽ oku kala “omunu umosi” lomunu o likuele laye ci lomboloka nye? Upostolo Paulu wa soneha ndoco: “Ca sesamela alume oku sola akãi vavo ndatimba avo muẽle.” (Va Efeso 5:​28, 29) Handi vali, oku kala “etimba limuamue” ci lomboloka oku sakalala lekalo liwa liomunu o likuele laye ndeci ove wa siata oku sakalala love muẽle. Omanu vana va likuele va sukila oku yuvula ocisimĩlo coku lisokolola lika ovo muẽle, ndeci ovisimĩlo vioku popia hati, eci “cange.” Pole, ovo va sukila oku popia okuti, eci “cetu” kuenda ondaka “ame” te yi kala “etu.” O ndotolo yimue yi kuete uloño woku eca olonumbi kolohueli ya lombolola okuti: “Omanu vana va likuele, kavali kavo va sukila oku siapo ocisimĩlo coku li tenda ndomanu ka va kuele vutima, ovo te va linga omanu va likuele lutima wavo wosi.”

Anga hẽ ove kuenda omunu una o likuele laye, wa siati oku sima kuenda oku kala ndomanu va “likuele lutima” wosi? Ci tava oku kala anyamo alua kumosi, pole handi ka u kasi “etimba limuamue” kueci catiamẽla komanu va likuele. Ocili okuti, eci ci pondola oku pita lomanu vamue, pole elivulu limue li situlula eci catiamẽla kolohuela lia lombolola okuti: “Oku kuela ci lomboloka oku ambata omuenyo umosi. Kuenje osimbu omanu vavali vamamako oku lingila ovina viosi kumuamue haico vamamakovo oku likuata omunga.”

Ci sumuisa calua omo okuti olohueli vimue vi kasilili lika kumosi omo liomãla ale omo liekambo liolombongo. Vakuavo va kasi lika kumosi omo lioku longisiwa okuti ka ca sungulukile omanu va likuele oku litepa. Handi vali, vamue vamamako oku kala kumosi omo lioku kuata usumba weci omanu va pondola oku sima nda ovo va litepa. Ndaño okuti ca sunguluka olohueli oku amamako oku kala kumosi, ivaluki okuti ene wu sukila oku kuata ocimãho coku amamako oku lekisa ocisola pokati kene oco olohuela viene ka vika kale nda vina vi kasi lika oku amamako omo liocina cimue ciñi okuti ocisola ci sule.

Oku Siapo Ocituwa Coku Lisokolola Ove Muẽle ci Vetiya Elitokeko Pokati Kolohuela

Embimbiliya lia eca ale uvangi tunde osimbu okuti vokuenda ‘kuoloneke via sulako’ omanu vaka kala ‘vakuakulisola ovo muẽle.’ (2 Timoteo 3:​1, 2) Ndomo ocitumasuku ca ci lombolola ale, ci molẽha okuti koloneke vilo omanu va likapako calua okuti va lifendela ovo muẽle. Kuli olohueli vialua okuti oku lieca lutima wosi komunu ukuavo okuti ka kuli elavoko lalimue kokuaye lioku lingavo cimue catiamẽla komunu waco, ca siata oku tendiwa ndehonguo. Pole, volohuela vina vi kasi ciwa, olohueli vi likolisilako oku lekisa esakalalo lioku li lingila cosi ca sunguluka pokati kavo. Ndamupi ove o pondola oku ci linga?

Osimbu wamamako oku sokolola eci catiamẽla kepulilo eli lipula ove muẽle ndoco: ‘Nye ame nda siata oku tambula kueci catiamẽla kelitokeko liolohuela viange?’ ‘Nye ame muẽle nda siata oku linga oco ndi pamise olohuela viange?’ Embimbiliya lilombolola okuti, Ukristão “ka ka sokolele ovina viaye lika, puãi omunu omunu a sokolele ovina via vakuavo.” (Va Filipoi 2:⁠4) Osimbu wamamako oku konomuisa ciwa lutate onumbi yilo, kũlĩhĩsa ovilinga viove wa lekisa vokuenda kuosemana ya pita. Olonjanja viñami wa likolisilako oku lekisa ocisola omo lioku linga ocina cimue ciwa kukãi wove? Ndaño okuti ove kua kuatele onjongole yoku yevelela ukuene, eci eye a lekisa onjongole yoku vangula love, anga hẽ ove wo tambulula ciwa? Ovina vipi ove wa linga okuti vi lekisa esakalalo lohueli yove okuti ove muẽle ci sule?

