Lunguka Lovituwa Suku a Nyale

VOCIFUKA co Afrika muli olofeka vimue okuti eci ku fa umue, keteke lioku u kenda, okasiãu ka kala upulule vutanya. Osimbu omanu va ñuala ñuala loku lila, ukulu umue wendamba o talama. Noke locipala caye ceyuka asuẽlela, amela ocipepi locivimbi kuenje o popia laye hati: ‘Momo lie kua ci mopelele okuti o laika okufa? Nye wa ndi yandulukila ño ndoco? Cilo yapa, o kasi oku tiukila. Anga hẽ oka amamako loku ñuatisa?’

Kolonepa vikuavo vio Afrika, kuli ocituwa cokuti, eci oñaña yi citiwa ka ci tava okuti yi muiwa lomanu. Omanu va pondola lika oku yi mola eci pa pita otembo yimue, okuti kua lingiwa ale ocipito coku yi luka onduko.

Komanu vamue oku vangula lomunu wa fa, ale oku seleka oñaña ya citiwa ndopo, ci tendiwa ndocina cimue ka ca sungulukile. Ocili okuti, kolofeka vialua ovituwa viomanu viatiamẽla kuava va fa kuenda oku citiwa kuoloñaña, via litepa calua. Pole, ovituwa viaco via siata oku vetiyiwa lelongiso liokuti, ava va fa va kasi vali lomuenyo konepa yimue.

Elongiso liaco, olio ono yovituwa kuenda ovihilahila viosi via siata pokati komanu. Omanu valua va siata oku popia okuti, omuenyo womunu wa tepiwa volonepa vikuãla. Olonepa viaco vievi: Otembo yoku citiwa, otembo yovofeko ale yovokuenje, otembo yoku kuela kuenda otembo yoku fa. Olotembo viaco, vi kuete esilivilo liocili. Momo ovio vi tuala omunu ku vakukululu yaye. Ovo va siata oku popia okuti, omunu wa fa o pondola oku kuatisa ale oku lamba ava va kasi lomuenyo. Kuenda eye amamako lomuenyo ku vakukululu yaye toke eci aka citiwa vali.

Omo liaco, omanu valua va siata oku linga ovihilahila vimue oco ka vaka kuate ovitangi vioku pita volotembo via tukuiwa ndeti. Ovihilahila viaco via siata oku lingiwa omo lielongiso liokuti, omunu o kuete ocilelembia ka ci fi. Pole, Akristão vocili va yuvula oku linga ovihilahila viaco. Momo lie?

Lipi Ekalo Liava va fa

Embimbiliya li lombolola ciwa ekalo liava va fa. Olio li popia hati: “Ava va kasi lomuenyo va kũlĩha okuti va laika oku fa, puãi ava va fa lacimue va kũlĩha . . . Ocisola cavo lesuvu liavo lonya yavo ya nyolẽha . . . Vonjembo omo wenda ka muli upange, ndaño ovikuata, ndaño ukũlĩhĩso, ndaño olondunge.” (Ukundi 9:​5, 6, 10) Akristão vocili, va sumbila ciwa onumbi eyi Yembimbiliya. Ovo va kũlĩha okuti, omunu ka kuete ocilelembia ka ci fi. (Osamo 146:⁠4) Kosimbu Yehova wa handelekele omanu vaye oco va yuvule ovituwa, lovihilahila viosi vioku sumbila ava va fa.​—⁠Esinumuĩlo 14:1; 18:​9-13; Isaya 8:​19, 20.

Kocita catete, Akritão va enda oku yuvulavo ovituwa lovihilahila viosi viatiamẽla kalongiso esanda. (2 Va  Korindo 6:​15-​17) Koloneke vilo Olombangi via Yehova haico via siata oku linga. Ndaño okuti va tunda kapata osi, lo kolofeka viosi, va yuvula ovituwa viosi viatiamẽla kelongiso liesanda. Velongiso liaco, mua kongela lina lioku popia hati, omunu okuete ocilelembia ka ci fi.

