Ndima ya 3
Mudzimu Wa Ngoho Ndi Nnyi?
1. Ndi ngani vhathu vhanzhi vha tshi tendelana na maipfi a Bivhili a u thoma?
MUSI ni tshi sedza lutomboni vhusiku hu na tshedza, naa a ni mangali musi ni tshi vhona ṋaledzi nnzhisa? Ni humbula uri dzo vha hone hani? Nahone hu pfi mini nga zwithu zwi tshilaho zwi re kha ḽifhasi—maluvha a mivhala, zwiimbo zwa zwiṋoni zwi takadzaho, khovhe dza vhimbi dza maanḓa dzi tambaho ḓanzheni? Ndi zwinzhi. Hezwi zwoṱhe zwi nga si vhe zwo sokou bvelela. Ndi ngazwo vhanzhi vha tshi tendelana na maipfi a Bivhili a u thoma: “U rangani Mudzimu o sika ḽiṱaḓulu na ḽifhasi”!—Genesi 1:1.
2. Bivhili i ri mini nga ha Mudzimu, nahone i ri ṱuṱuwedzela u ita mini?
2 Vhathu a vha tendelani vhukuma kha mafhungo a Mudzimu. Vhaṅwe vha humbula uri Mudzimu ndi maanḓa a sa tshili. Vhanzhi vha gwadamela vhomakhulukuku vho faho, vha tshi humbula uri a zwi konadzei u amba na Mudzimu. Fhedzi Bivhili i dzumbulula uri Mudzimu wa ngoho ndi muthu wa vhukuma ane a vha na dzangalelo kha riṋe nga muthihi nga muthihi. Ndi ngazwo i tshi ri ṱuṱuwedza uri ri “ṱoḓe Mudzimu,” i tshi ri: “Ha kule na roṱhe ri re fhano.”—Mishumo 17:27.
3. Ndi ngani zwi tshi konḓa u ita tshifanyiso tsha Mudzimu?
3 Mudzimu u fana na mini? Vhashumeli vhawe vha si gathi vho vhona mabono awe a vhugala. Khao o ḓifanyisa o dzula kha khuluṋoni, a tshi khou penya nga maanḓa. Naho zwo ralo, vhe vha vhona eneo mabono a vho ngo vhuya vha ṱalusa khofheni hawe. (Daniele 7:9, 10; Ndzumbululo 4:2, 3) Hezwo ndi nga ṅwambo wa uri “Mudzimu ndi muya”; ha na muvhili wa ṋama. (Yohane 4:24) Zwi re zwone ndi uri zwi a konḓa u ita tshifanyiso tsho teaho tshi fanyisaho Musiki washu, ngauri “haho’ we a vhuya a vhona Mudzimu.” (Yohane 1:18; Ekisodo 33:20) Naho zwo ralo, Bivhili i ri funza zwinzhi nga ha Mudzimu.
MUDZIMU WA NGOHO U NA DZINA
4. Ndi afhio maṅwe madzina o swayeaho ane Mudzimu a vhidzwa ngao Bivhilini?
4 Bivhilini, Mudzimu wa ngoho u ṱaluswa nga mibulo i ngaho “Mudzimu, Ramaanḓa-oṱhe,” “Muhulu-hulu,” “Muvhumbi,” “Mulai,” “Murena Muvhusahoṱhe,” na “Khosi ya kale na kale.” (Genesi 17:1; Psalme ya 50:14; Muhuweleli 12:1; Yesaya 30:20; Mishumo 4:24, NW; 1 Timotheo 1:17) U elekanya nga ha eneo madzina zwi nga ri thusa uri ri vhe na nḓivho ya Mudzimu yo engedzeaho.
