Ceci Ci Kuatisa Apata Oku Kala Lesanju

Ndomo o Yula Ovitangi Vianyamo Atete Olohuela

Ulume wa popia hati: “Eci nda limbuka okuti ame lukãi wange tu kuete ovituwa via litepa, nda komõha calua! Ame ndi sole calua oku pasuka omele, pole, eye o sole oku pasuka okuti ekumbi lia eca. Olonjanja vimue si kuata elomboloko lieci a temẽla! Handi vali, eci ndi teleka okulia, eye o ndi pisa calua, capiãla enene eci ndi puenya ovaka ange lonanga yoku puenya alonga.”

Ukãi wa popia ndoco: “Ulume wange ka vangula calua. Ame nda ikile ocituwa cepata liange. Ovo va sapela calua, capiãla enene kowola yokulia. Kuenda eci ulume wange a teleka okulia, o puenya ovaka aye lonanga yoku puenya ovikuata! Nda suvuka ocituwa caco! Momo lie alume ka va kuatela elomboloko liaco? Omanu va pondola ndati oku kuata olohuela viwa?”

NDA OVE ndopo wa kuela, anga hẽ wa siata oku liyaka lovitangi ndevi? Anga hẽ ohueli yove yi kasi oku kuata ovituwa vimue vĩvi okuti eci wa kali oku namũlala ka lekisile ovituwa viaco? Nye o pondola oku linga oco o tepulule “ohali yoketimba” yi pondola oku molẽha volohuela?—1 Va Korindo 7:28.

Catete, ku ka sime okuti omo wa lingi olohuminyo violohuela, ci lekisa okuti wa kũlĩhi cosi ca kongela volohuela. Citava okuti, osimbu ka wa kueleli wa kuateli ovoloño amue, kuenda eci wa fetiki oku namũlala, a livokiya. Olohuela vi kapa voseteko ovoloño aco, kuenje u sukila oku kuata ovoloño okaliye. Anga hẽ, o ka lueya? Ocili okuti o ka lueya. Anga hẽ o ka kuata ovoloño o sukila? O ka kuata!

Onjila ya velapo yoku mioñolola uloño umue, oku sapela lomunu wa kũlĩha ciwa ocitangi caco, kuenda oku kapako onumbi yaye. Yehova Suku, eye lika wa kũlĩha ovina viosi viatiamẽla kolohuela. Eye wa tu lulika lonjongole yoku kuela. (Efetikilo 2:22-24) Kũlĩhĩsa ndomo Ondaka yaye, Embimbiliya, li pondola oku ku kuatisa oku yula ovitangi kuenda oku kuata uloño o sukila koku endisa ciwa olohuela viove kunyamo watete.

ONUMBI 1. SAPELI POKATI CATIAMẼLA KOVITANGI VIENE

Ovitangi vipi? Keiji,a ulume umue ohueli kofeka yo Japãu, olonjanja vimue wa enda oku ivalako okuti ovina viosi a linga vi tiamisiwilavo kukãi waye. Eye wa popia hati: “Eci vakuetu va enda oku ndi laleka, nda endaenda oku tava, pole, si kũlĩhĩsa vali ukãi wange. Noke nda limbuka okuti ca tĩlile calua kokuaye oku tẽlisa olohuminyo viaco.” Allen, ulume umue ohueli kofeka yo Australia, wa popia hati: “Nda simile okuti ka ci sukila oku pulisa ukãi wange catiamẽla kovina tu linga.” Eye wa liyaka lovitangi vialua omo liovituwa a piñala kepata liaye. Cimuamue haico ca pita la Dianne ko Grã-Bretanha. Eye wa popia hati: “Nda kuatele ocituwa coku pinga olonumbi kepata liange. Nda ndi yongola oku linga ocina cimue, si pulisa ulume wange, pole, ndi pulisa epata liange.”

Yipi Onjila Yoku Tetulula Ocitangi? Ivaluka okuti vana va kuele, Yehova Suku wa va tenda ‘ndomunu umosi.’ (Mateo 19:3-6) Kokuaye elitokeko liulume lukãi waye, olio li kuete esilivilo lia velapo okuti ukamba ukuavo womanu ci sule! Oco ukamba waco u pamisiwe, va sukila oku kuata ocituwa ciwa coku sapela.

