“Tuma Gidana Danddayenna!”

AMERKKAN NIYORKKE kataman deꞌiya bitanee hagaadan yaagees: “Ta naꞌaa Jonaataani guuttaa kilo meetrriya zarddaꞌidi deꞌiya ba laggeta oychchanau biis. Ta keettaayiya Baalenttinaa a buussaa dosabuukku. O ubba gallassi kaamiyaa ogiyaabay hirggisees. SHin Jonaataani eraadooniya, saatiyanne telebizhzhiniyaa malatiyaabaa dosiyo gishshau, eta birshshi giigissiyo eraa demmanau ba laggeti oottiyoosa biis. Taani Niyoorkken, arshsho bagga Manattanan son deꞌayiis. Ta maccaasiya Porttorikkon deꞌiya bantta soo asaa oychchanau baasu. ‘Jonaataani soo simmiyo saatee gakkiis,’ gaada qoppaas. Sohuwaara penggee qoxettiis. ‘Hegee a gaada qoppaas’. SHin a gidenna. Polissiyanne daafay gakkidoogetuyyo koyro maaduwaa immiyaageeta. ‘Kaamiyaa laaggiyo maataa mattawoqee hagee oogaakko eray?’ yaagidi polissee oychchiis. ‘Ee, hagee ta naꞌaa Jonaataanaagaa.’ ‘Nuuni inttessi ufayssenna kiitaa ehiida. Qoppenna daafan  . . intte naꞌay, . . . intte naꞌay Jonaataani hayqqiis. Ta koyro zaaroy, ‘Tuma gidana danddayenna!’ yaagiyaagaa. Ha bizhzhggamissiya hanotay, daro layttay aadhdhi simminkka aggibeenna seelay nu wozanan deꞌanaadan oottiis.”

Isppeene biittan Barsseloona kataman deꞌiya issi aaway hagaattuwaa yaagidi xaafiis: “1961-1970 M.L giddon nu soo duussay ufayissiyaagaa. Nu son ta keettayiya Maariyaanne 13, 11⁠nne,  9 laytta gidiyo nu heezu naati hegeetikka, Deebidi, Paakuwitoynne Izaabeela deꞌoosona.

“Laappune 1963n, issi gallassi, Paakuwitoy huuphee iita qoxxees giidi timirtte keettaappe soo yiis. Gaasoy aybeesha giidi keehi qoppida; shin daronne takkibookko. Heezu saateppe guyyiyan hayqqibayiis. Guugge giddon suuttay gukkidi qoppennan a shemppuwaa xayssiis.

“Paakuwitoy hayqoosaappe 30⁠ppe dariya layttay aadhdhiis. Gidoppe attin, hachchi gakkanaukka appe shaahettidoogee nuna michchees. Yelidaageeti, naꞌi hayqqoosappe ay keena layttay aadhdhiyaaba woy ay keena naati etau deꞌiyaaba gidikkokka, bantta bollaa qommuwaappe issibay paccidaadan seelettiiddi deꞌiyoogee attenna.”

Ha naaꞌu keettaa asan gakkidabati, yelidaageetussi naati hayqqiyo wode siyettiya seelay ay keena deexxiyaakkonne agganaukka ay keena gamꞌꞌiyaakko bessoosona. Issi dottoree hagaattuwaa xaafidoogee tumu yoho: “Issi naꞌa hayqoy darotoo gastta asa hayquwaappe keehi azzanttiyaabanne michchiyaaba; ayssi giikko, issi naꞌi son deꞌiya asa ubbaappe kasetidi hayqqees giidi naagiyooba gidenna. . . . Ay naꞌa hayqoykka sinttanaa hidootay, dabbotettay [naꞌay, naꞌaa machchiya, naꞌaa naati] demmana giidi naagiyo ufayssiyaabati . . . deꞌennaadan oottees.” Ha keehi michchiya hanotay naꞌay boshshan hayqqido ubba maccaasakka xeelliyaaba gidana danddayees.

Issi kayyottida maccaasiya hagaattuwaa yaagausu: “Ta keettaway, Raasili, 2^ntto Alamiyaa Olaa wode Pasifikke ola dembban haakime gididi oottiis. Keehi wolqqaama giyo olata beꞌiisinne etappe attiis. Woppa deꞌuwaa deꞌanau Amerkkaa simmidi yiis. Takkidi Xoossaa Qaalaa yootiyaagaa gididi oottiis. I wozanaa harggiyoogaa bessiya malaatati 60^ntta layttaa doomettaa heeran beettidosona. Woxxi qaaxxi deꞌanau keehi koyiis. Hegaappe, issi gallassi Issinee 1988, keehippe wozanay daafurin hayqqiis. A hayqoy keehippe qohiis. Ayyo issibaakka gaana danddayabeykke. I taayyo azina xalla gidenna. I taassi ooppekka aadhdhiya dabbo. Issippe 40 layttaa deꞌida. Haꞌꞌi tana, ta miyyiyan asi baa giyo qofaara baaxettiyoogee naagiyaaba milatees.”

