March

Fikirẹ omaẹriọ vẹ utuoma, iniọvo rẹ Jẹfta da djẹ nẹ otọ rọyen. (Iguẹ. 11:1-3) Dedena, ọke rẹ ekpako na vwọ rẹ nẹ ọ chọn ayen uko, ọ da vwẹ ukẹcha kẹ ayen. (Iguẹ. 11:4-11) Ra vwọ chochọ rẹ odẹ rẹ Jihova yen ma ghanre kẹ Jẹfta vwọ vrẹ ọdavwẹ romobọ rọyen. O brorhiẹn rọ vwọ fuevun kẹ Jihova. Uruemu nana da hwarhiẹ ebruphiyọ rẹ Jihova vwọ kẹ vẹ ihwo efa. (Hib. 11:32, 33) Avwanre cha vwẹ uphẹn kẹ udje rẹ Jẹfta nẹ o djobọte ubiudu avwanre? Ọkiọvo, ọ sa dianẹ iniọvo evo ku avwanre phiyotọ yẹrẹ ayen gbe avwanre ku. Ọ da dia ọtiọyen, e jẹ a vwẹ uphẹn kẹ erọnvwọn nana nẹ i gbowọphiyọ uyono ẹra rẹ avwanre yẹrẹ ẹga rẹ avwanre vwọ kẹ Jihova-a, e jẹ a je vwomaba ukoko na vọnvọn. E jẹ a vwẹrokere Jẹfta rere eta rẹ Ọghẹnẹ vwọ chọn avwanre uko vwo phi ẹdia ọbẹnbẹn kparobọ, ọ me je vwẹ ukẹcha kẹ avwanre vwo ru erhuvwu.​—Rom 12:20, 21; Kọl. 3:13. w16.04 1:7, 9, 10

Ofori nẹ avwanre chirakon te oba, ọ dia ọmọke krẹ-ẹn. Vwẹ ẹro roro okọ ro shuẹ. Ihwo rehẹ evun rọyen ki se sivwinrhọ, ayen ke rhẹrhẹ te ugbenu. Ohwo rẹ oma rhọre ọke rọ ghwa vwọ ton ẹrhẹrhẹ phiyọ, che divwin ghwu. Ohwo rẹ oma je rhọ ọke rọ vwọ joma rhẹrhẹ te ugbenu nu, ji che divwin ghwu. Ọtiọyena, a da guọnọ dia akpọ kpokpọ na, kẹ ofori nẹ e vwo odirin ọkieje. E jẹ e vwo oka rẹ ẹwẹn rẹ ọyinkọn Pọl vwori, rọ vwọ ta: “Avwanre gbe ro ẹnwa-an.” (2 Kọr. 4:16) Kerẹ Pọl, avwanre vwo imuẹro kokoroko nẹ Jihova cha chọn avwanre uko vwo chirakon te oba. Pọl de si: “Avwanre rhonọ ihwo re kpare obo fiki rẹ ohwo rọ guọnọ avwanre. Kidie o mu uvwe ẹro nẹ eyẹ ughwu, eyẹ arhọ, eyẹ emakashe, eyẹ ivie, eyẹ emu rẹ ọke nana, eyẹ ọke rọ cha, eyẹ ogangan, eyẹ enuẹra, eyẹ ukokodo, eyẹrẹ emu ọfa vwẹ evun rẹ emama na ejobi, sa hẹriẹ avwanre nẹ ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ vwi Kristi Jesu Ọrovwavwanre-e.” (Rom 8:37-39) w16.04 2:17, 18

Nẹrhovwo kẹ Jihova nẹ ọ kẹ wẹ aghwanre wọ sa vwọ riẹn ẹdia rọ sa nẹrhẹ ọ bẹn kẹ wẹ wọ vwọ kẹnoma kẹ akpọ na. Vuẹ nẹ ọ chọn wẹ uko vwo ru obo ri yovwirin vwẹ ẹdia yena. E se mu we phiyọ uwodi yẹrẹ gboja kẹ wẹ vwẹ idjerhe ọfa kidie wọ fuevun kẹ Jihova. Ọ da dia ọtiọyen, nẹrhovwo vwọ kẹ uduefiogbere wo se vwo dje kẹ ihwo oboresorọ wo vwo jẹ ẹbẹre ọvo rẹ akpọ na ẹka. Vwo imuẹro nẹ Jihova cha chọn wẹ uko vwo chirakon. (Iruo 4:27-31) Jihova kẹ avwanre Baibol na, ọ vwọ bọn avwanre gan. Roro kpahen ẹkpo re sa chọn wẹ uko vwọ kẹnoma kẹ oseghe rẹ akpọ na. Davwẹngba wọ riẹn ẹkpo nana, je karophiyọ ayen kidie e cha chọn wẹ uko siẹrẹ Baibol rhe rhe we-e. Baibol na je sa nẹrhẹ iphiẹrophiyọ wẹn kpahen ive rẹ Ọghẹnẹ ganphiyọ. A guọnọ iphiẹrophiyọ nana e se vwo chirakon rẹ omukpahen. (Rom 8:25) Sane ẹkpo ri djisẹ rẹ erọnvwọn wọ rhẹro rọyen vwẹ akpọ kpokpọ na, wọ je mrẹ oma wẹn vwẹ evun rọyen. w16.04 4:14, 15

