April

Kẹ avwanre vwo? Iroro rẹ Ọghẹnẹ yen avwanre vwori, gbanẹ ọ rẹ akpọ na? O muẹro dẹn nẹ avwanre wene uruemu rẹ avwanre vwo nene irhi rẹ Ọghẹnẹ enẹna re. Kẹ iroro rẹ avwanre vwo? Avwanre davwẹngba vwo wene iroro rẹ avwanre vẹ ẹro rẹ avwanre vwo nẹ emu, rere ayen vwo shephiyọ vẹ ọ rẹ Jihova? Ọ guọnọ ẹgbaẹdavwọn e se vwo ru ọtiọyen. Ẹkẹvuọvo, ọ guọnọ ẹgbaẹdavwọn vuọvo e ki se vwo iroro rẹ akpọ na-a. Kidie ẹwẹn rẹ akpọ na riariẹ avwanre phiyọ. (Ẹfe. 2:2) Vwọba, iroro rẹ akpọ na siẹ ihwo urhuru, kidie ọ vẹ ojevwe romobọ yen gba yan. Kọyen ọ pha bẹnbẹn re vwo vwo iroro rẹ Jihova, jẹ ọ bẹnre re vwo vwo iroro rẹ akpọ na-a. Ẹkẹvuọvo, a da vwẹ uphẹn kẹ akpọ na nẹ o sun iroro rẹ avwanre, ọ cha nẹrhẹ e nenesi rẹ ojevwe romobọ, ji brorhiẹn ro je ohwo. (Mak 7:21, 22) Eriyina, ofori nẹ e vwo ‘iroro rẹ Ọghẹnẹ,’ ọ dia e “rẹ ihwo rẹ akpọ-ọ.” w18.11 18 ¶1; 19 ¶3-4

Oma nabọ vwerhen Jesu ọke rẹ Jihova vwọ ta ota nẹ obo odjuvwu rhe abọ erha soso vwo brọghọ phiyọ oma. Ugege rẹ Jesu vwo bromaphiyame vwẹ Urhie rẹ Jọdan nu, Jihova da ta eta rẹ isese ri nonẹna. Vwọ vrẹ Jesu, o muẹro nẹ Jọn ro brẹ ihwo phiyame ọvo yen nyo eta yena. Ọke vwọ yanran, omarẹ ẹgbukpe ọvo tavwen Jesu ki ghwu, iyinkọn rọyen erha de nyo, ọke rẹ Jihova vwọ ta: “Ọnana hẹ ọmọ mẹ [ro] je vwe na, rẹ ivun rọye vwerha ovwẹ na; we nyo ota rọye.” (Mat. 17:5) Ukuotọ rọyen, ẹmẹdẹ ibro tavwen Jesu ki ghwu, Jihova da rhoma ta ota kẹ Ọmọ rọyen vwo nẹ obo odjuvwu rhe. (Jọn 12:28) Dede nẹ Jesu riẹnre nẹ ughwu rẹ ophọphọvwe yen ọyen che ghwu, e ji che gun efian nyẹ, ọ nẹrhovwo nẹ e jẹ ọhọre rẹ Ọghẹnẹ rugba ọ dia ọrọye-en. (Mat. 26:39, 42) Jesu chirakon rẹ “odjadja rẹ [“urhe rẹ oja,” NW] ọ davwerhọn rẹ omaẹvuọ na-a,” kidie ọ guọnọ ujiri rẹ Ọsẹ rọyen, ọ dia ọ rẹ ihworakpọ-ọ.—Hib. 12:2. w18.07 10-11 ¶15-16

Jesu ghwa vwọ ton Emu Ovwọnvwọn rẹ Orovwori Na phiyọ nu, o de dje uduefiogbere oghẹresan phia. Vwẹ idjerhe vọ? Jesu ru nene ọhọre rẹ Ọsẹ rọyen dede nẹ ọ riẹnre nẹ e che mu efian barọ je kanrọ mu urhe kerẹ oji. (Mat. 26:65, 66) Ọ sẹro rẹ ọyọnregan rọyen rere o se vwo brọghọ phiyọ odẹ rẹ Jihova, kpare ọrho rọyen kpenu, ji rhie idjerhe rẹ arhọ rẹ bẹdẹ phiyọ vwọ kẹ ihwo ri kurhẹriẹ. Ọ je vwẹ ọke yena vwo muegbe rẹ idibo rọyen hẹrhẹ oborẹ ayen che hirharoku kẹrẹkpẹ. Jesu ji dje uduefiogbere phia rọ vwọ tẹnrovi ọdavwẹ rẹ iyinkọn rọyen, ukperẹ ọ vwọ ro ẹnwan rẹ obo re cha phia kẹ. Irueru rẹ kekpe yena rọ tonphiyọ ugege rẹ Judas ghwe vwo vrẹn nẹ ohri rayen nu, cha nẹrhẹ ihwo ra vwẹ ẹwẹn ọfuanfon jẹreyọ karophiyọ erere rẹ ughwu rẹ Jesu cha ghwa rhe, kugbe oborẹ ayen che vwo vwobọ vwẹ ọphọ ọkpokpọ na.—1 Kọr. 10:16, 17. w19.01 22 ¶7-8

Ọsẹ rẹ Jesu da kpahen kẹ nẹ odjuvwu rhe: “Me vwẹ urinrin kẹ nure, me je rhoma vwẹ urinrin kẹ.” Ẹwẹn kpokpo Jesu mamọ fikirẹ oghwa rode rọ vwọ fuevun kẹ Jihova te oba. Jesu riẹnre nẹ ọyen cha rioja rẹ ehwe ọgangan ji ghwu ughwu rẹ oja. (Mat. 26:38) Obo re ma ghanre kẹ Jesu, ọyen rọ vwọ vwẹ urinrin kẹ odẹ rẹ Jihova. E gun efian nyẹ nẹ ọ ta eta rẹ ẹgua. Ọ je ro ẹnwan kpahen oborẹ ughwu rọyen sa hwarhiẹ ekan vwo rhe Ọghẹnẹ. Avwanre je sa ro ẹnwan kpahen ekan ra hwarhiẹ vwo rhe odẹ rẹ Ọghẹnẹ. Kerẹ Jesu, ọ sa dianẹ e shenyẹ avwanre. Ọ je sa dianẹ ẹwẹn kpokpo avwanre fikirẹ efian rẹ ivwighrẹn hra nene asan eje. Ọkiọvo, e se roro kpahen ekan rẹ ikuegbe rẹ efian tiọyena hwarhiẹ vwo rhe odẹ rẹ Jihova vẹ ukoko rọyen. Ota rẹ Ọghẹnẹ sa bọn avwanre gan vwẹ ọke tiọyena. O vwo obo rọ wanre-e, Jihova cha vwẹ urinrin kẹ odẹ rọyen.—Une 94:22, 23; Aiz. 65:17. w19.03 11-12 ¶14-16

