MURU 5
Nwiixuttiheke Aniinyu Okhuma Onamwane Aya
1, 2. Tani anamuyari anitthuneya aya omuroromelaka wira yaahuwe anaaya?
IYAAKHA sowiiraka 3.000 sivinre, namuyari mmosa aahikhuwela mooxukhurela oriki: “An’ihu nivahiwé ni Muluku”. (Esalimo 127:3) Tthiri, ohakalala onikhumelela mwaha wa okhala tiithi aahiiso maama, eparakha enikhuma wa Muluku, yeeyo arina aya anamathelana anceene. Masi, ale arina anamwane annisuwela mowaakuveya wira ohakalala iwo wa okhala tiithi wala maama onnivaha-tho miritti.
2 Vanceenexa olelo va, waahuwa anamwane muteko wooxankiha. Nto, aakhala anamuyari anceene yaahunwe anamwane mookhumela saana, ni ole uupuxeriwe olepa esalimo onihimya wira: “Yahari Apwiya anteka empa, ale anteka yanvara mahala”. (Esalimo 127:1) Mwatthara oratteene malakiheryo a Yehova, munrowa okhala namuyari ooloka vanceene. Biibiliya onihimya so: “Mwaroromeleke Apwiya ni murim’anyu wothene: muhiroromelé osuwela wanyu pahi!” (Miruku 3:5) Niireke wira munniphavela owiriyana miruku sa Yehova, mmuteko anyu owo wa omuhuwa mwaana mpakha ophiyeriha iyaakha 20?
MWEEMERERYEKE MOONELO WA BIIBILIYA
3. Muritti xeeni orina awe tiithi mmuteko wa waakhapelela anamwane?
3 Itthoko sinceene mulaponi motheene, alopwana anuupuwela wira owiixuttiha anamwane muteko wa muthiyana. Masi, Nuulumo na Muluku nnimuthoonya paapa wira torina muritti muulupale wa okhapelela etthoko. Nave-tho, ninnihimya wira owo ookhalana miritti vatthokoni. Biibiliya onihimya wira: “Mwatthunaka oteka emp’anyu, mpajeryeke ovara miteko sa vaté, mpajeryeke otthukula ematta toko”. (Miruku 24:27) Mmoonelo wa Muluku, axitiithi ni aximaama tarina muritti wa owiixuttiha anamwane.—Miruku 1:8, 9.
4. Xeeni vahintthuneya ahu waathokoreryaka aana aaxilopwana ntoko ootthuneyexa waavikana aana aaxithiyana?
4 Nyuwo muniwoonela sai aniinyu? Irelatoorio sinooniherya wira wAsia anamuyari “ikwaha sinceene khansiveliwa vaavo vanimuyara aya mwaana mwamuthiyana”. Ilapo sa wAmerica Latina, nlelo nookhala nthalu na aana aaxithiyana, hata eriyari ya “itthoko soosoma vanceene”. Masi ekeekhai ti yoowi, athiyana khahiyo anamwane a nipuro na nenli. Yakobe, tiithi oottittimiheya a okathi wa khalai, olavulaka sa anaawe otheene waahela muhina axithiyana a okathi ole aahimmye so: “àna Muluku okivahalyawe miyo”. (Maphattuwelo 33:1-5; 37:35) Moolikanasa, Yesu aahaareeliha “anamwane” (alopwana ni athiyana) otheene yaaruuheliwa awe. (Matheyo 19:13-15) Hiyo pooti okupali wira Yesu ooniherya moonelo wa Yehova.—Otumererya 16:14.
