Ono Yovipama Ekalo Lietu Tuakristão Kuenda Oku Kunda
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
3-9 YELOMBO
OVOKUASI A SANGIWA VONDAKA YA SUKU OLOSAPO 3
Lekisa Okuti wa Kolela ku Yehova
ijwbv ocipama 14 ocin. 4-5
Olosapo 3:5, 6—“Ku ka Kolele Kelomboloko Liove Muẽle”
“Kolela Yehova lutima wove wosi.” Tu lekisa okuti tua kolela ku Suku eci tu linga ovina ndomo a yongola. Tu sukila oku kolela ku Suku lutima wetu wosi. Vembimbiliya, utima olonjanja vialua u tiamisiwila kovina tua tuwa vutima, oku kongelamo ovisimĩlo, ekalo kuenda ovituwa vietu. Omo liaco, oku kolela ku Suku lutima wosi mua kongela ovina vialua okuti ovisimĩlo vietu havioko lika. Onjila yaco etu muẽle tu yi nõla, omo tua kũlĩha okuti, Ululiki wetu wa kũlĩha ovina viwa tu sukila.—Va Roma 12:1.
“Ku ka kolele kelomboloko liove muẽle.” Tu sukila oku kolela ku Suku momo ovisimĩlo vietu ka via lipuile. Nda tua kolela lika kokuetu muẽle ale oku yapuisiwa lovisimĩlo vietu muẽle, tu pondola oku nõla olonjila vimue vi molẽha ndu okuti, kefetikilo vi kasi ciwa, pole, esulilo liaco ka liwako. (Olosapo 14:12; Yeremiya 17:9) Olondunge via Suku via velapo okuti vietu vi sule. (Isaya 55:8, 9) Nda tua ecelela oku songuiwa lolondunge via Suku, olonjanja viosi tu kuata onima yiwa komuenyo wetu.—Olosamo 1:1-3; Olosapo 2:6-9; 16:20.
ijwbv ocipama 14 ocin. 6-7
Olosapo 3:5, 6—“Ku ka Kolele Kelomboloko Liove Muẽle”
“U kapako kolonjila viove viosi.” Tu sukila oku kapako olonumbi via Suku kovina viosi tu linga kuenda kolonjila tu nõla komuenyo wetu. Tu ci linga poku likutilila kokuaye, poku pinga olonumbi viaye loku kapako ovina a tu sapuila Vondaka yaye Embimbiliya.—Olosamo 25:4; 2 Timoteo 3:16, 17.
“Eye o ka suñamisa olonjila viove.” Suku o suñamisa olonjila vietu poku tu kuatisa oku ambata omuenyo u likuata lolonumbi viaye viesunga. (Olosapo 11:5) Omo liaco, tu pondola oku yuvula ovitangi, pole, tu kuata esanju komuenyo.—Olosamo 19:7, 8; Isaya 48:17, 18.
Amamako
Omunu una okuti wa lipita lovitangi viñi viñi komuenyo waye, citava okuti o yonjiwa loku sima hati: ‘Ame nda liyakele ale locitangi eci kosimbu. Nda kũlĩha eci ndi linga.’ Eyi hẽ onjila yimue yolondunge? Kelivulu Liolosapo 3:7, tu sangako elungulo lia linga hati: “Ku ka kolele kolondunge viove muẽle.” Ocili okuti, ovina tua kũlĩha vi pondola oku vokiya elomboloko lietu kovina vi kuete oku kũlĩhĩsiwa eci tu liyaka lovitangi komuenyo. Pole nda tu kasi loku amamako kespiritu, ovina tua kũlĩha te vi vetiya ovisimĩlo vietu kuenda ovitima vietu, oku limbuka okuti tu sukila esumũlũho lia Yehova oco tu li tunde ciwa. Omo liaco, oku amamako kuetu ka ku limolehĩsila koku likolela etu muẽle poku liyaka lovitangi, puãi ku limolehĩsila konjanga etu tu lupukila layo ku Yehova oco a songuile omuenyo wetu. Eci ci lekisiwila koku kolela kuetu okuti cosi ci pita letu, momo okuti Yehova wa cecelela. Kuenda ci lekisiwilavo koku amamako kuetu poku kuata ukamba uwa la Isietu o kasi kilu.
Ovina vi Sangiwa Vembimbiliya
Atosi Avelapo Velivulu Liolosapo
3:3. Tu sukila oku velisapo ohenda locili kuenda oku vi lekisa ku vakuetu ndolomota vioposingo. Tu sukila oku kapa vutima wetu ovituwa viaco kuenda oku vi lekisa komuenyo wetu.
10-16 YELOMBO
OVOKUASI A SANGIWA VONDAKA YA SUKU OLOSAPO 4
“Lava Utima Wove”
O Pondola Oku Lava Ndati Utima Wove?
4 Kelivulu Liolosapo 4:23 ondaka “utima,” yi lomboloka “ovisimĩlo viutima” ale ceci ci kasi vutima. (Tanga Osamo 51:6.) Volondaka vikuavo, “utima” u lomboloka ovisimĩlo, ekalo kuenda olonjongole. Ovina evi vi lomboloka eci tua tuwa vokati, handomoko omanu va tu tenda.
O Pondola Oku Lava Ndati Utima Wove?
10 Oco tu lave utima tu sukila oku limbuka ohele loku liteyuila lonjanga. Ondaka oku “lava” ndomo ya pongoluiwa kelivulu Liolosapo 4:23, yi tu ivaluisa upange wondavululi. Koloneke via Soma Salomone olondavululi via enda oku kala kilu liovimbaka violupale. Nda va mola cimue ci koka ohele, va imba oluiya. Ocindekaise eci, ci tu kuatisa oku limbuka eci tu sukila oku linga oco ka tu ka eceleli okuti Satana o yapuisa ovisimĩlo vietu.