Oborẹ Jesu vuẹ idibo rọyen gbe ayen unu mamọ. Jesu rẹ ayen rhẹro rọyen nẹ ọ cha tan uvie rẹ Izrẹl hirhe na, kọyen rhoma vuẹ ayen nẹ ọyen cha rioja ji ughwu. Ọyinkọn Pita da kpahen: “Ọrovwohwo gbobọnyẹ eta yena, emuọvo che ru we-e.” Jesu da ta kẹ: “Wan hẹ obuko mẹ wẹ Edjọ na: Wẹ hẹ ogbeku kẹ vwẹ, kidie wọ guọnọ emu rẹ Ọghẹnẹ-ẹ, ẹkẹvuọvo ọ rẹ ihwo rẹ akpọ.” (Mat. 16:22, 23; Iruo 1:6) Womarẹ eta nana, Jesu de phi ofẹnẹ phiyọ uvwre rẹ iroro rẹ Ọghẹnẹ, vẹ ọ rẹ akpọ nana rẹ Eshu suẹn na. (1 Jọn 5:19) Pita guọnọre nẹ Jesu ru ojevwe romobọ rọyen, kirobo rẹ ihwo buebun ruẹ vwẹ akpọ na. Ẹkẹvuọvo, Jesu riẹnre nẹ ọyena vwọso iroro rẹ Ọsẹ rọyen. Ọ riẹnre nẹ Ọghẹnẹ guọnọre nẹ ọyen muegbe hẹrhẹ oja vẹ ughwu ro che te ọyen oma kẹrẹkpẹ. Oborẹ Jesu kpahen kẹ Pita djerephia nẹ iroro rẹ Jihova yen rhere, ọ dia ọ rẹ akpọ na-a. w18.11 18 ¶1-2

Vwẹro roro oborẹ Jihova mrẹ ọke rẹ iduduru rẹ ihwo vwẹ akpọneje de siomakoko vwọ kẹ Emu Ovwọnvwọn rẹ Orovwori Na. Ọ dia otu buebun na ọvo yen ọ mrẹ-ẹ, o ji vwo oniso rẹ ohwo vuọvo rọ rhe irueru na. Kerẹ udje, ọ mrẹ otu re cha kukpe kukpe. Evo usun rayen hirharoku ẹvwọsuọ ọgangan. Efa ghwa cha emẹvwa rẹ avwanre ọkieje-e, ẹkẹvuọvo ayen gbẹdẹ rẹ Ẹkarophiyọ na-a, kidie ayen niro nẹ ọ pha ghanghanre. Jihova ji vwo oniso rẹ ihwo re rhe Ẹkarophiyọ na obọrẹsosuọ, ọkiọvo kidie ayen guọnọ riẹn obo re ruo wan. Oma vwerhen Jihova mamọ siẹrẹ ọ da mrẹ ihwo buebun re cha irueru rẹ Ẹkarophiyọ na. (Luk 22:19) Obo ri mu ayen rhe yen ma ghanre kẹ Jihova, ọ dia uche ihwo re rhere-e. Avwanre guọnọre nẹ Jihova yono avwanre womarẹ ukoko rọyen?—Aiz. 30:20; Jọn 6:45. w19.01 26 ¶1-3

Jesu vwẹ ọdavwẹ rẹ idibo rọyen vwọ kobaro kẹ erọyen te ẹdia ro vwo ghwu kẹ ayen dede. Kerẹ udje, o nene idibo rọyen ta ota dede nẹ oma ghwọrerọ mamọ yẹrẹ vwẹ ọke rẹ ẹwẹn rọyen vwọ yanghan. (Luk 22:39-46) Ọ tẹnrovi obo rọ sa vwọ kẹ ihwo efa, ọ dia obo ro che mie aye-en. (Mat. 20:28) Avwanre hẹ ukoko rẹ Inenikristi rẹ uyota, oma je vwerhen avwanre fikirẹ ọke buebun rẹ avwanre ghwọrọ vwo durhie ihwo nẹ ayen rhe vwomaba avwanre. Jẹ, “otu re hẹ evwruwevwi rẹ esegbuyota na” re dobọ rẹ iruo rẹ ẹga rayen ji yen avwanre me vwo owenvwe ra vwọ vwẹ ukẹcha kẹ. (Gal. 6:10) Avwanre dje ẹguọnọ rẹ avwanre phia siẹrẹ e de jiro kẹ ayen nẹ ayen kpo emẹvwa, ma rho kẹ Ẹkarophiyọ na. Kerẹ Jihova vẹ Jesu, oma vwerhen avwanre siẹrẹ ohwo rọ dobọ rẹ iruo rẹ ẹga na ji de rhivwin bru Jihova rhe.—Mat. 18:14. w19.01 29 ¶12, 14; 30 ¶15