5. Voohimya sa nummuru na anamwane vatthokoni, ale athelanne ahaana othokorerya exeeni?
5 Niireke wira opuro onkhala anyu atthu anilipelela wira muthiyana ohaana waayara anamwane anceene? Nto mwaattelo wa anamwane anrowa oyariwa, anithanla t’ale athelanne. Sai, akhala wira ale athelanne kharina itthu siniphiyerya wira yaavahe anaaya, ntoko yoolya, yoowara, ni waaroiha oxikola? Mwekeekhai, ale athelanne ahaana othokorerya mwaha owo okathi anithanla aya waayara anamwane. Anamathelana akina ahinwerya waahuwa anaaya, annaavaha amusi muritti owo. Niireke wira eyo etthu yootthuneya toko? Nnaari. Nnaamwi vari siiso, anamuyari aakhalana muritti wa waakhapelela anaaya. Biibiliya onihimya wira: “Akhalá mutthu ohinimuthokorerya mmusi awe, vanjenexa a vatthokoni vawe, mutth’uwo òhiya wamini wawe: owo t’òtakhala murima onvikana mutthu ohinamini”. (1 Timótheyo 5:8) Anamathelana a miruku annimpaka palano voohimya sa nummuru na anamwane aniphavela aya okhalana “vatthokoni”, wira aweryeke ‘wathokorerya’. Niireke wira pooti orumeelaka eprograma enikhoottiherya oyara enivahiwa oxipitaali? Mwaha owo onithanliwa ni ale athelanne, nto akhala wira anithanla opaka eyo, muthinto wa murette onrowa aya orumeelaka, awo tanithanla. “Khula mutthu onokohiwa mwaha wa mwettelo awe”. (aGalasia 6:5) Masi, owurya mirette siniyiiha erukulu moophavela ohiyara, onnitthekela malamulo ari mBiibiliyani. Yehova Muluku ti “maphattuwelo èkumi”. (Esalimo 36:10) Tivonto, opwetexa ekumi yeele erupaliwe waarowa othoonyerya ohimuttittimiha-tho Yehova, ni onlikana ni omwiiva mutthu.—Okhuma 21:22, 23; Esalimo 139:16; Yeremiya 1:5.
MUKHAPELELEKE SOOTTHUNEYA SA ANIINYU
6. Mwaana opaceryeke wiixuttihiwa okathi xeeni?
6 Eliivuru ya Miruku 22:6 enihimya so: “Nwixuttihe amiravo mwettelo worera”. Owiixuttiha anamwane muritti mukina muulupale wa anamuyari. Nto, wiixuttiha iwo opaceryeke silini? Okhuma onamwane aya. Murummwa Paulo aahoona wira Timootheyo aahiixuttihiwa okhuma ‘enamwane awe’. (2 Timótheyo 3:15) Nuulumo na eKriki nrumeeliwe va, pooti omuhimyaka mwaana mwaamukhaani aahiiso mwaana ohinatthi oyariwa. (Luka 1:41, 44; Miteko s’Arummwa 7:18-20) Tivonto, Timootheyo aixuttihiwe oratteene okhuma okathi aari awe mwaamukhaanixa. Okathi wa onamwane tonireerela opacerya omwiixuttiha mwaana. Hata mwaana mwaamukhaani onniphavela wiixutta.
7. (a) Nthowa xeeni ory’aya wootthuneya paapa ni maama okhalana wataana wuulupale ni mwanaya? (b) Wataana xeeni okhanle eriyari ya Yehova ni Mwanawe mmoseene?
7 Maama mmosa onihimya wira: “Okathi waapacenrye aka onweha mwanaka, khaahimphenta”. Aximaama anceene anoona siiso. Wataana iwo eriyari ya maama ni mwanawe onninnuwa vanceene vaavo vanikhala aya vamosa mu okathi munceene. Omwaamwiha mwaana onnincererya wataana waya. (Munwehe 1 aTesalonika 2:7.) Maama omukhapelela moophenta mwanawe ni olavulana, ti itthu sootthuneya wira aakhwaniherye sootthuneya sa muupuwelo sa mwanawe. (Munwehe Yesaya 66:12.) Masi, muteko xeeni orina awe tiithi? Tiithi ohaana-tho wataana vanceene ni mwanawe. Yehova mwaneene ti ntakiheryo mmwaha ola. Muliivuruni ya Miruku, hiyo ninniixutta wataana waakhanle eriyari ya Yehova ni Mwanawe mmoseene, yoowo aahimmye wira: “Apwiya àkipattuxa, kikhalaka muraji mwa miteko saya . . . kanimusiveliha nihiku ti nihiku”. (Miruku 8:22, 30; Yohani 1:14) Moolikanasa, tiithi ooloka onnooniherya ophenta, wataana ni mwanawe okhuma onamwane awe. Tiithi mmosa onihimya wira: “Mumphenteke vanceene mwaninyu, khuuvo mwaana okhwiiye mwaha wa okupaareliwa ni obexariwa”.