5. Dzina ḽa Mudzimu ndi ḽifhio, nahone ḽi bvelela lungana Maṅwaloni a Luheberu?
5 Naho zwo ralo, Mudzimu u na dzina ḽo khetheaho ḽi bvelelaho lu ṱoḓaho u vha 7 000 Maṅwaloni a Luheberu fhedzi—lunzhi u fhira maṅwe madzina awe naho e afhio. Miṅwaha i ṱoḓaho u vha 1 900 yo fhiraho, Vhayuda nga u tenda zwi si zwone vho litsha u bula dzina ḽa Mudzimu. Luheberu lwa Bivhili lwo vha lu sa ṅwaliwi na pfalandoṱhe. Nga zwenezwo, a hu na iṅwe nḓila ya u amba nga ho livhaho nga ha nḓila ye Mushe, Davida, kana vhaṅwe vhathu vha zwifhingani zwo fhiraho vha bula themba nṋa (יהוה) dzi vhumbaho dzina ḽa Mudzimu. Vhaṅwe vhagudiswa vha amba uri dzina ḽa Mudzimu ḽi nga vha ḽo vha ḽi tshi bulwa nga uri “Yahweh,” fhedzi a vha na vhungoho. Kubulele kwa Luvenḓa ku no ri “Yehova” kwo shumiswa nga maḓana manzhi a miṅwaha, nahone kubulele ku fanaho na kwonoku kha nyambo nnzhi ku a ṱanganedzwa hoṱhe ṋamusi.—Sedzani Ekisodo 6:3 na Yesaya 26:4.
ZWI ITAHO URI NI FANELE U SHUMISA DZINA ḼA MUDZIMU
6. Psalme ya 83:18 i ri mini nga ha Yehova, nahone ndi ngani ri tshi fanela u shumisa dzina ḽawe?
6 Yehova, dzina ḽa Mudzimu ḽo khetheaho ḽi mu ṱalula kha miṅwe midzimu yoṱhe. Ndi ngazwo ḽeneḽo dzina ḽi tshi bvelela lunzhi-lunzhi Bivhilini, zwihuluhulu kha ḽiṅwalo ḽayo ḽa Luheberu. Vhaṱalutshedzeli vhanzhi vha a kundwa u shumisa dzina ḽa Mudzimu, fhedzi Psalme ya 83:18 i amba nga hu pfalaho uri: “Dzina ḽau ḽi pfi Yehova, Wa-Ṱaḓulu-ṱaḓulu. Mashangoni oṱhe ndi Iwe U woṱhe.” Ngauralo zwo tea uri ri shumise dzina ḽa Mudzimu musi ri tshi amba nga hae.
7. Zwine dzina ḽi no ri Yehova ḽa amba zwone zwi ri funza mini nga ha Mudzimu?
7 Dzina ḽi no ri Yehova ndi tshivhumbeo tsha ḽiiti ḽa Luheberu ḽi ambaho “u vha.” Nga zwenezwo, dzina ḽa Mudzimu ḽi amba uri “U Ita uri zwi Vhe Hone.” Nga yeneyo nḓila Yehova Mudzimu nga dzawe u ḓiṱalula sa Mudzia-ndivho Muhulwane. Zwifhinga zwoṱhe u ita uri ndivho dzawe dzi ḓadzee. Ndi Mudzimu wa ngoho fhedzi ane a nga tea u vha na ḽeneḽi dzina, ngauri vhathu vha nga si vhuye vha vha na vhungoho ha uri maano avho a ḓo vha na mvelaphanḓa. (Yakobo 4:13, 14) Yehova e eṱhe a nga amba uri: “Na ipfi ḽanga ḽi bvaho mulomoni wanga ḽi ḓo nga zwenezwo; . . . Ḽi ḓo vuledza zwe nda ḽi rumela zwone.”—Yesaya 55:11.
8. Yehova o ḓivhadza ndivho ifhio nga Mushe?
8 Vhasimulalushaka vha Vhaheberu Abrahamu, Isaka, na Yakobo vhoṱhe vho “rabela dzina ḽa Yehova,” fhedzi vho vha vha sa ḓivhi zwine dzina ḽa Mudzimu ḽa amba zwone nga ho fhelelaho. (Genesi 21:33; 26:25; 32:10; Ekisodo 6:3) Nga murahu musi Yehova a tshi dzumbulula ndivho yawe ya u vhofholola vhaḓuhulu vhavho, Vhaisiraele, vhupulini kha ḽa Egipita nahone a vha ṋea “shango ḽine ḽa ela mukhaha na ṋotshi,” zwenezwi zwi nga ḓi vha zwo vhonala zwi sa konadzei. (Ekisodo 3:17) Naho zwo ralo, Mudzimu o ombedzela ṱhaluso ya lini na lini ya dzina ḽawe nga u vhudza Mushe muporofita wawe uri: “Vhudza Vha-Isiraele Ú ri: Ndi ḓa ha inwi ndó rumiwa nga Yehova Mudzimu wa vho-khotsi-aṋu, Mudzimu wa Abrahamu, Mudzimu wa Isaka, Mudzimu wa Yakobo. Ndi ḽone dzina ḽanga tsha kale na kale, ndi pfalwi kha mirafho na mirafho.”—Ekisodo 3:15.