Ilori rẹ ẹga rẹ efian ghwoghwo Uvie rẹ Ọghẹnẹ-ẹ. Buebun rayen da tobọ ta ota kpahen Uvie na, ayen reyọ vwo dje iroro yẹrẹ ẹdia rẹ ubiudu rẹ ohwo. (Luk 17:21) Uvie rẹ Ọghẹnẹ ọyen usuon rọhẹ odjuvwu rẹ Jesu Kristi che sun, ro che si ebẹnbẹn rẹ ihworakpọ no vẹ umwemwu rẹ akpọ nana. Ayen sa vwẹ ukẹcha kẹ ihwo vwọ riẹn ọnana-a. (Ẹvwọ. 19:11-21) Ukperẹ ọtiọyen, ayen karophiyọ Jesu vwẹ ọke rẹ Ikrismasi vẹ Ista. Ayen riẹn oborẹ Jesu che ru ọke ro che vwo sun akpọ na-a. Ayen je cha sa riẹn ẹwẹn ro mu ayen vwo ruiruo aghwoghwo na-a. Ọ diẹ fikirẹ igho yẹrẹ iwevwin ride ra cha bọ-ọn. Ofori nẹ a reyọ Ota rẹ Ọghẹnẹ vwọ guọnọ igho-o. (2 Kọr. 2:17) Ofori nẹ ihwo ri ghwoghwo ota na guọnọ osaẹhwa fikirẹ iruo rẹ ayen ruẹ na-a.​—Iruo 20:33-35. w16.05 2:7, 8

Ọ da dianẹ oka rẹ osẹnvwe ro je we sa so ekprowọ vwọ kẹ iniọvo evo vwẹ ukoko na. Jẹ ọ dianẹ kẹ Baibol na ghwe jẹ urhi kpahen oka rẹ osẹnvwe tiọyena-a. Die yen iroro rẹ Jihova kpahen ẹdia nana? Ọyinkọn Pọl de si: “Ọtiọye rhe eya na je sẹ osẹvwe rẹ oma evwokpotọ vẹ iroro o dia ọ rẹ amwa-a, ọ dia ọ rẹ ẹton re meri-i eyẹ oro eyẹ evwarha eghaghare ra gba phihọ-ọ ẹkẹvuọvo ọ rẹ uruemu esiri, kirobo ri fori kẹ eya ri segbuyota.” (1 Tim. 2:9, 10) Odjekẹ nana ji djobọte eshare. Kerẹ idibo rẹ Jihova, ọ diẹ ojevwe romobọ ọvo yen avwanre vwọ tua-a, ẹkẹvuọvo avwanre ji roro kpahen oborẹ osẹnvwe rẹ avwanre se djobọte ihwo efa. Ẹguọnọ vẹ uruemu rẹ abavo che mu avwanre vwo roro kpahen iniọvo na, re vwo jẹ ekprowọ ẹdia vwọ kẹ ayen.​—1 Kọr. 10:23; Fil. 3:17. w16.05 3:14

Adam gbevwọso Ọmemama rọyen, o de ku uphẹn ro rhere na kufia. Dedena, emọ rẹ Adam “buebu” herọ re ka ẹbẹre rẹ usuon rẹ Ọghẹnẹ. (Hib. 12:1) Ayen vwomakpotọ kẹ Ohwo rọ ma ayen, ro djerephia nẹ ayen guọnọre nẹ ọ dia Ọsẹ rayen ukperẹ Eshu. (Jọn 8:44) Evun-ẹfuọn rayen vwọ kẹ Ọghẹnẹ nẹrhẹ a karophiyọ eta rẹ isese ri nonẹna. Nonẹna, ihwo re ga Jihova vwọrẹ ẹwẹn vẹ uyota, je davwẹngba vwo vwo uruemu rẹ omaevwokpotọ. Ayen niro nẹ ọyen ọghọ rode rẹ ayen vwọ vwomakpotọ kẹ Jihova kerẹ Ọsẹ vẹ Ọmema rayen. Wọ pha kerẹ ọphiẹn ọlọlọhọ vwẹ abọ rẹ Ọghẹnẹ, ọ sa vwọ ma wẹ phiyọ orọnvwọn ro jere? Wọ mrẹ iniọvo wẹn kerẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ je ma kọke kọke? w16.06 1:2, 3

Avwanre vwo siẹkẹrẹ akpọ kpokpọ na, esegbuyota avwanre jehẹ ẹdia rẹ ọdavwini. Ofori nẹ a fuẹrẹn esegbuyota avwanre. Kerẹ udje, a sa fuẹrẹn ẹro rẹ avwanre vwo ni eta rẹ Jesu rehẹ Matiu 6:33. Nọ oma wẹn: ‘Ọdavwẹ mẹ vẹ orhiẹn mẹ djerephia nẹ mi ghini se eta rẹ Jesu na gbuyota? Mi che jẹ uyono yẹrẹ aghwoghwo vwo fikirẹ ugbonẹ rẹ igho? Die mi che ru siẹrẹ iruo mẹ da guọnọ ọke mẹ mamọ? Me cha vwẹ uphẹn kẹ akpọ na nẹ ọ ma vwẹ, yẹrẹ tobọ si vwe nẹ ukoko na?’ Gbe rhe roro kpahen odibo rẹ Jihova ro chukoku iji rẹ Baibol na ro shekpahen erharhe igbeyan, ihwo ra djẹ nẹ ukoko, yẹrẹ erọnvwọn ra vwọ diotọ. Nọ oma wẹn, ‘Ọtiọyen me je hepha?’ Avwanre de noso nẹ avwanre vwo uruemu tiọyen, ofori nẹ a fuẹrẹn esegbuyota rẹ avwanre kpakpata! Ofori nẹ a vwẹ Baibol na vwọ fuẹrẹn oma avwanre ọkieje. w16.06 2:8, 9

Nonẹna, ukoko rẹ Iseri rẹ Jihova fẹnẹre. Vwọrẹ uyota, ihwo ri jẹgba yehẹ evun rọyen. Dedena, ẹwẹn ọfuanfon rẹ Ọghẹnẹ yen nẹrhẹ ukoko na rhuaphiyọ, je yanphiaro. Ẹdẹ rẹ oba na tonphiyọ vwẹ 1914, ọke yena, ihwo rẹ Ọghẹnẹ ghwe bu-un. Ẹkẹvuọvo, Jihova bruba iruo rẹ aghwoghwo rayen. Fikirẹ ọnana, iduduru rẹ ihwo de rhi yono Baibol na, ayen da je rhe dia Iseri rẹ Jihova. Jihova ta ota kpahen ebuo nana, rọ vwọ ta eta rehẹ isese ri nonẹna, ọ da je vwọba nẹ, “Mẹvwẹ hẹ Ọrovwohwo na; vwẹ ọke rọye ki Mi ruo kpata kpata.” Aroẹmrẹ yena ruẹgba vwẹ ẹdẹ re koba nana. Ọtiọyena, o vwo ẹkuotọ buebun rẹ ihwo rehẹ evun rayen bun te idibo rẹ Ọghẹnẹ-ẹ. w16.06 4:1, 2

