Ndima ya 7
Zwe Mudzimu a Zwi Ita u Tshidza Vhathu
1, 2. (a) Nduna ya Muroma yo dzhiela hani nṱha ane a vha Murwa wa Mudzimu? (b) Ndi ngani Yehova o tendela Yesu a tshi fa?
ḼIṄWE ḓuvha nga tshimedzi nga masiari, hu ṱoḓaho u vha miṅwaha ya 2 000 yo fhiraho, iṅwe nduna ya Muroma yo vha yo linda vhanna vhararu vha tshi fa nga zwiṱuku nga zwiṱuku, nga nḓila i vhavhaho. Ḽeneḽo ḽiswole ḽo ṱhogomela zwihuluhulu muthihi wavho—Yesu Kristo. Yesu o vha o ombelwa kha danda. Lutombo lwa swifhala nga masiari musi hu tshi swika tshifhinga tsha lufu lwawe. Musi a tshi fa, ḽifhasi ḽa dzinginyea zwihulu, nahone ḽeneḽo ḽiswole ḽa ri: “Ngoho, uyu muthu ndi Murwa wa Mudzimu!”—Marko 15:39.
2 Murwa wa Mudzimu! Ḽeneḽo ḽiswole ḽo amba zwone. Ḽo vha ḽi kha ḓi tou bva u vhona tshiitea tsha ndeme vhukuma tshi sa athu itea kha ḽifhasi. Zwifhingani zwo fhiraho, Mudzimu nga dzawe o ri Yesu ndi Murwa wawe ane a mu funa. (Mateo 3:17; 17:5) Ndi ngani Yehova o tendela Murwa wawe a tshi fa? Ngauri yeneyi yo vha i yone nḓila ya Mudzimu ya u tshidza vhathu kha tshivhi na lufu.
U KHETHELWA NDIVHO YO KHETHEAHO
3. Ndi ngani zwo vha zwo tea uri Murwa mubebwa-eṱhe wa Mudzimu a khethelwe ndivho yo khetheaho malugana na vhathu?
3 Samusi ro zwi guda u thomani kha ino bugu, Yesu o tshila a sa athu vha muthu. U vhidzwa “Murwa mu-bebwa-eṱhe wa Mudzimu” ngauri Yehova o mu sika nga ho livhaho. Nga murahu ha zwenezwo Mudzimu a shumisa Yesu u sika zwiṅwe zwithu zwoṱhe. (Yohane 3:18; Vha-Kolosa 1:16) Zwihuluhulu Yesu o vha a tshi takalela vhathu. (Mirero 8:30, 31) Ndi ngazwo Yehova o khetha Murwa wawe mubebwa-eṱhe uri a ḓadzise ndivho yo khetheaho musi vhathu vha tshi haṱulelwa lufu!
4, 5. Musi Yesu a sa athu ḓa kha ḽifhasi, Bivhili yo dzumbulula mini nga ha Mbeu ya Vhumessia?
4 Musi a tshi haṱula Adamu, Eva, na Sathane tsimuni ya Edeni, Mudzimu o amba nga ha Mutshidzi wa tshifhingani tshi ḓaho sa “mbeu.” Yeneyi Mbeu, kana ṅwana, yo vha i tshi ḓo fhelisa zwoṱhe zwi dinaho zwe zwa ḓiswa nga Sathane Diabolo, “ḽiṋowa ḽa kale na kale.” Zwi re zwone ndi uri Mbeu yo fulufhedziswaho i ḓo pwashekanya Sathane na vhoṱhe vha mu tevhelaho.—Genesi 3:15; 1 Yohane 3:8; Ndzumbululo 12:9.
5 Maḓanani a miṅwaha, Mudzimu o dzumbulula nga zwiṱuku nga zwiṱuku nga ha Mbeu, ine ya vhidzwa Messia. Samusi zwo sumbedzwa kha tshati i re kha siaṱari 37, vhuporofita vhunzhi ho ṋea zwidodombedzwa nga ha masia manzhi a vhutshilo hawe kha ḽifhasi. Sa tsumbo, o vha o fanela u konḓelela u tambudzwa hu ofhisaho u itela u ḓadzisa mushumo wawe kha ndivho ya Mudzimu.—Yesaya 53:3-5.
