Kuatela Ekolelo Kowanji Wondaka ya Suku!

“Ondaka yovaprofeto yakolisiwa vali kokuetu.”−2 PETULU 1:19.

1, 2. Cipi he ocitumasuku catete casonehiwa, kuenda apulilo api avotuiwa?

YEHOVA eye wa kala ono yocitumasuku catete casonehiwa. Eci Adama la Heva va lueya, Suku wa sapuila onyõha hati: “Ñapa ukuse pokati kene, love lukãi, lo pokati kombuto yove lombuto yaye. Eye o sasõla utue wove, kuenje ove u lumana kocisendamãi.” (Efetikilo 3:1–7, 14, 15) Casukila okuti, papita ovita vianyamo oco olondaka viaco evi vilomboloke ciwa.

² Ocitumasuku eci catete cilekisa elavoko liocili lietetelo liakandu omanu. Embimbiliya noke lieya oku lekisa okuti, Satana Eliapu, otendiwa ‘ndonyoha yosiahulu.’ (Esituluilo 12:9) Oco puãi, helie Ombuto ya likuminyiwa la Suku?

OKU SANDILIYA OMBUTO

3. Havele wa lekisa ndati ekolelo kocitumasuku catete?

³ Calitepa la isiaye ceci okuti, Havele wa sumbile Suku kuenda wa kolelele kocitumasuku catete. Havele wa kulihile okuti oku pesiwa kuosonde oko ku sitika akandu. Omo liaco, ekolelo akuata liovetiya okueca ocilumba cocinyama okuti cataviwa la Suku. (Efetikilo 4:2–4) Puãi, oku limbukiwa Kuombuto yalikuminyiwile ka kua kulihiwile handi.

4. Suku wa likuminyile nye ku Avirahama, kuenda olondaka viaco via lekisa nye catiamela Kombuto yalikuminyiwile?

⁴ Eci papita cisoka 2.000 kanyamo noke yoloneke via Havele, Yehova wa likuminya kukululu Avirahama ocitumasuku cokuti: “Oco ame hu sumuluisa cocili. Nduisa ombuto yove ndolombungululu viokilu, . . . olofeka viosi viokilu lieve vi sumuluhila kombuto yove.” (Efetikilo 22:17, 18) Olondaka evi via tokekisa Avirahama kokutelisiwa kuocitumasuku catete. Olondaka viaco, via lekisa okuti, Ombuto yika nyõla ovilinga via Satana, yi molehela kepata lia Avirahama. (1 Yoano 3:8) Ku Avirahama “ka kua kale [la]cimue ca tepulula ekoleloliaye liokuti Suku o telisa olohuminyo viaye,” Kuendavo Olombangi vikuavo via Yehova ka via tepulikilevo kekolelo ndaño okuti, ‘ka via tambuile [handi] evivia va likuminyiwa.’ (Va Roma 4:20, 21; Va Heveru 11:39) Puãi, ovo vamamako loku kolela kowanji wondaka ya Suku.

5. Ohuminyo Suku alinga yatiamela Kombuto yatelisiwila kulie, kuenda nye otambuluila ndoco?

⁵ Upostolo Paulu wa situlula Ombuto yalikuminyiwile la Suku, eci a soneha ndoco: “Olohuminyo via popiwa ku Avirahama lo kombuto yaye. Ka via popele viti, Lo kolombuto, okuti vialua, puãi via tukula yimuamue, viti, Lo kombuto yove, ca lomboloka Kristu.” (Va Galatia 3:16) Ombuto okuti pokati kayo opo omanu va sumuluisiwila, ka muakongelele ocitumbulukila cosi ca Avirahama. Ocitumbulukila comõlaye Isameli kuenda omãla vaye lukãi waye Ketura ka va nõliwile okuti pokati kavo opo omanu va sumuluisiwila. Ombuto yasumuluho yeyilila pokati komõlaye Isake lonekulu yaye Yakoba. (Efetikilo 21:12; 25:23, 31–34; 27:18–29, 37; 28:14) Yakoba wa lekisa okuti, omanu va ka pokola Kukuambembua wo kepata lia Yuda. Pole, Ombuto yeya oku molehela lika kepata lia Daviti. (Efetikilo 49:10; 2 Samuele 7:12–16) Kocita catete canyamo, va Yudea va kala loku kevelela umue wa kala lokuiya okuti Mesiya ale Kristu. (Yoano 7:41, 42) Kuenje, owanji Wondaka ya Suku watiamela Kombuto watelisiwila Komõlaye, Yesu Kristu.