Jesu vwo imuẹro dẹn nẹ Ọsẹ rọyen da sa vwẹ emu kẹ emephran, ọ je cha kẹ ihworakpọ oborẹ ayen ghene guọnọ. (1 Pita 5:6, 7) O che phi emu na phiyọ unu avwanre-e, ẹkẹvuọvo o che ku ebruphiyọ ku ekankọn yẹrẹ iruo avwanre e se vwo vwo obo ra guọnọre kẹdẹ kẹdẹ. Emu da kanre avwanre, o se phio phiyọ ẹwẹn rẹ ihwo rere ayen vwọ chọn avwanre uko. Dede nẹ Jesu ghwa ta ota kpahen asan rẹ emephran cha dia-a, jẹ Jihova kẹ ayen iroro, ona, vẹ ekuakua rẹ ayen sa vwọ bọn ẹho. Jihova je sa vwẹ ukẹcha kẹ avwanre vwọ mrẹ asan rẹ orua avwanre sa dia. Aphro herọ-ọ, Jesu vwọ ta ota rẹ isese ri nonẹna, ọ riẹnre nẹ o rhe che kri-i, kọ cha vwẹ arhọ rọyen vwọ kpahotọ kẹ ihworakpọ. (Ji ni Luk 12:6, 7.) Ihworakpọ ọvo yen Jesu ghwu vwọ kẹ. Jesu ghwu vwọ kẹ emephra-an, o ghwu kẹ avwanre e se vwo vwo arhọ ri bẹdẹ.​—Mat. 20:28. w16.07 1:11-13

Mavọ yen ihworakpọ vwọ tobọ riuku rẹ umwemwu vẹ ughwu nana? Baibol na da ta: “Fiki rẹ urhi ẹchọ rẹ ohwo ọvo [Adam,]” ughwu da rhe dia ovie vwẹ enu rẹ avwanre. (Rom 5:12, 14, 17) Ẹkẹvuọvo, ọ vwerhoma nẹ avwanre se brorhiẹn e vwo vrẹn nẹ otọ rẹ usuon rẹ umwemwu. E de vwo esegbuyota kpahen izobo rẹ ọtanhirhe rẹ Kristi, kẹ avwanre se phi oma phiyọ otọ rẹ usuon rẹ ẹserọphẹ rẹ Jihova. (Rom 5:20, 21) Dede nẹ avwanre irumwemwu, ofori nẹ avwanre ghwe phi oma phiyotọ vwọ kẹ umwemwu-u. Jẹ, e de ru umwemwu, e jẹ a yare evwoghovwo rẹ Jihova. Eriyin na, avwanre hẹ otọ rẹ usuon rẹ ẹserọphẹ na. Die yen ọnana ghwa rhe? Pọl da je ta: “Ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ . . . yono avwanre ne siobọ nẹ egagọ rẹ ofian kugbe ẹguọnọ rẹ akpọ ofefe na, rere avwanre yere akpọ rẹ avwanre dẹndẹn yoyovwi vwẹ evun rẹ akpọ na.”​—Tai. 2:11, 12. w16.07 3:5, 6

Orọnvwe ẹsosuọ na rhiẹromrẹ ebẹnbẹn kidie Adam vẹ Ivi reyọ ọmuvwiẹ rayen vwo gbevwọso Jihova. “Ọrọdekọ rẹ awanre na,” rọ dia Idẹbono vẹ Eshu na, phiẹn Ivi ro vwo vwo imuẹro nẹ ọ da re omamọ rẹ “urhe rẹ erianriẹn rẹ erhuvwu vẹ umiovwo na,” ko che vwo erianriẹn rẹ oghẹresan rọ cha nẹrhẹ o se brorhiẹn rẹ obo ri yovwirin vẹ obo ri miovwirin komobọ rọyen. O muọghọ vwọ kẹ ẹdia rẹ ọgbuyovwin rẹ ọshare rọye-en, kidie ọ nọrọ kpahọn tavwe-en. Ukperẹ Adam vwo nyupho rẹ Ọghẹnẹ, o de gbe nene aye rọyen vwọ re omamọ na. (Ẹvwọ. 12:9; Jẹn. 2:9, 16, 17; 3:1-6) Ọke rẹ Ọghẹnẹ vwọ nọ ayen orhiẹn, Adam de gun nyẹ aye rọyen. Ivi de rhe gun nyẹ ọrọdekọ na. (Jẹn. 3:12, 13) Kẹ ayen guomariase! Kidie nẹ ayen churhi rẹ Jihova, ayen da rhe dia ihwo ri gbevwọso, ri vwo iphiẹrophiyọ-ọ. Ọnana orhọ-esio vwọ kẹ avwanre! Orọnvwe se vwo phikparobọ, ofori nẹ ayen ivẹ na rhọnvwe oruchọ rayen ji nyupho rẹ Jihova. w16.08 1:1, 4, 5

