Vwẹrokere Jihova —Dia Ohwo rọ Nuẹ

1. Idjerhe vọ yen Inenikristi vwọ dia kerẹ urhe? (Ni uhoho na.)

“ODJU vwirhin urhe rọ sa nuẹ cha nuẹ kpo-o.” Isẹ nana dje ọghanrovwẹ rẹ oboresorọ irhe evo sa vwọ dia ọke grongron: kọyen e nuẹ. A sa vwọ ga Jihova vẹ aghọghọ ọkieje, o fori nẹ Inenikristi dia ihwo re nuẹ. Vwẹ idjerhe vọ? Womarẹ a vwọ dia ihwo re nuẹ ọ da dianẹ ẹdia rẹ akpeyeren avwanre weneri, o ji fo nẹ e muọghọ kẹ orhiẹn vẹ iroroẹjẹ rẹ ihwo efa vwọ phia.

2. Iruemu vọ yen cha cha avwanre uko siẹrẹ ẹdia rẹ akpeyeren de wene, kẹ die yen a cha ta ota kpahen vwẹ uyono nana?

² Kerẹ idibo ri Jihova avwanre guọnọ dia ihwo re nuẹ. O ji fo nẹ a vwomakpotọ ji dje erorokẹ phia kẹ ihwo efa. Vwẹ uyono nana, a cha mrẹ oborẹ iruemu nana vwọ vwẹ ukẹcha kẹ Inenikrsiti evo vwo phi ẹdia na kparobọ ọke rẹ akpeyeren rayen vwo wene. A je cha mrẹ oborẹ iruemu nana sa vwọ vwẹ ukẹcha kẹ avwanre. Ẹsosuọ, e je yono mie Jihova vẹ Jesu, re dia ihwo ri phi uvi rẹ udje rẹ obo ra nuẹ phiyotọ.

JIHOVA VẸ JESU IHWO RE NUẸ

3. Die yen djerephia nẹ Jihova ọyen ohwo rọ nuẹ?

³ E se Jihova “Oragha na” kidie o yeghe-e, o mudia gan. (Urh 32:4) Ẹkẹvuọvo, ọyen ohwo rọ je nuẹ. Ọ nuẹ nene ewene re phia vwẹ akpọ na rere o se vwo ru ọhọre rọyen gba. Jihova ma ihworakpọ họhọ oma rọyen vẹ ẹgba ayen sa vwọ nuẹ nenẹ ewene re vwomaphia vwẹ akpeyeren. Ọ vwẹ odjekẹ phia vwẹ Baibol na re sa cha avwanre uko vwo brorhiẹn rẹ aghwanre o toro oborẹ avwanre hirharoku-u. Dede nẹ ọ yehẹ “Oragha na,” udje ri Jihova vẹ odjekẹ sansan rọ vwọ kẹ avwanre djerephia nẹ ọyen ohwo rọ nuẹ.

4. Ọrho yen udje ọvo ro djerephia nẹ Jihova ohwo rọ nuẹ? (Livitikọs 5:7, 11)

⁴ Jihova ọyen ohwo rọ nuẹ, idjerhe rọyen eje pha gbagba. Ọ vwẹ obọ ọgangan nene ihworakpọ yerẹ-ẹn. Kerẹ udje, roro kpahen obo ri Jihova dje uruemu ra vwọ nuẹ phia vwẹ oyerinkugbe rọyen vẹ ihwo rẹ Izrẹl. Ọ dia oka rẹ izobo vuọvo yen ọ guọnọ mie ihwo rẹ Izrẹl re dia igbere vẹ edafe-e. Vwẹ ẹdia evo, ọ vwẹ uphẹn kẹ ayen ohwo ọvuọvo nẹ ayen vwẹ oborẹ ẹgba rayen muru vwo ze izobo.—Se Livitikọs 5:7, 11.