OKU MOLEHA KUA MESIYA!

6. (a) Elomboloko lipi tu kuete liocitumasuku catiamela ka 70 kolosemana? (b) Otembo yipi Yesu a “imula akandu,” kuenda wa ci linga he ndati?

⁶ Uprofeto Daniele wasoneha ocitumasuku cimue cavelapo catiamela ku Mesiya. Kunyamo wa tete wo ku viala kua Dariu woko Media, eye wa limbuka okuti otembo yasoka 70 kanyamo yoku kunduiwa kuo Yerusalãi, yakala yoku pitila kesulilo. (Yeremiya 29:10; Daniele 9:1–4) Osimbu Daniele a kala loku likutilila, ungelo Gabriele weya kuenje wosapuila hati: ‘Kuasokiyiwa akui epanduvali kolosemana vioku imula ekandu.’ Mesiya oka pondiwa vokati kosemana yasulako kolosemana 70, kuenje oku pondiwa kuaye oko ku ka lekisa okuti olosemana 70 via pitila kesulilo. “Akui epanduvali kolosemana vianyamo” via fetika kunyamo wo 455 O.Y., eci soma yoko Persia, Aretasesete aeca ‘ocihandeleko coku tumbululaloku tunga o Yerusalãi.’ (Daniele 9:20–27; Nehemiya 2:1–8) Mesiya weya ño noke yolosemana 7 kuenda 62 kolosemana. Cisoka 483 kanyamo afetika kunyamo wo 455 O.Y., toke kunyamo wa 29 K.K., eci Yesu a papatisiwa, kuenje Suku wolingisa ombuavekua okuti Mesiya, ale Kristu. (Luka 3:21, 23) Yesu wa “imula akandu” poku eca omuenyo waye ndocisembi kunyamo wa 33 K.K. (Marko 10:45) Hesungakuolio tukuete lioku kolela kowanji wondaka ya Suku!a

7. Loku kuama Embimbiliya, lekisa ndomo Yesu a telisa ovitumasuku via tiamelele ku Mesiya.

⁷ Ekolelo kowanji wondaka ya Suku, li tu kuatisa oku limbuka Mesiya. Pokati kovitumasuku viñi viñi visangiwa Vovisonehua vio Heveru, vialua pokati kavio, ava va taya Ovisonehua Viakristão vio Helasi va vi tiamisila ku Yesu. Ndeci, oku tondongolako ño vimue: Yesu wa citiwila ko Beteleme lufeko umue ka kulihile ulume. (Isaya 7:14; Mika 2:5; Mateo 1:18–23; Luka 2:4–11) Eye wa vilikiyiwa tunde kofeka yo Egito, kuenda noke yoku citiwa kuaye oloñaña vialua via pondiwa. (Yeremiya 31:15; Hosea 11:1; Mateo 2:13–18) Yesu wa ambata ovoveyi etu. (Isaya 53:4; Mateo 8:16,17) Ndomo capopiwile, eye eci a iñila vo Yerusalãi waendela kokacimbulu. (Sakariya 9:9; Yoano 12:12–15) Olondaka viukualosamo viatelisiwa eci Yesu avaleliwa kuti, eci asualali va liavela olonanga viaye kuenda eci uwalo waye va wimbila ocela. (Osamo 22:18; Yoano 19:23, 24) Kuatelisiwavo handi ocitumasuku viokuti, lalimue ekepa lia Yesu lia teyiwa kuenda watomiwa. (Osamo 34:20; Sakariya 12:10; Yoano 19:33–37) Evi, vimue pokati kovitumasuku viatiamisiwila ku Yesu Mesiya via sonehiwa lasonehi va vetiyiwa la Suku oku vi soneha Vembimbiliya.b

OKU YOLELA SOMA MESIYA!