ZWO ITAHO URI MESSIA A FE
6. U ya nga Daniele 9:24-26, Messia o vha a tshi ḓo khunyeledza mini, nahone hani?
6 Vhuporofita ho ṅwalwaho kha Daniele 9:24-26 ho dzula ho amba uri Messia—Muḓodzwa wa Mudzimu—o vha a tshi ḓo khunyeledza ndivho khulwane. O vha a tshi ḓo ḓa kha ḽifhasi “uri hu fhedzwe dziphambuwo, hu khunyeledzwe zwivhi, uri hu pfumelelwe mulandu, uri hu ḓiswe zwivhuya” tshoṱhe. Messia o vha a tshi ḓo bvisa khaṱulo ya lufu kha vhathu vha fulufhedzeaho. Fhedzi zwenezwi o vha a tshi ḓo zwi itisa hani? Honoho vhuporofita vhu ṱalusa uri o vha a tshi ḓo “lozwiwa,” kana u vhulahwa.
7. Ndi ngani Vhayuda vho ṋekedza zwiṱhavhelo zwa zwipuka, nahone zwo fanyisela mini?
7 Vhaisiraele vha kale vho vha vho ḓowela maitele a u pfumelela vhukhakhi. Vhurabelini havho nga fhasi ha Mulayo we Mudzimu a vha ṋea nga Mushe, vho vha vha tshi ṋekedza zwiṱhavhelo zwa zwipuka zwifhinga zwoṱhe. Hezwi zwo humbudza vhathu vha Isiraele uri vhathu vha ṱoḓa tshiṅwe tshithu tsha u pfumelela, kana u tibedza, zwivhi zwavho. Muapostola Paulo o nweledza eneo maitele nga heyi nḓila: “U hangwela zwivhi ho vha hu sa konadzei hú si na malofha.” (Vha-Heberu 9:22) Vhakriste a vhaho nga fhasi ha Mulayo wa Mushe na ṱhoḓea dzawo, dzi ngaho zwiṱhavhelo. (Vha-Roma 10:4; Vha-Kolosa 2:16, 17) Vha a zwi ḓivha uri zwiṱhavhelo zwa zwipuka zwi nga si ite uri vha hangwelwe zwivhi tshoṱhe nahone nga ho fhelelaho. Nṱhani hazwo, zwenezwi zwidzimu zwa zwiṱhavhelo zwo vha zwi tshi imela tshiṱhavhelo tsha ndeme vhukuma—tsha Messia, kana Kristo. (Vha-Heberu 10:4, 10; vhambedzani Vha-Galata 3:24.) Naho zwo ralo, ni nga kha ḓi vhudzisa, ‘Naa zwa vhukuma zwo vha zwi tshi ṱoḓea uri Messia a fe?’
8, 9. Adamu na Eva vho xelelwa nga zwithu zwifhio zwa ndeme, nahone nyito dzavho dzo kwama hani vhana vhavho?
8 Ee, Messia o vha o fanela u fa uri vhathu vha tshidzwe. U itela u pfesesa uri ndi ngani, ri fanela u elelwa murahu tsimuni ya Edeni nahone ri lingedze u pfesesa vhuhulwane ha zwe Adamu na Eva vha zwi xedza musi vha tshi shandukela Mudzimu. Vho vha vho vhetshelwa vhutshilo vhu sa fheli! Sa vhana vha Mudzimu, vho ḓiphina nga vhushaka ha tsini tsini nae. Fhedzi musi vha tshi landula vhuvhusi ha Yehova, vha xelelwa nga zwenezwo zwoṱhe nahone vha ḓisela vhathu tshivhi na lufu.—Vha-Roma 5:12.
9 Zwo vha zwi tshi tou nga vhabebi vhashu vha u thoma vho balanganya lupfumo luhulwane, vha ḓidzhenisa tshikolodoni tshihulwane. Adamu na Eva vho fhirisela tshenetsho tshikolodo kha vhana vhavho. Nga ṅwambo wa uri ro bebwa ri songo fhelela nahone ri na tshivhi, muṅwe na muṅwe washu u na tshivhi nahone u a fa. Musi ri tshi lwala kana u amba tshiṅwe tshithu tshi vhaisaho lune ra tama arali ri tshi nga zwi itulula, ri khou tshenzhela mvelelo dza tshikolodo tshashu tshe ra tshi mamela—u sa fhelela ha muthu. (Vha-Roma 7:21-25) Fulufhelo ḽashu fhedzi ḽi katela na u wana zwo xedzwaho nga Adamu. Naho zwo ralo, ri nga si wane vhutshilo ho fhelelaho. Samusi vhathu vhoṱhe vha songo fhelelaho vha tshi ita tshivhi, roṱhe ri wana lufu, hu si vhutshilo.—Vha-Roma 6:23.