Ra vwọ rhẹro rẹ erọnvwọn iyoyovwin ọvo sa dia ọtonphiyọ rẹ ebẹnbẹn vwẹ orọnvwe. A rha mrẹ erọnvwọn iyoyovwin tiọyena-a, ọ sa nẹrhẹ ohwo roro nẹ e kurophiyotọ, ofu se dje yẹrẹ ophu se ji muo. Oborẹ ayen hepha vẹ asan rẹ ayen nurhe fẹnẹre, ọnana sa dia ebẹnbẹn, yẹrẹ ebẹnbẹn na se shekpahen igho, egọ vẹ emọ. Ẹkẹvuọvo, ọ vwerhoma nẹ buebun rẹ Inenikristi re rọvwọnre phi ebẹnbẹn nana kparobọ kidie ayen nene odjekẹ rẹ Ọghẹnẹ. Inenikristi re rọvwọnre ri vwo ebẹnbẹn tiọyena sa guọnọ ukẹcha rẹ ekpako na. Ekpako na sa chọn ayen uko vwọ reyọ uchebro rẹ Baibol na vwo ruiruo. Re se vwo phi ebẹnbẹn rẹ orọnvwe kparobọ, ofori nẹ a yare ukẹcha rẹ ẹwẹn ọfuanfon rẹ Jihova vẹ ukẹcha rọyen ra sa vwọ reyọ irhi rẹ Baibol na vwo ruiruo ji dje omamọ rẹ ẹwẹn na phia.​—Gal. 5:22, 23. w16.08 2:11-13

Ọke rẹ Jesu vwori vwọ kẹ iruo aghwoghwo na ghwe gro-on. Dedena, ọ davwẹngba vwọ yanmu ihwo ri dje omavwerhovwẹn phia kpahen iyẹnrẹn esiri na. Kerẹ udje, o vwo ọke ọvo rẹ Jesu vwo mudia evunrẹ okọ de yono ihwo. O ji ru igbevwunu vwẹ ẹdẹ yena rọ vwọ nẹrhẹ Pita hwe iyerin buebun, ọ da ta ota rẹ isese ri nonẹna. Die yen nẹ obuko rẹ eta vẹ uruemu rẹ Jesu nana rhe? Pita vẹ igbeyan rọyen “da yan jẹ emu na ejobi vwo, ayen de nene [Jesu].” (Luk 5:1-11) Nikodimọs, rọ dia ọvo usun rẹ ihwo ri chidia aguare rode na, de vwo ẹwẹn ro vwo nyo iyono rẹ Jesu. Ọ guọnọ yono kpobarophiyọ, jẹ oshọ muo fikirẹ oborẹ ihwo cha ta siẹrẹ ayen da mrẹ rọ ta ota kẹ Jesu vwẹ azagba. Jesu, ọyen ohwo rọ nuẹ ro ji nene ihwo ghwọrọ ọke kuẹgbe; ọ vẹ Nikodimọs da vwoma vwẹ ason. (Jọn 3:1, 2) Ọmọ rẹ Ọghẹnẹ rhuẹrẹ ọke phiyọ rọ vwọ bọn esegbuyota rẹ ihwo efa gan. O rhe fo nẹ avwanre nabọ ghwọrọ ọke vwo rhivwin bru ihwo ra ji ru uyono rẹ Baibol? w16.08 4:10, 11

Omaevwokpotọ churobọ si a vwọ vwẹ ofuanfon rẹ Jihova vwọ nabọ fuẹrẹn oma avwanre kidie avwanre vwẹroso odjekẹ rọyen kare kare. Vwọba, omaevwokpotọ ji churobọ si e vwo muọghọ kẹ iroro rẹ ihwo efa vẹ ẹro rẹ ayen vwo nẹ emu. Siẹrẹ e de wene akpeyeren avwanre vwo nene irhi rọyen ji muọghọ kẹ ẹro rẹ ihwo efa vwo nẹ emu, jẹ avwanre ‘vwomakpotọ yan nene Ọghẹnẹ.’ E jẹ osẹnvwe avwanre dje avwanre phia kerẹ idibo rẹ Jihova. E jẹ iniọvo na vẹ ihwo efa mrẹvughe nẹ avwanre ghine ihwo re vwẹ odẹ rẹ Ọghẹnẹ vwọ yan. O vwo irhi, oma je vwerhen avwanre e de nene irhi na. E jiri iniọvo eshare vẹ eya re vwẹ omamọ osẹnvwe vẹ uruemu rayen vwọ nẹrhẹ ihwo kerhọ rẹ ovuẹ rẹ Baibol na, re je ghwa ujiri vẹ aghọghọ rhe Jihova. w16.09 3:18-20

Jekọp muegbe rọ vwọ họnre, o de ji djephia nẹ o che se chukoku ohọnre na-a! (Jẹn. 32:24-26) Ọ da ghene mrẹ ebruba fikirẹ akoechiro rọyen. E mu odẹ ro ghwe fo vwọ kẹ, rọ dia Izrẹl (ro mudiaphiyọ “Ọ ro Nene Ọghẹnẹ Họnre [vẹ Erhiorin]” yẹrẹ “O Nene Ọghẹnẹ Muabọ”). Jekọp mrẹ erere rẹ avwanre je guọnọ nonẹna, rọ dia ebruba rẹ Jihova. Aye rẹ Jekọp re se Rachel, vwo oruru ọgangan rọ vwọ mrẹ orugba rẹ ive rẹ Jihova ro che ku ebruphiyọ ku emọ rẹ ọshare rọyen. Ẹkẹvuọvo, o vwo ọmọ-ọ. Vwẹ ọke yena, aye ro vwiẹre-e rhiẹromrẹ oja mamọ. O vwo oborẹ Rachel che se ru kpahen ẹdia rọyen na-a, kẹ mavọ yen Rachel sa vwọ mrẹ ẹgba ro vwo nene ẹdia na muabọ? O vwo iphiẹrophiyọ ọgangan. Ọ họnre ọkieje womarẹ ẹrhovwo ẹnẹ ọgangan. Jihova nyo oyare rẹ Rachel na, ọ da kẹ emọ. Kọyensorọ, o vwo ọke ọvo Rachel vwo kperi phia vwọrẹ ophikparobọ: “Ogangan me . . . vwo muabọ me da marọ!”—Jẹn. 30:8, 20-24. w16.09 2:6, 7