11 Kosimbu olondavululi via enda oku lavuluila kumosi la vakualombundi violupale. (2 Sam. 18:24-26) Eci vakualombundi va mola okuti unyãli o kasi oku iya, ovo va kũlĩhĩsa nda olombundi violupale via yikiwa ciwa. (Neh. 7:1-3) Ondavululi yutima wetu, owanji wutima wa pindisiwa Lembimbiliya. Owo u pondola oku tu lungula eci Satana a seteka oku yapuisa ovisimĩlo, ekalo kuenda olonjongole vietu. Omo liaco, eci owanji wutima wove u ku lungula, yika lonjanga apito ovutima wove.
O Pondola Oku Lava Ndati Utima Wove?
14 Oco tu lave utima wetu ka tu sukila lika oku u yika oco ka mu ka iñile ovisimĩlo vĩvi, pole, tu sukilavo oku u yulula oco mu iñile ovisimĩlo viwa. Sokolola vali kupange wakualombundi. Vakualombundi va yika olombundi violupale oco ovanyãli ka va ka iñile, pole, vapuluvi akuavo va sukila oku yulula olombundi oco okulia kuenda ovina vikuavo vi iñile volupale. Nda ka va ci lingile, olonungi viaco vi fa lonjala. Cimuamue haico okuti, tu sukila oku yulula utima wetu oco mu iñile ovisimĩlo via Suku.
w12 1/5 kem. 32 ocin. 2
“Lava Utima Wove!”
Momo lie tu sukilila oku teyuila utima wetu wocindekaise? Suku wa vetiya soma Salomone oku soneha ndoco: “Kovina viosi o lava, lavapo vali utima wove, momo kokuawo ku tunda olono viomuenyo.” (Olosapo 4:23) Ekalo liomuenyo wetu cilo kuenda elavoko lietu lio kovaso yoloneke, liatamba kekalo liutima wetu wocindekaise. Momo lie? Momo Suku o lete eci ci kasi vutima. (1 Samuele 16:7) Ocina ci situlula ndomo Suku a tu tenda, ‘omunu tua tuwa vutima,’ okuti eposo liovutima.—1 Petulu 3:4.
Ovina vi Sangiwa Vembimbiliya
Ove hẽ o Nõlapo Oku Kevelela ku Yehova?
4 Kelivulu Liolosapo 4:18, ku tu sapuila okuti, “onjila yukuesunga yi kasi ndoku tua kuocinyi komẽle okuti, camamako oku tua toke ekumbi pongunji.” Olondaka evi, vi lekisa ndomo Yehova a kuatisa afendeli vaye oku kuata elomboloko liocipango caye. Handi vali, ocinimbu caco ci tu kuatisavo oku kuata elomboloko ndomo Ukristão a sukila oku linga apongoloko komuenyo waye loku pamisa ukamba waye la Yehova. Oku kula konepa yespiritu ka ku lingiwa lonjanga. Cambata otembo. Nda tu lilongisa loku kapako alungulo tu sanga Vondaka ya Suku kuenda vocisoko caye, kamue kamue tu ka lekisa ovituwa Ukristão umue a sukila oku kuata. Ukũlĩhĩso wetu ku Suku u ka livokiyavo. Tu konomuisi ndomo Yesu a lombolola ciwa etosi eli.
17-23 YELOMBO
OVOKUASI A SANGIWA VONDAKA YA SUKU OLOSAPO 5
Kala Ocipãla Levĩho Liukahonga
w00 15/7 kem. 29 ocin. 1
Ove o Pondola Oku Amamako Oku Liyelisa Kevĩho Liukahonga Voluali Lulo
Kolosapo evi, omunu ukuesino, o sokisiwa “lukãi umue ocingendelei” okuti, ocipuepue. Olondaka eye a vetiya lavio omunu a kasi oku yonja, vi sõsã calua ndowiki kuenda via leñela calua okuti ulela usule. Hacoko hẽ ca siata oku fetika olondaka vioku limba vevĩho liukahonga? Ndeci, kũlĩhĩsa ulandu wa Amy ukãi umue wa fina calua o kuete 27 kanyamo o talavaya voseketa yimue ndusonehi. Eye wa lombolola hati: “Ndi talavayela kumosi lulume umue okuti, wa ñapako calua kuenda olonjanja viosi o ndi pandiya. Ciwa oku kapiwako lomanu vosi. Pole, nda limbuka okuti onjila yaye yoku lekisa okuti wa ñapako, yi kuete lika ocimãho cimosi, coku lipekela. Sitava kovisimĩlo viaye.” Olondaka viusõsẽle viomunu umue o yongola oku tu yonja, olonjanja vialua viwa calua. Te lika nda tua limbuka ocimãho cavio. Omo liaco, tu sukila oku talavaya luloño wetu woku sokolola.
w00 15/7 kem. 29 ocin. 2
Ove o Pondola Oku Amamako Oku Liyelisa Kevĩho Liukahonga Voluali Lulo
Onima yi yilila kevĩho liukahonga, yi lula calua ndocikũla ci lula kuenda yatua ndosipata yatua olonele vivali. Yi vala kuenda yi ponda. Ovitangi vi lula vi yilila kevĩho liaco, olonjanja vialua oku livetela evelo, oku minisiwa ale oku kuatiwa luvei umue u sambuka. Kuenda sokolola kevalo omunu una va lueyela a pondola oku yeva. Elinga limosi liukahokolo li pondola oku koka evalo limue omunu a pondola oku yeva vokuenda kuomuenyo waye wosi. Ocili muẽle, evĩho liukahonga livalula.
w00 15/7 kem. 29 ocin. 5
Ove o Pondola Oku Amamako Oku Liyelisa Kevĩho Liukahonga Voluali Lulo
Tu sukila oku likolisilako calua oco ka tu ka yapuisiwe la vana va tiamisila utima wavo kevĩho liukahonga. Momo lie, tu lingila ukamba lavo, poku yevelela ovisikilo vĩvi, oku tala ovipama ka via sungulukile vo televisãu ale oku tala ovina vi lekisa omanu va kasi epolõla havo va linga ovina viumbondo? (Olosapo 6:27; 1 Va Korindo 15:33; Va Efeso 5:3-5) Handi vali, nda ca lekisa ekambo liolondunge oku linga ocitiokoso lomanu vaco ale poku wala lonjila yimue ka ya sungulukile!—1 Timoteo 4:8; 1 Petulu 3:3, 4.