8. Helie Ukuasimbo, kuenda ocitumasuku casonehiwa kelivulu lia Daniele 7:9–14, catelisiwa ndati?

⁸ Kunyamo watete wa Belsiatare soma yo Bavulono, Yehova wa lotisa onjoi uprofeto waye Daniele, kuenda wolekisa ovinjonde vimue vikomohisa. Uprofeto tete wamõla oviyama vikuãla vinene. Ungelo wa Suku wa popia hati, ovinyama viaco vilomboloka “olosoma vikuãla,” cilekisa okuti vilomboloka ovonene olombiali violuali luosi. (Daniele 7:1–8, 17) Noke, Daniele wa mõla Yehova, “Ukuasimbu,” wa tumala kocalo caye culamba. Poku sombisa ovinyama viaco, eye oviupa unene wavio, kuenje oponda ocinyama cakuãla. Omoko yoku viala “apata osi lolofeka kuenda omanu vakualimi añi añi,” noke yaeciwa ku “umue wa setãhãla omõla omunu.” (Daniele 7:9–14) Hacitumasukukuoco cikomohisa, catiamela koku vialekiwa kua “Mõlomanu,” Yesu Kristu, oko kilu kunyamo wo 1914!−Mateo 16:13.

9, 10. (a) Olonepa viñi viñi viociñumañuma camuiwa vonjoi via lekaisa nye? (b) Olombolola ndati oku telisiwa kuolondaka visangiwa kelivulu lia Daniele 2:44?

⁹ Daniele wa kulihile okuti, Suku “upa olosoma haeye o tumbika olosoma.” (Daniele 2:21) Loku kolela Yehova, “ukuakusitulula alumbu,” uprofeto wa tela oku situlula elomboloko lionjoyi yatiamela kociñumañuma, ya lota Nevukandesa soma yoko Bavulono. Olonepa viociñumañuma caco via lekaisa oku votuiwa kuenda oku lunduiwa kuovonene aco ovoluali, ndeci o Bavulono, o Media la Persia, o Helasi, kuenda ovonene o Roma. Suku wa nõlavo Daniele oco asitulule ovolandu atiamela kovipito violuali vi pitila toke kotembo yetu kuenda kovaso yaco.−Daniele 2:24–30.

¹⁰ Ocitumasuku cilomboloka okuti, “koloneke violosoma viaco, Suku yokilu o katula usoma, kuenje ka u[ka]nyoleha, [kuenda] ka u[ka] tambuiwa lomanu vofeka yiñi; puãi owo u[ka] kala muele hu oloneke ka vi pui.” (Daniele 2:44) Eci “oloneke via vakuolofeka” via sulila kunyamo wo 1914, Suku wa tumbika Usoma wokilu peka lia Kristu. (Luka 21:24; Esituluilo 12:1–5) Lunene wa Suku, Usoma wa Mesiya ukasi ‘ndewe,’ watetiwa ‘komunda’ okuti oyo uviali wavelapo wa Suku voluali luosi. Veteke lio Harmagedo, ewe liaco eli, lika tetola ociñumañuma toke cika linga oneketela. Omo okuti uviali ukasi ndomunda uka lisanduila kolonepa ‘viosi via kulo kilu lieve,’ Usoma wa Mesiya u ka kalavo otembo yenda hu.−Daniele 2:35, 45; Esituluilo 16:14, 16.c