8. Moohipisa, etthu xeeni anamuyari enitthuneya aya opaka wira akhaliherye muupuwelo wa anaaya?
8 Masi anamwane annitthuneya itthu sikina. Okhuma okathi oniyariwa aya, ottoopare aya onikhala woolikana wira waakheleke ni osukeke soohimmwa, ni anamuyari tanipacerya waavaha soohimmwa iyo. Mwa ntakiheryo, nkahaya nilavule sa nttaava. Alipa-ootokosa myaha anihimya wira owerya wa mwaana wiixutta olavula ni osoma “onlipa vanceene ni wataana weephattu onikhala eriyari ya mwaana ni anamuyari awe”. Okhuma okathi ory’awe mwaana, mmulavuliheke ni mmusomeleke. Moohipisa, onrowa ophavelaka wootakihani, ni vahivinre okathi munceene onrowa osuwelaka osoma. Nave-tho, onrowa oweryaka osoma ohinatthi opacerya weetta oxikola. Opaka eyo onrowa omukhaliherya vanceene, akhala wira elapo enikhala anyu aayeva maprisoori ni oxikola khoreere osareiwa.
9. Yoolukama xeeni yootthuneya vanceene anamuyari anireerela aya wuupuwelaka?
9 Etthu anamuyari ari maKristau anthokorerya aya vanceene ti waakhapelela anaaya mmukhalelo womunepani. (Munwehe Otumererya 8:3.) Nto yoophavela aya tiivi? Aniphavela wira anaaya akhalane mikhalelo ntoko sa Kristu, ni wira ‘anware mutthu musyá’. (aÉfeso 4:24) Vano wira apake eyo ahaana orumeela itthu sooreerela sinaakhaliherya owiixuttiha oratteene anaaya.
MMULAKIHERYE MWANINYU EKEEKHAI
10. Mikhalelo xeeni anamwane sinitthuneya aya okhalana?
10 Empa enlipa mwaha wa ikaruma sinirumeeliwa. Murummwa Paulo aahimmye wira ikaruma soolokexa wira nikhalane mikhalelo sooloka sa eKristau ti ‘ewero, eparatha, maluku òrika’. (1 aKorinto 3:10-12) Ikaruma iya sinthoonyerya mikhalelo ntoko nroromelo, miruku, ankhili, ororomeleya, nttittimiho, ni omuxukhurela Yehova ni malamulo awe. (Esalimo 19:8-12; Miruku 2:1-6; 3:13, 14) Anamuyari anrowa waakhaliherya sai anaaya okhuma onamwane aya wira akhalane mikhalelo iya? Orweela mwa otthara iphiro sivahiwe okhuma khalai.
11. Anamuyari a wIsarayeli yaakhaliherya sai anaaya okhalana mikhalelo siniphavela Muluku?
11 Ahinatthi anaIsarayeli okela Elapo Yooleiheriwa, Yehova aahaahimeerya anamuyari aya wira: “Ala molumo anovahakani olelo: mulepe mmuruni ni mmurimani mwanyu: mwalakiheryeke an’inyu. Nwixuttiheke mukilathiki owannyu walá mwettaka mukwaha, mumpathiki walá nvenyaka”. (Otumererya 6:6, 7) Aayo, anamuyari ahaana ovaha ntakiheryo, akhalaka apatthani, alipa-oovaanela, ni okhala alipa-oowiixuttiha.