Emu rẹ ayen re chekọ vwẹ Orẹ rẹ Ọvwanvrẹ na yen Jesu vwo ru irueru nana rọ pha kekpe. Ikara ro je phuo vẹ wain ro chekọ na yen o vwo ruo. Jesu vuẹ iyinkọn rọyen nẹ ikara vẹ wain na mudiaphiyọ ugboma vẹ ọbara rọyen ro che vwo ze izobo fikirẹ ayen. O gbe iyinkọn na unu nẹ Jesu ru irueru ọghanghanre nana kekpe-e. Diesorọ? Emeranvwe evo re wanre, ọke rẹ Jesu vwo won Lazarọs, Mata, vẹ Meri ọrhọrha. Jesu da ton uyono phiyọ ọke rẹ ayen vwo chidia kugbe. Mata hẹ etiyin, ẹkẹvuọvo ọ pharha chere emu buebun rọ cha vwọ ghọ Jesu. Jesu vwo noso, ọ da kpọ Mata vi vwẹ idjerhe rẹ ẹguọnọ. Ọ chọn rọ uko vwọ mrẹvughe nẹ a guọnọ udemu obuebu-un. (Luk 10:40-42) Inọke evo tavwen Jesu ki ghwu, ọyen komobọ de ru nene uchebro yena, ro vwo ru Ẹkarophiyọ na kekpe. w19.01 20-21 ¶3-4

Jihova brọghọ phiyọ Jesu oma, rọ vwọ kparọ nushi kpo ẹdia ro “kpenu gangan.” Ọ da vwẹ arhọ rẹ jeghwo vwọ kẹ, rọ je rhe vwọ kẹ ohwo vuọvo-o. (Fil. 2:9; 1 Tim. 6:16) Ọnana ọghọ oghẹresan rẹ Jihova bru phiyọ Jesu oma fikirẹ evun-ẹfuọn rọyen! Die yen cha chọn avwanre uko vwọ kẹnoma kẹ otitivwe rẹ akpọ nana? Karophiyọ nẹ, ọkieje yen Jihova vwo brọghọ phiyọ ihwo ri fuevun ga. Ọke buebun na, o ruo vwẹ idjerhe re rhẹro rọye-en. Enẹna, avwanre cha de vwẹ ẹwẹn roro oka rẹ ebruphiyọ rehẹ obaro hẹrhẹ avwanre. Ẹkẹvuọvo, asaọkiephana avwanre che chirakon rẹ oja vẹ edavwini. O ji fo nẹ avwanre karophiyọ nẹ akpọ nana vẹ otitivwe rọyen cha wanvrẹ. (1 Jọn 2:17) Ọsẹ rẹ avwanre Jihova, ‘dia orharhe rẹ ohwo ro jẹ iruo esiri vẹ ẹguọnọ rẹ avwanre vwo kẹ odẹ rọyen ẹkarohọ-ọ.’—Hib. 6:10. w18.07 11 ¶17-18

Jesu roro kpahen oyerinkugbe ọke rọ vẹ iyinkọn rọyen vwọ riemu rẹ ovwọnvwọn rọ koba. Ọke rẹ ayen vwọ nẹrhovwo, ọ da tanẹ ọyen guọnọre nẹ idibo rọyen eje dia ọvo kirobo rọ vẹ Ọsẹ rọyen je dia ọvo. Oyerinkugbe rayen na che djephia phephẹn nẹ Jihova yen ji Jesu rhe akpọ na rhi ru ọhọre rọyen. Ẹguọnọ rọ dia oka re vwo vughe idibo rẹ Jesu na che toroba oyerinkugbe rayen. (Jọn 13:34, 35) Jesu kanrunumu ọghanrovwẹ rẹ oyerinkugbe, kidie o niroso nẹ idibo na yerẹn kuẹgbe-e. Kerẹ udje, idibo na je phrọ aphro mamọ vwẹ ason yena kpahen ohwo “vwẹ usun rẹ ayen [rọ] ma rho.” (Luk 22:24-27; Mak 9:33, 34) O ji vwo ọke ọfa rẹ Jems vẹ Jọn vwo bru Jesu ra, ra vuẹ nẹ ọ kẹ ayen ẹdia rode vwevunrẹ Uvie rọyen.—Mak 10:35-40. w18.06 8 ¶1-2

Jihova guọnọre nẹ ihwo re rọvwọnre guọnọ ohwohwo te ẹdẹ ughwu. (Mat. 19:3-6) Igberadja ọyen ọvo usun rẹ imwemwu re ma bra kparobọ rẹ ohwo se ru. Kọyensorọ ọ rẹ ighwrẹn vwẹ usun rẹ Irhi Ihwe na vwọ tanẹ a gha igberadja egbe. (Urhi 5:18) Ọyen umwemwu ọgangan re ru “kpahe Ọghẹnẹ” kugbe ọrivẹ rẹ orọnvwe rẹ ohwo. (Jẹn. 39:7-9) Ọ re gbe igberadja rhuru na cha rioja rẹ ọmiaovwẹ na vwẹ ikpe buebun. Jihova guọnọre nẹ oma vwerhen emọ. Jihova vwẹ iji kẹ emiọvwọn nẹ ayen vwẹrote ọdavwẹ ugboma rẹ emọ rayen, ayen me je chọn ayen uko vwo sikẹrẹ ọyen. Ofori nẹ emiọvwọn reyọ kuphẹn kuphẹn vwọ chọn emọ rayen uko vwọ riẹn ọghanrovwẹ rẹ Urhi na ji vwo ẹguọnọ rẹ Jihova. (Urhi 6:6-9; 7:13) Ofori nẹ emiọvwọn ni emọ rayen kerẹ ekuakua ghevweghe ra sa kpairoro vrẹ yẹrẹ do phiyọ asan ro je ohwo-o, ẹkẹvuọvo e ni ayen kerẹ ughwẹ, yẹrẹ okẹ ọghanghanre ro nẹ obọ rẹ Jihova rhe.—Une 127:3. w19.02 21 ¶5, 7