Ulume lukãi va pondola oku lilongisa calua poku kũlĩhĩsa ocituwa Yehova Suku a lekisa poku sapela la Avirahama. Tanga ulandu u sangiwa kelivulu Liefetikilo 18:17-33. Limbuka okuti Suku wa lekisa esumbilo ku Avirahama volonepa vitatu. (1) Yehova wo lomboluila ovina a lakele oku linga. (2) Osimbu Avirahama a kala oku lombolola ocisimĩlo caye, Yehova wo yevelela lutate. (3) Noke, Yehova wa pongolola ovisimĩlo viaye omo lia Avirahama. O kuama ndati ongangu yaco eci o pulisa ondaka yimue kohueli yove?

SETEKA NDOCO: Poku sapela catiamẽla kovina vi tiamisiwilavo kohueli yove, catete (1) lombolola ño ocisimĩlo cove catiamẽla kondaka yaco, pole ku ka vangule ndu okuti oyo muẽle onjila yi sukiliwa oku kuamiwa; (2) pulisa ocisimĩlo cohueli yove loku ivaluka okuti eye o pondola oku kuata ocisimĩlo ca litepa; (3) ‘esunguluko liove li limbukiwe’ poku kapako ocisimĩlo cohueli yove nda citava.—Va Filipoi 4:5.

ONUMBI 2. LILONGISA OKU KUATA UTATE

Cipi ocitangi caco? Ci kale okuti wa piñala ocituwa cimue kepata liove, ale sio, citava okuti pamue ku tẽla oku vangula lutate ovisimĩlo viove ndaño okuti via sunguluka. Liam o kasi ko Europa, wa popia hati: “Nda kulila vepata limue okuti ka va lekisa esumbilo poku vangula. Ocituwa cange coku vangula, ca enda oku sumuisa calua ukãi wange. Omo liaco, nda sukilile oku lilongisa oku vangula lutate.”

Ci tetuluiwa ndati? Ku ka sime okuti ohueli yove yi pondolavo oku kuama ocituwa cove coku vangula. (Va Filipoi 2:3, 4) Elungulo upostolo Paulu a ecele haeye misionariu, li pondolavo oku kuatisa vana va kuela ndopo. Eye wa soneha hati: “Okuyaka ka kua sungulukilile ukuenje wa Ñala, te oku omboka.” Kelimi lio Helasi, ondaka eyi ya sulako, yi lombolokavo “utate.” (2 Timoteo 2:24) Utate u lomboloka uloño woku liyaka locitangi cimue, kuenda oku ci potolola lonjila yimue ka yi sumuisa omanu.

SETEKA NDOCO: Eci o tema lahueli yove, sokolola ndu okuti o kasi oku vangula lekamba limue ale la cime cove kupange. Anga hẽ, poku sapela lomanu ava, nda kua pongoluile ocileñi condaka yove loku nõla ciwa olondaka o popia? Ivaluka okuti ohueli yove yi sukila vali esumbilo liavelapo poku sapela laye okuti ekamba liove ale cime cove kupange ci sule.—Va Kolosãi 4:6.

ONUMBI 3. LILONGISA OKU KŨLĨHA OVIKELE VIENE VIOKALIYE

Cipi ocitangi caco? Pamue kefetikilo, ulume poku tẽlisa ocikele caye coku songuila epata o ci linga lonjila yimue yi sumuisa ukãi, ale ukãi poku eca ovisimĩlo viaye ka ci lingi lutate. Antonio ohueli yimue kofeka yo Italia, wa popia hati: “Isia yange ka kuatele ocituwa coku sapela la ina yange catiamẽla kovina viepata. Omo liaco, kefetikilo ndaenda oku songuila epata liange ndu okuti nda piñala uviali.” Debbie ukãi umue kofeka yo Canada, wa popia hati: “Ulume wange nda enda oku u kisika oku linga ovina viosi lutate. Pole nda limbuka okuti ocituwa cange ca kala oku vokiya esino kulume wange.”

