Ceci ci Kuatisa Apata Oku Kala Lesanju

Potolola Ovitangi

Ulume wa pula hati: “Omãla vetu vafeko va enda pi?”

Ukãi wa kumbulula ndoco: “Va enda vovenda oku landa uwalo wokaliye.”

Ulume wa popia lonyeño yalua hati: “Ndati? Oku ‘landa uwalo wokaliye?’ Osãi ya pita va landele ale!”

Ukãi wa kumbulula lesumuo hati: “Ovo va ndi pinga, kuenje nda tava okuti va enda vovenda. Momo osãi yilo ovina via leluka.”

Onyeño yulume ya wenguka yu wa popia hati: “Ove o ci okuti ame si sole okuti omãla vetu va pesela olombongo osimbu ka va ndi pingile! Nye wa va ecelela nda handi kua vanguile lame?”

OCITANGI cipi olohueli tua tukula ndeti vi sukila oku potolola? Ci molẽha okuti ulume ka tẽla oku li kandangiya konyeño. Ombangulo yavo yi lekisa okuti ovo va kuete ovisimĩlo via litepa viatiamẽla koku eca elianjo komãla vavo. Kuenda ka va kuete ocituwa coku sapela ciwa.

Ka kuli olohuela via lipua. Olohueli viosi via siata oku pita lovitangi. Omo liaco, ulume lukãi va sukila oku lilongisa oku potolola ovitangi viavo, ci kale vinene ale vievi vitito. Momo lie?

Vokuenda kuotembo, ovitangi vina ka via potoluiwile vi pondola oku tateka ocituwa coku sapela ciwa. Soma Salomone wa popia hati: “Oku liyenja ku kapa ongumbo.” (Olosapo 18:​19) Ndamupi vu pondola oku sapela ciwa eci vu liyaka lovitangi?

Oku sapela ciwa volohuela ku sokisiwa losonde vetimba, kuenje ocisola lesumbilo ci sokisiwa lutima kuenda apuvi. (Va Efeso 5:​33) Eci ku molẽha ocitangi cimue, ocisola cika vetiya olohueli oku yuvula oku patekela ovina viosimbu, okuti va luluvalela lika koku tetulula ocitangi va kuete vepuluvi liaco. (1 Va Korindo 13:​4, 5; 1 Petulu 4:⁠8) Olohueli vi li kuetele esumbilo vi sapela ciwa kuenda vi likolisilako oku kuata elomboloko lieci ukuavo a kasi oku popia.

Ananga Akuãla a Kuatisa Oku Potolola Ovitangi

Konomuisa ananga akuãla a kuãimo, kuenda kũlĩhĩsa ndomo olonumbi Viembimbiliya vi pondola oku ku kuatisa oku potolola ovitangi locisola kuenda esumbilo.

1. Sanda otembo yoku potolola ocitangi. “Ovina viosi vi kuete uvo wavio . . . eteke lioku ũha, kuenda eteke lioku popia.” (Ukundi 3:​1, 7) Ndomo ca lekisiwa konyima, ovitangi vimue vi wengula onyeño. Nda eci ceya oku pita lene, likandangiyi kuenda ‘liwekipo oku lihoyisa’ osimbu onyeño ka ya wengukile. Ocina cimue ci kuatisa oku sapela ciwa, oku kapako onumbi Yembimbiliya yi popia hati: “Oku fetika uyaki kua soka loku papula ovava, oco liwekiko osimbu okuliyenja ka kua fetikile.”​—⁠Olosapo 17:⁠14.

Kulivo “eteke lioku popia.” Nda tua ecelela okuti ovitangi vi amamako, ovio vi kula ndowangu. Ko ka tendi ocitangi ndocina cimue citito loku lavoka okuti cika li potolola oco muẽle. Lekisa esumbilo kohueli yove oco pokati kene ka pa ka kale oku lihoyisa kuenda kũlĩhĩsa epuluvi liwa lioku tetulula ocitangi cimue. Ocituwa caco cika ku kuatisa oku kapako onumbi Yembimbiliya yi popia hati: “Ekumbi ka li ka iñile lokutema kuene.” (Va Efeso 4:​26) Ene vu sukila oku kapako ohuminyo wa lingi.