5. Idje vọ yen djerephia nẹ Jihova vwo uruemu rẹ omaevwokpotọ vẹ arodọnvwẹ?

⁵ Uruemu rẹ omaevwokpotọ vẹ erorokẹ ri Jihova muo vwọ nuẹ. Kerẹ udje, Jihova dje uruemu rẹ omaevwokpotọ phia ọke rọ vwọ guọnọ ghwọrọ ihwo ri Sodọm re dia irumwemwu. Womarẹ emekashe rọyen, Jihova da vuẹ Lọt nẹ ọ djẹ kpo obo igbenu na. Lọt guọnọ ra-a kidie oshọ muo. Ọtiọyena, ọ da rẹ Jihova nẹ ọ vwẹ uphẹn kẹ ọyen vẹ orua rọyen nẹ ayen djẹ kpo Zoar, rọ dia orere otete ọfa ri Jihova je guọnọ ghwọrọ. Jihova rha sa tanẹ Lọt nene odjekẹ rọ vwọ kẹ na o toro obo rọ gan te-e. Ẹkẹvuọvo, ọ rhọnvwe phiyọ oyare ri Lọt na, ọ da nẹrhẹ o jẹ Zoar ẹghwọrọ. (Jẹ 19:18-22) Ikpe ujorin evo vwọ wan nu, Jihova de gbe arodọnvwẹ kẹ ihwo ri Ninive. O ji ọmraro Jona nẹ o re ghwoghwo kẹ ihwo na nẹ ọyen cha ghwọrọ orere na vẹ ihwo umwemwu re dia evun rọyen. Ẹkẹvuọvọ ọke rẹ ayen vwo kurhẹriẹ, aro rayen da dọn Jihova rha ghwọrọ orere na ọfa-a.—Jon 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Djudje rẹ obo ri Jesu vwọ vwẹrokere uruemu ra vwọ nuẹ ro rhe Jihova.

⁶ Jesu vwẹrokere uruemu ra vwọ nuẹ ro rhe Jihova. E ji ro rhe akpọ na rhi ghwoghwo ota kẹ “igodẹ rẹ uwevwin rẹ Izrẹl ri ghwruru.” Ẹkẹvuọvo o dje uruemu ra vwọ nuẹ phia ọke ro vwo ruiruo na. Vwẹ ẹde ọvo, aye ọvo rọ dia ohwo rẹ Izrẹ-ẹl da rẹ nẹ o sivwin ọmọtẹ rọyen rẹ “ẹwẹn rẹ Idẹbono gboja kẹ.” Jesu gbe arodọnvwẹ kẹ aye na o de sivwin ọmọtẹ rọyen. (Mt 15:21-28) Roro kpahen udje ọfa. Vwẹ ọtonphiyọ rẹ iruo aghwoghwo rọyen, Jesu da ta: “Kohwo kohwo rọ sen vwẹ . . . , ke me je siọn.” (Mt 10:33) Ẹkẹvuọvo, ọ sen Pita rọ tare nẹ ọyen vughe re-e abọ erha soso? Ẹjo. Jesu riẹnre nẹ Pita ohwo rọ fuevun nẹ obo ro ruru na je da. Jesu vwo vrẹn nẹ ushi nu, ọ da vwomaphia kẹ Pita, ọ sa dianẹ ọ vuẹ rẹ nẹ ọyen vwo ghovwo ji vwo ẹguọnọ rọyen.—Lu 24:33, 34.

7. Vwo nene obo rehẹ Filipae 4:5, oka ẹro vọ yen a guọnọre nẹ ihwo efa vwo ni avwanre?

⁷ Avwanre rhe riẹn re nẹ Jihova Ọghẹnẹ vẹ Jesu Kristi ihwo re nuẹ. Kẹ avwanre vwo? Jihova guọnọre nẹ avwanre dia ihwo re nuẹ. (Se Filipae 4:5.) A sa nọ oma rẹ avwanre: ‘A riẹn vwẹ phiyọ ohwo rọ sa nuẹ, rọ ji se nene ihwo efa ruẹ kuẹgbe? Gbanẹ ohwo ro sianro, si ọrhan, yẹrẹ ru uyovwin gangan? Me guọnọ nẹ obo re me tare ọvo yen ihwo efa vwo ru? Gbanẹ me kerhọ kẹ ihwo efa je nuẹ nene oborẹ ayen ta siẹrẹ o de fo?’ Oborẹ avwanre nuẹ te yen che djephia nẹ avwanre vwẹrokere Jihova vẹ Jesu. Jẹ a ta ota kpahen ẹdia ivẹ ra da guọnọ nẹ a nuẹ—siẹrẹ ẹdia rẹ akpeyeren avwanre de wene kugbe ọke rẹ orhiẹn-ebro vẹ ẹro rẹ ihwo efa vwo ni emu da fẹnẹ ọ rẹ avwanre.