9. Farao o dzhia hani Yehova?
9 Mushe a humbela Farao, khosi ya Egipita, uri a tendele Vhaisiraele vha ye u gwadamela Yehova sogani. Fhedzi Farao, we nga dzawe a vha a tshi dzhiiwa sa mudzimu nahone a tshi gwadamela miṅwe midzimu ya Egipita, o fhindula a ri: “Yehova ndi nnyi, ane nda pfi ndi ite zwine a amba, nda litsha Vha-Isiraele vha ṱuwa? Yehova a thi mu ḓivhi; ’thi tendi Vha-Isiraele vha tshi ṱuwa.”—Ekisodo 5:1, 2.
10. Kha ḽa Egipita ḽa kale, Yehova o dzhia vhukando vhufhio u itela u ḓadzisa ndivho yawe i kwamaho Vhaisiraele?
10 Zwenezwo Yehova a dzhia vhukando vhu bvelaho phanḓa u itela u ḓadzisa ndivho yawe, a tshi tendelana na zwine dzina ḽawe ḽa amba zwone. A ḓisa ṱhamu dza fumi kha Vhaegipita vha kale. Ṱhamu ya u fhedza ya vhulaha matanzhe oṱhe a Egipita, u katela na murwa wa Farao a ḓikukumusaho. Zwenezwo Vhaegipita vho vha vha tshi vho swela uri Vhaisiraele vha ṱuwe. Naho zwo ralo, vhaṅwe Vhaegipita vho mangadzwa vhukuma nga maanḓa a Yehova lwe vha pfuluwa na Vhaisiraele Egipita.—Ekisodo 12:35-38.
11. Yehova o ita vhuṱolo vhufhio Lwanzheni Lutswuku, nahone maswina awe o kombetshedzwa u tenda mini?
11 Farao wa tshipimbi na mmbi yawe, i re na goloi nnzhi dza nndwa, a tevhela uri a thubulule phuli dzawe. Musi Vhaegipita vha tshi sendela tsini, Mudzimu a fhandekanya Lwanzhe Lutswuku nga vhuṱolo u itela uri Vhaisiraele vha kone u pfuka nga ho omaho. Musi vhane vha khou vha pandamedza vha tshi dzhena lwanzheni ho omaho, Yehova “a litsha milenzhe ya dzigoloi dzavho ya redzemuwa, a dzi tshimbilisa hu sá konadzei.” Vhadziammbi vha Egipita vha huwelela vha ri: “Kha ri shavhe Vha-Isiraele; vha lwelwa nga Yehova; u lwa na Vha-Egipita.” Fhedzi vho vha vho no lengesa. Mbondo khulwane dza maḓi dza vha wela nahone dza “kumba dzigoloi na vhanameli vha dzimbiḓi, vhoṱhe vha mmbi ya Farao.” (Ekisodo 14:22-25, 28) Nga zwenezwo Yehova a ḓiitela dzina ḽihulwane, nahone tshenetsho tshiitea a tsho ngo hangwiwa u swika na ṋamusi.—Yoshua 2:9-11.
12, 13. (a) Dzina ḽa Mudzimu ḽi amba mini kha riṋe ṋamusi? (b) Vhathu vha fanela u guda mini nga u ṱavhanya, nahone ndi ngani?
12 Dzina ḽe Mudzimu a ḓiitela ḽone ḽi amba zwihulwane vhukuma kha riṋe ṋamusi. Dzina ḽawe, Yehova, ḽi themendela uri zwoṱhe zwe a livha u zwi ita u ḓo zwi ita. Zwenezwo zwi katela na u khunyeledza ndivho yawe ya u thoma ya uri ḽifhasi ḽashu ḽi vhe paradiso. (Genesi 1:28; 2:8) U itela zwenezwo, Mudzimu u ḓo fhelisa vhahanedzi vhoṱhe vha vhuvhusahoṱhe hawe ṋamusi, ngauri o bula uri: ‘Ndi hone ndi tshi ḓo ḓihwa.’ (Hesekiele 38:23) Zwenezwo Mudzimu u ḓo ḓadzisa fulufhedziso ḽawe ḽa u vhofholola vharabeli vhawe a vha isa shangoni ḽiswa ḽo lugaho.—2 Petro 3:13.