Job sẹro rẹ ọyọnregan rọyen womarẹ iphiẹrophiyọ ro vwori nẹ Ọghẹnẹ cha hwosa kẹ. O vwo imuẹro nẹ Ọghẹnẹ vwo ọdavwaro kpahen ọyọnregan rọyen. Dede nẹ o hirharoku edavwini egangan, Job vwo imuẹro nẹ Jihova cha hwosa kẹ ọyen. Imuẹro yena vwẹ ukẹcha kẹ vwọ sẹro rẹ ọyọnregan rọyen. Oma rọyen da vwerhen Jihova te ẹdia rọ vwọ hwosa kẹ ọke rọ je vwọ hẹ akpọ! (Job 42:12-17; Jems 5:11) Ẹkẹvuọvo, osa rọ rho vrẹ ọyena je hẹrhẹ Job vwẹ obaro na. Ọghẹnẹ ji rhi wene-e. (Mal. 3:6) Avwanre da karophiyọ nẹ ọ vwẹ ẹro ọghanghanre vwo ni ọyọnregan rẹ avwanre, ka sa sẹro rẹ iphiẹrophiyọ rẹ avwanre vwo kpahen obaro na ọkieje. (1 Tẹsa. 5:8, 9) Ọke evo, wo se roro nẹ wẹ ọvo yen herọ, ẹkẹvuọvo wo no ọtiọye-en. Wẹwẹ ọvo usun rẹ iduduru rẹ iniọvo re sẹro rẹ ọyọnregan rayen vwẹ akpọneje. E ji se kere uwe ba eshare vẹ eya re sẹro rẹ ọyọnregan rayen ọke awanre, evo rayen tobọ hirharoku ughwu dede.—Hib. 11:36-38; 12:1. w19.02 7 ¶15-16

Avwanre vwo siẹkẹrẹ ọke rẹ Ẹkarophiyọ na, ofori nẹ avwanre nọ oma avwanre enọ nana: ‘Mavọ yen me sa vwọ vwẹrokere Jesu vwo dje ẹguọnọ phia? Me vwẹ ọdavwẹ rẹ iniọvo mẹ vwọ kobaro? Me rhẹro rẹ oborẹ iniọvo mẹ che se ru-u vwo mie ayen, gbane mi riẹn asan rẹ ẹgba rayen teri?’ E jẹ avwanre vwẹrokere Jesu vwọ “re ehrọre” rẹ ihwo efa ọkeneje. Irueru rẹ Ẹkarophiyọ rẹ ughwu rẹ Jesu na che vwoba kẹrẹkpẹ. Jesu da “rhe” vwẹ ọke rẹ ukpokpogho rode na, rhi koko uchekotọ rẹ ihwo “ra sanọ reyọ” vwo kpo obo odjuvwu nu, Ẹkarophiyọ na ko che vwoba. (1 Kọr. 11:26; Mat. 24:31) Ẹkarophiyọ na da tobọ vwoba nu, imuẹro herọ nẹ ikuegbe rọyen cha sa chọrọ idibo rẹ Ọghẹnẹ ẹro-o, kidie irueru na ghwa odjephia rẹ omaevwokpotọ, uduefiogbere, kugbe ẹguọnọ rẹ ohwo ọvo djephia, ra je rhe mrẹ ọkpọ rọye-en. w19.01 25 ¶17-19

Ẹroevwote rẹ ugboma rẹ avwanre sa chọn avwanre uko vwọ riẹn obo rọ ghanre te ra vwọ vwẹrote ohwo rẹ avwanre hepha vwẹ obevun. Ọrẹsosuọ, avwanre da guọnọ sẹro rẹ omakpokpọ rẹ avwanre, kẹ avwanre re omamọ emu, je sasa oma rẹ avwanre ọkieje. Vwẹ idjerhe vuọvo na, a sa sẹro rẹ oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova siẹrẹ a da nabọ vwẹ ota rọyen vwọ ghẹrẹ oma rẹ avwanre, ji vwẹ ọkieje vwo ru esegbuyota rẹ avwanre kpahen Jihova ganphiyọ. Ọyena churobọ si re vwo yono Ota rẹ Ọghẹnẹ je vuẹ ihwo kpahen esegbuyota rẹ avwanre. (Rom 10:8-10; Jems 2:26) Ọrivẹ, ohwo se vwo ọga vwẹ obevun, jẹ o roro nẹ ọyen vwo omakpokpọ fikirẹ oborẹ ugboma rọyen hepha vwẹ obo otafe. Vwẹ idjerhe vuọvo na, ọ da tobọ dianẹ urhurusivwe ebrabra tan awọ cha ememerha vwevunrẹ ubiudu rẹ avwanre, avwanre ji se roro nẹ esegbuyota rẹ avwanre je gan, kidie nẹ avwanre kpo uyono ji kpo aghwoghwo ọkieje. (1 Kọr. 10:12; Jems 1:14, 15) E jẹ avwanre karophiyọ nẹ Eshu guọnọ vwẹ iroro rọyen vwo miovwo avwanre. w19.01 15 ¶4-5

Ọtiọyena, e jẹ ohwo vuọvo nọ oma rọyen: ‘Mi ghini ruẹ ọtiọyen? Mi ruẹ oborẹ ohwo rẹ Sameria na ruru?’ (Luk 10:30-35) ‘Arodọnvwẹ se mu vwe vwo ruẹse kẹ otu re guọnọ ukẹcha? Kerẹ udje, me sa vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo re kpakore, eyauku, kugbe emọ rẹ esẹ rayen hẹ evunrẹ ukoko na-a? Me sa ta ota bọrọ bọrẹ kẹ “otu rẹ oma rhọ”?’ (1 Tẹsa 5:14; Jems 1:27) Avwanre de gbe arodọnvwẹ kẹ ihwo, ke se vwo omavwerhovwẹn rẹ ẹse-eruo kẹ ohwo. Vwọba, avwanre je riẹn nẹ uruemu tiọyena vwerhen Jihova oma. (Iruo 20:35; Hib 13:16) Vwọ kpahen ihwo ri vwo erorokẹ, Ovie Devid da ta: “Ọrovwohwo chochọ rọye rere ọ sẹro rọye ọkpokpọ; ke se ebruphihọ vwẹ evun rẹ otọ na.” (Une 41:1, 2) Arodọnvwẹ de se mu avwanre vwọ chọn ihwo uko, Jihova ko gbe arodọnvwẹ kẹ avwanre, ji kẹ avwanre omavwerhovwẹn rẹ bẹdẹ.—Jems 2:13. w18.09 19 ¶11-12