Ovina vi Sangiwa Vembimbiliya
w00 15/7 kem. 29 ocin. 7
Ove o Pondola Oku Amamako Oku Liyelisa Kevĩho Liukahonga Voluali Lulo
Salomone o lekisa onima omunu a pondola oku kuata poku litumbika kevĩho liukahonga. Ukahokolo kuenda oku siapo oku sumbiwa la vakuene, vi endela kumuamue. Ka ci sumũisa hẽ oku sandiliya ño oku tẽlisa olonjongole vietu muẽle ale viomunu ukuavo? Ka ci lekisa hẽ okuti ka tu lisole vali etu muẽle, poku tẽlisa onjongole yoku lipekela lomunu una ka tua likuelele laye?
24-30 YELOMBO
OVOKUASI A SANGIWA VONDAKA YA SUKU OLOSAPO 6
Nye tu Lilongisila Kolunjinji?
Perspicaz-1 kem. 999 ocin. 1-2
Olunjinji
‘Olondunge vi komõhisa.’ ‘Olondunge’ violonjinji, hanimako yovisimĩlo vienyango, pole, vi situlula onjila ndomo via pangiwa Lululiki wavio. Embimbiliya li lekisa okuti, olunjinji ‘lupongiya okulia kualuo kotembo yondombo kuenda luongotiya okulia kuawo vokuenda kuotembo yoku u ungula.’ (Olo 6:8) Olonjinji vimue via kũlĩhĩwa calua vi sangiwa ko Palestina okuti, olunjinji lumue lu kuete ocikele coku ungula, lutukuiwa hati (Messor semirufus), u seleka okulia kualua vokuenda kuotembo yonjovo kuenda yokuenye, oco u kulie kotembo yombambi okuti, ca tĩla oku sanga okulia. Olunjinji luaco lua siata oku sangiwa pana va fuolela olomema okuti, pali okulia kualua. Olomema va selekele nda viayula omo liombela, olonjinji vi kuete ocikele coku ungula, vi tuala olomema putanya oco vi kukute. Ca kũlĩhĩwavo okuti olunjinji luaco lupa onima yombuto oco ka yi ka tunde osongo osimbu ya selekiwa. Ovituta violonjinji vi kuete ocikele coku ungula, vi limbukiwa omo lionjila yavio ya pisa calua kuenda omo liovipeta viasiwa ocipepi lututa wavio.
Ovituwa Vioku Setukula. Oku konomuisa lutate olunjinji, ci tõlisa elungulo eli: “Ove acisiãi kuende kolunjinji; luluvalela kolonjila viayo kuenda kala ukualondunge.” (Olo 6:6) Olonjinji ka vi limbukiwa lika koku lipongiyila kuavio oloneke viya, pole, vi limbukiwilavo kelikolisilo liavio okuti, olonjanja vimue vi ambata ocilemo ci pitahãla etimba liavio olonjanja vivali. Ovio vi linga cosi citava oco vi tẽlise ocikele cavio kuenda ka vi tokoka. Ndaño pamue vi kupuka, vi li sielenapo ale oku kupukila vocitunu cimue. Omo liocituwa cavio coku talavayela kumosi, vi yelisa ocanju cavio kuenda vi lekisa okuti via kapako olonjinji vikuavo, poku kuatisa olonjinji via lemẽhiwa ale via kava oco vi tiukile pocanju.
w00 15/9 kem. 26 ocin. 3-4
Teyuila Onduko Yove
Kaciwako hẽ oku kala omanu vamue vamĩa kupange ndolunjinji? Oku talavaya calua kuenda oku likolisilako oku mioñoloha kupange wetu ciwa kokuetu, nda tu kasi oku lavuluiwa ale sio. Ndeci kosikola, kupange wetu woku sanda eteku kuenda poku panga onepa kovopange espiritu, tu sukila oku linga cosi tu tẽla. Ndeci olunjinji lu kuatisiwa omo liombili yaluo, cimuamue haico Suku o yongola okuti, ‘etu tu mõla onima yiwa yupange wetu.’ (Ukundi 3:13, 22; 5:18) Ovisimĩlo via yela kuenda esanju liomunu, onima yelikolisilo lialua.—Ukundi 5:12.
Salomone o tukula apulilo avali, oco a pasule ovisiãi oco vi kaile vakuambili: “Ove acisiãi, toke otembo yipi ove o kala opo oku pekela? Otembo yipi ove o ka pasuka?” Poku setukula olondaka viocisiãi, soma wa vokiyako ndoco: “Oku pekelapo kamue loku suñilapo kamue, oku liketikapo kamue ovaka locimãho coku puyuka, kuenje uhukũi wove u keya ndocimunu, kuenda usuke wove ndulume umue wa limalẽha.” (Olosapo 6:9-11) Osimbu ocisiãi ca pekela, uhukũi u sanga ndocimunu kuenda usuke u sanga ndulume wa limalẽha. Ovapia ocisiãi a yunda losoka kuenda eyuka onjunde. (Olosapo 24:30, 31) Olomĩlu viaye ka vi endi ciwa. Vokuenda kuotembo yiñami una eca upange a vanja kocisiãi? Kuenda ondonge yina okuti ocisiãi koku lilongisa, yi lavoka hẽ oku kuata onima yiwa kosikola?
Ovina vi Sangiwa Vembimbiliya
w00 15/9 kem. 27 ocin. 4
Teyuila Onduko Yove
Ovina epanduvali ukualosapo a tukula, via siata kuenda mua kongela ovilinga viosi ka via sungulukile. “Ovaso epela” kuenda “utima u sokiya oku linga ovina vĩvi,” akandu amue a lingiwila vovisimĩlo. “Elimi li vangula uhembi” kuenda “ombangi yesanda okuti yi kemba eci yi yikula omẽla waye,” olondaka viekandu. “Ovaka a pesela osonde yomunu ka kuete eko” kuenda “olomãhi vi lupukila lonjanga kevĩho,” ovilinga vĩvi. Ocina Yehova a nyãle vali enene, omunu una okuti o koka ombuanja pokati ka vana nda va kala lombembua. Oku livokiya kuetendelo liepandu okuti, ca linga epanduvali, ceca ocisimĩlo cokuti, ulala waco ka u sulila momo omanu olonjanja viosi va yongola oku vokiya ovilinga viavo vĩvi.
