O Tenda hẽ Ahonguo Omanu Ndomo Yehova a Siata Oku ci Linga?
‘Ovimatamata vietimba vi kasi ndu okuti via hongua, vi sukiliwa.’—1 VA KOR. 12:22.
1, 2. Momo lie Paulu a lekisila ohenda komanu vana va honguele?
VOSI YETU pamue tu hongua. Kuli oloneke vimue okuti, ka tu kala ciwa omo lioku vela, kuenda, ka tu kuata ongusu, kuenje, ka ci leluka oku tẽlisa ovopange tu yongola oku linga. Sokolola ndeci okuti, o liyaka locitangi caco vokuenda kuolosemana vivali, ale olosãi vialua. Eci o liyaka locitangi caco, ku sanjuka hẽ nda vamanji va lekisa ohenda kokuove?
2 Upostolo Paulu olonjanja vimue wa enda oku hongua omo lielambalalo lia vana ka va fendela Yehova, kuenda vamue va kala vekongelo. Olonjanja vimue wa enda oku sima okuti, ka pondola oku tẽlisa upange waye. (2 Va Kor. 1:8; 7:5) Upostolo Paulu poku sokolola ekalo liaye, kuenda ovitangi a liyaka lavio komuenyo omo lioku kala Ukristão ukuekolelo, wa pula hati: ‘Helie wa hongua okuti ame sia honguelevo?’ (2 Va Kor. 11:29) Eci Paulu a sokisa omanu va kala vekongelo Liakristão lovimatamata vietimba wa lekisa okuti, ‘vana va kasi ndu okuti va hongua, va sukiliwa.’ (1 Va Kor. 12:22) Nye a yonguile oku popia lolondaka evi? Momo lie tu sukilila oku kapako vana va kasi ndu okuti va hongua ndomo Yehova a siata oku ci linga? Tu kuatisiwa ndati poku ci linga?
YEHOVA O LETE AHONGUO OMANU
3. Momo lie pamue tu kuatela ovisimĩlo ka via sungulukile viatiamẽla ku vamanji vekongelo va sukila ekuatiso?
3 Koloneke vilo, tu kasi voluali lumue okuti, omanu va siata oku velisapo calua ongusu amalẽhe va kuete. Omanu valua va siata oku linga ovina vimue oco va pembule vana va hongua. Ndaño ka tu ecelela ovituwa viaco, citava okuti tu kuatela ovisimĩlo ka via sungulukile omanu va sukila ekuatiso, oku kongelamo vamanji vekongelo. Pole, tu sukila oku kuata ovituwa via sunguluka ndeci Yehova a siata oku linga.
4, 5. (a) Ocindekaise ci sangiwa vukanda 1 Va Korindo 12:21-23, ci tu kuatisa ndati oku kuata elomboloko ndomo Yehova a tenda ahonguo omanu? (b) Onima yipi yi tunda koku kuatisa vana va hongua?
4 Tu pondola oku kuata elomboloko li lekisa ndomo Yehova a tenda ahonguo omanu, ndomo ca lekisiwa vocindekaise Paulu a soneha vukanda watete ku va Korindo. Kocipama 12, Paulu o tu ivaluisa okuti, ovimatamata vitito vietimba vi kasi ndu okuti ka via kapiwileko, vi kuete esilivilo lia velapo. (Tanga 1 Va Korindo 12:12, 18, 21-23.) Omanu vana va tava kelongiso liokuti, ovina via tukuluka ño, va siata oku popia vati, olonepa vimue vietimba ka vi kuete esilivilo. Pole, akonomuiso a lingiwa atiamẽla ketimba liomunu a lekisa okuti, ovimatamata vina omanu vamue va sima okuti ka vi sukiliwa, vi kuete esilivilo lia velapo.a Omanu vana va kuatele ovisimĩlo viokuti ovimuine vitito vio kolomãhi ka vi kuete esilivilo, noke veya oku limbuka okuti, vi kuete esilivilo. Momo, vi kuatisa etimba liomunu poku talama okuti, ka kupuka.
