March

Wo de se iyovwinreta ivẹ ra vwọ ton ọbe rẹ Jẹnẹsis phiyọ, wọ cha mrẹ nẹ egbomọphẹ ro rhe Adam vẹ Ivi ọke yena, ihworakpọ vworo enẹna-a. Egbomọphẹ ro rhe Adam vẹ Ivi, nẹrhẹ ayen vrabọ rẹ ọbẹnvwẹ, oshọẹdjẹ, kugbe oshenyẹ. Ayen rua ẹnwan kpahen emuọre, iruo, ega, yẹrẹ ughwu-u. (Jẹn. 1:27-29; 2:8, 9, 15) E jẹ avwanre karophiyọ nẹ Jihova ọvo yen vwo egbomọphẹ rọ basa-an. Diesorọ? Kidie ọyen me vwo ẹgba vwẹ te akpọ te odjuvwu, ọyen ji ma erọnvwọn eje. (1 Tim. 1:17; Ẹvwọ. 4:11) Jihova vwẹ egbomọphẹ rọ basan vwọ kẹ emama rọyen rehẹ obo odjuvwu kugbe otọrakpọ na. Ọtiọyena, ko fori nẹ a mrẹvughe nẹ Jihova ọvo yen vwo uturhi ro vwo brorhiẹn rẹ obo ri shephiyọ. Kọyensorọ o vwo gbere ughwru kẹ ihworakpọ nẹ ọtonphiyọ rhe. w18.04 4 ¶4, 6

Vwevunrẹ eyeren nana, Jihova chọn avwanre uko vwo chirakon. (2 Kọr. 4:7, 8) Di roro kpahen ihwo re davwẹngba vwo chirakon rẹ ebẹnbẹn rẹ akpọ na, ababọ rẹ ukẹcha rẹ Jihova. Kerẹ Jesu, arodọnvwẹ che mu avwanre vwọ vuẹ ayen “ikun esiri oyoyovwi.” Ọtiọyena vwẹ erhiorin vwo yono ihwo. Karophiyọ nẹ ayen ji rhi roro kpahen uyota rẹ Baibol evo rẹ avwanre nabọ riẹ-ẹn. Buebun rayen ji vwo ẹguọnọ ọgangan kpahen oborẹ ayen segbuyota jovwo. Ayen se roro nẹ ẹga rayen yen nẹrhẹ ayen se vwo oyerinkugbe rọ kpẹkpẹre vẹ ihwo rẹ orua rayen, ihwo rẹ ẹkuotọ rayen, yẹrẹ ihwo re dia ekogho rayen. tavwen avwanre ke vuẹ ihwo nẹ ayen siobọnu iyono “awanre” rẹ ayen vwo ẹguọnọ rọyen, ko fori nẹ a chọn ayen uko vwọ riẹn ji vwo ẹguọnọ rẹ uyota “kpokpọ” rẹ avwanre yono ayen na. Ọtiọyena, kẹ ayen sa choma rẹ ayen vwọ kpairoro vrẹ oborẹ ayen segbuyota jovwo. Ẹkẹvuọvo, ọ sa reyọ ọke tavwen a ke sa vwẹ ukẹcha kẹ ihwo vwo ru ewene tiọyen.—Rom 12:2. w19.03 22-23 ¶10, 12; 24 ¶13

Eta esiri rẹ Jihova vwo dje ẹguọnọ kẹ ọmọ rọyen, nẹrhẹ avwanre karophiyọ nẹ ofori a vwọ vwẹ kuphẹn kuphẹn ro rhiephiyọ vwọ bọn ihwo efa gan. (Jọn 5:20) Oma vwerhen avwanre siẹrẹ ugbeyan yẹrẹ ohwo rẹ orua de dje ẹguọnọ kẹ avwanre, ji jiri avwanre fikirẹ emu esiri ọvo rẹ avwanre ruru. Ọtiọyena, ko fori nẹ e dje ẹguọnọ kẹ ihwo rẹ orua rẹ avwanre kugbe iniọvo rẹ ukoko na, a me je vwẹ eta esiri vwọ bọn ayen gan. Ujiri rẹ avwanre cha vwọ kẹ ihwo efa na cha bọn esegbuyota rayen gan je chọn ayen uko vwọ fuevun kẹ Jihova. Ofori nẹ emiọvwọn bọn emọ rayen gan. Emọ che ru yovwinphiyọ siẹrẹ emiọvwọn da nabọ davwẹngba vwo jiri ayen, ji dje ẹguọnọ kẹ ayen. Eta na: “Ivun [wẹn] vwerhe ovwẹ” djerephia nẹ Jihova vwẹroso Jesu nẹ o che ru orugba rẹ ọhọre rọyen. Rọ vwọ dianẹ Jihova vwẹroso Ọmọ rọyen na, avwanre je sa vwẹrosuọ nẹ o che ru ive rẹ Jihova eje gba. (2 Kọr. 1:20) Avwanre da nabọ fuẹrẹn udje rẹ Jesu, ọyena cha nẹrhẹ avwanre sa yọnrọn orhiẹn rẹ avwanre bruru kokoroko nẹ avwanre cha vwẹrokere.—1 Pita 2:21. w19.03 8 ¶3; 9 ¶5-6

Avwanre da riẹn ọghanrovwẹ rẹ okẹ ra kẹ avwanre, ka sa kpẹvwẹ oruẹse na. Ihwo rẹ Izrẹl sa riẹn ọghanrovwẹ rẹ egbomọphẹ rẹ Jihova vwọ kẹ ayen ọke ro vwo si ayen nẹ ẹdia rẹ ọviẹn vwẹ Ijipti-i. Emeranvwe evo vwọ wan nu, kẹ ayen brenu vwọ kpahen oborẹ Jihova vwọ ghẹrẹ ayen, kidie ayen karophiyọ emu vẹ udi ra vwọ kẹ ayen vwẹ Ijipt. Ayen da tobọ tanẹ ayen guọnọ rhivwin kpo oboyin. Di roro, ayen niro nẹ ‘iyeri, eyaọ, ikpogri, leek, ututa, vẹ igaliki’ rehẹ oboyin, yovwin nọ egbomọphẹ rẹ ayen vwọ ga Jihova odedede. Kọyensorọ Jihova vwo muophu gangan kpahen ayen. (Ukeri 11:5, 6, 10; 14:3, 4) Ọyena uvi uyono vwọ kẹ avwanre! Ọyinkọn Pọl bru Inenikristi uche nẹ ayen vwẹ ẹro ọghanghanre vwo ni egbomọphẹ rẹ Jihova vwọ kẹ avwanre womarẹ Ọmọ rọyen Jesu Kristi.—2 Kọr. 6:1. w18.04 9-10 ¶6-7