31 YELOMBO–6 YA KUPUPU
OVOKUASI A SANGIWA VONDAKA YA SUKU OLOSAPO 7
Yuvula Ovina vi Kapa Voseteko
w00 15/11 kem. 29 ocin. 5
“Amamako Oku Pokola Kovihandeleko Viange Kuenje o Kala Otembo Yalua Komuenyo”
Citava okuti ponjanela Salomone a vanjela, ya posuisiwile lolonjalo viavaya. Poku iñila kuekumbi, volokololo mu tekãva. Eye wa mõla ukuenje umue wa kamba olondunge. Omo okuti ka kuatele uloño woku sokolola, wa kala eveke. Citava okuti eye wa kũlĩhĩle ciwa vokololo eye a iñila kuenda ocitangi a laikele oku kuata. Umalẽhe wa enda toke “vokololo yaye,” vonjila yi loña konjo yaye. Helie wacu? Kuenda nye a yonguile?
w00 15/11 kem. 30 ocin. 4-6
“Amamako Oku Pokola Kovihandeleko Viange Kuenje o Kala Otembo Yalua Komuenyo”
Omẽla wukãi waco wa finĩle. Eye wa kuatele uloño woku yonja kuenda o vangula lutõi. Ovina viosi a vangula wa vi sokiya ciwa oco a yonje umalẽhe. Veteke liaco poku popia okuti, eye wa feta ale ovilumba viombembua kuenda olohuminyo a lingile, wa lekisa okuti ukuesunga kuenda o kasi ciwa konepa yespiritu. Vovilumba viombembua via enda oku eciwa vonembele ko Yerusalãi mua kongelele ositu, osema yotiliku, ulela kuenda ovinyu. (Ovisila 19:5, 6; 22:21; Atendelo 15:8-10) Omo okuti omunu eca ocilumba combembua ca tavele okuti upako onepa yimue yokulia lepata liaye, eye wa eca ocisimĩlo cokuti wa kuatele ovina vialua viokulia lokunyua konjo yaye. Uhembi waco wateta onimbu: Ukuenje wa laikele oku sanga ekalo liwa. Ukãi wa tunda konjo yaye locimãho coku u sandiliya. Eci ci komõhisa calua nda omunu umue o tava kuhembi waco. “Ocili okuti eye wa kala oku sandiliya umue,” ndomo usonehi umue Wembimbiliya a ci popia, “anga hẽ eye lika ukãi waco a kala oku sandiliya? Citava okuti omunu umue eveke, eye lika nda wa tava kolondaka viaye.”
Handi vali, cipuepue ka situluile lika eposo liaye pocakati cuwalo waye, kolondaka viaye via fina, koku u kuata, kuenda kusõsẽle wolondaka viaye, pole, wa tukulavo elemba liwa. Eye hati: “Nda yala ohama yange lolombilikiti via fina, haivio viovalatanya vio Kegito, vi kuete avala alua. Pula wange nda nyanyapo omura, ocandala kuenda okanela.” (Olosapo 7:16, 17) Eye wa pongiya ula waye lolombilikiti via fina vio Kegito, wa nyanyapo omura, ocandala kuenda okanela.
Eye hati, “enju tu sanjuisiwe locisola cetu toke komẽle,” wamisako hati, “tu sanjukile kumosi locisola calua.” Elaleko liaco, ka liakaile lika lioku ka lila kumosi ondalelo. Eye wo lalekavo oco va ka lipekele. Kumalẽhe, lia kala elaleko limue liwa hailio liesanju! Handi vali, ukãi kolondaka viaye wa vokiyako ndoco: “Momo ulume wange ka kasi konjo; eye wa linga ungende umue wupãla. Eye wambata ocipete colombongo, kuenda ka ka tiuka toke keteke osãi yi linga ongalo.” (Olosapo 7:18-20) Ukãi ocipuepue wa likuminya okuti, ka kuli ohele layimue, momo ulume waye wa enda kungende wolomĩlu kuenda ka tiuka ndopo. Eye wa kuata uloño walua woku kemba omunu umue umalẽhe! “Ukãi o yonja umalẽhe lolondaka vioku tavisa. Eye u tamba lolondaka vielimbi.” (Olosapo 7:21) Eye wa sukilile oku sanga ulume umue ukuotõi nda Yosefe, oco ka ka tave kuhembi waye. (Efetikilo 39:9, 12) Umalẽhe u-u wa kuatele hẽ utõi woku likala okuti ka tava?
w00 15/11 kem. 31 ocin. 2
“Amamako Oku Pokola Kovihandeleko Viange Kuenje o Kala Otembo Yalua Komuenyo”
Umalẽhe wa tava kelaleko liaco. Omo liekambo liolondunge, eye wa kuama konyima yukãi “ndongombe ya loña kepondelo.” Ndeci ulume umue wa kutiwa kapuluka kekangiso, cimuamue haico okuti, umalẽhe wa kisikiwa oku linga ekandu. Eye wa limbuka lika ohele yaco noke ‘liusongo umue oku u toma vomuma yaye,’ ci lomboloka okuti, eye wa valuiwa lonjila yimue ya laikele oku u kokela olofa. Eye wa ponduile oku fa ketimba, omo lioku kuatiwa lovovei a sambuka eyilila koku lipekela. Epute liaco nda liokokelavo oku fa konepa yespiritu; “momo mua kongelele omuenyo waye.” Eye wa nyõla ekalo liosi liomuenyo waye kuenda wa lueyelavo Suku. Eye wa iñila volonjanjo violofa ndeci onjila yimue yi kupukila vonjanjo!