5 Ocindekaise Paulu a tukula catiamẽla ketimba liomunu ci lekisa okuti, vamanji vosi vekongelo va sukiliwa. Satana o tu vetiya oku sima okuti, ka tu kuete esilivilo. Pole, Yehova wa kapako afendeli vaye vosi, oku kongelamo vana va molẽha ndu okuti va hongua, momo va ‘sukiliwa.’ (Yovi 4:18, 19) Olondaka evi vi tu kuatisa oku limbuka okuti, vosi yetu tu sukiliwa vekongelo, kuenda tua kapiwako la vamanji voluali luosi. Sokolola eci wa sokiyile otembo yoku kuatisa omunu umue wa kuka. Citava okuti wa linga esokiyo likuavo lioku eca ekuatiso liaco. Ku tava hẽ okuti, ekuatiso wa eca li kuete esilivilo, kuenda o kuete esanju omo lioku ci linga? Ocili okuti nda tu eca ekuatiso komanu tu kuata esanju, kuenje, tu kala vakuepandi, tu lekisa ocisola ku vamanji, kuenda tu loñoloha calua. (Va Efe. 4:15, 16) Isietu ukuacisola o yongola okuti, tu kapako vamanji vosi vekongelo, loku lekisa ocisola kokuavo, oku kongelamo vana va kasi ndu okuti va hongua.
6. Paulu olonjanja vimue olondaka ‘ehonguo,’ kuenda ‘oku pama’ wa vi tiamisila pi?
6 Ocili okuti, eci upostolo Paulu a sonehela Akristão vo ko Korindo, wa tukula olondaka ‘oku leñela,’ kuenda ‘oku hongua,’ poku lombolola ndomo omanu vamue ka va kalele afendeli va Yehova va enda oku tenda Akristão vo kocita catete. Eye, wa tukulavo olondaka viaco, oco a lekise eci catiamẽla kovisimĩlo viaye muẽle. (1 Va Kor. 1:26, 27; 2:3) Eci Paulu a popia hati, Akristão vamue va ‘pamẽle,’ ka ci lomboloka okuti, pokati kavo pa kala vamue va velelepo vakuavo. (Va Rom. 15:1) Pole, wa yonguile oku popia hati, Akristão vana va loñoloha calua, va sukilile oku lekisa epandi komanu vana ka va kuatele ekolelo lia pama.
TU SUKILA HẼ OKU LINGA APONGOLOKO KOVISIMĨLO VIETU?
7. Olonjanja vimue nye ci tu tateka oku eca ekuatiso komanu?
7 Eci tu kuatisa “olohukũi,” tu setukula ongangu ya Yehova, kuenda tu taviwa laye. (Osa. 41:1; Va Efe. 5:1) Oku kuatela ovisimĩlo ka via sungulukile omanu vana va sukila ekuatiso, pamue ci tu vetiya oku yuvula oku va kuatisa. Ale pamue omo okuti ka tua kũlĩhĩle ovina tu sapela lavo, tu kuata osõi, kuenje,ka tu va kuatisa ndaño va liyaka lovitangi. Manji umue o tukuiwa hati Cynthia,b okuti ulume waye wo siapo, wa popia hati: “Nda vamanji va ku yuvula, ale ka va eci ekuatiso ndomo o yongola ndeci akamba vocili va sukila oku linga, o sumua calua. Eci o liyaka lovitangi, o sukila ekuatiso liomanu.” Soma Daviti wa kũlĩhĩle esumuo li tunda koku yuvuiwa lakamba.—Osa. 31:12.
8. Nye ci pondola oku tu kuatisa oku kala vakuahenda?
8 Tu pondola oku lekisa ohenda ku vamanji nda tua ivaluka okuti, vamue pokati kavo va liyaka lovitangi ndeci: Oku vela, oku kala vepata limue okuti vamue pokati kavo ka va fendela Yehova, kuenda esumuo. Citava okuti eteke limue tu ka liyakavo lovitangi viaco. Osimbu va Isareli ka va iñilile Vofeka Yohuminyo, omanu vana va kala olohukũi haivo va honguele vofeka Yegito, va ivaluisiwile oco ka va ka ‘tĩlise ovitima viavo’ ku vamanjavo va sukilile ekuatiso. Omo liaco, Yehova wa vetiyile va Isareli oco va kuatise vamanjavo va kala olohukũi, kuenda vana va honguele.—Esin. 15:7, 11; Ovis. 25:35-38.