Avwanre eje guọnọre nẹ e dje ẹguọnọ kẹ avwanre, ji nene avwanre yerin vwẹ idjerhe ọsoso. E rhe dje uruemu nana kẹ avwanre-e, kẹ avwanre se no nẹ avwanre fiemu-u. Jihova riẹnre nẹ avwanre rhẹro rẹ ẹguọno vẹ orhiẹn-ebro abavo. (Une 33:5) Avwanre se vwo imuẹro nẹ Ọghẹnẹ vwo ẹguọnọ rẹ avwanre mamọ, ọ je guọnọ nẹ e nene avwanre yerin vwẹ idjerhe abavo. Ọnana nabọ teyenphia gbonozẹ vwevunrẹ Urhi rẹ Jihova vwọ kẹ ihwo rẹ Izrẹl womarẹ Mosis. Avwanre da fuẹrẹn Urhi rẹ Mosis na, a cha mrẹ uvi rẹ ẹguọnọ ro rhe Ọghẹnẹ rẹ avwanre Jihova. (Rom 13:8-10) Avwanre se noso nẹ ẹguọnọ yen e mu Urhi rẹ Mosis na kpahen, kidie ẹguọnọ yen muẹ Jihova vwo ruẹ kemu kemu ro ruẹ. (1 Jọn 4:8) Ọtiọyena, ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ kugbe ẹguọnọ rẹ ọrivẹ yen Jihova mu Urhi rẹ Mosis na kpahen. (Liv. 19:18; Urhi 6:5; Mat. 22:36-40) Ọvuọvo rẹ irhi re vrẹ 600 na che yono avwanre emu ọvo kiriguo kpahen ẹguọnọ rẹ Jihova. w19.02 20-21 ¶1-4

Job nabọ jomaotọ kpahen obo ro nene eya yerẹn wan. (Job 31:1) Ọ riẹnre nẹ ọ chọre ọyen vwo vwo urhurusivwe ọfanrhiẹn kpahen aye ọfa. Nonẹna, avwanre yerẹn vwẹ akpọ rọ vọnre vẹ erọnvwọn re sa nẹrhẹ e vwo urhurusivwe rẹ ọfanrhiẹn. Kerẹ Job, avwanre muegbe ra vwọ kẹnoma kẹ uruemu re vwo ni eya yẹrẹ eshare re dia ọrivẹ orọnvwe rẹ avwanre-e? Avwanre ji muegbe ra vwọ kẹnoma kẹ ifoto vẹ ughe rẹ ihwo re banphiyọ vwẹ kidjerhe kidjerhe? (Mat. 5:28) Avwanre da davwẹngba vwo sun oma rẹ avwanre kẹdẹ kẹdẹ, ka sa sẹro rẹ ọyọnregan rẹ avwanre. Job ji nyẹme rẹ Jihova womarẹ ẹro ro vwo ni ekuakua rẹ akpeyeren. Job niroso nẹ ọyen da vwẹroso ekuakua ro vwori, ọ cha nẹrhẹ o ru umwemwu ọgangan ji rioja ro che norhe. (Job 31:24, 25, 28) Nonẹna, avwanre yerẹn vwẹ akpọ rẹ ihwo buebun da vwọ tua ekuakua rẹ akpeyeren. Avwanre da vwẹ ẹro abavo vwo ni igho vẹ ekuakua rẹ akpeyeren kirobo rẹ Baibol na tare, ọyena cha nẹrhẹ a sa sẹro rẹ ọyọnregan rẹ avwanre.—Isẹ 30:8, 9; Mat. 6:19, 20. w19.02 6 ¶13-14

Jesu nabọ vwẹrokere ẹguọnọ rẹ Jihova dje kẹ avwanre vwẹ kemu kemu ro ruru. (1 Jọn 4:8-10) Ẹguọnọ rọ ma rho kparobọ rẹ Jesu djephia yen arhọ rọyen rọ vwọ kpahotọ kẹ avwanre. O torori sẹ avwanre ọvo usun rẹ ihwo ra jẹreyọ yẹrẹ “igodẹ efa” na-a, avwanre eje mrẹ erere vwo nẹ ẹguọnọ rẹ Jihova vẹ Ọmọ rọyen dje kẹ avwanre womarẹ ọtanhirhe na. (Jọn 10:16; 1 Jọn 2:2) Erọnvwọn re vwo ruẹ Ẹkarophiyọ na ji dje ẹguọnọ vẹ erorokẹ rẹ Jesu vwo kpahen idibo rọyen phia. Vwẹ idjerhe vọ? Irueru rẹ kekpe nana rẹ Jesu tonphiyọ vẹ idibo rọyen na dje ẹguọnọ ro vwo kpahen ayen. Ọke vwọ yanran na, kukpe kukpe kọyen idibo rẹ Jesu ra jẹreyọ na vwo ruẹ Ẹkarophiyọ na, o toro ẹdia rẹ ayen hepha-a. Ayen tobọ ruo vwẹ uwodi. (Ẹvwọ. 2:10) Ayen se nyupho rẹ Jesu? E. Nẹ ọke yena rhe yen Inenikristi rẹ uyota vwo ruẹ Ẹkarophiyọ na. w19.01 24 ¶13-15

Ọmuvwiẹ yena churobọ si egbomọphẹ rọ vrabọ rẹ iyono rẹ efian, jẹriẹn, kugbe uruemu rẹ orhan. O ji churobọ si erọnvwọn efa. Uyono nana nẹrhẹ a mrẹvughe nẹ ọmuvwiẹ yena churobọ si “urinrin rẹ egbemọphẹ rẹ emọ rẹ Ọghẹnẹ.” (Rom 8:21) Riavwerhen rẹ egbomọphẹ yena asaọkiephana womarẹ ‘ẹmienyo rẹ eta rẹ Jesu’ yẹrẹ iyono rọyen. (Jọn 8:31) Vwẹ idjerhe tiọyena, ku wọ sa “riẹn uyota na” yẹrẹ yono kpahọn ji yeren akpọ nene. Oborẹ ihwo se omamọ rẹ akpọ vwẹ eyeren rẹ Eshu nana muẹro-o, ọ pha krẹkrẹ. A riẹn oborẹ odẹ rọ cha na cha dia-a. (Jems 4:13, 14) Obo ri me yovwin enẹna, ọyen a vwọ yan vwẹ idjerhe ro suẹn ohwo kpo “uvi rẹ arhọ na” rọ dia arhọ rẹ bẹdẹ. (1 Tim. 6:19) Vwọrẹ uyota, Jihova gba avwanre vwo nene idjerhe yena-a. Ọyen orhiẹn romobọ. Jẹ Jihova dia “ughwẹ” wẹn. (Une 16:5) Dje ọdavwaro phia kpahen “emu esiri” na eje rọ vwọ kẹ wẹ. (Une 103:5) Ji vwo imuẹro nẹ ọ sa kẹ wẹ “aghọghọ ọvọnvọn” vẹ “omavwerhe ri bẹdẹ.”—Une 16:11. w18.12 28 ¶19, 21