12. Nthowa xeeni anamuyari anitthuneya aya ovaha ntakiheryo nooloka?
12 Nvaheke ntakiheryo. Wanipacerya, Yehova aahimmye wira: ‘Molumo ala . . . mulepe mmuruni ni mmurimani mwanyu’. Nuumala vo, owo aahincererya oriki: “Mwalakiheryeke an’inyu”. Tivonto, mikhalelo iya siniphavela Muluku sohaana okhala toko vamurimani va anamuyari. Anamuyari ahaana ophenta ekeekhai ni weettela. Ela ti ephiro paahi enrowa waakhaliherya anamwane. (Miruku 20:7) Nthowa xeeni? Nthowa noowi vanceenexa anamwane anitthara ele eniweha aya ovikana ele eniwiriyana aya.—Luka 6:40; 1 aKorinto 11:1.
13. Anamuyari maKristau anrowa omutakiha sai Yesu voohimya sa waathokorerya anamwane?
13 Mukhale mpatthani. Yehova aahaahimeerya anamuyari a wIsarayeli wira: ‘Nwixuttiheke an’inyu mukilathiki owannyu walá mwettaka mukwaha’. Ela enivekela oviriha okathi munceene muryeene ni anamwane, hata murina ene muteko munceene. Woonasa wene, Yesu aahisuwela wira anamwane yaaniphavela othokoreriwa n’uwo. Wanikisa wa muteko awe woolaleerya, “Yesu ahiruheliwa anamwane wira akwannye”. Vano Yesu aapanke-ni? “Ahakuxa anamwane awo mmatatani, khwareriha”. (Marko 10:13, 16) Nto muupuweleke wira okathi aarowa awe okhwa waanaattamela vanceene. Hata vaari siiso, Yesu aanaathokorerya anamwane ala khuviriha okathi n’awo. Tthiri ela yowiixuttiha yoolokexa!
14. Nthowa xeeni ory’aya wootthuneya anamuyari oviriha okathi munceene aryeene ni anaaya?
14 Mukhale mulipa-oovaanela. Omaliha okathi munceene n’aniinyu, onookhaliherya wira nvaaneleke n’awo. Vaavo vanimaliha anyu okathi munceene nvaanelaka, onrowa wookhaliheryani oweha moota sininnuwa aya. Nto, muupuweleke wira ovaanela khahiyo paahi olavula. Maama mmosa a elapo ya oBrasil, ohimmye so: “Kaahaana wiixutta owiriyana oratteene, owiriyana ni murima aka wotheene”. Opixa wawe murima waahikumiherya mihokorokho vaavo mwanawe aapacenrya awe omuleela itthu saamuxankiha.
15. Voohimya sa otthekula, etthu xeeni enitthuneya wuupuwelaka?
15 Anamwane anniphavela okhalana ‘okathi w’otteliwa murima . . . n’ukathi wo wina’, eyo piiyo, okathi wootthekula. (Musuweli 3:1, 4; Zakariya 8:5) Otthekula onnikhaliherya vanceene vaavo anamuyari ni anaaya vanikhala aya vamosa. Etthu yooriipiha murima tiila: itthoko sinceene otthekula ontaphulela onweha televisau. Nnaamwi iprograma sikina sinooniheriwa mutelevisauni siryeene soohakalaliha, iprograma sikina sinnihonona makhalelo ooloka, ni onweha televisau onnaakhoottiherya atthu a vatthokoni ovaanela. Tivonto, xeeni ohilokiheryaka matthekulelo makina ooloka n’aniinyu, ntoko wiipa isipo, oweetta axooku, othweela ni apatthani, oxukurya mapuro makina ooreera? Miteko iya sinniwiiriha atthu ovaanela.
16. Anamuyari awiixuttiheke exeeni anaaya voohimya sa Yehova, ni apakeke sai eyo?
16 Mukhale mulipa-oowiixuttiha. Yehova aahimmye wira: “Mwalakiheryeke [molumo ala] an’inyu”. Iversiikulu siri ottuli sinnooniherya etthu enitthuneya wiixuttiha ni moota wowiixuttiha. Wanipacerya, nyuwo muhaana ‘waphenta Apwiya Muluku anyu ni murim’anyu wothene n’iroho anyu yothene n’ikuru sanyu sothene’. (Otumererya 6:5) Nuumala vo, “mwalakiheryeke [molumo ala] an’inyu”. Nwiixuttihe wira amphenteke ni murima wotheene Yehova ni malamulo awe. (Munwehe aHéberi 8:10.) Nuulumo noowi ‘walakiherya’, nintaphulela owiixuttiha ikwaha sinceene. Tivonto, Yehova onooleelani wira enamuna yuulupale ya waakhaliherya aniinyu wira akhalane mikhalelo sinimusivela Muluku, ti waaleela ikwaha sinceene voohimya sa owo. Ela enihela muhina okhalana yoosoma ya Biibiliya yookilaatheya n’awo.