9. Nye tu sukila oku linga tete poku kuatisa manji umue o liyaka lovitangi? Tukula ulandu umue.
9 Tu yuvuli oku pisa vamanji omo liovitangi va liyaka lavio, pole, tu sukila oku pamisa ekolelo liavo, kuenda oku kuata elomboloko liovitangi va liyaka lavio. (Yovi 33:6, 7; Mat. 7:1) Sokolola ndeci okuti, omunu umue wa kala oku endisa omoto wa litusula layo, kuenje, wa lilemeha. Eci a pitĩla kosipitali osimbu ka sakuiwile handi, anga hẽ olondotolo viu kisika oku lombolola nda eye wa koka ocitangi caco? Sio, ka vi ci lingi, pole, vi eca lonjanga ekuatiso li sukiliwa. Cimuamue haico tu sukila oku linga okuti, nda manji umue wa hongua omo liovitangi, tete tu eca lonjanga ekuatiso konepa yespiritu.—Tanga 1 Va Tesalonike 5:14.
10. Citava ndati okuti vamue va kasi ndu okuti va hongua, pole, ‘olohuasi kekolelo’?
10 Nda tua sokolola lutate ekalo lia vamanji, tu limbuka okuti, ka va honguele ndomo pamue tu sima. Sokolola vamanji akãi okuti va kasi oku pandikisa kelambalalo liepata vokuenda kuanyamo alua. Ndaño vamue pokati kavo va molẽha ndu okuti olohukũi, kuenda va hongua, anga hẽ, ci lekisa okuti ka va kuete ekolelo, kuenda ka va pandikisa? Eci omola onjali yimue yukãi yenda olonjanja viosi kolohongele lomõlaye, ku komõha hẽ omo liekolelo liaye, kuenda epandi liaye? Nye ci popiwa catiamẽla kamalẽhe va kakatela kekolelo liavo, ndaño va siata oku liyaka locitangi coku yapuisiwa lakamba vãvi vo kosikola? Tu pondola oku limbuka okuti, ndaño va kasi ndu okuti va hongua, pole, ‘olohuasi kekolelo,’ ndeci ci pita la vana va kasi pokati ketu okuti, va kuete ekalo liwa.—Tia. 2:5.
KUATA OVISIMĨLO NDEVI VIA YEHOVA
11, 12. (a) Nye ci tu kuatisa oku linga apongoloko kovisimĩlo vietu viatiamẽla kahonguo omanu? (b) Onjila Yehova a kuama poku tetulula ocitangi ca Arone yi tu longisa nye?
11 Tu pondola oku kuatisiwa oco tu linge apongoloko kovisimĩlo vietu viatiamẽla kahonguo omanu, ndeci Yehova a siata oku linga poku tetulula ovitangi via vamue pokati kafendeli vaye. (Tanga Osa. 130:3.) Nda wa kalele la Mose eci Arone a tunga ociñumañuma congombe yulu, nda nye wa yeva kutima omo lia Arone wa lisandela esunga? (Etu. 32:21-24) Ale nda wa tenda ndati ocituwa Arone a lekisa, eci a yapuisiwa la manjaye Miriama poku popia lãvi Mose omo lioku kuela ukãi wo kofeka yikuavo? (Ate. 12:1, 2) Nye nda wa linga, eci Arone la Mose ka va ecele esivayo ku Yehova okuti vepuluvi liaco wa linga ocikomo coku eca ovava o ko Meriva?—Ate. 20:10-13.