LINGA NDOCO: Nõli eteke limue vosemana vu pondola oku potolola ovitangi viepata. Nda wa siati oku lihoyisa vapuluvi amue ndeci​—⁠poku tunda kupange, pamue ceci handi ka wa lili​—⁠ko ka potololi ovitangi vapuluvi aco. Nõli otembo yina ka vu kasi lasakalalo alua.

2. Lekisa ocisimĩlo cove lesumbilo kuenda ocili. “Omunu omunu a popie ocili lukuavo.” (Va Efeso 4:​25) Nda ove wuhueli, omunu watete o lisungue laye, ohueli yove. Omo liaco, poku sapela lohueli yove kala ukuacili kuenda tukula ovina vi kasi vutima wove. Margarida,a okuti olohuela viaye via tẽlisa ale 26 kanyamo, wa popia hati: “Eci tua kuela, nda simĩle okuti ulume wange oka tẽla oku limbuka ndomo ndi kala eci tu kuata ovitangi. Pole, nda limbuka okuti ocisimĩlo caco hacociliko. Kaliye ndi likolisilako oku lekisa ovisimĩlo kuenda olonjongole kulume wange.”

Ivaluka okuti, ocimãho cove poku potolola ocitangi cimue, oku lekisa kohueli yove ovisimĩlo o kuete; hakuyulako onjuela. Oco o tẽle oku ci linga, lekisa ndomo o tenda ocitangi vu kuete, vangula vepuluvi liaco, kuenda lombolola ocisimĩlo cove catiamẽla kocitangi cene. Nda wa tema omo liusambinja wohueli yove, lesumbilo lialua, u sapuila ndoco: ‘Eci o kapa uwalo wove posi poku tunda kupange, [epuluvi kuenda eci ci koka ocitangi] ndi sima okuti kua kapeleko alikolisilo ange oku tata onjo [lombolola ndomo wa siata oku liyeva]. Noke u lomboluila ndomo o yongola oku tetulula ocitangi caco.

LINGA NDOCO: Poku tetulula ovitangi, kuata ovisimĩlo viwa osimbu handi kua fetikile oku sapela lohueli yove kuenda soneha ovina viatiamẽla kocitangi caco loku limbuka ndomo cika tetuluiwa.

3. Yevelela kuenda kapako ovisimĩlo viohueli yove. Ndonge Tiago wa vetiya Akristão oku kala ‘lutima woku yevelela, oku livala koku popia, loku livala konyeño.’ (Tiago 1:​19) Nda ohueli yimue ka yi tẽla oku limbuka ndomo ukuanjo yaye a liyevite poku tetulula ocitangi cimue, ci nena esumuo lialua, okuti ovina vikuavo ci sule. Omo liaco, likolisilako oku tetulula ocitangi caco oco ukuanjo yove kaka kuate ocisimĩlo cĩvi!​—⁠Mateo 7:⁠12.

Ulume umue o tukuiwa hati, Wolfgang okuti tunde eci a kuela pa pita ale 35 kanyamo, wa popia hati: “Poku tetulula ocitangi cimue, utima wange u sakalala, ca piãla vali eci ndi limbuka okuti ukãi wange ka kasi oku kuata elomboloko liolondaka viange.” Diana, ukãi umue okuti tunde eci a kuela pa pita ale 20 kanyamo, wa popia hati: “Nda poku tetulula ovitangi, ndi limbuka okuti ulume wange ka kasi oku ndi yevelela ndi lisiõsiõla calua.” Ndamupi vu pondola oku yula ovitangi viaco?

Kuka sime okuti o tẽla oku limbuka eci ohueli yove yi kasi oku sokolola. Ondaka ya Suku yi popia hati: “Epela li koka uyaki lika, puãi ava va yeva alungulo avo vakualondunge.” (Olosapo 13:​10) Ecelela ohueli yove oku lekisa ocisimĩlo caye, kuenda ku ko tateke oku vangula. Oco o lekise okuti olondaka viohueli yove via ku lomboloka, u pituluila eci a popia, pole kuka ci linge lepembe ndaño lolondaka viukãlu. Noke ecelela ohueli yove oku ku sapuila nda olondaka vimue ka via ku lombolokele. Kuka sime okuti ove lika o kuete omoko yoku lombolola ndomo o liyevite. Sapeli lutate toke eci kavali kene vu limbuka ovisimĩlo viomunu lukuavo.