Nyuwo anamuyari, nvaheke ntakiheryo, mukhale apatthani, mukhale alipa-oovaanela, mukhale alipa-oowiixuttiha
17. Exeeni anamuyari waaniheryasa anitthuneya aya opaka wira yaakhaliherye anaaya? Nthowa xeeni?
17 Anamuyari anceene annisuwela wira khivankhweya owiixuttiha etthu anamwane. Murummwa Pedru aahaatumererya maKristau akhw’awe wira: “Ntoko axinamwane ayariwe nanano simphavelaya wamwa, siso-tho nyuwo mphaveleke Masu a Muluku”. (1 Pedru 2:2) Masu oowi ‘ophavela’, anooniherya wira mweephattu atthu anceene khankhalana etala yomunepani. Waaniheryasa anamuyari ahaana ophavelasa inamuna wira yaakhaliherye anaaya wira akhalaneke ophavela iwo.
18. Inamuna xeeni sa wiixuttiha saarumenle Yesu sinitumereriwa aya anamuyari wira atakiheke?
18 Yesu aahivara mirima sa atthu orumeelaka malikanyiho. (Marko 13:34; Luka 10:29-37) Wiixuttiha moota owo onnaakhaliherya vanceene anamwane. Nwiixuttiheke malamulo a Biibiliya murumeelaka myaha sooreera ni soovara murima, waaniheryasa iye siri mu Eliivuru Aka ya Miyaha sa Biibiliya.a Nwiiriheke anamwane olavula. Mwaahiye wira arumeeleke osuwela waya olepa sowiiraneya iyo ni otakiha moota siiranen’ye aya. Yesu aahirumeela-tho makoho. (Matheyo 17:24-27) Mmutakiheke okathi oniiriha anyu yoosoma ya vatthokoni. Ohiya paahi olavula nlamulo na Muluku, mwaakoheke makoho ntoko ala: Nthowa xeeni Yehova vanivanha awe nlamulo nna? Exeeni enrowa wiiraneya akhala wira nnoovarihela muteko? Exeeni enrowa wiiraneya akhala wira khaninvarihela muteko? Makoho awo annimukhaliherya mwaana wuupuwelela, ni oweha wira malamulo a Muluku annivareleya muteko ni tooloka.—Otumererya 10:13.
19. Akhala wira anamuyari anitthara malamulo a Biibiliya vaavo vanaathokorerya aya anaaya, mureerelo xeeni anamwane anrowa aya ophwanya?
19 Mwaha woovaha ntakiheryo, okhala apatthani, ovaanela, ni okhala mulipa-oowiixuttiha, nyuwo munoowerya waakhaliherya aniinyu okhuma onamwane aya wira yaataane saana ni Yehova Muluku. Wataana nno onrowa omutumererya mwaninyu okhala muKristau oohakalala. Onrowa okhala moovarihana ni nroromelo nawe, hata okumanaka ni sookhanyererya sa apatthani ni soweeha. Okathi wotheene mmukhaliherye mwaninyu oxukhurela wataana iwo wootthuneya.—Miruku 27:11.
TI VOOTTHUNEYA VANCEENE OVAHA YOOLAKA
20. Yoolaka exeeni, ni ehaana ovahiwaka sai?
20 Yoolaka, ti enamuna ya wiixuttiha enilokiherya muupuwelo ni murima. Okathi ti okathi, anamwane ahaana ovahiwa yoolaka. Paulo onnaalakiherya axitiithi wira ‘awettiheke [anaaya] ni walaka n’ikano s’Apwiya’. (aÉfeso 6:4) Anamuyari ahaana olaka moophenta, ntoko siiso Yehova siniira awe. (aHéberi 12:4-11) Olaka onivahiwa moophenta oniiraneya orweela mwa ovaanela. Tivonto, hiyo ninleeliwa ahu wira “muhithanyeké miruku”. (Miruku 8:33) Yoolaka ehaana ovahiwaka sai?