Yipi onjila ulume a sukila oku kuama? Alume vamue ka va tẽla oku tepisa pokati keci Embimbiliya li popia catiamẽla kepokolo akãi va sukila oku lekisa kalume vavo kuenda epokolo liomãla kolonjali viavo. (Va Kolosai 3:20; 1 Petulu 3:1) Embimbiliya li popia hati ulume o “likakatela lukãi waye, kuenje kavali kavo va linga etimba limuamue”, pole ka lia popele hati, cimuamue haico ci pita lolonjali kuenda omõla. (Mateo 19:5) Yehova wa tukula ukãi okuti oñuatisi yulume waye. (Efetikilo 2:18) Eye ka tukuile omãla okuti oloñuatisi violonjali. Nye ove o sima? Nda ulume o tata ukãi waye ndeci a tata omõla, anga hẽ o kasi oku lekisa esumbilo keliangiliyo liolohuela?

Ondaka ya Suku yi vetiya alume oku tata akãi vavo ndeci Yesu a tata ekongelo. Ukãi o pondola lika oku lekisa esumbilo kokuove nda (1) ku u kisika oku lekisa lonjanga epokolo lia suapo kokuove kuenda, (2) nda ove o lekisa ocisola kokuaye ndeci o lisole ove muẽle, ndaño ceci pokati kene peya ovitangi.—Va Efeso 5:25-29.

Yipi onjila ukãi a sukila oku kuama? Kũlĩha okuti, cilo ulume wove eye Suku a nõla oco a linge utue wove. (1 Va Korindo 11:3) Nda wa lekisa esumbilo kulume wove, o kasi oku sumbila Suku. Nda kua tavele oku songuiwa laye, ku kasi lika oku situlula ndomo wa tenda ulume wove, pole o kasivo oku lekisa ndomo wa tenda Suku kuenda olonumbi viaye.—Va Kolosai 3:18.

Eci vu vangula catiamẽla kovitangi viepata, sandi onjila yoku vi potolola ciwa, ku ka pise ocituwa culume wove. Nasoma Ester, wa yonguile okuti ulume waye Soma Ahasuero o potolola ocitangi cimue. Eye ka pisile ulume waye, pole wa situlula ocisimĩlo caye lutate. Ulume waye wa tava kocisimĩlo caco, kuenje wa linga eci ca sunguluka. (Ester 7:1-4; 8:3-8) Ulume wove o ka lekisa ocisola kokuove nda (1) wa ecelela okuti eye o lilongisa lutate oku tẽlisa ocikele caye cokaliye coku songuila epata kuenda (2) wa lekisa esumbilo kokuaye ndaño ceci a lueya.—Va Efeso 5:33.

SETEKA NDOCO: Ku ka sonehe ovituwa o yongola okuti ohueli yove o sukila oku vi siapo, pole, kũlĩhĩsa ovituwa ove muẽle o sukila oku pongolola vomuenyo wove. Ene alume: Eci ukãi wove a sumua omo lionjila wa kuama poku songuila epata, u pulisa ndomo o pondola oku pongoloka kuenda soneha ocisimĩlo caye. Ene akãi: Eci o limbuka okuti ulume wove ka kasi oku lekisa esumbilo, u pula eci ove o sukila oku linga kuenda kapako ocisimĩlo caye.

Lekisa Esunguluko Kovina o Yonguila Ohueli Yove

Lilongisa oku kuata esanju, kuenda ovisimilo via sunguluka lolohuela viove ndeci omunu a lilongisa oku endisa osikaleta. Osimbu o mioñolola uloño wove woku endisa ciwa, o talamẽla oku kupuka. Cimuamue haico catiamẽla kolohuela okuti, osimbu o lilongisa uloño woku songuila ciwa olohuela viove, o pondolavo oku liyaka lovitangi vialua.

Lilongisa oku kuata esanju. Pitisa kovaso olonjongole viohueli yove, kuenda kapako akulueya ove. Kunyamo watete wolohuela viene, likolisilako oku linga ovina vi sanjuisa ohueli yove. (Esinumuĩlo 24:5) Eceleli okuti Ondaka ya Suku yi songuila olohuela viene. Nda wa ci lingi, vu pamisa olohuela viene otembo yosi.

[Atosi pombuelo yamẽla]

[Olondaka vielitalatu kemẽla 17]

LI PULA NDOCO . . .

▪ Nda siata hẽ oku lombolola ovitangi viange kohueli yange, ale nda siata oku sapela lomanu vakuavo?

▪ Vokuenda kueci ci soka 24 kolowola via pita, nye nda linga ci lekisa okuti ndi sole ohueli yange kuenda ndo sumbila?