10. Ho vha hu tshi ṱoḓea mini u itela u rengulula zwe Adamu a zwi xedza?
10 Naho zwo ralo, naa hu nga ṋekedzwa tshiṅwe tshithu u itela u wana vhutshilo ho laṱwaho nga Adamu? Tshilinganyo tsha Mudzimu tsha khaṱulokwayo tshi ṱoḓa u linganyisela, “vhutshilo vhu lifha vhutshilo.” (Ekisodo 21:23) Nga zwenezwo ho vha hu tshi fanela u ṋekedzwa vhutshilo u itela u lifha vhutshilo ho xedzwaho. Vhutshilo naho vhu vhufhio ho vha vhu sa nga fushi yeneyo ṱhoḓea. Psalme ya 49:7, 8 i amba zwi tevhelaho nga ha vhathu vha songo fhelelaho: “Huufha mukomana á sa koni u tshidza murathu, hú si na muthu ané a pfumedzanya muthu muṅwe na Mudzimu! A hu na tshipfumelelo tsho eḓanaho u rengulula muya wawe; ndi zwiné a zwi litsha tshoṱhe.” Naa nga nṱhani ha zwenezwo a hu na fulufhelo? Na kathihi.
11. (a) Ipfi ḽine ḽa ri ‘tshirengululi’ ḽi imela mini nga Luheberu? (b) Ndi nnyi fhedzi we a vha a tshi nga rengulula vhathu, nahone ndi ngani?
11 Nga Luheberu, ipfi ḽine ḽa ri ‘tshirengululi’ ḽi imela mutengo u lifhiwaho u itela u rengulula muthubwa nahone ḽi dovha ḽa amba u eḓana. Ndi muthu o fhelelaho fhedzi ane a nga ṋekedza zwi eḓanaho na zwo xedzwaho nga Adamu. Nga murahu ha Adamu, muthu o fhelelaho we a bebwa kha ḽifhasi o vha e Yesu Kristo fhedzi. Nga zwenezwo, Bivhili i vhidza Yesu “Adamu wa u khunyeledza” nahone ya ri khwaṱhisela uri Kristo o “ḓi-ṋekedza a vha tshirengululi tsha vhanzhi.” (1 Vha-Korinta 15:45; 1 Timotheo 2:5, 6) Samusi Adamu o fhirisela lufu kha vhana vhawe, Yesu o fhirisela vhutshilo vhu sa fheli. Vha-Korinta ya u Thoma 15:22 i a ṱalusa: “Vhunga kha Adamu hó wanala u pfi vhoṱhe nga vha fe, kha Kristo vhoṱhe vha ḓo waniswa vhutshilo sa zwenezwo-vho.” Nga zwenezwo-ha, Yesu u vhidzwa “Ra-ndalamo” zwo tea.—Yesaya 9:5, 6.
NḒILA YE TSHIRENGULULI TSHA LIFHIWA NGAYO
12. Yesu o vha Messia lini, nahone o tovhola buḓo ḽifhio ḽa vhutshilo nga murahu ha zwenezwo?
12 Nga tshifhefho tsha 29 C.E., Yesu o ya ha shaka ḽawe Yohane uri a lovhedzwe nahone nga yeneyo nḓila a ḓiṋekedzela u ita zwi funwaho nga Mudzimu. Musi wonoyo Yehova a ḓodza Yesu nga muyamukhethwa. Zwenezwo Yesu a vha Messia, kana Kristo, muḓodzwa wa Mudzimu. (Mateo 3:16, 17) Nga zwenezwo Yesu a thoma vhuḓinḓa hawe ha miṅwaha miraru na tshipiḓa. A endela shangohaya ḽa hawe ḽoṱhe, a tshi huwelela nga ha Muvhuso wa Mudzimu na u kuvhanganya vhatevheli vha fulufhedzeaho. Naho zwo ralo, samusi zwo dzula zwo ambiwa, u hanedzwa hawe ha engedzea nga u ṱavhanya.—Psalme ya 118:22; Mishumo 4:8-11.