Ocili okuti, oku yevelela loku kuata elomboloko lieci ohueli yove yi yevite, ci sukila umbombe kuenda epandi. Pole, nda wa likolisilako oku lekisa esumbilo kohueli yove, layevo oka ku sumbila.​—⁠Mateo 7:2; Va Roma 12:⁠10.

LINGA NDOCO: Poku vangula lukuanjo yove catiamẽla kocitangi cimue wa kuati kosimbu kuka pitulule ondaka londaka. Locisola calua, kuata elomboloko liocisimĩlo cohueli yove.​—⁠1 Petulu 3:⁠8.

4. Tava ndomo ocitangi ci tetuluiwa. “Vavali kumuamue va velapo, umosi lika liaye o sule, momo va mola onima yupange wavo. Momo nda va kupuka ukuavo o pindula ukuavo.” (Ukundi 4:​9, 10) Nda pokati kolohueli ka pali omunga kuenda esunguluko ovitangi ka vi pondola oku tetuluiwa.

Ocili okuti, Yehova wa nõla ulume oku kala utue wepata. (1 Va Korindo 11:3; Va Efeso 5:​23) Pole, oku songuila epata ka ceci kulume omoko yoku kala ongangala. Ulume wa sunguluka o kapako ovisimĩlo viukãi waye poku tetulula ovitangi. David, okuti tunde eci a kuela pa pita ale 20 kanyamo, wa popia hati, “Ndi sandiliya etosi limue li litava locisimĩlo cukãi wange kuenda oku tetulula ocitangi caco.” Ukãi umue o tukuiwa hati, Tanya okuti tunde eci a kuela pa pita ale epanduvali kanyamo wa popia hati: “Olonjanja vimue tu kuete ovisimĩlo via litepa poku tetulula ovitangi vietu. Nda limbuka okuti onjila yoku tetulula ovitangi, oku lekisa esuluviko kuenda esunguluko, ha ku kũlĩhĩsako u o kuete esunga lu ka kuete.”

LINGA NDOCO: Kuati ocituwa coku talavayela kumuamue kuenda sonehi olonjila via litepa ndomo uka potolola ovitangi viene. Eci vu limbuka okuti vu kasi oku ivalako ovina vimue, pitululi ovisimĩlo wa soneheli okuti via sokiyiwile ale. Noke, nõli eteke limue lioku kũlĩhĩsa nda ovina wa sokiyi vi kasi oku enda ciwa, nda ndati.

Likuatisi Pokati

Yesu wa sokisa olohuela lokanga. (Mateo 19:⁠6) Okanga, uti u kutiwila kosingo yovinyama vivali oco vi talavayele kumosi. Nda ovinyama viaco ka vi talavayela kumuamue, okanga yi lemẽha olosingo viayo. Pole nda vi talavayela kumosi, vi pondola oku koka ciwa okalosa ale osaluwa.

Cimuamue haico ci pita volohuela. Nda ulume lukãi ka va talavayela kumuamue, olohuela viavo ka vi kala ciwa. Pole, nda va talavayela kumuamue, va pondola oku tetulula ciwa ovitangi viosi viya volohuela. Ulume umue o kuete olohuela viwa o tukuiwa hati, Kalala, wa popia hati: “Tunde eci tua kuela pa pita ale 25 kanyamo, kuenje, ame lukãi wange tua siata oku vangula ocili omunu lukuavo, kuenda tua velisapo ovisimĩlo viomunu lomunu, loku pinga ekuatiso ku Yehova oco tu kapeko olonumbi Viembimbiliya.” Anga hẽ o pondolavo oku ci linga?

LI PULA NDOCO . . .

▪ Ocitangi cipi ndi yongola oku potolola lohueli yange?

▪ Ndi pondola oku limbuka ndati ovisimĩlo viohueli yange viatiamẽla kocitangi eci?

▪ Ovitangi vipi ndi pondola oku kuata omo lioku velisapo lika ovisimĩlo viange?

[Etosi pombuelo yemẽla]