DIA OHWO RỌ NUẸ SIẸRẸ ẸDIA RẸ AKPEYEREN DE WENE

8. Die yen sa cha avwanre uko vwọ nuẹ siẹrẹ ewene da vwomaphia? (Ni eta rehẹ obotọ na.)

⁸ A guọnọrẹ nẹ a nuẹ siẹrẹ ẹdia rẹ akpeyeren de wene. Oka rẹ ewene tiọyena sa ghwa ebẹnbẹn re rhẹro rọye-en rhe avwanre. Ẹdia rẹ omakpokpọ rẹ avwanre se wene siẹvuọvo. Ewene rẹ usuon yẹrẹ uweren sa nẹrhẹ akpeyeren gan kẹ avwanre. (Agh 9:11; 1Kọ 7:31) Siẹrẹ ukoko na de wene asan rẹ avwanre da wian, ọnana je sa davwen esegbuyota rẹ avwanre ni. O toro oborẹ ebẹnbẹn na hepha-a, e se yerin ghene ayen eje e de nene owọẹjẹ ẹne nana: (1) vwo ọmrẹvughe rẹ ẹdia ru wọ hepha na, (2) roro kpahen obo re cha vwẹ obaro na, (3) tẹnrovi erhuvwu ro se nẹ ẹdia wọ hepha na rhe, wọ je (4) vwẹ ukẹcha kẹ ihwo efa.b E ja mrẹ obo re phia kẹ iniọvo rẹ avwanre evo kugbe oborẹ owọẹjẹ ẹne nana vwọ vwẹ ukẹcha kẹ ayen.

9. Mavọ yen aye gbe ọshare ọvo re dia imishọnare se vwo yerin ghene ebẹnbẹn rẹ ayen rhẹro rọye-en?

⁹ Vwo ọmrẹvughe rẹ ẹdia ru wọ hepha na. E ji Emanuele vẹ Francesca kpo ẹkuotọ ọrhorha kerẹ imishọnare. Ayen ghwa vwọ vwomaba ukoko kpokpọ je ton obo re yono ephẹrẹ rẹ asan na phiyọ obọ, ọyen ọga ri COVID-19 vwọ vwomaphia ọ da nẹrhẹ ayen siomanẹ ohri rẹ iniọvo na. Kpregede na oni ri Francesca de ghwu. Francesca guọnọ kpo ra mrẹ orua rọyen, ẹkẹvuọvo ọ rha sa ra-a fikirẹ ọga na. Mavọ yen o se vwo yerin ghene ẹdia nana? Ẹsosuọ, Emanuele vẹ Francesca da rẹ Jihova nẹ ọ kẹ ayen aghwanre ayen se vwo yerin ghene ebẹnbẹn rẹ ẹdẹ ọvuọvo rere ẹnwan rẹ ebẹnbẹn na vwo jẹ ayen e muo rọ. Jihova da kpahenphiyọ ẹrhovwo rayen womarẹ ukoko rọyen. Kerẹ udje, ayen mrẹ ọbọngan vwo nẹ ota rẹ oniọvo ọvo tare vwẹ ividio rẹ ẹriẹnmie rọ tare nẹ: “A da fobọ vwo ọmrẹvughe rẹ ẹdia rẹ avwanre hepha na, kọ cha phẹre a vwọ rhoma vwo omavwerhovwẹn rẹ avwanre rhivwin ka je sa reyọ ẹdia rẹ avwanre hepha na vwo ruiruo vọnvọn.”c Ọrivẹ, ọnana da nẹrhẹ ayen nabọ tẹn ona rẹ obo ra reyọ ifonu vwo ruiruo rẹ aghwoghwo na je reyọ uyono ri Baibol vwo mu kẹ ihwo. Ọrerha, ayen rhiabọreyọ ọbọngan, vẹ ukẹcha rẹ iniovo na vwọ kẹ ayen. Oniọvo aye ọvo ro vwo ọdavwẹ rayen da vwẹ ovuẹ kugbe ẹkpo ri Baibol vwo rhe ayen kẹdẹ kẹdẹ vwẹ ẹgbukpe ọvo. Siẹrẹ e de ji vwo oniso rẹ ẹdia rẹ avwanre hepha, ka cha mrẹ aghọghọ vwẹ kemu kemu rẹ avwanre se ru.