21. Malamulo xeeni anamuyari anitthuneya aya wuupuwelaka okathi onaalaka aya anaaya?
21 Anamuyari akina anuupuwela wira waalaka anaaya ontaphulela paahi owoopopiha, waapwapwela, aahiiso waaruwana. Masi, mmwaha mmosa-ru wa olaka, Paulo onilopola wira: “Nyuwo, alipa-òyara, muhanyonyiheké an’inyu”. (aÉfeso 6:4) MaKristau otheene anitumereriwa wira ‘ahana warerela murima atthu othene, . . . yàtaphuleleke ni wiyeviha ale anivanya’. (2 Timótheyo 2:24, 25) Anamuyari maKristau, annisuwela wira nnaamwi vatthuneyaka ohirukunuxa ele ehimmya aya, anneererya wuupuwela masu ala okathi onaalaka aya anaaya. Nto, ikwaha sikina, olavula paahi pooti ohiphiyerya, nto pooti okhala wootthuneya omuhukhumu vakhaani.—Miruku 22:15.
22. Akhala wira mwaana onireerela ohukhummwa, ohaana okhaliheriwa osuwela exeeni?
22 Khuta mwaana onivahiwa yoolaka moovarihana ni mukhalelo awe. Anamwane akina khanlakiwa ni “molumo [paahi]”. Anamwane siiso, ikwaha sikina ohukhummwa mwaha wa ohiiwelela waya pooti woopola okumi aya. (Miruku 17:10; 23:13, 14; 29:19) Masi, mwaana ohaana osuwela nthowa naya onihukhummw’awe. “Ekopo ni murepettho ophwanyiha ankhili”. (Miruku 29:15; Yobi 6:24) Masi, ohukhumu iwo wookhalana mukano. Yehova aahaaleela atthu awe wira: “Nkinohiyani siso, muhinahukhumu, masi kinimohukhumuni n’ixariya”. (Yeremiya 46:28b) Biibiliya khonitumererya ommana mwaana munanariwe ene vanceene aahiiso omweepettha vootakhala-vo, mpakha onvulaliha.—Miruku 16:32.
23. Ohukhumu anamuyari onivaha aya, ohaana waakhaliherya anaaya woonaka exeeni?
23 Okathi Yehova aahimmye awe wira aarowa waahukhumu atthu awe, wanipacerya owo aahimmye so: “Muhoveké. Tthiri miyo kiri ni nyuwo”. (Yeremiya 46:28a) Moolikanasa, olaka wotheene wooreerela tiithi onivaha awe, ohimwiiriheke mwaana wuupuwelaka wira oroonyanyaliwa. (aKolosi 3:21) Ohiya vo, mwaana owo ohaana woonaka wira onivahiwa yoolaka ele mwaha woowi tiithi awe ‘ori n’uwo’.
MMWAAKIHERYE MWANINYU ITTHU SOOTAKHALA
24, 25. Etthu xeeni yoohiloka eniwoopopiha anamwane, yeeyo enitthuneya waakiheriwa ni anamuyari aya olelo va?
24 Atthu anceene oowunnuwela annuupuwelela okathi woohakalaliha vaavo yaary’aya mwaana. Annuupuwelela okhapeleliwa waavahiwa aya, aayo, othokoreriwa wooloka wiireliwa aya ni anamuyari aya mmikhalelo sotheene. Anamuyari aniphavela wira anaaya yooneke siiso, masi mikhalelo sootakhala sa elapo ela sinniiriha okhala wooxankiha waakhapelela anamwane ovikana khalai.