Ovina vi Sangiwa Vembimbiliya
w00 15/11 kem. 29 ocin. 1
“Amamako Oku Pokola Kovihandeleko Viange Kuenje o Kala Otembo Yalua Komuenyo”
Salomone wamisako hati: “[Ovihandeleko viange] vi kutila kovimuine viove; vi sonẽha vutima wove.” (Olosapo 7:3) Ndeci ovimuine vietu vi muiwa olonjanja viosi kovina tu linga, ovina tua lilongisa Vembimbiliya, tu sukila oku vi ivaluka olonjanja viosi kuenda oku ecelela okuti vi tu songuila kovina viosi tu linga. Tu sukila oku vi sonẽha vutima wetu loku ecelela okuti vi panga onepa komuenyo wetu.
7-13 YA KUPUPU
OVOKUASI A SANGIWA VONDAKA YA SUKU OLOSAPO 8
Yevelela Olondunge Via Yesu
“Ame Sole Isia”
7 Kocinimbu 22, olondunge via popia hati: “Yehova wa ndulika kefetikilo liupange waye. Ame tete kovopange aye onahũlũlua.” Kocituwa eci, kua kongela ocina cikuavo momo olondunge ka via la lulikiwa. Ovio ka via kuatele efetikilo, momo Yehova tunde nunde o kasiko ale kuenda eye otembo yosi ukualondunge. (Osamo 90:2) Omõla a Suku, eye “uveli pokati koviluvo viosi.” Eye wa lulikiwa tete kovopange a Yehova. (Va Kolosai 1:15) Yesu wa lulikiwa osimbu eci handi ilu losi ka via lulikiwile, ndomo ca sonehiwa kelivulu Liolosapo. Ndaka haeye Kapitiya ka Suku, wa lekisa ciwa olondunge via Yehova.—Yoano 1:1.
“Ame Sole Isia”
8 Nye Omõla a lingaile eci handi keyile palo posi? Ocinimbu 30 ci lekisa okuti, wa kala kumue la Suku “ndomesele.” Eci ci lomboloka nye? Kukanda ku Va Kolosai 1:16, ku popia hati: “Momo ovina viosi via lulikiwa pocakati caye, ci kaile vio kovailu, ci kaile vio posi . . . Ovina viosi via lulikiwa pocakati caye kuenda viatiamẽla kokuaye.” Yehova, Ululiki, wa talavaya kumue Lomõlaye Ndomesele koku lulika ovina viosi viokilu levi vio posi ndeci, oviti, ovinyama olomunda kuenda omanu. Kovina viosi evi, tu pondola oku limbuka omunga ya kala pokati ka Isia Lomõla, ndacina omunu o tungisa onjo okuti o sokiya ndomo oyo yi tungiwa kuenje mesele o linga upange waco. Eci tu komõha ovina via lulikiwa, tu kasi oku eca esivayo ku Suku Usovoli Wavelapo. (Osamo 19:1) Tu sokololi esanju kuenda omunga ya kala pokati Kululiki ‘lomesele’ yaye.
9 Eci omanu vavali ka va lipuile va talavayela pamosi, olonjanja vimue va siata oku kuata ovitangi vioku kala akamba vawa. Eci hacoko ca pita la Yehova kuenda Omõlaye! Yesu wa talavaya otembo yalua la Isiaye kuenda eye wa “sanjuka kovaso aye otembo yosi.” (Olosapo 8:30) Eye wa sanjukilile oku talavaya kumue la Isiaye kuenda Isiaye wa sanjukilevo oku kala Lomõlaye. Ocili okuti, Omõla wa kala nda Isiaye omo wa setukula ovituwa viaye. Ka ci tu komõhisa okuti ocisola ca kala pokati ka Isia Lomõla ca pamẽle calua! Elitokeko liaco, li tukuiwa hati, ocisola cocili haico ca pama.
Tu Kuati Elomboloko Lia Yesu, Daviti wa Velapo, Haeye Salomone wa Velapo
14 Kua kala lika omunu umosi wa velapo Salomone kolondunge. Omunu waco Yesu Kristu una wa litukula hati, “wa velapo okuti Salomone o sule.” (Mat. 12:42) Yesu wa kala “lolondaka viomuenyo ko pui.” (Yoa. 6:68) Vohundo a lingila Komunda wa situlula ciwa olonumbi vimue viatiamẽla kolosapo via Salomone. Salomone wa tukuile ovina vialua vi nena esumũlũho kafendeli va Yehova. (Olosap. 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20) Yesu wa lombolola okuti, esumũlũho lia velapo li tunda lika koku linga ovina viatiamẽla kefendelo lia Yehova kuenda koku tẽlisiwa kuolohuminyo viaye. Eye wa popia hati: “Va sumũlũha vana va kuete enyona liukũlĩhĩso wa Suku, momo Usoma wovailu wavo.” (Mat. 5:3) Omanu vana va pokola kolonumbi vi sangiwa vovina Yesu a longisa, va pondola oku kuata ukamba la Yehova, “ono yomuenyo.” (Osa. 36:9; Olosap. 22:11; Mat. 5:8) Kristu, wa situlula “olondunge via Suku.” (1 Va Kor. 1:24, 30) Yesu Kristu omo okuti eye Soma Mesiya, wa kuata “espiritu liolondunge.”—Isa. 11:2.
Ovina vi Sangiwa Vembimbiliya
g 5/14 kem. 16
‘Olondunge vi Kasi Oku Vilikiya’—Ove hẽ o Tẽla Oku vi Yeva?
▪ Elivulun limue losapi, The World Book Encyclopedia, lia lombolola ndoco catiamẽla Kembimbiliya: “Embimbiliya elivulu limue lia siata oku tangiwa calua vokuenda kuotembo kuenda lia pongoluiwa kalimi alua okuti, alivulu akuavo ci sule.” Cilo Embimbiliya lia pongoluiwa kueci ci panda 2.600 kalimi, nda liosi ale onepa yimue ño kuenda li pondola oku tangiwa leci ci pitahãla 90 kolopulusendu viomanu voluali.