13 Vhoṱhe vha ṱoḓaho u takalelwa nga Mudzimu vha fanela u guda u vhidzelela dzina ḽawe nga lutendo. Bivhili i fulufhedzisa uri: “Onoyo ané a vhidzelela dzina ḽa Murena u ḓo tshidzwa.” (Vha-Roma 10:13) Ee, dzina Yehova ḽi amba zwihulwane vhukuma. U vhidzelela Yehova sa Mudzimu na Mutshidzi waṋu zwi nga ni isa dakaloni ḽi sa fheli.
PFANELEO DZA MUDZIMU WA NGOHO
14. Bivhili i ombedzela pfaneleo dzifhio dza mutheo dza Mudzimu?
14 U guda nga ha u vhofhololwa ha Vhaisiraele Egipita zwi ombedzela pfaneleo nṋa dza mutheo dzine Mudzimu a vha nadzo nga ho linganyiselwaho zwavhuḓi. U lwisana hawe na Farao ho dzumbulula maanḓa awe a ofhisaho. (Ekisodo 9:16) Nḓila ya vhutsila ye Mudzimu a dzudzanya ngayo honoho vhuimo vhu konḓaho yo sumbedza vhuṱali hawe vhu sa vhambedzwi na tshithu. (Vha-Roma 11:33) O dzumbulula khaṱulokwayo yawe nga u ṱarafa vhahanedzi vha re na tshipimbi na vhatsikeledzi vha vhathu vhawe. (Doiteronomio 32:4) Pfaneleo khulwane ya Mudzimu ndi lufuno. Yehova o sumbedza lufuno luhulwane nga u ḓadzisa fulufhedziso ḽawe malugana na vhaḓuhulu vha Abrahamu. (Doiteronomio 7:8) O ita na u sumbedza lufuno nga u tendela vhaṅwe Vhaegipita vha tshi ṱutshela midzimu yavho ya mazwifhi nahone vha vhuyelwa vhukuma nga u ima na Mudzimu wa ngoho fhedzi.
15, 16. Mudzimu o sumbedza lufuno nga nḓila dzifhio?
15 Musi ni tshi vhala Bivhili, ni ḓo ṱhogomela uri lufuno ndi pfaneleo khulwane ya Mudzimu, nahone u i sumbedza nga nḓila nnzhi. Sa tsumbo, o itiswa nga lufuno uri a vhe Musiki nahone a thoma u ḓiphina nga dakalo ḽa vhutshilo na zwivhumbwa zwa muya. Vhenevho vharuṅwa vha dzimilioni dza maḓana vha funa Mudzimu na u mu renda. (Yobo 38:4, 7; Daniele 7:10) Mudzimu o dovha a sumbedza lufuno nga u sika ḽifhasi na u ḽi lugiselela uri ḽi dzulwe nga vhathu vho takalaho.—Genesi 1:1, 26-28; Psalme ya 115:16.
16 Ri vhuyelwa nga lufuno lwa Mudzimu nga nḓila nnzhisa. Sa tsumbo, nga lufuno Mudzimu o ita mivhili yashu nga nḓila i mangadzaho u itela uri ri ḓiphine nga vhutshilo. (Psalme ya 139:14) Lufuno lwawe lu sumbedzwa nga uri u ṋea “mvula i bvaho ṱaḓulu na zwifhinga zwa mufuro. A fusha dzimbilu dzashu nga zwiḽiwa na nga dakalo.” (Mishumo 14:17) Mudzimu u ita na “u ṱavhisela ḓuvha ḽawe vhavhi na vhavhuya; u nisela mvula vho lugaho na vha songo lugaho.” (Mateo 5:45) Lufuno lu ita na u sudzulusela Musiki washu uri a ri thuse u wana nḓivho ya Mudzimu nahone ri mu shumele ro takala sa vharabeli vhawe. I ngoho, “Mudzimu ndi Ene lufuno.” (1 Yohane 4:8) Fhedzi hu na zwinzhi vhukuma kha vhumuthu hawe.