13. Ndi zwiitea zwifhio zwo itaho uri Yesu a fe sa mufulufhedzei?
13 Yesu nga tshivhindi o bvukulula muhoyo wa vharangaphanḓa vha vhurereli, nahone vha lingedza u mu vhulaha. Mafheleloni vha mu vhambela maano mavhi e a katela na u mu ambulula, u farwa zwi songo tea, u sengiswa hu siho mulayoni, na u pomokwa nga mazwifhi. Yesu a rwiwa, a pfelwa mare, a holedzwa, nahone a rwiwa nga tshimebi tsho itelwaho u fhandula ṋama yawe. Pontio Pilato muvhusi wa Roma a mu haṱulela lufu kha danda ḽa tshengedzo. A ombelwa kha danda nahone a nembelela o tou tswititi. Zwo vha zwi tshi vhavha vhukuma musi a tshi fema, nahone zwa dzhia iri nnzhi uri a fe. Vhuṱunguni honoho hoṱhe, Yesu o dzula a tshi fulufhedzea nga ho fhelelaho kha Mudzimu.
14. Ndi ngani Mudzimu o tendela Murwa wawe a tshi shengela nahone a fa?
14 Nga zwenezwo, ho vha hu nga ḽa 14 Nisan, 33 C.E., he Yesu a ṋekedza vhutshilo hawe sa “tshipfumelelo tsha vhanzhi.” (Marko 10:45; 1 Timotheo 2:5, 6) Yehova e ṱaḓulu, o kona u vhona Murwa wawe ane a mu funa a tshi shengela nahone a fa. Ndi ngani Mudzimu o tendela zwithu zwi ofhisaho nga u rali zwi tshi itea? O ita nga u ralo ngauri o vha a tshi funa vhathu. Yesu o ri: “Mudzimu o funa shango zwingafha-ngafha, a vhuya a ṋekedza Murwa wawe mu-bebwa-eṱhe, uri vhoṱhe vha mu tendaho, vha si lovhe, tshavho hu vhe u tshila tshoṱhe.” (Yohane 3:16) Lufu lwa Yesu lu ri funza uri Yehova ndi Mudzimu wa khaṱulokwayo yo fhelelaho. (Doiteronomio 32:4) Vhaṅwe vha nga ḓivhudzisa uri ndi ngani Mudzimu a songo fhelisa maitele awe a khaṱulokwayo a ṱoḓaho vhutshilo vhu tshi lifhiwa nga vhutshilo nahone a litshe mutengo wa buḓo ḽa Adamu ḽa tshivhi. Tshiitisi ndi uri zwifhinga zwoṱhe Yehova u tevhela milayo yawe nahone u a i vhulunga, naho zwa nga mu dzhiela mutengo muhulwane.
15. Samusi zwo vha zwi tshi ḓo vha zwi songo tea u tendela Yesu a tshi fa tshoṱhe, Yehova o ita mini?
15 Khaṱulokwayo ya Yehova yo ṱoḓa uri lufu lwa Yesu lu vhe na mvelelo dzi takadzaho. Nga nnḓa ha zwenezwo, naa zwo vha zwi tshi ḓo sumbedza khaṱulokwayo u tendela Yesu a fulufhedzeaho a tshi fa tshoṱhe? Na kathihi! Maṅwalo a Luheberu o porofita uri mukhethwa wa Mudzimu o vha a sa nga dzuli vhiḓani. (Psalme ya 16:10; Mishumo 13:35) O fa zwipiḓa zwa maḓuvha mararu, nahone nga zwenezwo Yehova Mudzimu a mu vusela vhutshiloni sa muthu wa muya wa maanḓa.—1 Petro 3:18.
16. Yesu o ita mini musi a tshi vhuyelela ṱaḓulu?
16 Lufuni lwawe, Yesu o ṋekedzela tshoṱhe vhutshilo hawe ha muthu. A tshi vuselwa vhutshiloni ṱaḓulu, vhukuma o vha muya u ṋeaho vhutshilo. Zwiṅwe hafhu, musi Yesu a tshi ya fhethu hukhethwa-khethwa, o dovha a ṱangana na Khotsi awe a mu funaho nahone a Mu ṋekedza nga lwa mulayo ndeme ya vhutshilo hawe ha muthu ho fhelelaho. (Vha-Heberu 9:23-28) Nga zwenezwo yeneyo ndeme ya vhutshilo havhuḓi i nga shumiselwa kha vhathu vha thetshelesaho. Izwo zwi amba mini kha inwi?