Ofori emiọvwọn vwo dje ọghanrovwẹ rẹ irhi rẹ Baibol vwọ kẹ emọ rayen. (Une 1:1-3) Idjerhe buebun herọ e se vwo ru ọnana. Kerẹ udje, wọ sa vuẹ emọ wẹn nẹ ayen vwẹ ẹro roro nẹ ovwan guọnọ kpo asan oshesheri ra dia, ayen ji vwo uphẹn rẹ ayen vwọ sane ihwo ri che nene ovwan dia oboyin. Gba nọ, “Oka rẹ uruemu vọ yen ohwo vuọvo vwo rere ihwo ejobi sa vwọ dia vwọrẹ ufuoma?” Wọ sa je vuẹ ayen kpahen odjekẹ rẹ aghwanre rọhẹ Galesha 5:19-23. Udje yena vwo iyono eghanghanre ivẹ. Ẹsosuọ, irhi rẹ Ọghẹnẹ titi ufuoma vẹ oyerinkugbe. Ọrivẹ, uyono rẹ Jihova vwọ kẹ avwanre asaọkiephana muegbe avwanre vwọ kẹ akpọ kpokpọ na. (Aiz. 54:13; Jọn 17:3) Wọ sa je vwẹ ikuegbe rẹ oborerhiẹromrẹ rọhẹ ẹbe avwanre vwo dje ẹkpo na fiotọ. Ọ sa dia ẹkpo re se “The Bible Changes Lives,” ra teyanphia vwẹ ọbe Uwevwin Orhẹrẹ na. w16.09 5:13, 14

Dede nẹ erọnvwọn sansan sa ghene reyọ ọke avwanre, ofori nẹ avwanre eje rhuẹrẹ ọke phiyọ vwọ kẹ uyono romobọ vẹ ẹga orua. (Ẹfe. 5:15) Ọdavwẹ avwanre diẹ e di vwo se ẹbe na re yẹrẹ muegbe rẹ ẹkpahọnphiyọ vwẹ uyono-o. E jẹ e vwo imuẹro nẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ nabọ te avwanre ubiudu rere ọ bọn esegbuyota avwanre gan. Ofori nẹ e roro kpahen ọdavwẹ rẹ ihwo efa vẹ e rẹ avwanre komobọ siẹrẹ e de ruẹ uyono romobọ. (Fil. 1:9, 10) Ọke buebun na e de muegbe kẹ iruo aghwoghwo, uyono, yẹrẹ ota, avwanre ghwa tẹnroviẹ obo ro djobọte avwanre wa-an. Kerẹ udje: Dede nẹ ohwo ro chere emu davwọn tavwen ọ ke jẹ kẹ ihwo, ọ rọ davwenre na cha sa vọn evu-un. Ọ da guọnọ omakpokpọ, ko fori nẹ ọ nabọ muegbe rẹ omamọ emuọre kẹ oma rọyen. Vwẹ idjerhe vuọvo na, e jẹ avwanre davwẹngba vwọ ghẹrẹ ubiudu avwanre vẹ emu rẹ ẹwẹn ro fo ọdavwẹ rẹ avwanre komobọ. w16.10 2:10, 11

Baibol na djisẹ rẹ esegbuyota vwẹ Hibru 11:1. Esegbuyota churobọ si erọnvwọn ivẹ re jẹ mrẹ: (1) “Iphiẹrohọ,” ọnana se churobọ si obo re veri nẹ ọ cha phia vwẹ obaro na, kerẹ oba rẹ umwemwu eje vẹ ẹcha rẹ akpọ kpokpọ na. (2) “Imuẹro rẹ obo re jẹmrẹ.” Vwẹ ẹkpo nana, ubiota rẹ Grik ra fan kpo “imuẹro” na mudiaphiyọ “obo ri djerephia” nẹ orọnvwọn ra mrẹ-ẹ ghine herọ dẹn. Kerẹ udje, Jihova Ọghẹnẹ, Jesu Kristi, emekashe na, vẹ obo rẹ Uvie rẹ odjuvwu na ruẹ. Mavọ yen e se vwo djephia nẹ avwanre vwo uvi rẹ iphiẹrophiyọ, ji vwo imuẹro rẹ erọnvwọn re jẹ mrẹ rehẹ Baibol na? Womarẹ ota vẹ uruemu avwanre. Ababọ rẹ enana esegbuyota avwanre je rhe gba-a. w16.10 4:6

Jihova vẹ Jesu vwẹ ẹro ọghanghanre vwo nẹ erọnvwọn eje avwanre ruẹ fikirẹ ọdavwẹ rẹ Uvie na, ọ da tobọ dianẹ ẹgbaẹdavwọn vẹ itetoro avwanre ghwe bu-un fikirẹ ẹdia rẹ akpeyeren avwanre. (Luk 21:1-4; 2 Kọr. 8:12) Kerẹ udje, iniọvo avwanre evo re kpakore davwẹngba rayen eje ayen vwo kpo uyono ji vwobọ vwẹ iruo aghwoghwo na ọkieje. O rhe fo nẹ e jiri ayen, je bọn ayen gan? E, a da mrẹ obo re guọnọ ujiri, kẹ diesorọ a vwọ dobọ rọyen ji? Roro kpahen obo re phiare ọke rẹ Pọl vẹ Banabas vwọ hẹ Antiọk rẹ Pisidia. Isun rẹ vwẹrote ọguan na da vuẹ ayen nẹ, “Imoni, ọ da dianẹ we vwo ota rẹ uchebro ru we bru ihwo na, wa ta.” Pọl da vwẹ uphẹn yena vwọ ta ota kẹ ayen. (Iruo 13:13-16, 42-44) Uphẹn de rhiephiyọ ra vwọ vwẹ ọbọngan kẹ ohwo, kẹ diesorọ e vwo siomauko? Avwanre cha mrẹvughe nẹ e de vwo uruemu ra vwọ bọn ihwo efa gan, ihwo je cha bọn avwanre gan.​—Luk 6:38. w16.11 1:3, 15, 16