Etu Tuakristão nye ci tu kuatisa oku tepisa ocituwa ca sunguluka tu sukila oku kuama? Tu sukila oku kũlĩhĩsa ciwa ovina via kongela vovituwa viaco. Kuenda oku kũlĩhĩsa nda ka mua kongelele elongiso liokuti, ava va fa va tẽla oku kuatisa ava va kasi lomuenyo. Handi vali, tu sukilavo oku kũlĩhĩsa nda poku linga ovituwa viaco ale ovipito viaco tu kapela omanu ocilondokua. Momo vamue pokati kavo va kũlĩha eci Olombangi via Yehova via siata oku longisa. Omo liaco, tu konomuisi olonepa vivali vi kuete esilivilo, okuti oku citiwa kuenda oku fa.

Ocipito Coku Citiwa Loku Eca Onduko Koñaña

Kuli ovituwa vialua via sunguluka viatiamẽla koku citiwa kuoñaña. Pole, kovitumãlo vimue, oku citiwa kuoñaña kua siata oku tendiwa ndoku tunda ku vakukululu oku enda komanu vakuamuenyo. Akristão va kasi kovitumãlo viaco, va sukila oku lunguka lovisimĩlo viaco. Kolonepa vimue vio Afrika, kuli ocituwa cokuti, oñaña eci yi citiwa ka ci tava oku yi tundisila posamua. Kuenda yi lukiwa lika onduko eci papita otembo yimue. Noke yoku linga ocipito coku eca onduko, oco lika oñaña yi tundila posamua. Kuenje epata lakamba ci tava okuti va yi kuata. Keteke liaco oco lika va sapuila komanu onduko yoñaña.

Elivulu limue poku lekisa elomboloko liocituwa caco, lia popia hati: ‘Oñaña vokuenda kuoloneke epanduvali viatete tunde eci yi citiwa, yi sokisiwa ‘ndukombe’ wa tunda ku vakukululu yaye. Kuenje weya voluali oku kala lavakuavo. . . . Omo liaco, ka citava oku yi tundisila posamua. Kuenda, ka citava okuti vonjo yaco mu iñila omanu oku yi tala.’

Momo lie ci sukilila oku pita otembo yaco osimbu handi ka va lingile ovihilahila vioku eca onduko koñaña? Elivulu liaco, lia lombololavo okuti: ‘Osimbu handi oñaña ka ya tẽlisile oloneke ecelãla, ka yi tendiwa ndomunu ukuasitu. Momo yi kuete handi ukamba la vakukululu yaye vana va siala kocitumãlo kuna a tunda.’ Elivulu liaco liamisako vali hati: ‘Onduko oyo yi lekisa okuti, kaliye oñaña ya linga omunu ukuasitu. Pole, nda olonjali via limbuka okuti oñaña yavo ka yi kala lomuenyo, onduko yaco voyupa. Yeciwa lika eci va limbuka okuti oñaña yavo ka yi fi vali. . . . Ocipito coku eca onduko, ci tukuiwa hati, ocipito coku tundisa oñaña posamua. Kuenda ci kuete esilivilo liocili koñaña yaco kuenda kolonjali viaye. Momo oco ci tokekisa omõla komanu vana a sanga voluali.’

Pocipito coku luka onduko koñaña, ukulu umue wendamba vepata eye o kala mitavaso yaco. Ovina vi lingiwa pocipito caco, viatiamẽla ño kocitumãlo locitumãlo. Pole, vocipito caco olonjanja vimue mua siata oku kongela oku lipambela ovava. Mua kongelavo oku linga olohutililo ku vakukululu vana va fa osimbu. Olohutililo viaco vi lingiwila oku eca olopandu kokuavo omo lioku lava ciwa omuenyo woñaña yavo. Kuenda mua kongelavo ovihilahila vikuavo.

Epuluvi lia velapo liocipito caco, oku tukula onduko yoñaña. Ndaño okuti olonjali vi kuete omoko yoku sokiya onduko yoñaña yavo, pole, epata li kuetevo omoko yoku nõla. Ovo pamue va nõla onduko yimue yi kuete elomboloko velimi liokimbo liaco. Olonduko vimue vi tukuiwa hati: ‘Kuende, noke tiuka, Mama iya onjanja yavali,’ ale Tate o tiuka vali.’ Olonduko vikuavo vi kuete elomboloko lioku vetiya va kukululu oco ka va kambate vali oñaña yaco.