Kerẹ Jihova vẹ Jesu, ofori nẹ Inenikristi eje davwẹngba vwo muọghọ kẹ orọnvwe. Ẹkẹvuọvo, jẹgba nẹrhẹ ihwo evo se ruẹ ọtiọye-en. (Rom 7:18-23) Ọtiọyena, e jẹ o gbe avwanre unu-u nẹ iniọvo evo ji vwo ebẹnbẹn vwẹ orọnvwe rayen vwẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ. Dede nẹ Pọl tare nẹ e jẹ “aye siobọ nẹ ọshare rọye-e,” jẹ ọnana phia ke ihwo evo. (1 Kọr. 7:10) Pọl djunute obo re so ohẹriẹ nana-a. Ọ dianẹ kẹ ọshare na gbe igberadja-a, kidie o de ru ọtiọyen, aye na ko se vwo uturhi rọ vwọ fan orọnvwe na, je rọvwọn ohwo ọfa. Pọl tare nẹ aye rọ hẹrioma gbe “mutidia ọ rha dia ọtiọye-e ọ vẹ ọshare rọye gba rhuẹrẹ kugbe.” Kọyen ihwo ive na jẹ aye gbe ọshare vwẹ ẹro rẹ Ọghẹnẹ. Pọl tare nẹ o toro ebẹnbẹn rọ vwomaphia-a, e jẹ ayen vwo owenvwe rẹ ayen vwọ rhuẹrẹ kugbe. Ayen ihwo ivẹ na sa nokpẹn rẹ ukẹcha mie ekpako rẹ ukoko. w18.12 13 ¶14-15

Nonẹna, Ọghẹnẹ guọnọre nẹ idibo rọyen nabọ sikẹrẹ, ji vwobọ vọnvọn vwẹ iruo rẹ aghwoghwo na. (Mat. 28:19, 20; Jems 4:8) Ihwo ri vwo ọdavwẹ rẹ avwanre je sa vuẹ avwanre obo ri se si ẹwẹn rẹ avwanre nẹ iruo rẹ Uvie na. Kerẹ udje, die yen wo che ru siẹrẹ ọga wẹn de phiba osa wẹ, je kẹ wẹ ẹdia rode ro che gbowọphiyọ ẹga wẹn? Kẹ, isikuru wọ ra na da vwẹ uphẹn kẹ wẹ nu wo vrẹn nẹ uwevwin kpo asan ọfa re yono kpobaro vwo? Wọ sa nẹrhovwo, ru ehiahiẹ, ji nene ihwo efa ta ota kpahọn tavwen wo ki brorhiẹn? O che yovwin siẹrẹ wọ da vwẹ ọke nana vwo ru ehiahiẹ kpahen ẹro rẹ Jihova vwo ni eta tiọyen, rere wọ sa vwọ vwẹ ẹro tiọyena ji vwo ni ayen. Wo de ru ọtiọyen, ọ rha cha dia ọdavwini siẹrẹ wo de hirharoku ẹdia tiọyen vwẹ obaro obọ-ọ. Kidie wo brorhiẹn vwevunrẹ ubiudu wẹn nure, ẹga rẹ Jihova yen wọ tẹnrovi, eriyina wọ riẹn obo wo che ru. w18.11 27 ¶18

A vwẹ Solomọn vwo mu ovie rẹ Izrẹl ọke rọ vwọ hẹ eghene. Vwẹ ọtonphiyọ rẹ usuon rọyen, Jihova da vwomaphia kẹ vwẹ evwerhẹn, ọ da ta kẹ: “Nọ obo re me vwọ kẹ wẹ.” Solomọn da kpahen: “Mẹvwẹ omotete; Me riẹn obo ra ro otafe eyẹ obo ra ro uwevwi-i. . . . Fiki rẹ ọtiọye na gba vwẹ erhi rẹ ẹruọ vwọ kẹ odibo wẹn ro vwo sun ihwo wẹn.” (1 Ivie 3:5-10) Solomọn nokpẹn rẹ “erhi rẹ ẹruọ” yẹrẹ ubiudu ro nyẹme. Ọyena ghini oyare rẹ omaevwokpotọ! O muẹro dẹn nẹ ọnana yen sorọ rẹ Jihova vwo vwo ẹguọnọ rọyen mamọ. (2 Sam. 12:24) Ẹkpahọnphiyọ rẹ Solomọn na vwerhen Jihova oma mamọ te ẹdia rọ vwọ kẹ “ẹghwanre vẹ udu re evughe.” (1 Ivie 3:12) Solomọn mrẹ ebruphiyọ buebun vwẹ uchọke rọ fuevun kẹ Jihova te. Jihova kẹ rẹ uphẹn rọ vwọ bọn uwevwin rẹ ẹga “kẹ odẹ rẹ Ọrovwohwo na, Ọghẹnẹ rẹ Izrẹl.” (1 Ivie 8:20) Aghwanre rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ na da nẹrhẹ o kperusi. E ji si eta rẹ ẹwẹn ọfuanfon rẹ Ọghẹnẹ muro vwọ ta phiyọ ẹbe erha vwẹ Baibol na. Ọvo rọyen yen ọbe rẹ Isẹ. w19.01 14 ¶1-2

Ihwo evo tare nẹ o vwo ohwo vuọvo ro se sun iroro rayen yẹrẹ riẹriẹ aye-en. Ayen me ta: “Mẹvwẹ ọvo yen jiroro kẹ oma mẹ.” Ayen ghwa vuẹ wẹ nẹ, ayen ọvo yen brorhiẹn kẹ oma rayen, nẹ ọtiọyen ofori nẹ kohwo kohwo ru. Ayen guọnọre nẹ ohwo vuọvo sun ayen, yẹrẹ vuẹ ayen oborẹ ayen che ru-u. Jẹ, a da tanẹ avwanre ru iroro rẹ avwanre shephiyọ vẹ ọ rẹ Ọghẹnẹ, ọ dia ọyen o vwo mudiaphiyọ nẹ avwanre rhe che se jiroro komobọ-ọ. Kirobo rẹ 2 Kọrẹnt 3:17 tare, “asan rẹ [“ẹwẹn,” NW] rẹ Ọrovwohwo na epha, etiyin egbemọphẹ epha.” Avwanre vwo egbomọphẹ re vwo ru obo ri je avwanre. Avwanre sa jẹ ojẹ rẹ oborẹ avwanre guọnọ ru. Ọyena ghwa oborẹ Jihova ma avwanre wan. Jẹ, o vwo asan rẹ egbomọphẹ rẹ avwanre bare. (1 Pita 2:16) Jihova guọnọre nẹ a vwẹ iroro rọyen rehẹ evunrẹ Baibol na vwo ruiruo ọke ra da jẹ ojẹ rẹ obo ri yovwirin vẹ obo re brare. w18.11 19 ¶5-6