12 Citava okuti Yehova nda wa kangisila Arone pocitumãlo caco, omo liovina ka via sungulukile a linga via tukuiwa ndeti. Pole, Yehova wa limbuka okuti, Arone ka kalele omunu umue ũvi, ale wa linga ekandu limue linene. Ocili okuti, ovituwa vĩvi viomanu ovio vio vetiya oku linga ovina ka via sungulukile. Pole, eci a lunguiwa, wa limbuka ekandu a linga, kuenje, wa tava kelungulo lia Yehova. (Etu. 32:26; Ate. 12:11; 20:23-27) Yehova wa tiamisilile utima kekolelo Arone a kuata, kuenda kocituwa caye coku likekembela. Eli olio esunga lieci okuti, noke lioku pita anyamo alua, Yehova wa ivaluka Arone kumue lepata liaye, omo liekolelo va lekisa lioku kala afendeli vaye.—Osa. 115:10-12; 135:19, 20.
13. Nye tu sukila oku linga oco tu limbuke ahonguo omanu?
13 Oco tu kuate ovisimĩlo ndevi via Yehova, tu sukila oku kũlĩhĩsa lutate ovisimĩlo vietu, oco tu limbuke ndomo tu tenda omanu va kasi ndu okuti va hongua. (1 Sam. 16:7) Nye tu sukila oku linga nda tua limbuka okuti umalẽhe umue ka nõla ovitalukilo viwa, ale ka lekisa ovituwa via sunguluka? Oco ka tu ka pise umalẽhe waco, momo lie ka tu u kuatisila oku kula kespiritu? Nda tu kuatisa manji umue kovina via tukuiwa ndeti, tu kala vakuepandi laye, kuenda ocisola cetu kokuaye ci livokiya.
14, 15. (a) Yehova wa tendele ndati ekambo liutõi Eliya a lekisa vokuenda kuotembo yimue? (b) Ulandu wa Eliya u tu longisa nye?
14 Tua kuatisiwavo oku kuata ovisimĩlo via sunguluka viatiamẽla ku vakuetu, poku sokisa ovisimĩlo vietu locituwa Yehova a lekisile ku vamue pokati kafendeli vaye va sumuĩle. Umue pokati kafendeli vaco Eliya. Ndaño Eliya wa kuata utõi woku vangula leci ci soka 450 kovaprofeto va Baale, eci a limbuka okuti Nasoma Isevele wa kala oku u sandiliya oco o ponde, wa tila. Usumba a kuata, wo vetiya oku linga ungende u soka 150 kolokilometulu, oco a pitĩle ko Bereseva, noke wa endele vekalasoko. Omo okuti wa kavele calua lutanya, wa sumuĩle, kuenda wa tumalele vemehi liuti, kuenje ‘wa pinga oco a fe.’—1 Olos. 18:19; 19:1-4.
Yehova wa kapeleko ahonguo a Eliya, kuenje, wa tumile ungelo oco o pamise (Tala ovinimbu 14, 15)
Yehova wa kapeleko ahonguo a Eliya, kuenje, wa tumile ungelo oco o pamise (Tala ovinimbu 14, 15)
15 Eci Yehova a mola uprofeto waye ukuekolelo wa sumua, nye a linga? Anga hẽ wo yanduluka eci a limbuka okuti, wa sumua kuenda ka kuatele vali utõi? Sio, ko yandulukile! Omo okuti Yehova wa kapeleko ahonguo a Eliya, wa tuma ungelo oco o kuatise. Ungelo waco wa vetiya Eliya olonjanja vivali oco a lie. Omo liaco, ungende eya oku linga noke, ‘wa lelukile kokuaye.’ (Tanga 1 Olosoma 19:5-8.) Osimbu Yehova ka ecele olonumbi ku Eliya, tete wo yevelela lutate, kuenje wo wĩha ekuatiso a sukilile.
16, 17. Tu pondola oku kuama ndati ongangu ya Yehova eci a tata Eliya?
16 Tu kuama ndati ongangu ya Yehova wa siata oku tu kuatisa? Tu yuvuli oku sapuila lonjanga ku manji umue ovina tu sima okuti ovio a sukila oku linga. (Olosap. 18:13) Ca sunguluka okuti, tu kevelela osimbu ka tua lekisile ovisimĩlo vietu komanu vana va sima okuti, ‘ka va kapiwileko’ omo liovitangi va kasi oku liyaka lavio. (1 Va Kor. 12:23.) Nda tua ci linga, tu limbuka ovina omunu a sukila, oco tu ece ekuatiso kokuaye.