10. Mavọ yen oniọvo aye ọvo se vwo yerin ghene ewene rode rọ vwomaphia vwẹ akpeyeren rọyen?

¹⁰ Roro kpahen obo re cha vwẹ obaro, wọ tẹnrovi erhuvwu ro se nẹ ẹdia wọ hepha na rhe. Ọke re vwo si ukoko rẹ oyibo rẹ oniọvo aye Christiana ohwo ri Romania rọ dia Japan no, oma vwerhen rọ-ọ. Ẹkẹvuọvo, o mu ẹwẹn kpahen obo re phiare na-a. Ọtiọyena, o de kpo ukoko ra da jẹ ephẹrẹ ri Japanese je davwẹngba vwọ reyọ ephẹrẹ na vwo ruiruo vwẹ aghwoghwo na. Ọ da vuẹ ohwo rọ vẹ ọyen gba wian vwẹ asan ọvo jovwo nẹ o yono ọyen obo ra nabọ jẹ ephẹrẹ na. Aye na da rhọnvwe kẹ nẹ ọyen cha vwẹ Baibol na vẹ ibroshọ ri Vwo Omavwerhovwẹn Bẹdẹ! na vwo yono obo ra jẹ ephẹrẹ ri Japanese. Ọ dia obo ra jẹ ephẹrẹ na ọvo yen Christina tẹn ona rọye-en, ẹkẹvuọvo aye na de dje omavwerhovwẹn phia ro vwo yono uyota na. Siẹrẹ a da tẹnrovi erhuvwu kugbe obo re cha vwẹ obaro na, ewene re rhẹro rọye-en sa ghwa ebruphiyọ gbidiki rhe.

11. Mavọ yen aye gbe ọshare ọvo se vwo yerin ghene uweren ọgangan?

¹¹ Vwẹ ukẹcha kẹ ihwo efa. Okọn rẹ aye gbe ọshare re dia ẹkuotọ ra da dobọ rẹ iruo rẹ avwanre ji va ayen abọ ọke rẹ igho vwọ kanre ẹkuotọ na. Mavọ yen ayen se vwo yerin ghene ẹdia nana? Ẹsosuọ, ayen da jowọ rẹ ayen vwo yerin akpọ ri kekpe. Vwọba, ukperẹ ayen vwọ tẹnrovi ebẹnbẹn rayen na, ayen de muomaphiyọ iruo rẹ aghwoghwo na rere ayen sa vwọ vwẹ ukẹcha kẹ ihwo efa. (Iru 20:35) Ọshare na da ta, “A da tẹnrovi iruo rẹ aghwohwo na vẹ eruo rẹ ọhọre rẹ Ọghẹnẹ a rha cha mrẹ ọke vwo roro erharhe rẹ iroro-o.” Siẹrẹ ẹdia rẹ akpeyeren rẹ avwanre de wene, e jẹ a karophiyọ obo rọ ghanre te a vwọ cha ihwo efa uko, marho womarẹ iruo rẹ aghwoghwo na.

12. Mavọ yen udje rẹ ọyinkọn Pọl sa vwọ cha avwanre uko vwẹ iruo rẹ aghwoghwo na?

¹² Vwẹ iruo rẹ aghwoghwo na, a guọnọre nẹ a dia ihwo re nuẹ. Avwanre yan mrẹ ihwo rẹ esegbuyota vẹ iruemu rayen fẹnẹ ohwohwo ri ji nẹ asan sansan rhe. Ọyinkọn Pọl ohwo rọ nuẹ, avwanre je sa vwẹrokere udje rọyen. Jesu vwẹ Pọl vwo mu “ọyinkọn kẹ ẹgborho na.” (Ro 11:13) Vwẹ ẹdia yena rọ hepha na, o ghwoghwo ota kẹ ihwo ri yono ẹbe, Ju, Grik, igbere, kugbe ivie. Ota rọyen se vwo te ubiudu rẹ ihwo nana eje, Pọl da rhe dia “emu eje vwọ kẹ koka koka rẹ ihwo.” (1Kọ 9:19-23) O rorori kokodo kpahen asan rẹ ihwo rọ ta ota kẹ na nurhe, ẹkuruemu rayen kugbe oborẹ ayen segbuyota, ọnana da nẹrhẹ ọ nuẹ je ta ota kẹ ayen vwẹ idjerhe rẹ ayen da sa mrẹ Ọghẹnẹ vughe. Avwanre ji se ru yovwinphiyọ vwẹ iruo rẹ aghwoghwo na siẹrẹ a da nuẹ ji wene ena rẹ avwanre vwo nene ọdavwẹ rẹ ihwo na.