Ọnana uphẹn rode ra vwọ dia ukoko rẹ Jihova! Avwanre vwọ riẹn iji rẹ Ọghẹnẹ nure na, avwanre vwo oghwa re vwo ru obo ri yoma ji titi usuon rọyen. Akpọ nana vwo miovwẹnphiyọ na, ofori nẹ avwanre “tuoma rẹ umwemwu” kerẹ Jihova. (Une 97:10) Avwanre kuomakugbe irumwemwu re tanẹ, “Umwemwu erhuvwu erhuvwu umwemwu” na-a. (Aiz. 5:20) Kidie nẹ a guọnọ ru obo re vwerhen Ọghẹnẹ oma, avwanre davwẹngba vwọ dia fuanfon vwọrẹ ugboma, uruemu, vẹ ẹwẹn. (1 Kọr. 6:9-11) Avwanre vwo ẹguọnọ rẹ Jihova, a je vwẹrosuọ; avwanre fuevun kẹ siẹrẹ e de nene iji rọyen rehẹ Baibol na. Avwanre je davwẹngba vwo nene iji rọyen na vwevunrẹ orua, ukoko na, asan re de ruiruo, isikuru, kugbe kasan kasan ejobi. w16.11 3:13

Emọ-uyono na guọnọ ru obo ri shephiyọ. Ẹkẹvuọvo, uvwre rẹ ukpe rẹ 1914 fiẹ 1919, ayen ghwa nabọ vwo ẹruọ rẹ obo ro mudiaphiyọ re vwo muọghọ kẹ usuo-on. Ọtiọyena, ayen rhe se jẹ ẹbẹre ọvo rẹ akpọ na ẹka vwẹ ẹdia rẹ ofovwi-in. Kerẹ udje, ọke rẹ osun rẹ United States vwo ji urhi nẹ May 30, 1918, ọyen ẹdẹ ra cha vwọ nẹrhovwo rẹ ufuoma, ọbe Uwevwin Orhẹrẹ na da tanẹ Emọ-uyono na vwobọ vwẹ irueru na. Iniọvo evo tobọ toro igho vwo bicha ofovwin na, efa ji mu ihwunu vẹ ekuakua efa vwo kpo ofovwin na. Dedena, ọyena ororochọ a da tanẹ Emọ-uyono na dia eviẹn rẹ Babilọn Rode kidie ayen guọnọ ọkpọvi vẹ ọghwọku. Ayen riẹnre nẹ ofori ayen broma nu ẹga rẹ efian, vwẹ ọke rẹ Ofovwin Akpọeje I na dede ayen joma bromanu ẹga rẹ efian na nure.​—Luk 12:47, 48. w16.11 5:9

Diesorọ Pọl vwo si ihwo ra jẹreyọ na orhọ kpahen imuosho re vwo “nenesi rẹ ugboma na”? Inenikristi rẹ Ọghẹnẹ rhiabọreyọ kerẹ igbeyan rọyen ji se hirharoku imuoshọ tiọyen nonẹna? Vwọrẹ uyota, kohwo kohwo rọ dia Onenikristi se shero ufi nana. Kerẹ udje, Pọl siri nẹ evo usun rẹ iniọvo na vwẹ Rom, rhe dia eviẹn kẹ “urhuru sivwe rẹ oma rayen,” urhurusivwe nana sa dia ọ rẹ ọfanrhiẹn, emuọre, udi-ẹda, yẹrẹ erọnvwọn efa. Evo dede tobọ “phiẹn igbori kugbe ihwo ughẹnghẹn.” (Rom 16:17, 18; Fil. 3:18, 19; Jud 4, 8, 12) Je karophiyọ nẹ, o vwo ọke ọvo rẹ oniọvo ọvo vwẹ Kọrẹnt vwo “duẹ aye rẹ ọsẹ rọye.” (1 Kọr. 5:1) Ọna kọyensorọ Ọghẹnẹ vwọ womarẹ Pọl vwẹ orhọ-esio kẹ Inenikristi kpahen e vwo muẹ “iroro kpahe ugboma.” (Rom 8:5, 6) A je guọnọ orhọ-esio yena nonẹna. w16.12 2:5, 8, 9

Wọ vwọ ta ọdavwẹ wẹn kẹ ugbeyan wọ vwẹroso, ọ sa vwẹ ukẹcha kẹ wẹ vwo yerin ghene ẹnwan. Ọshare yẹrẹ aye wẹn, ugbeyan rọ kẹrẹ owẹ mamọ, yẹrẹ ọkpako ukoko sa chọn wẹ uko vwo yerin ghene ẹnwan wẹn. Otaẹtakuẹgbe rọ nabọ nẹ otọ rẹ ẹwẹn rhe sa chọn ohwo uko vwo vwo ẹruọ rẹ ẹdia rọyen na vẹ obo ro se vwo yerin ghene. Baibol na da ta: “Ọvwiroro rha hẹ asa-an emu ejobi ko she chọ, ẹkẹvuọvo ọvwiroro da herọ emu ko she phihọ.” (Isẹ 15:22) Jihova je vwẹ ukẹcha kẹ Inenikristi ayen vwo yerin ghene ẹnwan womarẹ uyono ẹra kudughwrẹn kudughwrẹn. Vwẹ etiyin, wọ cha mrẹ iniọvo ri vwo ọdavwẹ wẹn re je guọnọ bọn wẹ gan. (Hib. 10:24, 25) Ra vwọ bọn “esegbuyota rẹ ohwohwo” gan sa kẹ wẹ ẹgba, ọ je sa nẹrhẹ ọ lọhọ wo vwo yerin ghene ẹnwan na.​—Rom 1:12. w16.12 3:17, 18