Uyota na rẹ avwanre yonori yen chọn avwanre uko vwọ riẹn nẹ ẹga rẹ Jihova ghanre vrẹ ekuakua rẹ akpeyeren. Oma vwerhen avwanre nẹ avwanre vwẹ ekuakua sansan vwo ze, rere avwanre sa vwọ yan vwevunrẹ uyota na. Jẹ, ọke vwọ yanran na, avwanre se rhi vwo ẹwẹn ivivẹ kpahen oborẹ avwanre vwo ze, ma rho siẹrẹ a da mrẹ ihwo ri dẹ ekuakua kerẹ tv, ifonu, ikọmputa vẹ erọnvwọn efa ri she rhe, yẹrẹ riavwerhen rẹ erọnvwọn efa. A me rhe kpairoro vrẹ oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova fikirẹ ẹvwọtua rẹ ekuakua tiọyena. Ọnana nẹrhẹ a karophiyọ Dimas rọ djẹ jẹ iruo rẹ Jihova rọ vẹ Pọl ruẹ vwo, kidie o vwo ẹguọnọ rẹ “akpọ” na. Die nẹrhẹ ọ djẹ jẹ Pọl vwo? Baibol na ghwa vuẹ avwanre-e, jẹ ọ sa dianẹ o rhi vwo ẹguọnọ rẹ ekuakua rẹ akpeyeren vrẹ oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova, yẹrẹ ọ rha guọnọ vwẹ erọnvwọn vwo ze rere o se vwo nene Pọl ya-an. E jẹ avwanre jomaotọ kpahen erọnvwọn re sa kpare urhurhusivwe rẹ avwanre kpahen ekuakua rẹ akpeyeren, te ẹdia rẹ ojevwe tiọyena vwọ nẹrhẹ ẹguọnọ rẹ uyota na va avwanre abọ. w18.11 10 ¶9

Eshu gun efian kẹ Ivi vẹ ẹwẹn rọ vwọ dẹ ozighẹ, kidie ọ riẹnre dẹn nẹ Ivi che ghwu siẹrẹ o de se ota rọyen gbuyota, ji re omamọ na. Adam vẹ Ivi churhi rẹ Ọghẹnẹ, ayen de ghini ghwu. (Jẹn. 3:6; 5:5) Fikirẹ umwemwu yena rẹ ayen ruru na, “ughwu da hrabọ ro ihwo ejobi.” Ọtiọyena, “ughwu [kọ tobọ suẹn kerẹ ovie, vwẹ enu rẹ] . . . otu ri ru umwemwu kirobo rẹ Adam ruru-u.” (Rom 5:12, 14) Enẹna, ukperẹ ihworakpọ vwọ dia gbagba ji riavwerhen rẹ arhọ rẹ bẹdẹ bẹdẹ vwo nene ọhọre rẹ Jihova, urhuarhọ rayen da dia ikpe “ujorha gbe ihwe, eyẹ ọkeọvo ugbegangan o vwo te ujọne.” Dedena, ọ vọnre vẹ “ukpokpogho.” (Une 90:10) Efian rẹ Eshu gunru yen ghwa enana eje rhe! Jesu vwo djisẹ rẹ uruemu ro rhe Eshu, ọ da ta: “Kaka uyota rhere-e, fikiridie uyota na hẹ evun rọye-e.” (Jọn 8:44) E se re “ọphiẹn rẹ akpọ na ejobi,” kidie o ji guẹn efian vwọ phiẹn ihwo te ọke na. (Ẹvwọ. 12:9) Avwanre guọnọre nẹ Eshu phiẹn avwanre-e. w18.10 6-7 ¶1-4

Vwọrẹ uyota, oma cha ghene vwerhen otu re guọnọ ufuoma. Jems de si: “Ufuoma vwenẹ ọye hẹ omamọ rẹ ọvwata kọnre vwọ kẹ ihwo re guọnọ ufuoma.” (Jems 3:18) Avwanre vẹ ohwo rẹ orua yẹrẹ oniọvo ọfa vwevunrẹ ukoko na de vwo ota, e jẹ a nẹrhovwo rhe Jihova nẹ ọ chọn avwanre uko vwọ dia ihwo rẹ ufuoma. E de ru ọtiọyen, Jihova cha kẹ avwanre ẹwẹn ọfuanfon rọyen, rọ cha nẹrhẹ e se dje uruemu rẹ Onenikristi phia, ji vwo omavwerhovwẹn. Jesu vwọ kanrunumuẹ obo rọ ghanre te ra vwọ guọnọ ufuoma, ọ da ta: “Fiki rẹ eriyin na, wo de ze izobo wẹn vwẹ enu rẹ agbada, wọ da karohọ nẹ wọ vẹ omoni wẹ vwo ota, yan jẹ izobo wẹn vwo vwẹ enu rẹ agbada na, rere wọ yanran, re wọ vẹ omoni wẹ na rhuẹrẹ kugbe tavwe rere wo ki rhi ze izobo wẹn.”—Mat. 5:23, 24. w18.09 21 ¶17

Jesu djunute ẹguọnọ omarẹ abọ 30 vwẹ ason rọ koba rọ vẹ idibo rọyen ghwọrọ kugbe. Ọ nabọ kan runumuo kẹ idibo rọyen nẹ ayen “guọnọ ohwohwo.” (Jọn 15:12, 17) Ẹguọnọ rẹ ayen che dje kẹ ohwohwo na, yen cha nẹrhẹ a riẹn ayen phiyọ idibo rọyen. (Jọn 13:35) Ẹguọnọ nana dia ọdavwẹ ghevweghe-e, ẹkẹvuọvo, ọ rẹ omaevwoze. Jesu da ta: “Ẹguọnọ rẹ ohwo vwori rọ rhonọ ọnana gbe herọ-ọ, rẹ ohwo da vwẹ arhọ rọye kpahe otọ kẹ igbeyan rọye. Ovwan igbeyan mẹ ọ da dianẹ ovwan ru obo ri mi ji urhi rọye kẹ ovwan.” (Jọn 15:13, 14) Nonẹna, a riẹn idibo rẹ Ọghẹnẹ phiyọ ihwo ri vwo omamọ oyerinkugbe kugbe uvi rẹ ẹguọnọ kpahen ohwohwo. (1 Jọn 3:10, 11) Ọ vwerhoma dẹn nẹ idibo rẹ Jihova rehẹ akpọneje vwo uvi rẹ ẹguọnọ kpahen ohwohwo, o toro ẹkuotọ rẹ ayen nurhe, ohọroma rayen, yẹrẹ ephẹrẹ rẹ ayen jẹ-ẹ! w18.09 12 ¶1-2