[Olondaka vielitalatu kemẽla 15]

Ndomo Embimbiliya Lia Popela Olohuela Vietu

Toru kuenda Akiko, kofeka yo Japãu, eci va likuela va li solele calua. Pole, noke yoku pita olosãi ecelãla, va nõlapo oku li nyala. Ovo va lombolola eci ca pita lavo.

Toru: “Nda limbuka okuti, ame kuenda ukãi wange, tua kuata ovituwa via litepa. Eci tu tala o Televisãu, ame ndi sole oku tala omanu va tasula ombunje, pole, eye o sole oku tala ovina vikuavo. Nda solele calua oku ñuala ñuala, pole, eye wa solele oku kala lika konjo.”

Akiko: “Toru wa enda oku linga ovina viosi epata liaye liu kisika, pole ka ndi pulisa. Omo liaco, nda enda oku u pula ndoco: ‘Helie wa velapo kokuove, ina yove, ale ame?’ Ocituwa caye ndomo a tendele oku kala ukuacili, ca ndi sumuisile calua. Ndo sapuila okuti, uhembi umosi u tuala kuhembi ukuavo, kuenda nda kua silepo ocituwa caco, olohuela vietu vi nyõleha.”

Toru: “Nda sumuile calua, kuenje nda pinga onumbi kekamba liange liosimbu lio kosikola oco a ndi sapuile ndomo ndi pondola oku kala lukãi wange. Eye wa ndi sapuila ño hati, ‘U tuma oku ũha. Nda o kasi oku ku tatayasa u tipula.’ Eteke limue ndo wiha omandu kocipala, kuenje utue waye ndo veta komesa. Tua liyaka calua, kuenje wa tunda vonjo wa enda kowotele ko Tokio. Noke tua lisunguluisa kuenje wa tiuka vali konjo. Oku sulako, tua nõlapo oku li tepa. Eteke limue eci nda tunda konjo oku enda kupange, ukãi wange wa fetika oku longeka ovikuata viaye.”

Akiko: “Osimbu nda kala oku tuala ovikuata viange kosamua, nda yeva omunu wa veta kepito. Eci nda yi kulako, nda sanga ukãi umue o tãi pepito. Eye, Ombangi ya Yehova. Kuenje, ndo laleka oku iñila.”

Toru: “Eci nda pitila kupange, nda kuata ocisimĩlo cikuavo catiamẽla koku li nyala, kuenje nda tiukila konjo. Nda sanga okuti Akiko o kasi oku sapela lukãi umue. Ukãi waco, wa ndi sapuila hati: ‘Kuli ocina cimue vu sukila oku linga kavali kene. Ku yongola oku lilongisa Embimbiliya?’ Nda tambulula siti: ‘Oco, ndi yongola, momo tu sukila ekuatiso limue oco tu popele olohuela vietu!’”

Akiko: “Ukãi waco, wa linga esokiyo oco tu lilongise Embimbiliya. Osimbu tua kala oku tanga tua sanga ocinimbu cimue Cembimbiliya ci lombolola eliangiliyo liolohuela kuenje ovina via fetika oku pongoloka. Ocinimbu caco ci popia hati: ‘Ulume o sia isiaye la inaye hã ha litokeka lukãi waye, kuenje va linga etimba limuamue.’”—Efetikilo 2:24.

Toru: “Nda fetika oku kuata ovisimĩlo via sunguluka. Noke nda sapuila olonjali viange okuti, ‘oku pisa cilo, nda ndi yongola oku linga cimue, ndi sapuilako ukãi wange osimbu sia nõlele onjila tu sukila oku kuama.’ Nda tepulula ocituwa cange coku nyua calua evi vi koluisa. Eci nda lilongisa okuti Suku ka sole olohembi, nda fetika oku likolisilako oku popia ocili.”

Akiko: “Nda sukililevo oku linga apongoloko komuenyo wange. Nda kuata ocituwa coku sanumula Toru. Pole, eci nda limbuka ndomo eye a kala oku kapako olonumbi Viembimbiliya, nda pongolola ocituwa cange. (Va Efeso 5:22-24) Tunde eci tua likuela toke cilo, papita ale ci soka 28 kanyamo, kuenda tu kuete esanju lialua. Tua siata oku yula ovitangi vietu, poku kũlĩha ciwa ekalo liomunu lomunu pokati ketu kuenda poku kapako olonumbi vi sangiwa Vembimbiliya.”

[Olondaka vielitalatu kemẽla 15]

▶