E de nene ọga yẹrẹ egbabọse efa re rho vrẹ avwanre muabọ, ofori nẹ a vwẹ ẹnwan avwanre vwọ ya Jihova vẹ imuẹro nẹ ọ vwẹrote avwanre. (1 Pita 5:6, 7) Avwanre je davwẹngba vwọ mrẹ erere nẹ emẹvwa vẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ ukoko na efa. (Hib. 10:24, 25) Kẹ emiọvwọn ri vwo emọ ri bo ghwru vwo? Samuẹl, rọ dia ọmanre, cha sa gba emọ rọyen re dia imiragua na nẹ ayen nene irhi rẹ Jihova ro yono aye-en. (1 Sam. 8:1-3) Ọ yanjẹ ẹdia na vwo kẹ Jihova. Dedena, Samuẹl sa sẹro rẹ ọyọnregan rọyen ji ru obo re nẹrhẹ Jihova ghọghọ. (Isẹ 27:11) Nonẹna, iniọvo buebun re dia emiọvwọn ji rhiẹromrẹ ẹdia nana re. Ayen vwo imuẹro nẹ Jihova rhiabọ rọyen phiyọ ọkieje ro vwo dede irumwemwu ri kurhẹriẹ. (Luk 15:20) O ji fo nẹ emiọvwọn fuevun kẹ Jihova ọkieje vẹ iphiẹrophiyọ nẹ omamọ udje rayen na che mu emọ na vwọ rhoma rhivwin rhe ukoko na. w17.01 1:15, 16

Ohwo rọ vwomakpotọ, ọyen ohwo rọ riẹn asan rẹ ẹgba rọyen teri, ro vwo ọmrẹvughe rẹ echobọ rọyen, o mi ji rhiabọreyọ odjekẹ vẹ iroroẹjẹ rẹ ihwo efa. Omaevwokpotọ nẹrhẹ oma vwerhen Jihova. Vwẹ Baibol na, omaevwokpotọ ji churobọ si ra vwọ vwẹ ẹro abavo vwo nẹ oma avwanre, re ji vwo vwo ọmrẹvughe rẹ asan ẹgba avwanre teri. Ubiota rẹ Grik re vwo dje omaevwokpotọ na, kanrunumu oborẹ ọmrẹvughe yena se djobọte uruemu rẹ avwanre vwo kpahen ihwo efa. Mavọ yen omaẹkparọ vwọ tuanphiyọ? E jẹ a fuẹrẹn eka evo. Avwanre vwo ni oma yẹrẹ uphẹn rẹ ẹga avwanre rhuarho nọ. (Rom 12:16) Re vwo ru erọnvwọn re cha nẹrhẹ ihwo ni avwanre so. (1 Tim. 2:9, 10) Ra vwọ vuẹ ihwo oborẹ ayen ru kidie avwanre hẹ ẹdia rode ọvo yẹrẹ avwanre guọnọ titi iroro romobọ avwanre jẹ avwanre tobọ riẹn nẹ ọyena omaẹkparọ-ọ.​—1 Kọr. 4:6. w17.01 3:6-8

Uvwre rẹ ọke ọvo rhire na, owian rẹ idibo rẹ Jihova rhuaphiyọ, je ganphiyọ kẹdẹ kẹdẹ. Ewian kpokpọ vwọ cha na, idjerhe kpokpọ re vwo ruẹ ayen ke je vwomaphia; ọke buebun ekuakua rẹ ona ri shecha shekpo eyen a guọnọre vwọ kẹ ewian na. Iniọvo evo re kpakore sa mrẹ bẹnbẹn ayen vwọ djẹ nene ewene nana. (Luk 5:39) Vwọ vrẹ ọyena dede, ighene na ji vwo ẹgba vrẹ iniọvo re kpakore. Ọtiọyena, ọyena emu rẹ ẹguọnọ vẹ aghwanre rẹ iniọvo re kpakore na vwo yono ighene na ayen se vwo mu oghwa rẹ ukoko na. (Une 71:18) Iniọvo re vwo mu sa mrẹ bẹnbẹn ayen vwọ vwẹ owian kẹ ihwo efa. Oshọ mu evo nẹ uphẹn rẹ ẹga rẹ ayen niri ghanghanre na cha va ayen abọ yẹrẹ ighene na je cha sa riẹn erọnvwọn na ru-u. Efa ji roro nẹ ayen vwo ọke ayen vwo yono ohwo-o. O ji fo nẹ ighene na vwo odirin ọ da dianẹ uphẹn rẹ ẹga ji te ayen obọ-ọ. w17.01 5:3, 4

Jihova wene arhọ rẹ emama rẹsosuọ rọyen vwo nẹ odjuvwu rhe akpọ. (Jọn 1:14) Jesu da dia ohwo ọgbagba kirobo rẹ Adam hepha jovwo. Ẹkẹvuọvo, vwọ fẹnẹ Adam, Jesu ru oborẹ Jihova guọnọ mie ohwo ọgbagba. Ọke ro vwo hirharoku ọdavwini rọ ma gan kparobọ Jesu ru umwemwu-u, ọ je churhi rẹ Ọghẹnẹ-ẹ. Kerẹ ohwo ọgbagba, Jesu se sivwin ihworakpọ nẹ umwemwu vẹ ughwu womarẹ ughwu rọyen. O ru erọnvwọn eje rẹ Adam se ru-u, ọyehẹ ohwo ọgbagba rọ fuevun kẹ Ọghẹnẹ ji nyupho rọyen kare kare. (1 Tim. 2:6) Jesu vwẹ arhọ rọyen vwo ze izobo ọtanhirhe ro rhie idjerhe rẹ arhọ rẹ bẹdẹ phiyọ kẹ “ihwo buebu,” te eshare, te eya, vẹ emọ. (Mat. 20:28) Womarẹ rẹ izobo ọtanhirhe rọyen na kọyen ọhọre rẹ Ọghẹnẹ se vwo rugba. (2 Kọr. 1:19, 20) Ọtanhirhe na kẹ ihworakpọ eje re fuevun iphiẹrophiyọ rẹ arhọ rẹ bẹdẹ bẹdẹ. w17.02 1:15, 16