Oniọvo aye ọvo re se Yoshiko nyo iyẹnrẹn ọbrabra. Idọktọ rọyen vuẹrẹ nẹ emeranvwe ibro yen chekọ ro che yerin tavwen o ki ghwu. Die yen Yoshiko ruru? Ọ da karophiyọ isese ri nonẹna rọ dia ẹkpo rẹ Baibol rọ vwerhọn mamọ. Ọ da vwẹ ẹwẹn kpotọ vuẹ idọktọ na nẹ oshọ mu ọye-en, kidie Jihova yọnrọn obọ rọyen. Ovuẹ rẹ onẹrhẹvwe rọhẹ ẹkpo rẹ Baibol yena, chọn oniọvo rẹ avwanre nana uko vwọ vwẹroso Jihova karekare. Ẹkpo rẹ Baibol yena je sa chọn avwanre uko vwo vwo ẹwẹn re dọe siẹrẹ e de hirharoku edavwini egangan. Ẹsosuọ, Jihova vuẹ Aizaya nẹ o si eta rẹ onẹrhẹvwe yena phiyotọ fikirẹ ihwo rẹ Ju re che mu kpo eviẹn vwẹ Babilọn. Jihova da je sẹro rẹ ovuẹ yena vwọ kẹ erere rẹ ihwo rẹ ọke rẹ avwanre nana. (Aiz. 40:8; Rom 15:4) Ọke nana yen a ma vwọ guọnọ uchebro rọhẹ ọbe rẹ Aizaya na, kidie avwanre yerẹn vwẹ “ẹdẹ ebrabra” enẹna.—2 Tim. 3:1. w19.01 2 ¶1-2

Ayen da tobọ hẹrioma dede, ayen ihwo ivẹ na jẹ aye gbẹ ọshare dede nẹ ayen ohwo vuọvo rhiẹromrẹ egbabọse. Vwọba, ọyinkọn Pọl djunute emu ọfa rọ dia oboresorọ ayen vwọ dia kugbe. O de si: “Kidie a wan oma rẹ aye na ru ọshare ro segbuyota na-a fon, a me rha wan oma rẹ ọshare ru aye ro segbuyota na-a fon. Ọ rha dia ọtiọye-e, emọ rẹ ovwan gbe fo-on, ẹkẹvuọvo kirobo rọ epha na ayen kẹ efuanfon.” (1 Kọr. 7:14) Inenikristi buebun rhọnvwe hẹrioma-a, dede nẹ ebẹnbẹn vọn evunrẹ orọnvwe rayen. Ọrivẹ rẹ orọnvwe rayen rhe vwọ dia odibo rẹ Jihova nu, oma da vwerhen ayen mamọ nẹ akoechiro rayen fierere kẹ ayen vwẹ idjerhe oghẹresan. (1 Kọr. 7:16; 1 Pita 3:1, 2) Vwẹ akpọneje, ukoko rẹ Inenikristi vọnre vẹ iniọvo rẹ orọnvwe rayen phiẹ kparobọ. Ọkiọvo wọ sa mrẹ buebun rẹ eya gbẹ eshare tiọyena rẹ oma vwerhan vwevunrẹ ukoko wẹn. Ukoko na vọnre vẹ iniọvo rẹ eshare ri vwo ẹguọnọ rẹ eya rayen kugbe eya ri muọghọ kẹ eshare rayen, ayen ejobi djephia nẹ e se muọghọ kẹ orọnvwe.—Hib. 13:4. w18.12 14 ¶18-19

Idẹn mudiaphiyọ “Omavwerhovwẹn.” Ọnana shephiyọ kidie ọgba na ghini asan re de se vwo omavwerhovwẹn. Ọ vọnre vẹ uvi rẹ emuọre, irhe vẹ idodo iyoyovwin, kugbe ihworakpọ vẹ eranvwe re nabọ yerẹn kuẹgbe. (Jẹn. 1:29-31) Ubiota rẹ ihwo rẹ Hibru vwo se “ogba” na, ihwo rẹ Grik fanrọ phiyọ pa·raʹdei·sos. Vwọ kpahen ubiota rẹ pa·raʹdei·sos, ọbe re se Cyclopædia rẹ M’Clintock vẹ Strong siri da ta: “Ohwo rọ wanvrẹ se noso nẹ asan na phẹnre ghwrororo, a gbogba riariẹ phiyọ rere ọ sa vwọ vrabọ rẹ omaẹkuọn. Asan na vwo irhe ride re mọ emamọ sansan, kugbe urhie rọ pha ghologholo. Uzo vẹ igegede riemu vwẹ orhoma rẹ urhie na.” (Ni Jẹnẹsis 2:15, 16.) Ọghẹnẹ phi Adam vẹ Ivi phiyọ iparadaisi, ẹkẹvuọvo ayen sa dia evun rọyen bẹdẹ-ẹ. Diesorọ? Kidie ayen churhi rẹ Ọghẹnẹ, ayen de ku uphẹn rẹ ayen vẹ emọ rayen vwọ dia evunrẹ Iparadaisi na kufia. (Jẹn. 3:23, 24) Dede nẹ a djẹ ihworakpọ no, ogba na diarọ rhi duvwun ọke rẹ Oghwe rẹ Noa. w18.12 3-4 ¶3-5

Emiọvwọn davwẹngba vwo yono emọ rayen omamọ uruemu. Ayen da jẹ ojẹ ro shephiyọ vẹ obo re yono ayen nẹ ọkiemọ rhe, ayen rha cha viẹ diekpọvwẹ ẹsiẹfa obọ-ọ. Ayen rhe che ru obo re cha nẹrhẹ ayen ro ẹnwan okamuka, ji ro okpetu-u. Kerẹ omamọ rẹ ọmiọvwọn, Jihova guọnọre nẹ emọ rọyen yeren omamọ rẹ akpọ. (Aiz. 48:17, 18) Ọ kẹ avwanre iji sansan re se vwo sun uruemu rẹ avwanre vẹ oborẹ avwanre nene ihwo efa yerẹn wan. Ọ guọnọre nẹ avwanre vwẹ iroro rọyen vwo ruiruo vwẹ ẹdia tiọyen, rere avwanre vwẹ ero ro vwo nẹ emu, ji vwo no. Ukperẹ avwanre vwo no nẹ iji na gan nọ, iroro rẹ Jihova kpọ e rẹ avwanre viẹ, je nẹrhẹ ayen ruẹ yovwẹnphiyọ. (Une 92:5; Isẹ 2:1-5; Aiz. 55:9) Ọyena cha chọn avwanre uko vwọ jẹ ojẹ romobọ ri che fierere kẹ avwanre, je nẹrhẹ e vwo omavwerhovwẹn. (Une 1:2, 3) Vwọrẹ uyota, iroro rẹ Jihova yovwirin, e je vọn vẹ erere dẹn! w18.11 19-20 ¶7-8