“MUDZIMU WA KHATHUTSHELO NA WA VHUTHU”
17. Ri guda mini nga ha Mudzimu kha Ekisodo 34:6, 7?
17 Musi Vhaisiraele vho no pfuka Lwanzhe Lutswuku, vho vha vha tshi kha ḓi fanela uri vha ḓivhe Mudzimu zwavhuḓi. Mushe o ṱhogomela yeneyi ṱhoḓea nahone a rabela a ri: “Kha ndi vhone-ha maṱoni au hú na vhuthu, U nḓivhise nḓila yau, ndi hone ndi tshi ḓo U ḓivha, nda vhona uri maṱoni au hu na vhuthu.” (Ekisodo 33:13) Mushe o ḓivha Mudzimu zwavhuḓi musi a tshi pfa Mudzimu a tshi ḓivhadza uri: “Yehova, Yehova! Mudzimu wa khathutshelo na wa vhuthu, wa u sa fhela mbilu, wa vhuhwavho vhuhulu na u fulufhedzea, ane vha maḓana na maḓana a vha ita nga tshilidzi, ane a hangwela vhatshinyi na vhapambuwi na vha-ita-zwivhi; ane a si litshe na u lifhedza.” (Ekisodo 34:6, 7) Mudzimu u linganyisela lufuno lwawe nga khaṱulokwayo, ha tsireledzi vhaitazwivhi nga khole kha mvelelo dza vhukhakhi havho.
18. Yehova o sumbedza hani u vha na khathutshelo?
18 Samusi Mushe o guda, Yehova u na khathutshelo. Muthu a khathutshelaho u pfela vhuṱungu vhane vha shengela nahone u lingedza u vha vhofholola. Nga zwenezwo Mudzimu o pfela vhathu vhuṱungu nga u ita ndugiselelo ya u vha vhofholola tshoṱhe kha u shengela, vhulwadze, na lufu. (Ndzumbululo 21:3-5) Vharabeli vha Mudzimu vha nga tshenzhela madziedzi nga ṅwambo wa zwiimo zwa ḽino shango ḽivhi, kana vha nga ita zwithu nga vhutsilu nahone vha dzhena khakhathini. Fhedzi arali vha ya kha Yehova nga u ḓiṱukufhadza uri a vha thuse, u ḓo vha khuthadza nahone a vha thusa. Ndi ngani? Ngauri u khathutshela vharabeli vhawe.—Psalme ya 86:15; 1 Petro 5:6, 7.
19. Ndi ngani ri tshi nga amba uri Mudzimu u na vhuthu?
19 Vhathu vhanzhi vha re na maanḓa vha fara vhaṅwe vhathu nga tshiṱuhu. Zwo fhambanaho na zwenezwo, Yehova u na vhuthu lungafhani kha vhashumeli vhawe vha ḓiṱukufhadzaho! Naho e na maanḓa mahulwanesa fhethu hoṱhe, u na vhulenda vhu swayeaho kha vhathu vhoṱhe nga u tou angaredza. (Psalme ya 8:3, 4; Luka 6:35) Yehova u dovha a vha na vhuthu kha vhathu nga muthihi nga muthihi, a tshi fhindula khumbelo dzavho dza u tondiwa ngae dzo khetheaho. (Ekisodo 22:26, 27; Luka 18:13, 14) Vhukuma, Mudzimu ha kombetshedzei u tonda kana u khathutshela muthu naho e ufhio. (Ekisodo 33:19) Nga zwenezwo, ri fanela u livhuha nga ho dzikaho khathutshelo na vhuthu zwa Mudzimu.—Psalme ya 145:1, 8.
HA FHELI MBILU, HA NA TSHIṰALULA, NAHONE O LUGA
20. Ndi mini tshi sumbedzaho uri Yehova ha fheli mbilu nahone ha na tshiṱalula?
20 Yehova ha fheli mbilu. Naho zwo ralo, hezwi a zwi ambi uri ha dzhii vhukando, ngauri o ita zwenezwo nga u fhelisa Farao wa tshipimbi na mmbi yawe Lwanzheni Lutswuku. Hafhu Yehova ha na tshiṱalula. Nga zwenezwo, vhathu vhawe vho tondiwaho, Vhaisiraele, mafheleloni o vha laṱa nga ṅwambo wa u futelela havho u ita vhukhakhi. Mudzimu u ṱanganedza vhathu vha tshaka dzoṱhe uri vha vhe vhagwadameli vhawe, arali fhedzi vha tshi tendelana na nḓila dzawe dzo lugaho.—Mishumo 10:34, 35.
21. (a) Ndzumbululo 15:2-4 i ri funza mini nga ha Mudzimu? (b) Ndi mini tshine tsha ḓo ita uri zwi ri lelutshele u ita zwine Mudzimu a ri zwo luga?
