MWAHA WOOPACERYA: OHIHIMUXIWA WA YESU—ELE ENITAPHULELA AYA WA NYUWO
Ohihimuwa wa Yesu—Niireke Wahiiraneya Tthiri?
HERÓDOTO, mulipa-oolepa myaha yoowo aakhala iyaakha 2.500 sivinre, aahihimya ehantisi ya mutthu a wEgitu okathi yoole, oriki: “Va festani ya thaaciri ohiyu, nuumala olya, mulopwana mmosa onniteexerya musulu elatarato ya mwiri, orakama waya moono mmosa wala miili, yoopatthiwa khupintariwa, yoolikana saana ni murutthu ori mukaxauni. Khiyawooniherya atthu otheene ari opuro ole, ohimyaka so: ‘Muwuryeke, mutheleke wala otheliwa, maana okathi onikhwa anyu munrowa olikanaka ni etthu ntoko ela’”.
Moonelo owo voohimya sa okumi ni okhwa khahiyo waari wEgitu paahi. Olelo-va ohuulaana muupuwelo oowi “Nilyeeke, niwuryeke, ni othelana, maana mutthu akhwa vaaphereya-tu”. Akhala wira okhwa tumala-mala wa itthu sotheene, xeeni ohipuhaka muhinatthi okhwa? Xeeni wiihaaxaka mmananihaka opaka itthu sooloka? Akhala wira mutthu akhwa vaaphereya-tu, nto vannireerela ophavelaka opuha paahi olelo-va. Okathi aalavula awe sa atthu yaale yahaakupali ohihimuxiwa, murummwa Paulo aahihimya etthu yoolikana ni eyo oriki: “Vari ekekhai wira alipa-òkhwa khanihihimuwa, weso nilyeke, niwuryeke, okhala wira melo nnimokhwa’”.—1 aKorinto 15:32.
Masi, Paulo khaakupali wira alipa-okhwa anrowa oliyaliwa khuluyi. Maana aanikupaleela wira alipa ookhwa anrowa ohihimuxiwa, wira ekhaleke mahiku otheene. Okupaleela iwo waahilipa mwaha wa etthu yuulupale yiiranen’ye, niire so, ororomeleya wa ele Paulo yoona awe okhala etthu ehinturukeya, eyo piiyo, ohihimuwaa wa Kristu Yesu. Ohihimuwa wa Yesu waari tthiri yowiiraneya emosa paahi yaalipihale nroromelo na awiixutti oopacerya.
Nto ohihimuxiwa wa Yesu onitaphulela exeeni wa hiyo? Ninsuwela sai wira ohihimuwa iwo waahiiraneya tthiri? Nrowe nithokorerye moota Paulo saatthokihenrya awe mwaha ola, okathi aalempenle awe maKristau yaakhala oKorinto.
ANKHI AKHALA WIRA KRISTU KHAAHIHIMUXIWE?
Voohimya sa mwaha owo, muupuwelo wa maKristau makina yaakhala oKorinto a khalai wahaakanyereya, akina khiyaakupali wira mutthu okhwiiye onoowerya ohihimuwa tthiri. Epaphelo awe yoopacerya yaalepenle awe maKristau ale, murummwa aahilepa itthu soohiloka saarowa okhumelela akhala wira ohihimuwa khoniiraneya. Owo aalempe so: “Alipa-òkhwa yahihihimuweke, weso Kristu khahihimuwale mokhwani. Vano Kristu ahahihimuwale, olaleya wahu khiwahiyó etthu, vano-tho wamini wahu wari w’ethiru. Nlelo-tho, hiyo namphwanyiwa okhala alaleyi òwòtha a Muluku, okhala wira nomotherya Muluku nihimyaka wira owo òmuhihimuxa Kristu mokhwani . . . Vano, Kristu ahahihimunwe, wamini wanyu ti w’ethiru; nyuwo nlelo muri mutampini mwanyu . . . Vari siso, ale akhwiye emwaminiki Kristu, àpweteyasa”.—1 aKorinto 15:13-18.