Poku likolisilako oku kũlĩhĩsa apulilo alo, ku ka kuate ovisimĩlo viokuti ovilinga viove ka via muĩwile ale ka via kuatele esilivilo. Momo elivulu limue lia lombolola okuti: “Volohuela vialua eci umue pokati kavo a likolisilako oku lekisa ovituwa viwa haico ukuavo aka yevavo evetiyo lioku lekisavo ovituwa viwa. Omo liaco, likolisilako oku linga cosi loku vetiya omunu o likuele laye oco a lekise ovituwa viwa osimbu ove muẽle wamamakovo loku lekisa ovituwa viwa.” Oku likolisilako oku lekisa ovituwa viwa ci pondola oku pamisa olohuela viove momo ovilinga viaco vi lekisa okuti ove wa kapako calua olohuela viove kuenda o kuete onjongole yocili yoku amamako oku kala omunu okuele.

Oku Tenda Olohuela Ndohuminyo Yotembo Yosi, ci Kuatisa Calua

Yehova Suku wa kapako calua oku lekisa ocili kovina viosi. Omo liaco, Embimbiliya li lombolola okuti: “Kukuacili o linga ukuacili.” (2 Samuele 22:26) Oku lekisa ocili ku Suku mua kongelavo oku lekisa ocili kolohuela vina eye a tumbika.​—⁠Efetikilo 2:⁠24.

Nda ove kuenda omunu o likuele laye wa siati oku li lekisa pokati ndomanu vakuacili, ene uka kuata ekalo liwa lelitokeko limue liocili. Eci ove o sokolola otembo yo kovaso ndeci vokuenda kuolosãi, kuanyamo kuenda kakũi anyamo, oka kuata lika ocisimĩlo ci lekisa oku amamako oku kala pamosi. Omo liaco, lomue pokati kene oka kuata ocisimĩlo comunu una ka kuele, kuenje oku sima ndoco ci pondola oku kolisa olohuela viene. Ukãi umue wa lombolola hati: “Ndaño muẽle ceci nda siata oku kuata ovitangi lulume wange okuti ndi sumua calua omo lieci ci kasi oku pita letu si yokoka okuti olohuela vietu vi pitĩla kesulilo. Ndi yokoka lika loku sokolola ndomo tu pondola oku kuata vali elitokeko ndeli tua kuatele tete. Kuenje, si kuata atatahãi la amue okuti noke yocitangi caco tuka kala vali ciwa. Vonjanja yaco ndi kuata lika atatahãi oku kũlĩha ndomo ndi pondola oku ci linga.”

Oku kuata ocisimĩlo kuenda onjongole yoku amamako otembo yosi volohuela ci kuete esilivilo liocili, pole eci hacoko ca siata oku kala volohuela vialua. Poku lihoya kuomanu vana va likuele ci tava okuti lonyeño ukãi ale ulume o vangula olondaka ndevi hati, “si ku yongola vali” ale, ndika sandiliya omunu ukuavo una o lekisa ocisola lame!” Ocili okuti olondaka evi halonjanja viosiko vi lomboloka muẽle ocili. Embimbiliya li lekisa okuti elimi “lie yuka owule u koka okufa.” (Tiago 3:⁠8) Oku saluisamo omunu o likuele laye ci pondola oku lomboloka okuti omunu o kasi loku sima ndoco: ‘Ame si tendi olohuela vietu ndocina cimue ci pondola oku amamako. Kukeya eteke limue okuti si ka yongola vali oku kala omunu o kuele.’ Ocili okuti oku kuata ovisimĩlo ndevi ci pondola oku nyõla olohuela.