▪ Olondunge vi kasivo “oku amamako oku kaluka lolukandi” lonjila yimue yi letiwe. Kelivulu lia Mateo 24:14 tu tangako ndoco: “Olondaka evi viwa Viusoma vi ka kundilua koluali luosi, ha vi lingi uvangi kolofeka viosi, oco esulilo liya noke.”
14-20 YA KUPUPU
OVOKUASI A SANGIWA VONDAKA YA SUKU OLOSAPO 9
Kala Ukualongunge, ku ka Kaile Ukuakupembula
“Yevelela Olondaka Via Vakualondunge”
44 Ocili okuti, pamue ci tĩla calua kokuetu oku yevelela loku kapako elungulo limue li vanguiwa. Pamue ci tu kokela oku tema. Momo lie? Ndaño tua kũlĩha okuti ka tua lipuile, ci tĩla oku tava elungulu eci umue a tu sapuila catiamẽla kocina cimue cĩvi tua linga. (Tanga Ukundi 7:9.) Pamue etu muẽle tu lisandela esunga. Kuenje tu lipula esunga lieci tu tambuila elungulo, ale tu tema omo lionjila elungulo liaco li kasi oku eciwa. Citava okuti tua kũlĩhavo akulueya omunu o kasi oku tu ĩha elungulo, kuenje tu li pula ndoco: ‘Momo lie eye a nyĩhilavo elungulo? Eye o lueyavo!’ Nda ka tua solele elungulo liaco, pamue ka tu li kapiko, ale tu sanda omunu ukuavo okuti o tu sapuila elungulo tu yongola oku yevelela.
“Yevelela Olondaka Via Vakualondunge”
12 Nye ci tu kuatisa oku tava kelungulo? Tu sukila oku lekisa umbombe, loku ivaluka okuti ka tua lipuile kuenda olonjanja vimue tu lueya. Ndomo ca lomboluiwa kefetikilo, Yovi wa kuatele ovisimĩlo ka via sungulukile. Pole, noke eye wa pongolola ovisimĩlo viaye kuenje Yehova wo sumũlũisa omo lielinga liaco. Momo lie? Momo Yovi wa lekisa umbombe. Eye wa lekisa umbombe waco poku tava elungulo Elihu o wĩha, kuenje ka simĩle okuti eye wa kala calua umalẽhe. (Yovi 32:6, 7) Umbombe u tu kuatisavo oku kapako elungulo ndaño ceci tu sima okuti ka tu sukila elungulo liaco, ale ceci lieciwa la umue okuti umalẽhe. Ukulu umue wekongelo kofeka yo Kanada wa popia hati: “Ka tu pondola oku pama konepa yespiritu nda lomue o tu ĩha elungulo.” Helie pokati ketu ka yongola oku amamako oku lekisa epako liespiritu loku tẽlisa upange woku kunda?—Tanga Olosamo 141:5.
13 Tenda elungulo ndolondaka viocisola vi tunda ku Suku. Yehova o yongola eci ciwa kokuetu. (Olosap. 4:20-22) Eci eye a tu lungula pocakati Condaka yaye, calivulu etu, ale pocakati ca manji umue wa pama kespiritu, o lekisa ocisola caye kokuetu. Ukanda ku Va Heveru 12:9, 10, ku popia hati, eye “o ci lingila oku tu kuatisa.”
14 Luluvalela kelungulo li kasi oku eciwa, ku ka luluvalele konjila ndomo li kasi oku eciwa. Pamue tu liyeva okuti elungulo tua tambula, ka lia eciwile lonjila yimue ya sunguluka. Pole, omunu wosi o yongola oku eca elungulo, o sukila oku ci linga lonjila yimue yecelela okuti omunu o litambula o sanjuka. (Va Gal. 6:1) Kuenje, nda etu tu kasi oku tambula elungulo, tu sukila oku tiamisila utima kelungulo liaco, ndaño tu liyeva okuti ka li kasi oku eciwa lonjila yimue tua yonguile. Tu sukila oku lipula ndoco: ‘Ndaño okuti elungulo ka li kasi oku eciwa lonjila yimue nda yonguile, anga hẽ kuli cimue ndi sukila oku kapako? Anga hẽ ndi sukila oku yuvula oku luluvalela kakulueya omunu o kasi oku nyĩha elungulo loku kapako eci a kasi oku popia?’ Eci ci lekisa olondunge konepa yetu nda tua kapako elungulo va tu ĩha kuenda tu kuatisiwa.—Olosap. 15:31.
w01 15/5 kem. 30 ocin. 1-2
‘Omo Liolondunge, Oloneke Vietu vi ka Lua’
Ocituwa omunu ukualondunge a lekisa poku lunguiwa, ca litepa lukuakupembula. Salomone wa popia hati: “Lungula ukualondunge kuenje eye o ka ku sola. Pindisa omunu ukualondunge kuenje eye o kamamako kolondunge.” (Olosapo 9:8b, 9a) Omunu ukualondunge wa kũlĩha okuti, “lalimue epindiso li sanjuisa vepuluvi liaco, pole, olio li koka evalo, puãi vana va pindisiwa lalio, noke li va nenela ombembua yi tunda kesunga.” (Va Heveru 12:11) Ndaño elungulo limolẽha ndu okuti livalula, momo lie tu temẽla nda tua kũlĩha okuti oku litava li tu kuatisa oku kala vali vakualondunge?
Soma ukualondunge wamisako hati: “Longisa ukuesunga kuenje eye o ka vokiya kukũlĩhĩso waye.” (Olosapo 9:9b) Lomue wa velapo kolondunge ale ukulu calua okuti ka tẽla vali oku amamako oku lilongisa. Ci sanjuisa calua oku mola okuti, omanu vamue ndaño akulu ale, va tava ocili kuenda va tumbika omuenyo wavo ku Yehova! Letuvo tu likolisiliko oku kuata onjongole yoku lilongisa, loku amamako oku ci linga.
w01 15/5 kem. 30 ocin. 5
‘Omo Liolondunge, Oloneke Vietu vi ka Lua’
Ocikele cetu muẽle oku amamako oku lilongisa loku sanda olondunge. Salomone poku tõlisa ondaka yaco wa popia hati: “Nda wa linga ukualondunge, ove ukualondunge oco o likuatise ove muẽle, pole, nda ove ukuakupembula, ove lika o ka liyaka lovitangi vi yililako.” (Olosapo 9:12) Omunu ukualondunge o likuatisa lolondunge viaye muẽle, kuenda ukuakupembula o tala ohali omo liocituwa caye. Ocili muẽle, tu ungula eci tua kũla. Omo liaco, ‘tu tiamisili utima kolondunge.’—Olosapo 2:2.