Ocili okuti, ca sunguluka oku sanjukila oku citiwa kuoñaña. Oku eca onduko koñaña kuenda oku eca onduko yina yatiamẽla kovina via pita poku citiwa kuaye, ka cĩviko. Kuendavo ka cĩviko oku eca onduko koñaña kotembo olonjali viayo via sokiya. Pole, Akristão vana va yongola oku sanjuisa Suku, va yuvula oku linga ovituwa vina ka via sungulukile. Vovituwa viaco mua kongela evi vi lekisa ocisimĩlo cokuti, oñaña yi kasi ‘ndukombe’ wa tunda ku vakukululu yaye.

Kovitumãlo vimue, ocipito coku eca onduko koñaña ci tendiwa ndonepa yimue ya velapo komuenyo. Akristão va kasi kovitumãlo viaco, va sukila oku lunguka poku linga ovipito viaco. Kuenda oku kũlĩhĩsa ovisimĩlo vaka eca komanu vana ka va lilongisa Embimbiliya. Pamue Ukristão o nõlapo oku seleka oñaña yaye ya citiwa. Kuenda o yi lekisa lika komanu eci ku lingiwa ocipito coku luka onduko yaye. Oco hẽ, ovisimĩlo vie omanu vaka kuata? Pamue olonduko viaco va luka koñaña, ka vi likuata lolonumbi Viembimbiliya. Ndamupi vaka tukula onduko yaco?

Akristão poku nõla onduko yoñaña yavo loku sokiya otembo yoku yi luka, va sukila oku ‘lingila ovina viosi ulamba wa Suku.’ Kuenda oku yuvula oku kapela vakuavo ocilondokua. (1 Va  Korindo 10:​31-​33) Ovo ka ‘va tombi ovihandeleko via Suku loku kuama oviholo viomanu’ vina vi lekisa oku sumbila ava va fa. Pole, va lekisa esumbilo ku Yehova loku eca esivayo kokuaye.​—⁠Marko 7:​9, 13.

Oku Tunda Koku fa Oku Iya Komuenyo

Omanu valua va siata oku tenda oku fa loku citiwa okuti, epuluvi lioku enda kocitumãlo cikuavo. Ovo va popia hati, eci omunu a fa, o tunda voluali kuenje enda komanu vana va fa. Valua va siata oku popia okuti, omanu vana ka va lingi ovihilahila vi sesamẽla ponambi, vaka lambiwa lomunu wa fa. Momo va kukululu vana va fa, va kuete unene woku yambula ale oku sumũlũisa ava va kasi lomuenyo. Ovisimĩlo evi, ovio via siata oku vetiya omanu oku sokiya ndomo onambi yendisiwa. Kuenda oku linga ovihilahila viosi vi sukiliwa.

Ovipito vina vi lingiwa noke yoku kenda omunu wa fa, via siata oku lingiwa lesanju liocili. Momo, omanu va siata oku popia hati, vi lingiwila oku tundisa vonjo ocilelembia comunu waco. Povipito viaco omanu va siata oku lia, loku nyua, kuenda oku piluka. Cimue ci komõhisa povipito viaco ceci okuti, olonjanja vimue epata liomunu waco wa fa, olohũkũi. Pole, va likolisilako oku angiliya olombongo vi sukiliwa, oco va lande okulia lovina vikuavo viopocipito caco. Kuenje olonjanja vimue ci va nenela olofuka vialua.

Vokuenda kuanyamo alua, Olombangi via Yehova via siata oku situlula ovituwa viosi violonambi vina ka vi litava lolonumbi Viembimbiliya.a Vovituwa viaco mua kongela oku lipambela ovava, oku pesila kayambo ovina viokunyua, oku vangula lomunu wa fa, kuenda oku pinga cimue kokuaye. Mua kongelavo ovipito vioku ivaluka omunu wa fa kuenda ovituwa vikuavo vioku kolela a va fa. Ocili okuti, ovituwa viaco, ‘via vĩha,’ kuenda via tiamẽla kovilongua ‘viesanda liaño.’ Momo ka vi tundi Vondaka ya Suku, pole, via tunda ‘kovisila viomanu.’​—⁠Isaya 52:11; Va Kolosai 2:⁠8.