Nda ove o kuete ovisimĩlo vioku kala otembo yosi lomunu o likuele laye, oka kuata elavoko lioku kala lohueli yove ndaño muẽle ceci kuiya otembo yovitangi komuenyo wene. Kuenje eci ci pondola oku eca ekuatiso lialua. Omo liaco, cika leluka kokuove kuenda komunu o likuele laye oku yula ahonguo lakulueya a pondola oku kala pokati kene kuenda oku liecela pokati lesunguluko. (Va Kolosai 3:13) Elivulu limue lia lombolola okuti: “Volohuela vina viwa mu sangiwa oku li lueyela, pole ndaño lakulueya aco olohueli viamamako oku likuata omunga.”

Veteke liolohuela viove, ove kua ecele ohuminyo konjo yoku kuelisa, pole wa eca ohuminyo yove komunu una ove wa likuela laye. Eci ci pondola oku kuatisa oku kuata ocisimĩlo cina ca sunguluka kueci catiamẽla kovilinga viove kuenda oku ambata omuenyo una u lekisa okuti okuele. Anga hẽ ove ku tava okuti poku ci linga, kuka amamako lika oku kala lomunu wa likuela laye kovaso a Suku, pole oka ci lingavo omo lioku sola omunu waco wa likuela laye?

[Etosi pombuelo yemẽla]

[Okakasia Lelitalatu kemẽla 5]

Ceci o Pondola Oku Linga Cilo

Ndamupi onjongole yove yoku amamako oku pamisa olohuela viove yi kasi oku livokiya? Ci tava oku limbuka okuti o kasi oku amamako loku pitahãla ovitangi vialua volohuela viove. Oco o pamise onjongole yove yoku amamako lolohuela viove, likolisilako oku kuama olonumbi vilo:

● Li konomuisa ove muẽle. Li pula ove muẽle ndoco: ‘Nda kuela muẽle lutima wange wosi, ale handi nda siata oku kuata ovisimĩlo vikuavo kuenda oku ambata omuenyo wovilinga vina vi lekisa okuti si kuele?’ Kũlĩhĩsa ndomo omunu o likuele laye a liyevite kueci catiamẽla kondaka yaco.

● Tanga ocipama cilo lomunu una ove wa kuela. Kuenje, lonjila yimue ya sunguluka vanguli eci u pondola oku linga poku pamisa ohuminyo yina wa lingi yatiamẽla kolohuela viene.

● Kumosi lomunu ove wa kuela, likolisiliko oku linga ovina viosi vi pondola oku pamisa ohuminyo yene yatiamẽla kolohuela. Ndeci: Tali alitalatu eteke liolohuela viene kuenda alitalatu ana a lekisa ovina vikuavo viwa wa lingi komuenyo wene. Lingi ovina wa soleli calua eci wa kali oku namulãla ale ceci wa endi oku linga vanyamo atete noke yoku kuela. Tangeli kumosi olorevista vina vi lombolola eci ci sangiwa Vembimbiliya ndeci, Utala Wondavululi kuenda o Despertai! vi kuete ovipama vina viatiamẽla kolohuela.

[Okakasia Lelitalatu kemẽla 6]

Voku Kuata Onjongole Yoku Amamako Lolohuela Mua Kongela . . .

● Oku Kuata Ocikele: ‘Linga eci wa likuminya. Ca velapo okuti ku likuminya. Oku likuminya kuenje ku ci lingi, oco cĩvi.’​—⁠Ukundi 5:​4, 5.

● Oku Lingila Ovina Viosi Kumuamue: “Vavali kumuamue va velapo, umosi lika liaye o sule, . . . Momo nda [umue wa] kupuka ukuavo o pindula ukuavo.”​—⁠Ukundi 4:​9, 10.

● Oku Lieca Lutima Wosi: “Esumũlũho li tunda koku eca olio lia lua, eli li tunda koku tambula li sule.”​—⁠Ovilinga 20:⁠35.

● Oku Tenda Olohuela Ndohuminyo Yotembo Yosi: “Ocisola . . . [lepandi] liaco ka li pui.”​—⁠1 Va Korindo 13:​4, 7.

[Elitalatu kemẽla 7]

Nda omunu una o likuele laye o yongola oku vangula, ove hẽ wa siata oku u yevelela?