E che mudia gan vwọso ọnyẹ ro nẹ obọ rẹ ihwo efa cha, rere a sa vwọ yan vwevunrẹ uyota na ọkieje. Avwanre ghwa vwọ ton uyono rẹ Baibol phiyọ, avwanre de ru ewene vwẹ oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ igbeyan kugbe ihwo rẹ orua re dia Iseri rẹ Jihova-a. Evo muọghọ kẹ orhiẹn rẹ avwanre; efa da rha vwọsuọ. Emọ rẹ isikuru, ihwo rẹ orua, vẹ ihwo ra vẹ ayen gba wian, sa davwẹngba vwọ riẹriẹ avwanre vwo vwobọ vwẹ erẹ rẹ igiye. Mavọ yen a sa vwọ sen ọnyẹ re vwo vwobọ vwẹ erẹ vẹ ẹdẹ rẹ omaerovwon re vwọso urhi rẹ Jihova? E se ru ọtiọyen siẹrẹ a da karophiyọ ẹro rẹ Jihova vwo ni irueru tiọyen. Erere che no rhe siẹrẹ a da fuẹrẹn iyovwinrota sansan ri vwomaphia vwẹ ẹbe rẹ ukoko na teyenphia, kpahen asan rẹ ẹdẹ rẹ omaerovwon evo nurhe. E de roro kpahen oboresorọ avwanre vwọ kẹnoma kẹ erẹ sansan nonẹna, ọ cha nẹrhẹ e se vwo imuẹro nẹ avwanre yan vwẹ idjerhe ro “je Ọrovwohwo.” (Ẹfe. 5:10) Ẹroẹvwọsuọ kpahen Jihova vẹ Ota rọyen cha sẹro rẹ avwanre vwo nẹ abọ rẹ “oshọ” rẹ ihworakpọ.—Isẹ 29:25. w18.11 11 ¶10, 12

E rhe nomaso-o, ẹnwan se mu avwanre rọ, siẹrẹ akpeyeren rẹ avwanre de wene kpregede. Ọnana obo rọ rha phia kẹ Josẹf jovwo. Ẹkẹvuọvo, Josẹf nabọ davwẹngba vwọ vwẹ ẹdia rọyen ro weneri vwo ru obo ro yovwirin, Jihova de bruba kẹ ẹgbaẹdavwọn rọyen. Dede nẹ e muro phiyọ uwodi, Josẹf nabọ jomaotọ ru kemu kemu rẹ olori rẹ uwodi na vwọ kẹ nẹ e ru, kirobo ro ruẹ ọke rọ vwọ hẹ uwevwin rẹ Potifa. (Jẹn. 39:21, 22) Kerẹ Josẹf, avwanre sa mrẹ oma rẹ avwanre vwẹ ẹdia rẹ avwanre che se wene-e. Jẹ, avwanre de chirakon je davwẹngba vwo ru obo ro yovwirin vwẹ ẹdia tiọyena, Jihova ko se bruba ẹgbaẹdavwọn rẹ avwanre. (Une 37:5) Dede nẹ “ofu” se “dje” avwanre ọkiọvo, Pọl tare nẹ e che se ‘siẹro nu’ avwanre-e. (2 Kọr. 4:8) Avwanre cha mrẹ orugba rẹ eta yena, ma rho siẹrẹ e de mu ẹwẹn kpahen iruo rẹ Uvie na. w18.10 29 ¶11, 13

Mavọ yen oma che ru we siẹrẹ ohwo ru wo vugheri ru wo ji muọghọ kẹ, da vuẹ wẹ nẹ ọyen rha karophiyọ odẹ wẹn yẹrẹ vughe uwe ọfa-a? Ọyena sa nẹrhẹ ofu dje we. Diesorọ? Kidie kohwo kohwo guọnọre nẹ e vughe ọyen. Ẹkẹvuọvo, ọ dia e di vwo vughe avwanre ghevweghe-e. Ukperẹ ọtiọyen, avwanre guọnọre nẹ a riẹn oka rẹ ohwo rẹ avwanre hepha vẹ oborẹ avwanre rure. (Ukeri 11:16; Job 31:6) E rhe nomaso-o, jẹgba sa nẹrhẹ ojevwe nana dia ekprowọ kẹ avwanre. Ọ sa nẹrhẹ e vwo urhurusivwe kpahen ọghọ rọ vreka. Akpọ rẹ Eshu nana titi ọrho vẹ ọghọ re sa nẹrhẹ a vwẹ ẹro sakamu vwo ni ọghọ ro fori nẹ a vwọ kẹ Jihova.—Ẹvwọ. 4:11. w18.07 7 ¶1-2

O mu avwanre ẹro dẹn nẹ Eshu vẹ emekashe ebrabra rọyen sa vwẹ oriẹriẹvwe rayen vwo ru ihwo ride rẹ akpọ na phiyọ “evwọrefian.” (1 Tim. 4:1, 2) Ọ rọ ma bra kparobọ kẹ Ilori rẹ ẹga ri guẹn efian, kidie ohwo se ku uphẹn rẹ arhọ rẹ bẹdẹ bẹdẹ kufia siẹrẹ o de se iyono rẹ efian rayen gbuyota, ji ru oborẹ Jihova vwo utuoma kpahen. (Hos. 4:9) Kidie nẹ Jesu riẹnre nẹ ilori rẹ ẹga rẹ ọke rọyen phiẹn ihwo, ọ da ta kẹ ayen: “Ekan kẹ ovwan, isiẹbe kugbe Farisi, evwọrọn efian! Kidie ovwan riẹriẹ ihwo vwo kugbe oma rere usun rẹ ovwan vwo bu phihọ.” (Mat. 23:15) Jesu vwẹ eta egangan vwọ ghwọku ilori rẹ ẹga yena, kidie ayen ruẹ họhọ ‘ọsẹ rayen Idẹbono, rọ dia ozighẹ.’—Jọn 8:44. w18.10 7 ¶5-6