Ovina vi Sangiwa Vembimbiliya
Atosi Avelapo Velivulu Liolosapo
9:17—“Ovava a nyaniwa,” a lomboloka nye, kuenda momo lie a ‘sõsẽla’? Embimbiliya poku tukula esanju li tunda koku lipekela kuolohueli, lia ci sokisa ndoku nyua ovava a talalisa etimba. Omo liaco, ovava a nyaniwa a lomboloka oku lipekela lomunu ukuavo vuyombeki. (Olosapo 5:15-17) Omo okuti, oku lipekela kuaco ku lingiwila vuyombeki, esanju liaco liesanda li kasi ndovava a sõsã.
21-27 YA KUPUPU
OVOKUASI A SANGIWA VONDAKA YA SUKU OLOSAPO 10
Tu Kuata Ndati Esanju Liocili Komuenyo?
w01 15/7 kem. 25 ocin. 1-3
‘Ukuesunga o ka Tambula Asumũlũho’
Ukuesunga o sumũlũisiwavo vonjila yikuavo. “Omunu ukuawesi o ka kala ohukũi, pole, omunu ukuambili o ka kala ohuasi. Omõla ungula pondombo o lekisa olondunge, pole, omõla o pekela calua vokuenda kuotembo yoku ungula, o li kokela eye muẽle osõi.”—Olosapo 10:4, 5.
Olondaka via Soma vi kuete elomboloko limue li likasi, ca piãla enene ku vana va linga upange woku ungula. Otembo yoku ungula, hatemboko yoku pekela. Otembo yimue yoku lekisa ombili kuenda oku likolisilako calua. Ocili, otembo yimue yonjanga.
Poku sokolola oku ungula, okuti haku ungulako olomema, pole oku ungula omanu, Yesu wa sapuila olondonge viaye hati: “Ocili, oku ungula kualua, pole, olonalavayi vitito. Omo liaco, pingi ku Cime coku ungula [Yehova Suku] oco a tume olonalavayi koku ungula kuaye.” (Mateo 9:35-38) Kunyamo 2000, ci pitahãla 14 kolohulukãi viomanu, via endele Kocipito Conjivaluko Violofa Via Yesu, ca pitahãla etendelo Liolombangi Via Yehova. Omo liaco, helie o pondola oku patãla okuti ovapia ka a yelelele oku ungula? (Yoano 4:35) Afendeli vocili, va pinga olonalavayi ku Ñala osimbu va likolisilako kupange woku linga olondonge, ndomo ci likuata lolohutililo viavo. (Mateo 28:19, 20) Kuenda Yehova wa siata oku sumũlũisa alikolisilo avo! Vokuenda kunyamo wupange 2000, ci pitahãla 280.000 komanu va papatisiwa. Ovo va siatavo oku likolisilako oco va longise vakuavo Ondaka ya Suku. Omo liaco, tu sanjuki kotembo yilo yoku ungula, loku amamako oku panga onepa kupange woku linga olondonge.
w01 15/9 kem. 24 ocin. 3-4
Endela ‘Vonjila Yesunga’
Salomone wa tõlisa esilivilo liesunga. Eye hati: “Ovipako viomunu ohuasi, ovio olupale luaye lu kuete oviteyuilo. Enyõleho liolohukũi olio uhukũi wavo. Ovopange wukuesunga a tuala komuenyo; pole, onima yupange wondingaĩvi yi tuala kekandu.”—Olosapo 10:15, 16.
Ovohuasi a pondola oku kala ndociteyuilo kakalo amue omuenyo, ndeci olupale luapamisiwa lovimbaka u pondola oku kuatisa omanu va tungamo oku liyeva okuti va kolapo. Kuenda uhukũi, u pondola oku koka enyõleho eci ku iya ovitangi vimue ka via lavokawaile. (Ukundi 7:12) Omo liaco, soma ukualondunge, citava okuti wa tukula ohele mua kongelele oku kuata ovokuasi kuenda oku kala ohukũi. Omunu ohuasi citava okuti, o tiamisila ekolelo liaye liosi kovokuasi, poku sima okuti ovina viosi a kuete vi kasi “ndocimbaka ceteyuilo.” (Olosapo 18:11) Kuenda omunu ohukũi, o pondola oku kuata ocisimĩlo cokuti, omo liuhukũi waye, ka ka kuata ekalo lia kolapo kovaso yoloneke. Omo liaco, kavali kavo ka va likolisilako oku linga onduko yiwa kovaso a Suku.
Perspicaz-1 kem. 315
Esumũlũho
Yehova o Sumũlũisa Omanu. “Esumũlũho lia Yehova, olio li lingisa omunu oku kala ohuasi, kuenda Eye ka vokiyako ohali layimue.” (Olosapo 10:22) Yehova o sumũlũisa vana a nõla poku va teyuila, oku kuata ekalo liwa, oku va imba onumbi, poku va ĩha onima yiwa kuenda ovina va sukila.