Paulo onipacerya ni masu ahinikhootteya oowi: Alipa-ookhwa yaahihihimuweke, weso Kristu nuumala okhwa khahihimuwale mokhwani. Nto etthu xeeni yaarowa okhumelela wuupuwela siiso wira Kristu khaahihimuwale? Olaleya ihapari soreera waarowa okhala mahale ene, ni wootha wuulupale. Maana ohihimuwa wa Kristu waari etthu yuulupale yaalipiha waamini weeKristau; Ohinivalaana ni sowiixuttiha suulupale sa Biibiliya, voohimya sa olamulelo wa Muluku, nsina nawe, Omwene awe, vamosa ni woopowa wahu. Akhala wira ohihimuwa khiwiiranen’ye nto masu yaalaleiwa ni Paulo vamosa ni arummwa akina yaarowa okhala ethiru, etthu yoohifai.
Itthu sikina saarowa wooneya tiiya: Akhala wira Kristu khaahihimunwe mwa alipa-ookhwa, waamini maKristau orina aya waarowa okhala mahaleene, weethiru, etthu yowoothiwa. Ohiya vo, itthu saalavuliwe ni Paulo ni arumeyi akina saarowa okhala sowootha ohiya sa ohihimuwa wa Yesu paahi, masi-tho sa Yehova Muluku yoole yaamuhimya aya wira taamuhihimuxale Yesu. Etthu ekina yootepexa, masu anilaleiwa oowi ‘Kristu okhwenle itampi sahu’ yaarowa okhala wootha, maana akhala wira Moopoli khaawenrye woopoliwa mookhwaani, owo khaarowa owerya owoopola akina. (1 aKorinto 15:3) Eyo yaarowa otaphulela wira maKristau yaale akhwiiye, akina ntoko maartiri, akhwiiye arineene yoolipelela yeethiru yoowi yaamuhihimuxiwa.
Paulo onnimaliha mwaha ola oriki: ‘Hiyo namuroromela Kristu wa ekumi ela pahi, nòtepa otakhaliwa wavikana atthu othene!’ (aKorinto 15:19) Paulo vamosa ni maKristau makina, yaahipweteiwa itthu sinci, yaahilupatthiwa, yaahivilela mixankiho, yahiiviwa, mwaha wookupali wira okathi woohihimuwa sotheene saarowa oweryaneya. Tthiri yaarowa okhala ethiru yuulupale vakhanle wira ohihimuwa etthu yowoothiwa!
NTHOWA NAYA VANITTHUNEYA ANYU OKUPALI
Paulo khaakupali wira ele maKristau yaamini aya yaari ethiru. Maana aanisuwela wira Yesu aahihimuxiwa mwa alipa-ookhwa, owo aahihimya itthu saamukupaliha oriki: ‘Kristu okhwenlé itampi sahu, ntoko silempwaya; Krist’uwo ahivithiwa, khuhihimuwa mokhwani mmurottoni mwaya, ntoko silempwaya; Ahìsoniherya wa Pedru, numalá, ahìsoniherya w’arummwa mulokó nanli’.b Nuumala-vo Paulo onincererya so: ‘Vasulu vaya, ahìsoniherya-tho okathi omosá w’atthu òwamini yavikanne miloko miloko mithanú; anjenexa a yawo nlelo àkhala, akina ahokhwa. Vaholo, ahìsoniherya wa Yakobo, numalá, ahìsoniherya w’arummwa othene; vokiserya, ahìsoniherya wa miyo’.—1 aKorinto 15:3-8.
Paulo onipacerya ni moolumo owiilipiha ohimyaka wira ‘Kristu okhwenlé itampi sahu ahivithiwa, khuhihimuwa’. Exeeni yaamwiiriha okupali moota owo? Etthu emosa waari mwaha wa itthu saahimmwale ni anamoona anceene. Nuumala Yesu ohihimuwa, aahooneya wa atthu yaari meekhaya (omuhela mpuwa Paulo), ahooneya wa ekrupu yamukhaani ya atthu, khooneya-tho wa atthu 500, anamunceene a yaawo khiyaakhotta okathi yiiwa aya ihapari soowi Yesu aahihihimuxiwa! (Luka 24:1-11) Atthu anceene yaamonne Yesu, yiira ari akumi okathi ole, nave vaaniweryaneya waakoha akhala wira atthu awo yaahimoona tthiri Yesu. (1 aKorinto 15:6) Vannikhweya onvaanya namoona mmosa wala anli, eyo kheniiraneya ni anamoona 500 aahiiso ovikana-vo.