TSHIRENGULULI TSHA KRISTO NA INWI
17. Ri nga vhuyelwa hani nga u hangwelwa mutheoni wa tshiṱhavhelo tsha Kristo tshi rengululaho?
17 Ṱhogomelani nḓila tharu dzine tshiṱhavhelo tsha Kristo tshi rengululaho tsha nga ni vhuyedza ngadzo naho hu zwino. Tsha u thoma, tshi ita uri ni hangwelwe zwivhi. Nga u vha na lutendo kha malofha a Yesu o shululwaho, ro “vhofhololwa,” ee, “u hangwelwa vhutshinyi.” (Vha-Efesa 1:7) Ngauralo naho ro ita tshivhi tshihulwane, ri nga humbela uri Mudzimu a ri hangwele dzinani ḽa Yesu. Arali ra rembuluwa zwa vhukuma, Yehova u ḓo shumisa kha riṋe ndeme ya tshiṱhavhelo tshi rengululaho tsha Murwa wawe. Mudzimu u a ri hangwela, a ri fhaṱutshedza nga u ri ṋea luvalo lwavhuḓi, nṱhani ha u ri ṱarafa nga lufu lune ra lu wana nge ra tshinya.—Mishumo 3:19; 1 Petro 3:21.
18. Tshiṱhavhelo tsha Yesu tshi ri ṋea hani fulufhelo?
18 Tsha vhuvhili, tshiṱhavhelo tsha Kristo tshi rengululaho tshi ṋea mutheo wa fulufhelo ḽashu ḽa vhumatshelo. Kha bono, muapostola Yohane o vhona uri “gogo ḽihulu, ḽi sa koni u vhalwa nga muthu” ḽo vha ḽi tshi ḓo ponyoka dziedzi ḽi ḓaho ḽa vhufhelo ha ano maitele a zwithu. Ndi ngani ḽi tshi ḓo ponyoka musi Mudzimu a tshi fhelisa vhaṅwe vhanzhi nga u rali? Muruṅwa o vhudza Yohane uri vha gogo ḽihulu vho “ṱanzwa, vho tshenisa nguvho dzavho nga malofha a Ngwana,” Yesu Kristo. (Ndzumbululo 7:9, 14) Tenda ra vha na lutendo kha malofha o shululwaho a Yesu Kristo nahone ra tshila u tendelana na ṱhoḓea dza Mudzimu, ri ḓo kuna phanḓa ha Mudzimu nahone ri ḓo vha na fulufhelo ḽa vhutshilo vhu sa fheli.
19. Tshiṱhavhelo tsha Kristo tshi sumbedza hani uri ene na Khotsi awe vha a ni funa?
19 Tsha vhuraru, tshiṱhavhelo tshi rengululaho ndi vhuṱanzi ha vhukuma ha lufuno lwa Yehova. Lufu lwa Kristo lwo katela nyito mbili khulwanesa dza lufuno kha ḓivhazwakale ya fhethu hoṱhe: (1) lufuno lwa Mudzimu nga u rumela Murwa wawe uri a ri fele; (2) lufuno lwa Yesu nga u ḓiṋekedza nga u ḓifunela sa tshirengululi. (Yohane 15:13; Vha-Roma 5:8) Arali vhukuma ra vha na lutendo, lwonolwu lufuno lu shuma kha muṅwe na muṅwe washu. Muapostola Paulo o ri: “Murwa wa Mudzimu . . . we a mpfuna a ḓi-ṋekedza a tshi itela nṋe.”—Vha-Galata 2:20; Vha-Heberu 2:9; 1 Yohane 4:9, 10.
20. Ndi ngani ri tshi fanela u tenda kha tshiṱhavhelo tsha Yesu tshi rengululaho?
20 Nga zwenezwo, kha ri sumbedze u livhuha lufuno lwo sumbedzwaho nga Mudzimu na Kristo nga u vha na lutendo kha tshiṱhavhelo tsha Yesu tshi rengululaho. U ita zwenezwo zwi isa vhutshiloni vhu sa fheli. (Yohane 3:36) Naho zwo ralo, u tshidzwa hashu a si tshiitisi tshihulwane vhukuma tsho itaho uri Yesu a tshile nahone a fe kha ḽifhasi. Aiwa, o vha a tshi vhilaelela nga maanḓa khani khulwanesa, i katelaho na fhethu hoṱhe. Samusi ri tshi ḓo zwi vhona kha ndima i tevhelaho, yeneyo khani i kwama roṱhe ngauri i sumbedza zwo itaho uri Mudzimu a tendele vhuvhi na tshengelo zwi tshi vha hone tshifhinga tshilapfu nga u rali kha ḽino shango.
LINGANI NḒIVHO YAṊU
Ndi ngani Yesu o vha o fanela u fa u itela u tshidza vhathu?
Tshirengululi tsho lifhiwa hani?
Tshirengululi tshi ni vhuyedza nga nḓila dzifhio?