Ovina vi Sangiwa Vembimbiliya
Oku Enda Lesunguluko ci Nena Esanju
18 ‘Esumũlũho lia Yehova,’ li lomboloka ekalo liwa kespiritu, eye a siata oku eca komanu vaye. Kuenda ‘ka li vokiya ohali.’ (Olosapo 10:22) Momo lie Yehova a siatela oku ecelela okuti, omanu vaye va liyaka lovitangi loku tala ohali? Tua siata oku pita lovitangi omo liovina vitatu ndeci: Catete: Utima wetu wa tekela lika kekandu. (Efetikilo 6:5; 8:21; Tiago 1:14, 15) Cavali: Tua ñualiwa la Satana kumue lolondele viaye. (Va Efeso 6:11, 12) Catatu: Tu kasi voluali lueyuka evĩho. (Yoano 15:19) Yehova ecelela okuti tu pita lovitangi. Pole, hayeko wa vi nena kokuetu. Ocili okuti, “ocali cosi ciwa longavelo yosi ya kanguka via tunda kilu, ku Isia yovinyi.” (Tiago 1:17) Asumũlũho a Yehova, ka a nena ohali.
28 YA KUPUPU–4 YA KUPEMBA
OVOKUASI A SANGIWA VONDAKA YA SUKU OLOSAPO 11
Ku ka ci Popie!
w02 15/5 kem. 26 ocin. 4
Omanu Vakuesunga va Songuiwa Lekolelo
Ekolelo liomanu vakuesunga, li pondola oku kuatisa vakuavo. Kuenda ovilinga vĩvi violondingãivi vi pondola oku kokelavo ovitangi omanu vakuavo. Soma ya va Isareli wa popia hati: “Onanguluke yi nena enyõleho komunu a lisungue laye omo liomẽla waye, pole, omo liukũlĩhĩso vakuesunga va yovuiwa.” (Olosapo 11:9) Helie ka tava okuti olombonde, ovilinga ka via sungulukile kuenda olombangulo vĩvi vi kokela ovitangi vakuavo? Pole omunu ukuesunga, o nõla lutate olondaka viaye, o vangula eci ca sunguluka kuenda ciwa. Eye o popeliwa omo liukũlĩhĩso, momo ekolelo liaye li u kuatisa oku sokolola poku lekisa okuti, olomindiki viaye olohembi.
w02 15/5 kem. 27 ocin. 2-3
Omanu Vakuesunga va Songuiwa Lekolelo
Omanu va kasi volupale lumue okuti va kuãi ovituwa viwa vi koka ombembua kuenda ekalo liwa, va pamisa vakuavo. Kuenje olupale lu sivayiwa, loku kuata ekalo liwa. Vana va vangula olombonde, va koka ekalo lĩvi, va nyõla omunga kuenda va koka ovitangi. Ocitangi caco ca siata oku pita ca piãla enene nda omanu vaco va kuete ocikele ca velapo. Volupale luaco ka mu kala ombembua, volupale luaco mu yuka ombuanja, oku eca ovitukiko, ekambo liovituwa viwa kuenda ocitangi cekambo liolombongo.
Onumbi yi sangiwa kelivulu Liolosapo 11:11 yi tiamisiwila kafendeli va Yehova, osimbu va liongoluila kumosi la vakuavo vakongelo avo, a sokisiwa lolupale lumue. Ekongelo li kuete omanu va pama kespiritu, vakuesunga, va songuiwa lekolelo liavo, omunga yomanu vamue va sanjuka, va pama kuenda va kuatisa vakuavo kuenje ceca esivayo ku Suku. Yehova o sumũlũisa ekongelo kuenda olio li kuata ekalo liwa konepa yespiritu. Citava okuti olonjanja vimue, vamue va sumua, va pisa kuenda va vangula lãvi onjila ndomo ovina via siata oku lingiwa. Ovo va sokisiwa “lolumbombo lu kuete inenu” okuti, lu yanda loku ponda vakuavo. (Va Heveru 12:15) Olonjanja vialua ovo va yongola oku kuata vali unene kuenda oluhimo. Ovo va sandeka ocisimĩlo cokuti kuli ekambo liesunga, olonepele viakova ale ovina vikuavo vekongelo ale pokati kakulu vekongelo. Ovina ovo va popia, vi koka okuti vamanji ka va likuata vali omunga vekongelo. Ka tu sukila hẽ oku likolisilako oku yuvula oku yevelela olombangulo viavo, pole, tu likolisilako oku pama kespiritu okuti, ocina ci koka ombembua kuenda omunga vekongelo?
w02 15/5 kem. 27 ocin. 5
Omanu Vakuesunga va Songuiwa Lekolelo
Vana ka va kuete olondunge ale “ka va kuete utima,” va siata oku koka ovitangi vialua! Ovo va vangula apopo ale alundi. Akulu vekongelo va sukila oku likolisilako calua oco va imule ocituwa caco ka ca sungulukile. Ocina ca litepa lomunu “ka kuete utima,” ceci okuti, una ukualondunge wa kũlĩha otembo yoku ũha. Eye ka vangula ondaka yimue yo pokolika, pole, ũha. Omo lioku kũlĩha okuti oku vangula ondaka yimue ci koka ovitangi vialua, omunu ukualondunge wa “koleliwa vespiritu.” Eye ukuacili ku vamanji kuenda ka vangula ondaka yimue yo pokolika okuti nda ci kokela ovitangi vakuavo. Omanu vaco vakuekolelo, esumũlũho linene vekongelo!
Ovina vi Sangiwa Vembimbiliya
g20.1 kem. 11, okakasia
Ndomo o Liyaka Lesakalalo
“OKU LINGA UWA KU MALAKO ESAKALALO”
“Ulume womboka o li kuatisa eye muẽle, pole, omunu ongangala o li kokela eye muẽle ovitangi.”—OLOSAPO 11:17.
Elivulu Vencendo o Estresse li lekisa okuti: “Oku linga uwa ku malako esakalalo.” Ndomo ca lomboluiwa lusovoli walio Ndotolo Tim Cantopher, oku tata ciwa omanu vakuavo ci tu kuatisa oku mioñolola uhayele wetu kuenda ci tu sanjuisa calua. Pole, omunu o tata vakuavo lungangala, ka kuata esanju momo lomue o sanjukila oku kala ocipepi.
Ove o pondolavo oku tepulula esakalalo poku litata ciwa ove muẽle. Ndeci, ka ciwako oku li kisika calua, ale oku sima okuti ku silivila. Yesu wa popia hati: “Sola u o lisungue love ndeci o lisole ove muẽle.”—Marko 12:31.