17 Sokolola ulandu wa manji Cynthia, wa tukuiwa kefetikilo liocipama cilo okuti, ulume waye wo sia lomãla vavali vakãi. Ovo, va sialele ulika. Vamanji vamue va eca ndati ekuatiso liavo? Eye wa lombolola ndoco: “Eci tua va sapuila votelefone ovitangi tua pita lavio, veya lonjanga noke yeci ci soka 45 kakukutu. Eci va pitĩla, va lila. Kuenje, va kala letu vokuenda kuoloneke vitatu. Omo okuti ka tua kuatele onjongole yoku lia omo liesumuo, va endele letu konjo yavo, kuna tua kala vokuenda kuotembo yimue.” Ulandu owu, u tu ivaluisa olondaka Tiago a soneha ndoco: ‘Nda vakuene ci kale alume, ale akãi, va kasi epẽle haivo va suka okulia kueteke leteke, kuenje nda umue pokati kene o popia lavo hati, kuendi lombembua, lisikĩlĩli, kuti, pole, ka va ĩha ovina etimba li sesamẽla, ci silivila nye? Cimuamue haico ci pita lekolelo okuti, nda ka li kuete ovilinga, lia fa.’ (Tia. 2:15-17) Oco manji Cynthia kumue lomãla vaye va ece olopandu ku vamanji omo liekuatiso va tambula noke liocitangi va pita laco, va nõlapo oku kala akundi va sokamo vokuenda kuolosãi epandu.—2 Va Kor. 12:10.
ASUMŨLŨHO KOMANU VA LUA
18, 19. (a) Tu kuatisa ndati vamanji vana va hongua vokuenda kuotembo yimue? (b) Helie o kuatisiwa eci tu eca ekuatiso ku vamanji va hongua?
18 Pamue wa kũlĩha okuti, oco omunu a kaye kuveyi umue u honguisa etimba, o sukila oku pita otembo yalua. Cimuamue haico ci pondola oku pita la manji umue wa hongua omo liovitangi a liyaka lavio, kuenje o sukila oku pita otembo yimue oco a pamise ekolelo liaye. Ocili okuti, manji umue wa hongua o sukila oku lilongisa Ondaka ya Yehova Suku, oku likutilila kokuaye, kuenda oku endaenda kolohongele oco a pamise ekolelo liaye. Anga hẽ tu sukila oku lekisa epandi kokuaye toke eci a pamisa ekolelo liaye? Tu lekisa hẽ ocisola kokuaye osimbu a pamisa ekolelo liaye? Tu amamako hẽ oku kuatisa vana va hongua vokuenda kuotembo yimue, oco va limbuke okuti va kapiwako la vamanji?—2 Va Kor. 8:8.
19 Ivaluka okuti, osimbu tu amamako oku kuatisa vamanji, tu limbuka esanju li tunda koku eca. Poku ci linga, tu kuatavo ocituwa coku lekisa ohenda kuenda epandi. Pole, kuli ovina vikuavo tu sukila oku linga. Vamanji vekongelo, va pondola oku li kuatela ukamba wa lua, kuenda ocisola. Nda tua ci linga, tu kuama ongangu ya Yehova wa kapako omanu vosi, momo, va kuete esilivilo kokuaye. Omo liaco, vosi yetu tu sukila oku eca ekuatiso ‘ku vamanji vana va hongua.’—Ovil. 20:35.
a Ulume umue onoño o tukuiwa hati, Charles Darwin, velivulu liaye losapi, Descent of Man (Ono Yepata Liomanu), wa lombolola okuti, ovimatamata vimue vi kasi vetimba liomunu, “ka vi kuete esilivilo lia velapo.” Onoño yikuavo ya lombololavo okuti, vetimba liomunu muli ovimatamata vimue okuti, ka vi kuete esilivilo lia velapo.
b Onduko ya pongoluiwa.