Nwehe-tho wira Paulo onnilavula ikwaha piili wira okhwa, ovithiwa ni ohihimuwa wa Yesu wahiiraneya ‘ntoko silempwaya’. Itthu iyo sooniherya wira iprofesia sihimmwale mwa Soolepa sa eHeeberi, voohimya sa Mesiya saahiiraneya tthiri, nto vooneya wira Yesu aari Mesiya aalaiheriwe tthiri.
Nnaamwi yaakhanle atthu yoonale ni maitho aya, vamosa ni Soolempwa, yaahikhala, nave-tho aakhala atthu ahinikupaleela ohihimuwa wa Yesu. Akina anihimya wira awiixutti awe yarimwiiya murutthu wa Yesu nto khuhimyasa wira yaahimoona ohihimuwale ene. Masi awiixutti khiyaarina owerya woovira opuro waari maguarda oRoma yaawo yaapwehiwe opuro ole wira elipeleleke mukhora wa mahiye. Akina anihimya wira ale yaamoonale Yesu ohihimunwe ene yoonale ethiru. Evaanyihaka muupuwelo owo, ekeekhai enooniherya wira Yesu aahikhumelela wa atthu anceene okathi woovirikana. Ohiya-vo, niireke ti vookhalela wuupuwela wira etthu yeethiru enniwerya waapeya ehopa khinvaha mutthu, ntoko siren’ya aya ni Yesu oGalileiya? (Yohani 21:9-14) Niireke etthu yeethiru yaakhala ntoko mutthu, yanwerya wahimeerya atthu wira kivaravareni?—Luka 24:36-39.
Hata vari siiso, akina anihimya wira awiixutti yarimwiiwanana khuphavela waawoka atthu. Masi awiixutti yaarowa ophwanya exeeni opaka eyo? Olaleya ohihimuwa wa Yesu waarowa owiiriha okhala atthu ooveehiwa, ohaaxiwa, ni wiiviwa. Nto xeeni yahoovale aya itthu asuwelaka wira yamootha? Ohiya vo, wanipacerya awo yaalaleya oYerusalemu, opuro waari anyokhani aya yaale yaaphavela waavara ni waahukhumu vahimulattu.
Ohihimuwa wa Yesu ti etthu yaalipiha wira elaleyeke sa Pwiya aya Yesu nnaamwi yaalupatthiwa vootepexa. Tthiri ohihimuwa eri yowiixuttiha yuulupalexa wa ale arina waamini weeKristau. MaKristau oopacerya khiyaavilenle sowoopiha, mwaha woophavela paahi omulaleya mwiixuttihi aakotthiwe. Awo yaahilaleya ohihimuwa wa Yesu ahoovaka wookotthiwa, okhala wira eyo yooniherya wira owo aari Kristu, Mwaana a Muluku, mukumi, aarina owerya, yoowo aakhalihenrye ni waalakiherya. Ohihimuwa wawe onooniherya wira awosa yaarowa ohihimuwa-tho. Tthiri, vakhanle wira Yesu khaahihimuxiwe, eKristau khiyaarowa okhala. Vakhanle wira Yesu khaahihimuxiwe, pooti wira hiyo khinaarowa wiiwa sa ihapari sawe.
Nto ohihimuxiwa wa Yesu onitaphulela exeeni wa hiyo olelo-va?
