ENỌ RẸ IGHENE NỌ
Mavọ Yen Mi se Vwo Yerin Ghene Uvweri?
Ugbeyan yẹrẹ ohwo orua wẹn ọvo ghwuru okrinọ-ọ na? Ọ da dianẹ ọnana phia kẹ wẹ re, kọyen uyovwinrota nana sa chọn wẹ uko vwo yerin ghene omiamiavwe na.
Vwẹ uyovwinrota nana
Uvweri mẹ na gan nọ?
Vwọ kẹ ihwo buebun, uvweri rayen gan mamọ, o ji siotọ.
“Kẹdẹ kẹdẹ yen me vwọ karophiyọ ọsẹ rẹ ọsẹ mẹ. Dede nẹ o te ẹgbukpe ivẹ yen o ghwure, jẹ me je mrẹ bẹnbẹn me vwọ ta ota kpahọn ababọ rẹ oviẹ.”—Olivia.
“Oni rẹ ọsẹ mẹ yen ohwo ro me bicha vwẹ vwẹ obo re me vwọ tua eje, jẹ ọ sa dia akpọ mrẹ ọke me vwọ yanmu ayen ọvuọvo-o. Mi muomaphiyọ kọke kọke re me da yanmu ọvuọvo rẹ obo re me vwọ tua na kidie ọ sa dia akpọ te ọke re me vwọ yanmuẹ ayen na-a.”—Alison.
Uvweri sa nẹrhẹ wo vwo ẹwẹn sansan. Kerẹ udje:
“Ọke rẹ ọshare rẹ oniọvo ọsẹ mẹ vwo ghwu, ọ so uguegue kẹ vwẹ, uguegue na krotọ mamọ. Ọyena yen obọ rẹsosuọ rẹ ohwo rọ kẹrẹ ovwẹ vwo ghwu, o muvwe oma kerẹsiẹ a da mrẹ nẹ itreni yen djẹrovwẹ.”—Nadine.
“Ivun rẹ ọsẹ rẹ ọsẹ mẹ miovwo uvwe ro vwo ghwu nu, kidie ọ nama vwẹrote oma rọye-en dede nẹ avwanre vuẹrẹ nẹ o ru ọtiọyen.”—Carlos.
“Me vẹ oniọvo mẹ ọmọtẹ ọkpako yen jẹ uwevwin ẹdia ọke rẹ ọsẹ oni mẹ vwo ghwu. Ọyena vwọ wan nu, mi de rhi vwo ẹwẹn rẹ abe kidie me sa mrẹ tavwen o ki ghwu-u.”—Adriana.
“Aye gbe ọshare re vẹ orua avwanre kpẹkpẹre ghwuru vwẹ asidẹnti. Eriyina, ọvo usun rẹ avwanre de vrẹn nẹ uwevwin, oshọ ko muvwe vẹ ẹwẹn nẹ emu ọtiọyen je sa phia kẹ.”—Jared.
“Ọke rẹ oni rẹ oni mẹ vwo ghwu ikpe erha re wanre na, me viẹ idiekpọvwẹ nẹ me vẹ ọyen sa nabọ ghwọrọ ọke kugbe tavwen o ki ghwu-u.”—Julianna.
Uguegue, ivuemiovwo, ẹwẹn rẹ abe, oshọ kugbe ra vwọ viẹ idiekpọvwẹ eyen obo re ghwa vwomaphia ọke re de vwere uvweri. Ọ da dianẹ wo dje ọvo usun rẹ iruemu nana phia, jẹ o muwẹro nẹ o che nẹ uwe oma ememerha. Kẹ, mavọ yen wo se vwo yerin ghene uvweri asaọkiephana?
Obo re se vwo yerin ghene ẹwẹn sansan re vwo ọke rẹ ohwo de ghwu
Rhievun ta ota kẹ ugbeyan. Baibol na tare nẹ e vwiẹ uvi rẹ ugbeyan “kpahe ohwo fiki rẹ ẹdoja.” (Isẹ 17:17) Wọ vwọ vuẹ ohwo ọfa kpahen oborẹ oma ru we sa nẹrhẹ wọ mrẹ ukẹcha ru wọ ghene guọnọ.
“Ọ chọre re vwo vwere uvweri-i. Ọkiọvo, wo se vweri siẹrẹ owẹ ọvo da herọ, ẹkẹvuọvo, wo se roro nẹ erọnvwọn rhe che shephiyọ ọfa-a. Ọnana yen sorọ o vwo fo nẹ e rhievun ta ota kẹ ohwo ọfa.”—Yvette.