Die yen otọ rẹ ota rẹ Jesu na? Ọ da rhoma ta: “Ghọghọ re oma vwerhe ovwan, kidie osa rẹ ovwan vwa rhuarho vwẹ obo odjuvwu: kidie ọtiọye e ke kpokpo otu rẹ emraro re karo kẹ ovwan.” (Mat. 5:12) Ọke ra vwọ fa idibo rẹ Jesu gangan ji jurhi kẹ ayen nẹ ayen rhe ghwoghwo ọfa-a, “ayen de vrẹn nẹ ẹguare na, re ghọghọ.” Vwọrẹ uyota, ọ dia oja ra vwọ re ayen na yen vwerhen ayen oma-a. Ẹkẹvuọvo, ayen ghọghọre “fiki robo re vwo kere ayen phihọ ihwo re reoja rẹ ophọphọvwe fiki rẹ Odẹ [rẹ Jesu].” (Iruo 5:41) Nonẹna, idibo rẹ Ọghẹnẹ ji ghọghọ ọke rẹ ayen da rioja yẹrẹ chirakon rẹ ebẹnbẹn fikirẹ odẹ rẹ Jesu. (Jems 1:2-4) Kerẹ iyinkọn rẹ Jesu, ọ dia obo rẹ avwanre rioja rọyen yen kẹ avwanre omavwerhovwẹ-ẹn. Ẹkẹvuọvo, siẹrẹ avwanre da sẹro rẹ ọyọnregan rẹ avwanre vwẹ ọke rẹ edavwini, Jihova kọ chọn avwanre uko vwo chirakon vẹ iphiẹrophiyọ. A sa ghọghọ siẹrẹ Jihova rọ dia “Ọghẹnẹ re bruba kẹ” yẹrẹ Ọghẹnẹ rẹ oma vwerhan na da vwẹ ẹroesiri vwo ni avwanre, o torori sẹ avwanre rioja rẹ omukpahen, evwọsuọ vwevunrẹ orua, ọga, yẹrẹ ọghwo-o.—1 Tim. 1:11. w18.09 21 ¶18-20

Vwẹ “ẹdẹ ebrabra” nana re de yerẹn na, ofu dje ihwo buebun fikirẹ akpọ na rọ “vọnre . . . vẹ ukpokpogho.” Akpọ nẹ ihwo buebun ọhọ. (2 Tim. 3:1-5) Iyẹnrẹn djerephia nẹ ihwo re vrẹ 800,000 yen hwe omobọ rayen kukpe kukpe. Kọyen bẹsiẹ ẹroẹbro 40 ke wanvrẹ, jẹ ohwo ọvo hwe oma rọyen re. Ọ da ohwo mamọ nẹ idibo rẹ Jihova evo ji hwe oma rayen re. Ofori nẹ a bọn iniọvo rẹ avwanre gan vwọrẹ ẹguọnọ, fikirẹ ebẹnbẹn buebun rẹ ayen nene muabọ, dede nẹ ayen che se jiroro rẹ oborẹ ayen ru hwe oma raye-en. Evo rioja rẹ omukpahen vẹ ehwẹjẹ. Efa rioja rẹ ekan vẹ iguegun vwẹ asan rẹ ayen de ruiruo. Vwọba, o vwo evo rẹ oma ghwọrọ nẹ iruo cha, kidie nẹ ayen wian ọke vrẹ, yẹrẹ davwẹngba rẹ ayen vwọ yanmu ọke ro fori nẹ ayen vwo ruiruo rayen re. O ji vwo efa ri hirahroku ebẹnbẹn rẹ orua, ọkiọvo ayen rioja rẹ ẹvwọsuọ ro nẹ obọ rẹ ọrivẹ rẹ orọnvwe rayen cha. Ebẹnbẹn tiọna vẹ efa yen nẹrhẹ ofu dje iniọvo buebun. w18.09 13 ¶3, 5

Emiọvwọn rehẹ evunrẹ ukoko na se nene Jihova wian kugbe siẹrẹ ayen de jiro kẹ emọ rayen nẹ ayen bru ẹkẹn kẹ oma vwẹ ẹga rẹ Jihova. Buebun rẹ emọ tiọyena rẹ emiọvwọn rayen jiri ẹga ọkieje kẹ, ghene ton iruo na phiyọ. Ukuotọ rọyen, ayen de kpo asan oshesheri ra ga. Evo ga kerẹ imishọnare, efa ga kerẹ ekobaro vwẹ asan ra da ma guọnọ ukẹcha. O ji vwo efa re ga vwẹ Bẹtẹl. Fikirẹ asan ro sherabọ rẹ ayen da ga na, emọ tiọyena fobọ mrẹ ihwo rẹ orua raye-en. Dedena, emiọvwọn ri vwo uruemu rẹ omaevwoze je vwẹ uchebro kẹ emọ rayen nẹ ayen chirakon vwẹ asan rẹ ayen da ga na. Diesorọ? Kidie oma vwerhen ayen nẹ emọ rayen vwẹ ọdavwẹ rẹ Uvie na vwọ kobaro. Oborẹ oma ruẹ Hanah ọke ro vwo “siobọ” nu Samuẹl kẹ Jihova, eriyin oma ji ruẹ ayen. Ayen niro nẹ okpuphẹn yen ọ hepha rẹ ayen vwo nene Jihova wian kugbe. Ayen viẹ idiekpọvwọ kpahen oborẹ ayen siobọnu kẹ Jihova na-a.​—1 Sam. 1:28. w18.08 24 ¶4