Jihova guọnọre nẹ avwanre vwẹrote orua rẹ avwanre. Kerẹ udje, wọ sa wian vwọ ghẹrẹ orua wẹn. Ini buebun daji uwevwin, ayen kpo iruo-o, kidie ayen guọnọ nabọ vwẹrote emọ rayen. Vwọba, emọ evo ri te imiragua re, vwẹrote esẹ vẹ ini rayen re kpakore. Enana ghwa obo ro fori nẹ e ru. Oghwa tiọyena de rhe we, ọ cha nẹrhẹ ọ bẹn emerha wọ vwọ nabọ ghwọrọ ọke vwo ruiruo rẹ Uvie na te asan wọ guọnọre. Ẹkẹvuọvo, wo jẹ udu bru we-e! Oma vwerhen Jihova siẹrẹ wọ da vwẹrote orua wẹn. (1 Kọr. 10:31) Ku wọ da rha dia ohwo ro vwo oghwa rẹ orua-a vwo? Wọ sa vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo rẹ oma rayen jẹ gan, iniọvo re kpakore, yẹrẹ e re vwẹrote ayen? Ni ukoko wẹn riariẹ rere wọ jokaphiyọ ihwo re guọnọ ukẹcha. Wo de ruẹ ọtiọyen, Jihova kọ sa reyọ owẹ vwọ kpahenphiyọ ẹrhovwo rẹ ihwo evo.—1 Kọr. 10:24. w18.08 24 ¶3, 5

Ọke rẹ Josẹf vwọ hẹ ẹgbukpe 17, iniọvo rọyen da shẹ kpo eviẹn fikirẹ omaẹriọ, kidie ọyen ma kẹrẹ ọsẹ rayen. (Jẹn. 37:2-4, 23-28) Omarẹ ẹgbukpe 13 yen Josẹf chirakon rẹ ẹdia rọyen kerẹ ọviẹn kugbe oja rọ rere vwevunrẹ uwodi re muro phiyọ vwẹ Ijipt, rọ dia ẹkuotọ ro sherabọ kẹ asan rẹ ọse rọyen Jekọp hepha. Die yen chọn Josẹf uko vwọ kẹnoma kẹ ophu vẹ ofudjevwe? O muẹro nẹ ọke rẹ Josẹf vwọ rioja vwevunrẹ uwodi na, ọ nabọ tẹnrovi ebruphiyọ sansan rẹ Jihova ku kuo. (Jẹn. 39:21; Une 105:17-19) Emramrẹ rẹ Jihova vwọ nẹ vwevunrẹ evwerhẹn ọke rọ vwọ hẹ eghene, nẹrhẹ o se vwo imuẹro nẹ Jihova vẹ ọyen herọ. (Jẹn. 37:5-11) O muẹro dẹn nẹ ọ ghwọrọ ọke vwọ ta ọmiaovwẹ rẹ udu rọyen kẹ Jihova abọ buebun. (Une 145:18) Jihova da nẹrhẹ o vwo imuẹro kokoroko nẹ ọ “vẹ ọyen hẹro” vwẹ edavwini rọyen ejobi. w18.10 28 ¶3-4

Efe, ọyen emu ọvo ro se djobọte ẹro rẹ avwanre vwo nẹ ihwo. Mavọ yen efe rẹ ihwo vwori, yẹrẹ ẹdia ogbere rẹ ayen hepha se vwo djobọte ẹro rẹ avwanre vwo nẹ ayen? Kirobo rẹ isese ri nonẹna tare, ẹwẹn ọfuanfon mu Solomọn vwọ si uyota ọvo phiyotọ kpahen ihworakpọ ri jẹgba. Die yen isẹ nana yono avwanre? E rhe nomaso-o, e se sikẹrẹ iniọvo re dia edafe, a me kẹnoma kẹ e re dia ivwiogbere. Diesorọ ọ vwọ dia obo re chọre ra vwọ vwẹ ihwo guẹdjọ vwo nene oborẹ ayen vwori? Kidie ọyena cha so ohẹriẹ vwevunrẹ ukoko na. Odibo Jems si avwanre orhọ nẹ uruemu nana so ohẹriẹ kẹ ikoko evo vwẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ. (Jems 2:1-4) E jẹ avwanre nomaso rere ohẹriẹ vwo jẹ ukoko na ẹdia, je họnre vwọso uruemu re vwo nẹ oborẹ ihwo vwori vwọ vwẹ ayen guẹdjọ. w18.08 10 ¶8-10

E se dje ọdavwaro phia kpahen oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova, womare oborẹ avwanre nene iniọvo rẹ avwanre yerẹn wan. Jihova yen ji vwo ayen. Avwanre da karophiyọ ọyena, ọ cha nẹrhẹ e se nene iniọvo rẹ avwanre eje yerin kugbe dẹndẹn vwọrẹ ẹguọnọ. (1 Tẹsa. 5:15) Jesu da ta kẹ idibo rọyen: “Vwẹ oma rẹ ọnana kọye ihwo ejobi vwọ riẹn nẹ ovwan ghine idibo mẹ, ọ da dianẹ ovwan guọnọ ohwohwo.” (Jọn 13:35) Malakae nabọ djisẹ rẹ Jihova kerẹ ohwo rọ “kerhọn” ro ji “nyo” oborẹ idibo rọyen ta kẹ ohwohwo. (Mal. 3:16) Jihova ghene “riẹn otu re dia ọrọye.” (2 Tim. 2:19) Ọ mrẹ oborẹ avwanre ohwo ọvuọvo ruẹ, o ji nyo kota kota rẹ avwanre ta. (Hib. 4:13) Jihova “kerhọn” o ji “nyo” siẹrẹ avwanre vẹ iniọvo rẹ avwanre rhe yerẹn kuẹgbe-e. O ji che vwo oniso rẹ avwanre siẹrẹ e de vwo uruemu re vwo dede ohwohwo, ruẹse, vwo ghovwo, ji yerẹn kuẹgbe dẹndẹn.—Hib. 13:16. w18.07 25-26 ¶15, 17