11. Oku lipongoluisa kua Yesu kua kala ocindekaise ca nye, kuenda ocinjonde caco ca vetiya ndati Petulu?

¹¹ Poku sokolola eci catiamela koku viala kuaye Kusoma, Yesu wa sapuila olondonge viaye hati: “Vamue va tãi kulo ka va mahi okufa toke va mola Mõlamanu iya vusoma waye.” (Mateo 16:28) Noke eci papita oloneke epandu, Yesu wambata Petulu la Tiago, kuenda Yoano, wa londa lavo kilu liomunda yimue yisõvi, kuenje wa li pongoluiwa kovaso avo. Noke, elende limue linina ndekumbi lia tuvika ovapostolo, kuenje Suku wa popia hati: “U, Omõlange wa soliwa, haeye nda sanjukila, U yeveleli.” (Mateo 17:1–9; Marko 9:1–9) Hacinjondekuoco catiamela ku Kristu vulamba Wusoma! Ka cikomõhiwa okuti Petulu wa lombolola eci catiamela kocinjonde eci a popia hati: “Ondaka yovaprofeto ya kolisua vali kokuetu.”−2 Petulu 1:16–19.d

12. Momo lie yilo yalingila otembo yoku lekisa okuti tua kolela muele kowanji wondaka ya Suku?

¹² ‘Vowanji wondaka’ ka muakongelele lika ovisonehua vio Heveru vilombolola eci catiamela ku Mesiya, puãi muakongelavo eci Yesu a popia okuti, ‘iya lunene walua kuenda lulamba.’ (Mateo 24:30) Oku lipongoluisa kua Yesu, kua lekisa uvangi wowanji wondaka ya Suku watiamela kokuiya kua Kristu Vusoma lunene walua. Ndopo muele, okuiya kuaye lulamba wapiãla ku ka lomboloka oku kunduiwa kuomanu vana ka vakuete ekolelo, kuenda esumuluhuho ku vana vakuete ekolelo. (2 Va Tesalonike 1:6–10) Oku telisiwa kuovitumasuku Viembimbiliya kueca uvangi ulekisa okuti, tukasi muele “koloneke via sulako.” (2 Timoteo 3:1–5, 16, 17; Mateo 24:3–14) Omo okuti Yehova eye wavelapo Koku kundula, Mingeli, okuti Yesu Kristu, wa liangiliya ale oco anene asulilo lioluali lulo luvi ale lungangala vokuenda kuotembo ‘yohali yalua.’ (Mateo 24:21; Daniele12:1) Omo liaco, yilo oyo otembo yoku lekisa okuti tuakolela muele kowanji wondaka ya Suku.

AMAMAKO LOKU LEKISA EKOLELO KOWANJI WONDAKA YA SUKU

13. Nye ci pondola oku tu kuatisa oco tuamameko loku lekisa ocisola cetu ku Suku kuenda oku kuatela ekolelo liocili kondaka yaye?

¹³ Ocili okuti, eci tua lilongisa onjanja yatete eci catiamela koku telisiwa kuowanji wondaka ya Suku ca tu sanjuisa calua. Anga he ekolelo lietu lia tepuluka, kuenda ocisola cetu ca pola? Lalimue eteke ka tu ka lingi Ndakristão voko Efeso okuti ‘ocisola cavo vakuatele tete va ci yanduluka.’ (Esituluilo 2:1–4) Ndaño tukasi ale loku vumba Yehova otembo yalua, handi citava okuti ocisola tua kuatele tete ci tepuluka, te lika nda ‘tete tu sandiliya usoma wa Suku kuenda esunga liaye,’ okuti tu talavayela ukuasi wokilu. (Mateo 6:19–21, 31–33) Oku lilongisa Embimbiliya lombili yocili lokuendaenda kolohongele olonjanja viosi, kuenda oku kuata onepa kupange woku kunda, cika tu kuatisa oku amamako loku lekisa ocisola cetu ku Yehova, lo Komõlaye, kuenda Kembimbiliya. (Osamo 119:105; Marko 13:10; Va Heveru 10:24, 25) Nda tua kuama onjila eyi, ekolelo lietu kondaka ya Suku li kamamako.−Osamo 106:12.