Ọ dia Jesu tanẹ ọdafe cha sa ro Uvie na kakaka-a. Ọ da ta: “Ebruba kẹ ovwan ivwiogbere, kidie uvie rẹ Ọghẹnẹ kọ dia ọ rẹ ovwan.” (Luk 6:20) Jẹ, ọ dia ọnana ko mudiaphiyọ nẹ ivwiogbere na eje yen che rhiabọreyọ uyono rẹ Jesu, yẹrẹ vwo ebruphiyọ oghẹresa-an. Ivwiogbere buebun rhọnvwe nene Jesu-u. Ẹkpo na kẹ ọna: A cha sa vwẹ oborẹ ohwo vwori vwo brorhiẹn rẹ oborẹ oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova gan te-e. Te edafe vẹ igbere re dia idibo rẹ Ọghẹnẹ yen vwo ẹguọnọ rọyen, je vwẹ ẹga kẹ vẹ ubiudu rayen eje. Baibol na vwẹ uchebro kẹ otu re dia edafe nẹ ayen “vwẹ ẹro so efe rọ muẹro-o ẹkẹvuọvo ayen vwẹ ẹro so Ọghẹnẹ.” (1 Tim. 6:17-19) O ji bru avwanre eje uche nẹ e vwo ẹguọnọ rẹ igho-o. (1 Tim. 6:9, 10) Avwanre da ghene vwẹ ẹro rẹ Jihova vwo nẹ iniọvo rẹ avwanre ji vwo ni ayen, a rha cha vwẹ ekuakua rẹ ayen vwori vwo gun ayen ẹdjọ-ọ. w18.08 10-11 ¶11-12

Vwọrẹ imuẹro, avwanre guọnọ dje ọdavwaro phia kẹ Jihova fikirẹ ọghọ ro bru phiyọ avwanre oma, rọ vwọ reyọ avwanre phiyọ ihwo rọyen. Avwanre mrẹvughe nẹ aghwanre herọ siẹrẹ a da vwomakpahotọ kẹ Jihova vwo nẹ otọ rẹ ubiudu rhe. Avwanre brorhiẹn kokoroko ra vwọ họnre vwọso umiovwo. Vwọba, avwanre vwo ẹguọnọ rẹ iniọvo avwanre, avwanre je muọghọ kẹ ayen kidie Jihova yen ji vwo ayen. (Rom 12:10) Baibol na da ta: “Ọrovwohwo cha sen ihwo rọye-e.” (Une 94:14) O toro ebẹnbẹn ri te avwanre oma-a, imuẹro ọgangan nana che se wene bẹdẹ-ẹ. Ughwu dede cha sa dobọ rẹ ẹguọnọ rẹ Jihova vwo kpahen avwanre ji-i. (Rom 8:38, 39) “Owenẹ avwanre ghwu, avwanre ghwuru kẹ Ọrovwohwo; owenẹ avwanre rhọ eyẹ avwanre ghwu, avwanre hẹ obọ rẹ Ọrovwohwo.” (Rom 14:8) Avwanre rhẹro rẹ ọke rẹ Jihova cha vwọ rhọvwọn igbeyan rọyen eje ri fuevun nushi rhe. (Mat. 22:32) Asaọkiephana dede, avwanre riavwerhen rẹ ebruphiyọ buebun. Baibol na da ta: “Ebruba kẹ orere rẹ Ọghẹnẹ rọye dia Ọrovwohwo, ihwo rọ jẹreyọ nẹ e dia ireuku rọye!”—Une 33:12. w18.07 26 ¶18-19

Ihwo evo se roro nẹ ayen se ru oborẹ ayen guọnọre kidie ojẹ rayen te ihwo efa-a, takpe nẹ o shephiyọ vẹ ẹwẹn obrorhiẹn rayen. Ọ sa dianẹ ayen mu ẹwẹn kpahen ota nana rẹ Pọl ta kẹ Inenikristi rehẹ Kọrẹnt kpahen emuọre: “Die sorọ rẹ egbemọphẹ ri mi vwori rha dia obo rẹ ohwo ọfa wrẹn kpahe?” (1 Kọr. 10:29) Ghini uyota nẹ ohwo vuọvo yen cha jẹ ojẹ ro shekpahen iruo vẹ ẹbe eyono, jẹ ofori nẹ a karophiyọ nẹ o vwo asan rẹ egbomọphẹ rẹ avwanre bare. Vwọba, orhiẹn rẹ avwanre sa ghwa erhuvwu yẹrẹ umiovwo rhe. Ọnana yen sorọ rẹ Pọl vwọ vwẹ eta rẹ isese ri nonẹna vwọ ton ota rọyen phiyọ. Ọyena chọn avwanre uko vwọ mrẹvughe nẹ ọ dia ọdavwẹ rẹ avwanre yen e che phi phiyọ ẹdia rẹsosuọ siẹrẹ a da jẹ ojẹ romobọ-ọ. w18.04 10 ¶10

Onenikristi sa tanẹ ọyen ga Jihova, jẹ o ruẹ obo re brare. (Jud 11) Kerẹ udje, Onenikristi se vwo urhurusivwe ọgangan kpahen ọfanrhiẹn yẹrẹ efe, yẹrẹ o se vwo utuoma kpahen oniọvo ọfa. (1 Jọn 2:15-17; 3:15) Urhurusivwe vẹ iroro ebrabra nana sa nẹrhẹ o ru umwemwu dede nẹ o kpo uyono vẹ aghwoghwo ọkieje. Ihwo rha tobọ riẹn iroro rẹ avwanre vẹ oborẹ avwanre ruẹ-ẹ, noso nẹ Jihova mrẹ erọnvwọn eje. Ọ riẹn otu ri ka ẹbẹre rọyen vẹ ubiudu rayen eje. (Jer. 17:9, 10) Dedena, Jihova fobọ siẹ ẹwẹn nẹ idibo rọye-en. Ohwo da yan chọ, Jihova kọ vwẹ uchebro tiọna vwọ kẹ: “Rhivwi bru vwe rhe.” Jihova guọnọre nẹ a họnre vwọso umwemwu rere e mudia ẹbẹre rọyen. (Aiz. 55:7) E de ru ọtiọyen, kọ kẹ avwanre ukẹcha vẹ ẹgba re se vwo nene umwemwu muabọ, ji “phio kparobọ.”—Jẹn. 4:7. w18.07 18 ¶5-6