MUỌGHỌ KẸ ẸRO RẸ IHWO EFA VWO NI EMU

13. Ọrhọ yen imuoshọ rẹ 1 Kọrẹnt 8:9 ta ota kpahen ra sa kẹnoma kẹ siẹrẹ e de muọghọ kẹ ẹro rẹ ihwo efa vwo ni emu?

¹³ Uruemu ra vwọ nuẹ nẹrhẹ avwanre muọghọ kẹ ẹro rẹ ihwo efa vwo ni emu. Kerẹ udje, iniọvo eya evo nabọ ghworo epharo vẹ ẹbẹrẹ rẹ ugbunu rayen, jẹ o je iniovọ eya efa-a. Inenikristi evo vwo omavwerhovwẹn rẹ ayen vwọ da umu udi, jẹ efa herọ re nama da kakaka-a. Inenikristi eje guọnọ omakpokpọ jẹ ona rẹ oborẹ ayen sivwẹn oma wan fẹnẹ ohwohwo. Avwanre de no nẹ ona rẹ omaesivwo rẹ avwanre yen me yovwin ji jiro kẹ ihwo efa vwevunrẹ ukoko na, ọnana sa so ohẹriẹ vẹ ekprowọ vwọ kẹ iniọvo na. O fori nẹ a kẹnoma kẹ uruemu ọtiọyen! (Se 1 Kọrẹnt 8:9; 10:23, 24) E jẹ a ta ota kpahen idje ivẹ ri dje oborẹ avwanre sa vwọ reyọ odjekẹ ri Baibol vwo ruiruo re sa cha avwanre uko vwo vwo ẹro abavo je sẹro rẹ ufuoma rẹ ukoko na.

14. Odjekẹ ri Baibol vọ yen ofori nẹ e nene siẹrẹ e de brorhiẹn ro shekpahen irhuon vẹ osẹnvwe?

¹⁴ Irhuon kugbe osẹnvwe. Dede nẹ Jihova vuẹ avwanre oka rẹ irhuon re kuphiyọ-ọ, ọ kẹ avwanre odjekẹ ro fori nẹ e nene. O fori nẹ avwanre sẹ osẹnvwe ro shephiyọ kerẹ idibo rẹ Oghẹnẹ, vwọrẹ ọghọ, kugbe “iroro ro fiotọ.” (1Ti 2:9, 10; 1Pi 3:3) Ọtiọyena, o rhe fo nẹ a sẹ osẹnvwe rọ cha nẹrhẹ ihwo tẹnrovi avwanre gan nọ-ọ. Odjekẹ ri Baibol je cha vwẹ ukẹcha kẹ ekpako vwọ kẹnoma kẹ a vwọ reyọ irhi romobọ ri shekpahen irhuon vẹ osẹnvwe vwo muẹ. Kerẹ udje, ekpako rẹ ukoko ọvo guọnọ vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo eshare re vwẹrokere igbeyan rayen vwo bru oka rẹ ẹton rẹ ayen bruru re pha krẹnkrẹn je chahe ku zabuzabu. Mavọ yen ekpako na sa vwọ vwẹ ukẹcha kẹ ayen ababọ rẹ irhi e se? Oniruo okinriariẹ da vwẹ uchebro kẹ ekpako na nẹ ayen vuẹ iniọvo na nẹ, “Ọ da dianẹ wẹwẹ enu rẹ umukpe ta ota, ukperẹ iniọvo na vwọ kerhọ kẹ obo ru wọ ta wẹwẹ kọyen ayen tẹnrovi rẹ ayen nẹ, kọyẹn emuọvo she chọ vwẹ irhuon vẹ osẹnvwe wẹn.” Odjefiotọ nana vwẹ ukẹcha kẹ ighene na kpahen obo ro fori nẹ ayen ru ababọ rẹ irhi e se.d