Vwẹ ẹro roro nẹ wọ djẹ imoto kpo asan vwẹ ason, siẹvuọvo na ijini rẹ imoto na de fun vwẹ asan rẹ iwevwin hepha-a, ẹghwa ọvo yehẹ asan na. Imẹkaniki herọ-ọ. Jẹ wọ da rhe karophiyọ nẹ wo vughe imẹkaniki ọvo rọ dia ọko rọhẹ obaro na, wo de se bi imoto na te asan rọyen, ọ cha rhuẹrẹ kẹ wẹ. Akpeyeren pha kerẹ oyan tiọyena. Ọkiọvo, erọnvwọn sa gan kẹ wẹ mamọ, te ẹdia rẹ akpọ de nuwọhọ. Jesu rhe se vwo ẹwẹn yena jovwo. Ọke ra vwọ kanrọ mu urhe roja, o rhiẹromrẹ ojaẹriọ ọgangan vẹ ophọphọvwe. Ọnana yen ọke rọ ma gan kparobọ vwẹ akpeyeren rọyen! (Hib. 12:3) Jesu tẹnrovi osa rẹ akoechiro rọyen, ma rho ọ vwọ riẹn nẹ o che toroba orufon rẹ odẹ rẹ Ọghẹnẹ, ji bicha usuon rọyen. Ọ riẹnre nẹ ọdavwini na ọ rẹ ọmọke krẹn, jẹ osa rọyen vwẹ odjuvwu ọ rẹ bẹdẹ bẹdẹ. Nonẹna, edavwini re che rhiẹromrẹ sa gan mamọ, e me je vọn vẹ ojaẹriọ, ẹkẹvuọvo karophiyọ nẹ, e herọ vwẹ ọmọke krẹn. w16.04 2:10

Vwẹ akpọ nana rẹ ihwo de ruẹ obo ri je ayen na, umwemwu rhe tu ohwo oma-a, te ẹdia rẹ buebun rẹ ihwo rha tobọ riẹn nẹ ayen guọnọ ọtanhirhe na-a. Iseri rẹ Jihova yen chọn ihwo buebun uko vwọ riẹn oborẹ umwemwu hepha, obo ro se djobọte avwanre wan, vẹ obo re se vwo vrẹn nẹ ẹdia rẹ ọviẹn vwọ kẹ umwemwu. Oma vwerhen ihwo ri vwo ẹwẹn esiri, ọke rẹ ayen da rhe riẹn nẹ Jihova ji Ọmọ rọyen rhe tan avwanre nẹ umwemwu vẹ ughwu, fikirẹ ẹguọnọ vẹ ẹserọphẹ rọyen. (1 Jọn 4:9, 10) Izobo rẹ ọtanhirhe rẹ Jesu ọyehẹ idjerhe rọ ma rho rẹ Ọghẹnẹ vwo dje ẹguọnọ vẹ ẹserọphẹ rọyen vwọ kẹ avwanre. Mavọ ọ vwerhen oma te a vwọ riẹn nẹ e de vwo esegbuyota kpahen izobo rẹ Jesu, ka sa mrẹ evwoghovwo rẹ imwemwu rẹ avwanre, ji vwo ẹwẹn obrorhiẹn rọ fonro! (Hib. 9:14) Ọnana ghini iyẹnrẹn esiri ro fori nẹ ihwo efa nyo kpahen! w16.07 4:6, 7

A sa mrẹ evwoghovwo rẹ imwemwu avwanre siẹrẹ e de vwo esegbuyota kpahen ọtanhirhe na. Baibol na kẹ avwanre imuẹro nẹ e che ‘phoro’ imwemwu avwanre no riẹriẹriẹ. (Iruo 3:19-21) Jihova womarẹ ọtanhirhe na vwọ dẹ ihwo ra jẹreyọ na, kerẹ emọ rọyen. (Rom 8:15-17) Vwọ kẹ “igodẹ efa” na, kọ ghwa họhọ nẹ Jihova yọnrọn ọbe ra vwọ dẹ ọmọ, re si odẹ avwanre phiyọ. Avwanre da rhe dia gbagba je wan ọdavwini rọ koba na nu, Jihova kọ cha ghwobọphiyọ ọbe na ro djerephia nẹ ọ dẹ avwanre reyọ kerẹ emọ rọyen rehẹ otọrakpọ na. (Rom 8:20, 21; Ẹvwọ. 20:7-9) Ẹguọnọ rẹ Jihova vwo kpahen emọ rọyen che se vwoba-a. Ebruphiyọ rẹ ọtanhirhe na cha dia bẹdẹ. Ọghanrovwẹ rẹ okẹ nana che se shekpotọ-ọ. O vwo ohwo vuọvo rọ sa reyọ mie avwanre-e. Idẹbono cha sa dobọ rẹ ihwo ri kurhẹriẹ ji ayen vwo jẹ ẹbẹre ọvo rẹ orua rẹ Jihova ẹdia-a. w17.02 2:15, 16

Ọke rẹ Jihova vwo si avwanre te oma, ọ riẹnre nẹ avwanre che ru chọ ọke evo. Dedena, Jihova je guọnọ nẹ wọ rhe dia ugbeyan rọyen. Ẹguọnọ yen mu Ọghẹnẹ vwọ kẹ avwanre izobo rẹ ọtanhirhe rẹ Ọmọ ọghanghanre rọyen. (Jọn 3:16) Fikirẹ ọtanhirhe na, siẹrẹ e de ru umwemwu, e se kurhẹriẹ, yare evwoghovwo rẹ Jihova, ji vwo imuẹro nẹ a je sa dia ugbeyan rọyen.​—1 Tim. 1:15. w16.05 4:6, 7