14. Onima yipi Akristão olombuavekua va tambula omo liekolelo vakuetele kowanji wondaka ya Yehova?

¹⁴ Omo okuti olohuminyo viowanji wondaka ya Suku kotembo yokonyima via telisiwa, citava okuti tu kolele muele okuti eci eye apopia okuti cikeya kovaso cikatelisiwavo. Ndeci: Oku tukuluka kua Kristu Vusoma lulamba wapiãla kua linga muele kuocili oloneke vilo, kuenda Akristão olombuavekua okuti valekisa ekolelo noke vafa, va seteka oku telisiwa kuolohuminyo viocitumasuku capopia hati: “U o yula ndu lisa kepako liuti womuenyo u kasi vocumbo ca Suku.” (Esituluilo 2:7, 10; 1 Va Tesalonike 4:14–17) Yesu ecelela okuti omanu vaco ava vayula va sumuluisiwa ‘loku lia kepako liuti womuenyo’ vofeka yelau ya Suku oko kilu. Noke yepinduko liavo kuenda vonduko ya Yesu Kristu, va ka tambula etimba ka lifi halio ka livoli lina Yehova Suku, ‘Soma yonahululua okuti ka muiwa muiwa lovaso etu,’ a va likuminya. (1 Timoteo 1:17; 1 Va Korindo 15:50–54; 2 Timoteo 1:10) Hanimakuoyo va tambula omo liocisola cavo kacipongoloka ku Suku kuenda omo lioku kolela kuavo lepandi kowanji wondaka yaye!

15. ‘Ongongo yokaliye’ yatumbikiwa ku velie, kuenda velie valikongela lavo?

¹⁵ Eci olombuavekua via file via fetika oku pinduiwila okuenda kilu, ‘vofeka ya Suku yelau,’ ovisupe via va isareli yespiritu va kasi palo posi vayovuiwa ko ‘Bavulono Yinene,’ kocisoko cinene catavo esanda voluali luosi. (Esituluilo 21:1) Omo liaco “Ofeka” yimue ya citiwa, kuenje yalinga ofeka yelau yespiritu okuti yamamako loku lisaduila kolonepa viosi violuali. (Isaya 66:8) Kulo “koloneke viesulilo,” vofeka yaco eyi ya va Isareli yespiritu mukasi oku liongoluila owiñi wakahandangala womanu vasoka ndolomeme.−Isaya 2:2–4; Sakariya 8:23; Yoano 10:16; Esituluilo 7:9.

EKALO LIOMANU LIO KOVASO LIA TUKUIWA VOWANJI WONDAKA YA SUKU

16. Elavoko lipi likuete vana vakuepokolo okuti vakasi loku kuatisa olombuavekua?

¹⁶ Velie vakuepokolo okuti ovo vasiata oku kuatisa olombuavekua? Ovo vakolelavo kowanji wondaka ya Suku, kuenda va lavoka oku kala Vofeka Yelau palo posi. (Luka 23:39–43) Ovo va ka kuatisiwa loku nyua ‘ovava o volui luomuenyo,’ kuenda va ka sakuiwa ‘lamela uti’ wa kuliwa kohulo yolui. (Esituluilo 22:1, 2) Nda ove okuete elavoko liaco eli likomohisa, citava okuti amamako loku lekisa ocisola calua ku Yehova kuenda oku kolela kowanji wondaka yaye. Tukevelela okuti ove, o kala pokati ka vana vakuete esanju lialua liatiamela koku kala otembo yenda hu Vofeka Yelau palo posi.

17. Omuenyo Vofeka Yelau palo posi muka kongela asumuluho api?

¹⁷ Omanu ka va lipuile ka va tela oku lombolola cosi catiamela komuenyo ndomo wu ka kala Vofeka Yelau palo posi, pole, owanji wondaka ya Suku u tu kuatisa oku kuata elomboloko liasumuluho asolekiwila omanu vakuepokolo. Eci Usoma wa Suku uka viala okuti otembo yaco kakuli vali unyali layumue, kuenda ocipango caye eci ci ka lingiwa palo posi ndeci ci kasi oku lingiwa oko kilu, ka ku ka kala vali omanu vãvi, ndaño ovinyama ka vi ka ‘linga cimue civi.’ (Isaya 11:9; Mateo 6:9,10) Ambombe va ka kala palo posi, kuenda “va[ka] sanjukila ombembua yalua [NW].” (Osamo 37:11) Ka ku ka kala vali lomue omunu oka tala ohali omo lionjala, momo ‘vofeka muka kala olomema via lua. Kuenda vika hunga hunga kilu liolomunda.’ (Osamo 72:16) Ka ku ka kala vali asuelela omo liesumuo. Olofa lovoveyi ka vika kalako vali. (Isaya 33:24; Esituluilo 21:4) Sokolola handi okuti, ka ku ka kala vali olondotolo, ndaño ovihemba, lolosipitali viayui, kuenda ka ku ka kala vali upange woku kenda omanu vafa. Hekalokuolio likomohisa tukasi loku lavoka!