15. Irhi vẹ odjekẹ ri Baibol vọ yen cha avwanre uko siẹrẹ e de brorhiẹn rẹ omaesivwo? (Rom 14:5)

¹⁵ Ẹroevwote rẹ omakpokpọ. Onenikristi ọvuọvo yen che brorhiẹn rẹ obo rọ cha vwẹrote oma rọyen wan. (Ga 6:5) Onenikristi da guọnọ brorhiẹn rẹ oka rẹ omaesivwo ro shephiyọ, o fori nẹ o vwo oniso rẹ irhi evo kiriguo vwẹ Baibol na, kerẹ urhi rọ tare nẹ a kẹnoma kẹ ọbara vẹ uruemu rẹ orhan. (Iru 15:20; Ga 5:19, 20) Vwọ vrẹ ẹdia nana re djunute na iniọvo na se brorhiẹn rẹ oka rẹ omaesivwo rẹ ayen guọnọre komobọ. Iniọvo na evo niro nẹ ọyen obo ri shephiyọ ayen vwo kpo họsipito de re sivwin oma, efa ke rha reyọ ihuvwun rẹ urhobo. O toro ẹro re vwo ni oka rẹ omaesivwo rẹ avwanre-e, o fori nẹ e muọghọ kẹ orhiẹn rẹ iniọvo na bruru kpahen oka rẹ omaesivwo rayen. Ọtiọyena, o fori nẹ a karophiyọ ẹkpo ẹne nana: (1) Uvie rẹ Ọghẹnẹ ọvo yen che sivwin avwanre ji si ọga no kare kare. (Aiz 33:24) (2) O fori nẹ Onenikristi ọvuọvo “vwo imuẹro” rẹ obo ri fo vwọ kẹ. (Se Rom 14:5.) (3) Avwanre vwẹ ihwo efa guẹdjọ-ọ yẹrẹ dia ekprowọ kẹ aye-en. (Ro 14:13) (4) Inenikristi dje ẹguọnọ phia, ayen ji no nẹ oyerinkugbe rẹ ukoko na yen ma ghanre vrẹ ugbomọphẹ rayen. (Ro 14:15, 19, 20) Siẹrẹ e de vwo ẹruọ rẹ eta nana, ka cha sẹro rẹ oyerinkugbe ra vẹ iniọvo rẹ avwanre vwori ji toroba ufuoma rẹ ukoko na.

16. Mavọ yen ọkpako se vwo dje uruemu ra vwọ nuẹ phia siẹrẹ o de nene ekpako efa ruẹ kuẹgbe? (Ni uhoho na.)

¹⁶ O fori nẹ ekpako dia ihwo ra sa vwẹrokere a da ta ota kpahen uruemu ra vwọ nuẹ. (1Ti 3:2, 3) Kerẹ udje, e jẹ ọkpako vuọvo roro nẹ iroroẹjẹ eje rọ vwọ phia yen ekpako ichekọ cha reyọ kidie nẹ o vien aye-en. E jẹ ọ karophiyọ nẹ ẹwẹn ọfuanfon ri Jihova se mu ọkpako ọfa vwọ reyọ iroroẹjẹ phia rọ cha nẹrhẹ ayen brorhiẹn rẹ aghwanre. Ọ da dianẹ orhiẹn rẹ ekpako na vwọso odjekẹ ri Baibol vuọvo-o, ekpako ri vwo uruemu ra vwọ nuẹ, che bicha orhiẹn na, ọ da tobọ dianẹ o je aye-en.

ERERE RA MRẸ SIẸRẸ A DA DIA OHWO RỌ NUẸ

17. Erere vọ yen Inenikristi mrẹ siẹrẹ ayen da dia ihwo re nuẹ?

¹⁷ Inenikristi da dia ihwo re nuẹ, ayen cha mrẹ ebruphiyọ buebun. Avwanre vẹ iniọvo na che vwo uvi rẹ oyerinkugbe, ọ je cha ghwa ufuoma rhe ukoko na. Dede nẹ iruemu vẹ asan rẹ iniọvo rẹ avwanre nurhe fẹnẹre, avwanre eje nabọ ga Jihova kuẹgbe. Vwọ vrẹ enana eje, oma vwerhen avwanre ra vwọ riẹn nẹ Jihova Ọghẹnẹ rọ dia ohwo rọ nuẹ na yen avwanre vwẹrokere.