25 Etthu yoohiloka enoopopiha vanceene olelo va ti oraruxiwa anamwane. Elapo ya oMalásia, soohimmwa sinooniherya wira etthu eyo ehincerereya etthu yowiiraka ikwaha xexe mu iyaakha muloko paahi. WAlemanha, khuta mwaakha anniraruxiwa anamwane oophiyeryaka 300.000, nave-tho elapo emosa ya wAmerica, moovarihana ni mwaalikelo mmosa, nummuru naya ti 9.000.000 khuta mwaakha! Vootakhala-vo, anamwane anceene aniraruxiwa owannyeya ni atthu anaasuwela aya ni waaroromela. Masi anamwane yahaana waakiheriwa saana ni anamuyari aya. Nto anamuyari anrowa owaakiherya sai?
26. Inamuna xeeni sikina sinikhaliherya wira anamwane asukeye, ni moota xeeni osuwela oniwerya aya omukhaliherya mwaana?
26 Okhala wira sookumanana sinooniherya wira anamwane yaale ahinsuwela etthu voohimya sa enoka okhweya owokiwa wira araruxiwe, nto etthu enrowa okhaliherya vanceene ti omwiixuttiha mwaana, hata ori mwaamukhaani. Osuwela onoowerya omoopola ‘ephiro yotakhala, onvalaniha n’atthu òttheka’. (Miruku 2:10-12) Muthinto xeeni wa osuwela? Osuwela malamulo a makhalelo a Biibiliya, voohimya sa ele eri yooloka ni yoonanara. Ohaana osuwela-tho wira atthu akina aalupale annipaka itthu soohiloka, ni wira oheemereryeke vaavo vanivekeliwa awe opaka itthu soonanara. (Munwehe Daniyeli 1:4, 8; 3:16-18.) Itthu iyo muhaalakiheryeke ekwaha emosa paahi. Wira ahiliyaleke ele yiixuttihiwa aya, anamwane anceene anitthuneya oleeliwa ikwaha sinceene. Vaavo mwaana vaninnuwa awe, moophenta tiithi ohaana omuttittimiha mwanawe mwaamuthiyana, ni maama ohaana omuttittimiha mwanawe mwaamulopwana. Nto wira siiso onrowa waakhaliherya anamwane awo osuwela etthu eri yooloka. Masi, etthu enikhaliherya vanceene wira anamwane ahirarurixiwe, ti okhapeleliwa saana ni nyuwo muri anamuyari.
MPHAVELEKE MALAKIHERYO A MULUKU
27, 28. Tani ori Mulipa-onaavaha malakiheryo anamuyari, yoowo anitthuneya aya onvekela wira aakhaliherye mmuxankiho wa waahuwa anamwane?
27 Tthiri, omwiixuttiha mwaana okhuma onamwane awe etthu yoovila, masi anamuyari animurumeela Muluku ahooneke wira ari mekhaya. Khalai okathi wa Makhulupale, vaavo mulopwana mmosa iihaniwa Manowa aasuwenle awe wira aarowa okhala tiithi, owo aahinvekela Yehova wira omulakiherye moota woomuhuwa mwanawe. Nto Yehova aahaakhula mavekelo awe.—Makhulupale 13:8, 12, 24.
28 Moolikanasa olelo va, vaavo anamuyari animurumeela Muluku vanaahuwa aya anaaya, ahaana-tho ovekela wira akhaliheriweke ni Yehova. Okhala tiithi muteko muulupale, masi aakhala mareeliho manceene. Anamathelana maKristau elapo ya Havaí anihimya so: “Ohinatthi ophiya okathi wooxankiha wa omiravo, namuyari onnikhalana iyaakha 12 wira iixuttihe. Masi akhala wira nyuwo muhiimananiha ovarihela muteko malamulo a Biibiliya, ola okathi woohepha ohakalala ni murettele, vaavo anamwane vanithanla aya omurumeela Yehova ni murima wotheene”. (Miruku 23:15, 16) Vaavo mwaninyu vanipaka awe eyo, nyuwo-tho munrowa ophavelaka ohimya so: ‘anamwane [alopwana ni athiyana] nivahiwé ni Muluku’.
a Yoolaleiwa ni Anamoona a Yehova.