Oku Kisikiwa Oku Kuama Ovihilahila

Oku yuvula ovihilahila viomanu, ca siata oku kala ocitangi cinene komanu vamue. Capiãla enene kolofeka vina va lekisa esilivilo lioku sumbila ava va fa. Olombangi via Yehova omo lioku yuvula ovituwa viaco, va siata oku tendiwa ndomanu vamue va koka ohele. Kuenda va siata oku tendiwa ndomanu vamue ka va lianjele la vakuavo, haivo ka va sumbilile ava va fa. Alundi aco lelambalalo, via siata oku honguisa ekolelo Liakristão valua. (1 Petulu 3:​14) Akristão vamue va siata oku popia hati, ovihilahila viaco ka citava oku vi yuvula viosi. Momo viatiamẽla kovituwa viofeka. Vakuavo va siata oku sima okuti, nda omanu va Suku va yuvula ovituwa viaco, vaka popiwa lãvi lavakuavo posongo.

Etu ka tu yongola oku sumuisa omanu. Pole, Embimbiliya li tu sapuila okuti, oku pokola kolonumbi via Suku, cinena oku suvukiwa loluali. (Yoano 15:​18, 19; 2 Timoteo 3:12; 1 Yoano 5:​19) Omo liaco, tu amamiko oku pokola kolonumbi via Suku. Kuenda oku ivaluka okuti, tu sukilavo oku litepa lomanu vana va kasi vowelema wespiritu. (Malakiya 3:18; Va Galatia 6:​12) Yesu Kristu eci a kala palo posi, Satana wa enda loku u vetiya oco a linge ovina Suku a nyale. Pole, eye wa enda oku tamalala laye. Etu tu sukilavo oku tamãlala lovituwa vina Suku anyale. (Mateo 4:​3-7) Akristão vocili ka va kuatela usumba omunu. Pole, va linga lika ovina vi sanjuisa Suku kuenda oku lekisa esumbilo kokuaye. Ovo ka va lueya olonumbi Viembimbiliya omo lioku lambalaliwa la vakuavo.​—⁠Olosapo 29:25; Ovilinga 5:⁠29.

Tu Lekisi Esumbilo ku Yehova

Ka cĩviko oku sumua ale oku yeva evalo kutima eci tu fisa umue ngandietu. (Yoano 11:​33, 35) Kuenda ka cĩviko oku ivaluka olofa viaye ale oku linga onambi yimue yesumbilo. Momo ovina viaco, vi lekisa ocisola tuo kuatela. Olombangi via Yehova via siata oku sumua calua eci va fisa umue ngandiavo. Pole, ka va lingi ovihilahila vina Suku a nyale. Kuli omanu vamue okuti va kulila kovitumãlo vina va sumbila calua ava va fa. Kuenje, kokuavo ka ca lelukile oku yuvula ovihilahila viaco. Eci tu fisa umue ngandietu, ka calelukile oku yuvula esakalalo liovutima omo liesumuo. Pole, Akristão vocili, va siata oku pamisiwa la Yehova ‘Suku yelembeleko.’ Va siatavo oku kuatisiwa la vamanjavo Akristão. (2 Va  Korindo 1:​3, 4) Ovo va kuete ekolelo liokuti, Suku oka pindula vangandiavo va kasi vayambo. Omo liaco, polonambi viavo va yuvula oku linga ovihilahila vina vi lekisa ekambo lioku kolela kepinduko.

Etu tu kuete esanju lialua omo okuti, Yehova ‘wa tu kovonga oku tunda vowelema oku iya vocinyi caye ci komohisa.’ (1 Petulu 2:⁠9) Etu tua siata oku sanjukila oku citiwa kuoñaña. Kuenda tua siatavo oku sumua eci tu fisa umue ngandietu. Pole, onjongole yoku linga eci ciwa locisola tu kuetele Yehova, yi tu vetiya ‘oku endaenda ndomãla vocinyi.’ Omo liaco, ka tuka eceleli oku vĩhisiwa lovituwa vina Suku a nyale.​—⁠Va Efeso 5:⁠8.

[Etosi pombuelo yemẽla]