[Inoota]
a MBiibiliyani nuulumo na eGriki nitaphuleliwe “ohihimuwa”, nintaphulela “otthikela weemela”. Nirina muupuwelelo wa otthikela-tho okhalana okumi, ottikiheriwa moota saarya awe, makhalelo awe ni muupuwelo awe wotheene.
b Nuulumo noowi “mulokó nanli” enamuna ekina yoowi “arummwa”; nnaamwi okathi ole yaari-vo 11, maana Yuda Iskarioti iira akhwiiye. Okathi omosa Yesu aakhumelenle awe, arummwa 10 paahi ti yaari-vo, nto khiyakhala ntoko otheene aya 12 yaari vaavale, nnaamwi Tomé ahaakhanle-vo.—Yohani 20:24.
[Elatarato epaaxina 3]
[Eponto yuulupale ya epaaxina 4]
‘Ahìsoniherya-tho okathi omosá w’atthu òwamini yavikanne miloko miloko mithanú. . . . Vaholo, ahìsoniherya wa Yakobo, numalá, ahìsoniherya w’arummwa othene; vokiserya, ahìsoniherya wa miyo’.—1 aKorinto 15:6-8
[Elatarato epaaxina 5]
[Ekaaxa epaaxina 6]
MAKOHO ANIMAKELA OKOHIWA
Ti pani onrowa ohihimuxiwa?
Onookhala ohihimuxiwa wa atthu a xariya ni oohikhala a xariya. (Miteko 24:15) Atthu a xariya aniheliwa mpuwa alopwana ni athiyana oororomeleya ntoko Nowe, Abrahamu, ni Sara. Atthu oohikhala a xariya, ti yaale yaheettela sooruma sa Muluku, mwaha woohikhalana eparakha yowiixutta ni weettela sooruma iyo.
Alipa-oohihimuxiwa anrowa okhalaka woowi?
Akina anrowa ohihimuxiwa evahiwe okumi womunepani ohinikhwa wiirimu wira elamuleleke ni Kristu ntoko mamwene ni anamukuttho mmureerelo wa atthu valaponi. (Wisupulula 5:9, 10) Masi, anamuncene anrowa ohihimuwa wira akhaleke akumi valaponi. Awo anrowa ohakalalaka ni okumi ohinimala mparayiisu valaponi.—Luka 23:39-43.
Ohihimuwa onrowa wiireya okathi xeeni?
Okathi wa muhoolo nuumala opwetexiwa atthu ootakhala valaponi. Biibiliya onnihimya-tho sa ohihimuwa wa atthu anceene, okathi wa iyaakha ekonto emosa sa olamulela wa Yesu; vaavo elapo ya vathi enrowa aya okhala eparayiisu.—Wisupulula 20:6.
Niireke yoolema ya Paasikha ennivarihana ni ohihimuwa?
Yoolema ya Paasikha enihela muhina orumeeliwa axaana a namarokolo, mooce oopintariwa, iveela, ni iflori sa liirio; sothene iyo sinikhuma itiini sa atthu yahaamukokhorela Muluku, ntoko sintaphulela aya nsina noowi Paasikha. Mwa itthu iyo sinihimmwa wira sinithoonyerya Paaskha, khiivo enivarihana ni ohihimuwa wa Yesu. Niireke vanireerela otokosa ipacereryo saya? Aayo. Maana nuulumo na Muluku ninnitumeryerya wira nihaataaneke ni etiini yoowoka, ni omukokhorela Tiithi neettihiwaka ni munepa vamosa ni ekeekhai.—Yohani 4:23; 2 aKorinto 6:17.
Akhala wira Yesu ti Muluku, ntoko siniixuttiha ya ikerexa sikina, nto ti pani omuhihimunxe Yesu?
Yesu khahiyo Muluku, maana nsina na Muluku ti Yehova, nto Yesu ti mwaana a Muluku. Yehova aahimuhihimuxa Yesu mwa alipa-ookhwa. (aRoma 10:9) Mulopwana mmosa onimutokosa Biibiliya onihimya so: “vannivila wuupuwela wira khuta mutthu, hata Yesu, anwerya wiihihimuxa”.c
[Enoota]
c Wira musuwele waakhuliwa okina wa makoho ala, nwehe-tho muru 7 ni 8 wa eliivuru Biibiiya Oniixuttiha Exeeni Tthiri? Ekumiheriwe ni Anamoona a Yehova, wala munwehe www.jw.org.