18. (a) Ohuminyo yipi yakolapo yaeciwa ku Daniele? (b) ‘Ocipiñalo’ ca Daniele cika kala cipi?

¹⁸ Ndaño muele ayambo ka a ka kalako vali, momo kotembo yaco, omanu vafa va ka pinduiwa. Ukuesunga Yovi, wa kalavo lelavoko liaco. (Yovi 14:14, 15) Omo liaco, uprofeto Daniele, wa lembelekiwa lungelo wa Yehova eci osapuila hati: “Ove puãi, kuende ño lonjila yove toke kesulilo; momo o ka puyuka, kuenje o ka talama vocipiñalo cove kesulilo lioloneke.” (Daniele 12:13) Daniele wa vumba Suku lekolelo liocili toke kesulilo liomuenyo waye. Cilo, eye okasi loku puyukila volofa, pole “o ka talama” eci kukeya ‘epinduko lia vakuesunga’ vokuenda Kuohulukãi Yanyamo Yuviali wa Kristu. (Luka 14:14) ‘Ocipiñalo’ ca Daniele cika kala he cipi? Ocili okuti, oku popia eci catiamela Kofeka Yelau, ocitumasuku ca Esekiele cilekisa okuti omanu vosi va Yehova va ka kuata ocitumãlo coku kala, okuti cika tepiwa ciwa ndomo muasunguluka. (Esekiele 47:13–48:35) Omo liaco, Daniele oka kuata ocitumãlo Vofeka Yelau, pole vocipiñalo caye, muka kongela ovina vialua okuti hacitumãloko lika. Muka kongela ocitumãlo caye vocipango ca Yehova.

19. Nye cisukiliwa oco omunu a kale Vofeka Yelau palo posi?

¹⁹ Cipopiwa he ndati catiamela kokuove kuenda kocipiñalo cove? Nda wa kolela Kembimbiliya okuti olio Ondaka ya Suku, citava okuti oka kuata omuenyo Vofeka Yelau palo posi. Citava okuti ove muele osokolola ndomo oka kalamo, loku sanjukila asumuluho a ka kalamo, poku lima osi yaco, loku yi tata ciwa, kuenda oka kuata esanju liapiãla lioku yolela omanu vaka pinduiwa. Noke yovina viosi, Ofeka Yelau yika linga muele yomanu. Suku wa lulika omanu vatete oco vakale vocitumãlo caco. (Efetikilo 2:7–9) Kuenda Eye oyongola okuti omanu va pokola va kala otembo yenda hu Vofeka Yelau. Ove he o kuama ovihandeleko Viembimbiliya oco o kale pokati kolohuluwa viomanu vana va ka kala Vofeka Yelau palo posi? Citava okuti oka kalamo nda wa lekisa ocisola cocili ku Isietu wokilu, Yehova, kuenda nda wa pandikisa loku kolela kowanji wondaka ya Suku.

[Atosi]

otambulula he Ndati?

◻Cipi he cakala ocitumasuku catete, kuenda helie wa kala Ombuto yalikuminyiwile?

◻ Ovitumasuku vipi he viatiamela ku Mesiya okuti viatelisiwa vu Yesu?

◻ Eci casonehiwa kelivulu lia Daniele 2:44,45 cika telisiwa he ndamupi?

◻ Owanji wondaka ya Suku wulekisa elavoko lipi omanu vakuepokolo va ka kuata?

[Elomboluilo]

Okuete he elavoko lioku kala Vofeka Yelau palo posi?