Aghwanre herọ siẹrẹ a da ka ẹbẹre rẹ Jihova. O vwo ohwo vuọvo ro vwo ẹguọnọ, aghwanre yẹrẹ ẹgba te Ọghẹnẹ-ẹ! Ono yen sa ghene tanẹ ọyen guọnọ ka ẹbẹre rọye-en? (Une 96:4-6) Dedena, idibo rẹ Ọghẹnẹ evo vwo hirharoku ebẹnbẹn, ayen de she nẹ ẹbẹre rọyen. Roro kpahen Ken. Dede nẹ Ken dia ọgọedjọ-ọ, Jihova rhiabọreyọ ẹga rọye-en. Kidie umwemwu tan awọ muotọ vwevunrẹ ubiudu rọyen. (1 Jọn 3:12) Jihova da vwẹ orhọ-esio nana kẹ: “Wọ riẹn ru nọ, ọ gbe rha jẹn wẹ reyọ? Wọ rha riẹn ru-u na, umwemwu fiọko vwọ anurhoro wẹn; wẹwẹ ọ guọnọ reyọ ẹkẹvuọvo pharhe wo phio kparobọ.” (Jẹn. 4:6, 7) Kọ ghwa họhọ nẹ Jihova vuẹ Ken nẹ, “Wo de kurhẹriẹ ji mudia kokoroko vwẹ ẹbẹre mẹ, ke me dia ẹbẹre wẹn.” Ẹkẹvuọvo, Ken se rhiabọreyọ uchebro-o. w18.07 17 ¶1, 3; 18 ¶4

Idjerhe ọghanghanre ọvo re se vwo djephia nẹ urhukpẹ rẹ avwanre lo, ọyen womarẹ iruo rẹ aghwoghwo vẹ odibo egbe na. (Mat. 28:19, 20) Vwọba, e ji se jiri Jihova womarẹ uruemu rẹ avwanre. Ihwo vwo oniso rẹ uruemu rẹ avwanre ọke rẹ avwanre de ghwoghwo. Opharo rẹ ehwẹ vẹ uyeren ri sasasa rẹ avwanre nẹrhẹ ayen vughe ọka rẹ ihwo rẹ avwanre hepha vẹ Ọghẹnẹ rẹ avwanre ga. Jesu da ta kẹ idibo rọyen: “Ovwan de te uwevwi we yere.” (Mat. 10:12) Ihwo rehẹ ekogho rẹ Jesu vẹ idibo rọyen de ghwoghwo ota, vwo ẹkuruemu rẹ ayen vwo dede erhorha phiyọ uwevwin. Vwẹ asan buebun nonẹna, ọyena ghwa dia ẹkuruemu raye-en. Dedena, opharo ẹsasọ vẹ ehwẹ avwanre vwẹ ọke a da vuẹ ayen obo ri mu avwanre rhe sa nẹrhẹ ẹwẹn rayen totọ. Obo ro me yovwin, ọyen ra vwọ vwẹ ehwẹ vwọ tuọnphiyọ. Ọnana ghene wian, ma rho vwọ kẹ iniọvo re vwobọ vwẹ aghwoghwo rẹ azagba vẹ imikpekpa re ghorie. Siẹrẹ wọ da sasa opharo ji yeren ihwo vwẹ iruo yena, wọ cha mrẹ nẹ ihwo cha sasa opharo kẹ wẹ rhivwin. w18.06 22 ¶4-5

Ọyinkọn Pita vwo ẹkuruemu ro vwo kuomakugbe ihwo rẹ Ju ọvo. Ẹkẹvuọvo, ọke vwọ yanran, Ọghẹnẹ de dje phephẹn nẹ Inenikristi ghwomaphiyọ ẹbẹre ọvo-o. Ọtiọyena Pita de ghwoghwo ota kẹ Kọniliọs rọ dia ohwo rẹ Rom. (Iruo 10:28, 35) O kriri-i, Pita de nene ihwo rẹ Igiye ri kurhẹriẹ riemu kugbe. Jẹ o rhi vwo te ọke ọvo, Pita ra rhọnvwe nene Inenikristi re dia ihwo rẹ Ju-u rehẹ Antiọk riemu-u. (Gal. 2:11-14) Ọtiọyena, Pọl da vwẹ ọghwọku vwọ kẹ Pita, o muẹro nẹ Pita rhiabọreyọ ọghwọku na. Ọke rẹ Pita vwo si ọbe rẹsosuọ rọyen vwo rhe Inenikristi re dia ihwo rẹ Ju kugbe e re jẹ ihwo rẹ Ju ẹdia vwẹ Asia Minor, o de se ayen eje imoni. (1 Pita 1:1; 2:17) O phẹnre nẹ iyinkọn na yono emu ọghanghanre vwo nẹ ẹguọnọ rẹ Jesu djephia vwọ kẹ “ihwo ejobi.” (Jọn 12:32; 1 Tim. 4:10) Ọ reyọ ọke tavwen iyinkọn na ki rhi wene ẹro rẹ ayen vwo ni ihwo. Kidie nẹ Inenikristi rẹ ọke yena “ku ohwo ọkpokpọ na phihọ,” kẹ ayen vwẹ ẹro abavo vwo ni kohwo kohwo kirobo rẹ Jihova ruẹ.—Kọl. 3:10, 11. w18.06 11 ¶15-16

Isodje rẹ Rom rẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ vwẹ ọghan yẹrẹ ophapha rẹ utehru vwo muẹ udu. Isodje ro ku ewun tiọna phiyọ oma nabọ jomaotọ yan, ọ je fuẹrẹn ewun na kọke kọke sẹ utehru na eje nabọ riẹn dia rere ọ sa vwọ sẹro rẹ ubiudu vẹ asan efa vwevunrẹ ugboma rẹ isodje na. Ọyena ghini uvi rẹ idjedje rẹ oborẹ iwan rẹ ọvwata rẹ Jihova sa sẹro rẹ ubiudu rẹ udje rẹ Inenikristi! (Isẹ 4:23) Isodje cha sa rhọnvwe nẹ a vwẹ ophapha ọphapharhe vwo wene ophapha rẹ utehru rọye-en, vwẹ idjerhe vuọvo na, e rhe jẹ avwanre vwẹ ojevwe romobọ vwo wene iwan rẹ ọvwata rẹ Jihova-a. A cha sa vwẹ aghwanre romobọ vwọ sẹro rẹ ubiudu rẹ udje rẹ avwanre-e. (Isẹ 3:5, 6) Ukperẹ ọtiọyen, ofori nẹ a vwẹ ọkieje vwọ fuẹrẹn ‘ophapha rẹ utehru’ rẹ Jihova vwo ruẹse kẹ avwanre, sẹ ọ nabọ rhurhu ubiudu rẹ avwanre. Ẹguọnọ rẹ avwanre vwo kpahen uyota rẹ Baibol na da nabọ kodo, ọ cha nẹrhẹ ọlọhọ re vwo mu ‘ophapha rẹ udu’ rẹ ọvwata rẹ avwanre, yẹrẹ yerin akpọ nene irhi rẹ Ọghẹnẹ.—Une 111:7, 8; 1 Jọn 5:3. w18.05 28 ¶3-4, 6-7