21 Bugu ya Bivhili ya Ndzumbululo i ombedzela ndeme ya u guda nga ha “u lulamisa,” ha Mudzimu. I ri vhudza uri zwivhumbwa zwa ṱaḓulu zwi imbelela uri: “Mishumo yau ndi mihulu, i a mangadza, Murena, Mudzimu, Muvhusa-hoṱhe. Dzinḓila dzau a dzi khakhi, a dzi xedzi, Iwe Khosi ya dzitshakha! A nga vha nnyi ané a si U ofhe, Murena, ané a si rende dzina ḽau, ngauri ndi’we ḽigala Ú woṱhe. Ngauri tshakha dzoṱhe dzi ḓo ḓa dza U gwadamela, ngauri u lulamisa hau ho vhonala.” (Ndzumbululo 15:2-4) Ri sumbedza uri ri ofha Yehova lwo teaho, kana u mu ṱhonifha, nga u tendelana na zwine a ri zwo luga. Hezwi zwi a leluwa nga u ḓihumbudza vhuṱali na lufuno zwa Mudzimu. Milayo yawe yoṱhe ndi ya u itela u ri vhuyedza.—Yesaya 48:17, 18.
“YEHOVA MUDZIMU WASHU NDI ENE É EṰHE”
22. Ndi ngani vha ṱanganedzaho Bivhili vha sa gwadameli Vhuraruthihi?
22 Vhaegipita vha kale vho vha vha tshi gwadamela midzimu minzhi, fhedzi Yehova “ndi Mudzimu a ṱoḓaho vhurabeli ho khetheaho.” (Ekisodo 20:5, NW) Mushe o humbudza Vhaisiraele uri “Yehova Mudzimu wau ndi Mudzimu é eṱhe.” (Doiteronomio 6:4, maḽeḓeretsendama ndi ashu.) Yesu Kristo o dovholola eneo maipfi. (Marko 12:28, 29) Nga zwenezwo, vhane vha ṱanganedza Bivhili sa Ipfi ḽa Mudzimu a vha gwadameli Vhuraruthihi vhu re na vhathu vhararu kana midzimu miraru kha muthihi. Zwi re zwone ndi uri ipfi ḽi no ri “Vhuraruthihi” a ḽiho na Bivhilini. Mudzimu wa ngoho ndi Muthu muthihi, o fhambanaho na Yesu Kristo. (Yohane 14:28; 1 Vha-Korinta 15:28) Muyamukhethwa wa Mudzimu a si muthu. Ndi maanḓa a Yehova a shumaho, a shumiswaho nga Ramaanḓaoṱhe u vuledza ndivho dzawe.—Genesi 1:2; Mishumo 2:1-4, 32, 33; 2 Petro 1:20, 21.
23. (a) U funa haṋu Mudzimu hu ḓo engedzea hani? (b) Yesu o amba mini nga ha u funa Mudzimu, nahone ri fanela u guda mini nga ha Kristo?
23 Musi ni tshi ṱhogomela nḓila ine Yehova a vha wavhuḓi ngayo, naa a ni tendi uri o fanelwa nga uri ni mu gwadamele? Musi ni tshi guda Ipfi ḽawe, Bivhili, ni ḓo mu ḓivha zwavhuḓi nahone ni ḓo guda zwine a zwi ṱoḓa kha inwi u itela mutakalo waṋu wa tshoṱhe na dakalo ḽaṋu ḽi sa fheli. (Mateo 5:3, 6) Zwiṅwe hafhu, u funa haṋu Mudzimu hu ḓo engedzea. Hezwo zwo tea, ngauri Yesu o ri: “U fune Murena Mudzimu wau nga mbilu yau yoṱhe, na nga muya wau woṱhe, na nga u ṱalukanya hau hoṱhe, na nga maanḓa au oṱhe.” (Marko 12:30) Zwi tou pfala uri Yesu o vha a tshi funa Mudzimu nga u ralo. Fhedzi Bivhili i dzumbulula mini nga ha Yesu Kristo? Mushumo wawe ndi ufhio kha ndivho ya Yehova?
LINGANI NḒIVHO YAṊU
Dzina ḽa Mudzimu ndi ḽifhio, nahone ḽi shumiswa lungana Maṅwaloni a Luheberu?
Ndi ngani ni tshi fanela u shumisa dzina ḽa Mudzimu?
Ndi dzifhio pfaneleo dza Yehova Mudzimu dzine na dzi takalela nga maanḓa?
[Picture on page 29]
Musiki wa zwithu zwoṱhe ni mu ḓivha zwavhuḓi lungafhani?