Karophiyọ ohwo wẹn ru wo vwo ẹguọnọ kpahen ro ghwuru na. Baibol na tare nẹ “ohwo esiri reyọ erọnvwọn esiri vwo nẹ efe esiri rọhẹ evunrẹ ubiudu rọyen cha.” (Luk 6:45) Wo se si erọnvwọn iyoyovwin rẹ wọ vẹ ohwo na ru kugbe phiyotọ yẹrẹ wo ji se phi ifoto rẹ ovwan ro kugbe phiyọ abọmu.
“Mi brorhiẹn rẹ mi vwo si erọnvwọn eje rẹ ugbeyan mẹ yono uvwe tavwen o ki ghwu phiyotọ, womarẹ ọnana ke me sa vwẹrokere dede nẹ o ghwure. Oborẹ mi si phiyotọ na chọn vwẹ uko vwo yerin ghene ọmiaovwẹ na.”—Jeffrey.
Vwẹrote omakpokpọ wẹn. Baibol na tare nẹ erere herọ siẹrẹ a da sasa oma. (1 Timoti 4:8) Davwẹngba vwọ re omamọ emu, sasa oma wo mi ji rovwonma.
“Wo de vwere uvweri, wo rhe che se roro emu fiotọ-ọ, ọtiọyena ofori nẹ wọ vwẹrote oma wẹn. Wo kuẹrofia kẹ emuẹriọ vẹ omamọ ovwerhẹ-ẹn.”—Maria.
Chọn ihwo efa uko. Baibol na da ta: “Omavwerhovwẹn herọ ra vwọ kẹ okẹ vrẹ ra vwọ reyọ.”—Iruo rẹ Iyinkọn Na 20:35.
“Davwẹngba wọ chọn ihwo efa uko, ma rho kẹ ihwo ri ji vwere uvweri. Ọnana sa chọn wẹ uko vwọ mrẹvughe nẹ ihwo efa je rioja kerẹ owẹ.”—Carlos.
Ta ọdavwẹ wẹn vwẹ ẹrhovwo. Baibol na se Jihova Ọghẹnẹ Ọ ro “nyo ẹrhovwo.” (Une rẹ Ejiro 65:2) Ọ je tanẹ Jihova “sivwe ohwo rẹ udu rọye vwirhiri, ọ gba era rayen.”—Une rẹ Ejiro 147:3.
“Rẹ Jihova nẹ o bicha wẹ je bọn wẹ gan. Ẹdẹ evo sa bẹn echiro vrẹ efa, ẹkẹvuọvo, Jihova vẹ avwanre herọ ọkieje.”—Jeanette.
Vwẹ ẹro abavo vwo ni ẹdia wẹn na. Karophiyọ nẹ dohwo dobo ro vwere uvweri wan. Baibol na tare nẹ ọke rẹ Jekọp vwo roro nẹ ọmọ rọyen ghwuru “ọ da se nẹ e bro ọye uche-e.” (Jẹnẹsis 37:35) Eriyina, wo jẹ o gbewunu ọke rẹ uvweri wẹn de krotọ-ọ.
“Me mrẹvughe nẹ erọnvwọn sansan re me mrẹ nẹrhẹ ovwẹ karophiyọ oniọvo rẹ oni mẹ rode ọkpako, dede nẹ o te ẹgbukpe 15 yen o ghwure.”—Taylor.
Vwẹ ẹwẹn roro nẹ ubeku wẹn vwirhirin. Ọyena cha miaowẹ oma, ọ je sa reyọ ọke ubeku na ke rhuẹrẹ oma phiyọ. Dedena, idọktọ cha vwẹ iroroẹjẹ vwọphia kpahen oborẹ wo se ru kpahen oma wẹn rere oma na vwọ fobọ kpo.
E vwo vrẹn nẹ ẹdia rẹ “omiamiavwe” rẹ ughwu rẹ ohwo re vwo ẹguọnọ kpahen sua, je họhọ ọtiọyen. Ọ reyọ ọke tavwen uvweri ọgangan ọtiọyena ki kpotọ. Ọtiọyena, gbe vwo odirin. Roro kpahen iroroẹjẹ ra vwọphia vwẹ uyovwinrota nana rere wọ sane e re sa chọn wẹ uko.