Dede nẹ Mosis nabọ fuevun sun vwẹ ikpe buebun, ihwo na brenu. Ọ dia ame ọvo yen ayen brenu kpahe-en, ayen ji brenu kpahen Mosis, kerẹsiẹ a da mrẹ nẹ ọyen sorọ ame vwọ kanre ayen. (Ukeri 20:1-5, 9-11) Ophu de mu Mosis gangan, o rhe se ru dẹndẹ-ẹn. Ukperẹ ọ vwọ ta ota kẹ oragha na vẹ esegbuyota kirobo rẹ Jihova vuẹrẹ nẹ o ru, ọ da ta eta vẹ ivunmiovwe kẹ ihwo na, je vwẹ urinrin kẹ oma rọyen. Ọ da teyen oragha na abọ ivẹ, ame da mwavwe no rhe. Omaephuo vẹ ophu yen nẹrhẹ o ru obo re chọre. (Une 106:32, 33) Kidie nẹ Mosis se dje uruemu rẹ dẹndẹn phia vwẹ ẹdia yena-a, ọ rha sa ro Otọ rẹ Uve na-a. (Ukeri 20:12) Avwanre yono erọnvwọn buebun vwo nẹ ikuegbe nana rhe. Ọrẹsosuọ, e jẹ avwanre vwẹ ọkieje vwọ sẹro rẹ uruemu rẹ dẹndẹn rẹ avwanre. Avwanre de siobọnu uruemu yena vwẹ ọmọke, omaephuo sa ro evunrẹ ubiudu rẹ avwanre, ọ me nẹrhẹ avwanre ta eta ri je fo, ji ru kerẹ ẹkpa. Ọrivẹ, ofudjevwe se si ẹgba nẹ avwanre oma. Ọtiọyena, e jẹ avwanre davwẹngba vwọ sẹro rẹ uruemu rẹ dẹndẹn, ọ da tobọ dianẹ avwanre hirharoku ọnyẹ. w19.02 12-13 ¶19-21

Urhi rẹ Jesu ji kẹ avwanre kpahen aghwoghwo na gan nọ? Kakaka. O vwo kpe itẹ rẹ vain na nu, Jesu da tanẹ aghọghọ herọ vwọ kẹ ihwo ri ghwoghwo Uvie na. (Jọn 15:11) Ọ tobọ kẹ avwanre imuẹro nẹ aghọghọ rọyen cha dia ọ rẹ avwanre. Vwẹ idjerhe vọ? Kirobo ra tarọ jovwo, Jesu vwẹ oma rọyen vwo dje vain, ọ da rha vwẹ idibo rọyen vwo dje eghọn. (Jọn 15:5) Vain jẹn eghọn. Ame rẹ urhe rẹ vain se reyọ yen je djẹ rua evunrẹ eghọn rọyen, jokpanẹ ke bru ayen she. Vwẹ idjerhe vuọvo na, avwanre de nene udje rẹ Jesu kpẹkpẹkpẹ, ka sa mrẹ oka rẹ aghọghọ ro rhere kidie nẹ o ru ọhọre rẹ Ọsẹ rọyen. (Jọn 4:34; 17:13; 1 Pita 2:21) Hanne rọ ga kerẹ ọkobaro vwẹ ikpe re vrẹ 40 re, da ta: “Fikirẹ aghọghọ mi rhiẹromrẹ vwẹ iruo rẹ aghwoghwo na, me cha sa dobọ rẹ ẹga rẹ Ọghẹnẹ ji-i.” Vwọrẹ uyota dẹn, obọdẹn rẹ aghọghọ ro rhe avwanre na yen nẹrhẹ e se muomaphiyọ iruo rẹ aghwoghwo na, tobọ vwẹ ẹkuotọ rẹ ihwo buebun rhọnvwa kerhọ-ọ.—Mat. 5:10-12. w18.05 17 ¶2; 20 ¶14

Ọ sa dianẹ Pọl yen ọyinkọn rọ ma vwẹ uchebro kẹ iniọvo na kparobọ vwẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ. Ẹwẹn ọfuanfon mu Pọl vwo ghwoghwo ota kẹ ihwo rẹ Grik vẹ ihwo rẹ Rom, kugbe egedjọ buebun. (Gal. 2:7-9) Pọl ghwoghwo ota kẹ ihwo re dia ihwo rẹ Ju-u, re dia asan ra riẹn phiyọ Turkey enẹna, o ji ghwoghwo vwẹ Greece vẹ Italy. Ọ da vwẹ ikoko sansan vwo mu vwẹ oboyin. Inenikristi kpokpọ rehẹ oboyin guọnọ uchebro, kidie ayen “reoja . . . vwẹ obọ rẹ ihwo rẹ orho [rayen].” (1 Tẹsa. 2:14) Vwẹ omarẹ ukpe 50 C.E., Pọl de si eta nana vwo rhe ukoko kpokpọ re vwo mu vwẹ Tẹsalonaika: “Avwanre kpẹvwẹ Ọghẹnẹ kọke kọke vwọ kẹ ovwan ejobi, avwanre se odẹ rẹ ovwan vwẹ ẹrhovwo rẹ avwanre, avwanre karohọ ovwan kẹ Ọghẹnẹ kugbe Ọsẹ na iruo rẹ esegbuyota rẹ ovwan kugbe owian rẹ ẹguọnọ kugbe emudia gan rẹ iphiẹrohọ rẹ ovwan.” (1 Tẹsa. 1:2, 3) Ọ je vuẹ ayen nẹ ayen bọn ohwohwo gan, rọ vwọ ta: “Ovwan gbe bru ohwohwo uche rere ovwan kpọ ohwohwo vi.”—1 Tẹsa. 5:11. w18.04 19 ¶16-17

Eghene rọ guọnọ ru ọhọre Ọghẹnẹ vwẹ akpeyeren rọyen cha nabọ muomaphiyọ iruo rẹ aghwoghwo na. Ofori nẹ e phi aghwoghwo rẹ uvie na phiyọ ẹdia rẹsosuọ, kidie iruo na guọnọ okpakpa. Wo se muomaphiyọ iruo rẹ uvie na vrẹ obo ri jovwo? Wọ sa ga kerẹ ọkobaro? Kẹ, aghọghọ wọ mrẹ vwẹ iruo rẹ aghwoghwo na de shekpotọ vwo? Mavọ yen ona rẹ aghwoghwo wẹn se vwo yovwinphiyọ? Owọẹjẹ ivẹ nana sa chọn wẹ uko: Nabọ muegbe phiyotọ, wọ me je reyọ kuphẹn kuphẹn ro rhiephiyọ vwo ghwoghwo ota. Ọnana cha nẹrhẹ wọ nabọ riavwerhen rẹ iruo rẹ aghwoghwo na vrẹ obo ri jovwo. muegbe rẹ ẹkpahọnphiyọ rẹ onọ ọvo rẹ emọ rẹ isikuru wẹn djẹ ẹnẹnọ. Kerẹ udje, “Diesorọ wo vwo vwo esegbuyota kpahen Ọghẹnẹ?” Wẹbsaiti rẹ avwanre jw.org vọnre vẹ iyovwinreta sansan re sa chọn ighene uko vwo roro kpahen oborẹ ayen sa vwọ kpahenphiyọ onọ yena. Wo de kpo etiyin, wọ cha mrẹ ọbe re se siẹ eta phiyọ, re mu odẹ kẹ nẹ “Diesorọ Mi Vwo Vwo Imuẹro Kpahen Ọghẹnẹ?” Ọbe na cha chọn wẹ uko vwo muegbe rẹ ẹkpahọnphiyọ wẹn. w18.04 27 ¶10-11

Dede nẹ Jihova ma Adam vẹ Ivi rẹ ayen vwọ riavwerhen rẹ egbomọphẹ vwẹ idjerhe sansan, jẹ o vwo asan rẹ egbomọphẹ rayen na bare. Ughwru ro gbere kẹ ayen na, dia okeke kẹ ugboma raye-en. Kerẹ udje, Adam vẹ Ivi riẹnre nẹ ayen da guọnọ dia akpọ, kẹ ayen wẹn, riemu, vwerhẹn, ji ru erọnvwọn efa. Ọ dia enana yen cha nẹrhẹ egbomọphẹ rayen na va ayen abọ-ọ. Kidie Ọghẹnẹ ma ayen vwẹ idjerhe rẹ ayen sa vwọ riavwerhen rẹ erọnvwọn tiọyen. (Une 104:14, 15; Aghwo. 3:12, 13) Jihova vwẹ iji kẹ Adam vẹ Ivi nẹ ayen vwiẹ akpọ na vọn, ji vwẹrote. Iji nana gbowọphiyọ egbomọphẹ raye-en. Ukperẹ ọtiọyen, ọ kẹ ayen uphẹn rẹ ayen vwo toroba orugba rẹ ọhọre rẹ Ọmemama na, re vwo ru akpọ na phiyọ iparadaisi rẹ ihwo egbagba ọvo cha dia bẹdẹ bẹdẹ. (Une 127:3; Aiz. 45:18) Ọtiọyena, mane kẹ Adam vẹ Ivi nyupho rẹ Jihova jovwo, ayen vẹ emọ rayen rhe yerin kugbe bẹdẹ bẹdẹ vẹ omavwerhovwẹn. w18.04 4-5 ¶7-8

Avwanre de vwo erhiorin, e rhe che rhẹro rọyen nẹ ihwo che rhiabọreyọ uyota na yẹrẹ vwo ẹruọ rọyen ugege rẹ avwanre vwo ghwoghwo ota kẹ aye-en. Kerẹ udje, roro kpahen oborẹ wọ sa vwọ chọn ohwo uko vwo vwo ẹruọ rẹ iphiẹrophiyọ rẹ arhọ rẹ bẹdẹ vwẹ iparadaisi. Ihwo buebun vwo imuẹro nẹ ughwu yen oba rẹ akpeyeren, yẹrẹ nẹ ihwo esiri eje che kpo odjuvwu. Oniọvo ọvo gbikun rẹ ona oyoyovwin ọvo ro vwo ruiruo. Ẹsosuọ, o mi se Jẹnẹsis 1:28. O de se nu, ọ me nọ ohwo na kpahen asan rẹ Ọghẹnẹ guọnọre nẹ ihworakpọ dia, kugbe oka rẹ akpọ rọ guọnọre nẹ ayen yerin. Buebun rayen me tanẹ, “Ọghẹnẹ guọnọre nẹ ayen vwo omavwerhovwẹn vwẹ otọrakpọ na.” Vwọba, oniọvo na mi se Aizaya 55:11 je nọ ohwo na sẹ ọhọre rẹ Ọghẹnẹ wene re. Ọke buebun na, ohwo na me tanẹ ẹjo. Ukuotọ rọyen, oniọvo na mi se Une Rẹ Ejiro 37:10, 11, je nọ ohwo na kpahen oborẹ akpeyeren cha dia vwẹ obaro na. Oniọvo na vwẹ ona nana vwọ vwẹ ukẹcha kẹ ihwo buebun vwọ riẹn nẹ Ọghẹnẹ guọnọre nẹ ihwo esiri dia iparadaisi vwẹ otọrakpọ na bẹdẹ. w19.03 24 ¶14-15; 25 ¶19

Jihova tarọ phephẹn nẹ a kerhọ je nyo urhuru rẹ Ọmọ rọyen. Jesu yono idibo rọyen oborẹ ayen che ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na wan, ọ je karophiyọ ayen abọ ibro nẹ ayen rhẹrẹ. (Mat. 24:42; 28:19, 20) Ọ vuẹ ayen nẹ ayen pharhe, o de ji bru ayen uche nẹ e jẹ oma rhọ aye-en. (Luk 13:24) Jesu kanrunumu oboresorọ idibo rọyen vwo vwo ẹguọnọ rẹ ohwohwo, kuomakugbe, ji nene iji rọyen. (Jọn 15:10, 12, 13) Uchebro yena je ghanre kẹ avwanre nonẹna kirobo rọ hepha vwẹ ọke rẹ Jesu. Jesu da ta: “Kohwo kohwo rọ dia ọ rẹ uyota na ko nyo urhuru mẹ.” (Jọn 18:37) Avwanre se djephia nẹ a kerhọ rẹ urhuru rẹ Jesu siẹrẹ “ohwohwo [de] chirako kẹ ohwohwo, [je] fobọ si ophu nẹ evun.” (Kọl. 3:13; Luk 17:3, 4) Avwanre ji se djephia nẹ avwanre kerhọ rẹ urhuru rọyen siẹrẹ e de muomaphiyọ iruo rẹ aghwoghwo rẹ iyẹnrẹn esiri na vwẹ “evwru eyẹ ọke epherẹ.”—2 Tim. 4:2. w19.03 10 ¶9-10