Hageeti alamiya yuushuwan deꞌiya keettaa asaa bolli ubba gallassi gakkiya shaꞌan qoodettiya azzanttiyaabatuppe amaridaageeta. Kayyottiya daro asay inttessi odiyoogaadan, intte naꞌi, intte azini, intte machchiyaa, inttena yelidaageeti woy intte laggee hayquwan shaahettiyo wode, Kiristtaane xaafee PHauloosi hayquwaa ‘wurssetta morkke’ giidoogee tuma. Darotoo mata dabboy hayqqo uri koyro kiitaa siyo wode, “Tuma gidenna!” “Hegaa ta ammanikke” giidi ekkennan aggana danddayees. Simmidi tobbanaagaadan, darotoo hegaa kaallidi harabati yoosona.—1 Qoronttoosa 15:25, 26.

SHin, kayyottiyo hanotaa tobbanaappe kasetidi, issi issi goꞌꞌiya oyshatuyyo zaaruwaa demmoos. Hayqoy issi asassi wurssetta giyoogee? Hayqqida nu siiqota zaaridi beꞌana danddayiyo hidooti deꞌii?

Tumu Hidootay Deꞌees

Geeshsha Maxaafaa xaafee PHauloosi ‘wuurssetta morkkiyaa’ hayquwaappe woppatettaa demmiyo hidootay deꞌiyoogaa yootiis. “Ubbaappe wurssettan xayana morkkee haiquwaa.” “Ubbaappe wuurssetta morkkee hayqqoy sharettana” yaagidi xaafiis. (1 Qoronttoosa 15:26, The New English Bible) PHauloosi hegaa keena ammanettana danddayidoy aybissee? A tamaarissidaagee hayquwaappe denddida Yesuus Kiristtoosa gidiyo gishshaassa. (Oosuwaa 9:3-19) Hegaa bollankka PHauloosi: “Haiqoi issi asa [Addaama] baggaara ha sa7aa yiidoogaadan, haiqqidaageetu denddoikka qassi issi asa [Yesuus Kiristtoosa] baggaara yiis. Aissi giikko, asai ubbai Addaameera dabbotido gishshau haiqqidoogaadan, Kiristtoosaara dabbotido gishshau, ubbai de7uwaassi denddana” yaagidi xaafana danddayidoy hegaassa.—1 Qoronttoosa 15:21, 22.

Yesuusi Naina kataman deꞌiya issi amꞌꞌiyonne hayqqida i naꞌaa beꞌido wode keehippe kayyottiis. Geeshsha Maxaafay taarikiyaa hagaadan yaagees: “Yesuusi [Naina] katamaa dooni shiiqido wode, asai haiqqida asa ahaa tookkidi efees. Haiqqidaageenne ba aayeessi issi na7aa; a ba azinai haiqqoosappe am77e gidada de7ausu. Katamaa asaappe daroi o kaalliis. Godai o be7idi, iyyo qarettidi, ‘Yeekkoppa’ yaagiis. I shiiqidi, ahaa saaxiniyaa bochchin, tookkida asai eqqiis. Yesuusi, ‘Na7au, dendda gais’ yaagin, haiqqidaagee xoqqu giidi uttiis. Qassi haasayaa doommin, Yesuusi na7aa a aayeessi immiis. Asa ubbai daro yayyidi, ‘Hananabaa yootiya goobai nu giddon beettiis; qassi Xoossai ba asaa maaddanau yiis’ yaagiiddi Xoossaa galatidosona.” Yesuusi amꞌꞌeeyyo qarettidi, i naꞌaa hayquwaappe denttidoogaa akeekite! Hegee sinttanaassi aybi yaanaagaa malaattiyaakko qoppite!—Luqaasa 7:12-16.

He sohuwan, Yesuusi bantta ayfiyan beꞌida markkatu sinttan, dogettenna ogiyan hayquwaappe denttiis. Ha malaalissiya hanotay, hegaappe guuttaa kasetidi i yootido hiraagau, “ooratta saluwan” haarettiya saꞌan hanana hayquwaappe dendduwau ootti beso. Yesuusi he wodee: “Hagan garamettoppite; aissi giikko, duufuwan de7iyaageeti a cenggurssaa siyiyo wodee yees” yaagiis.—Ajjuutaa 21:1, 3, 4; Yohaannisa 5:28, 29; 2 PHeexiroosa 3:13.

Hayquwaappe dendduwaa bantta ayfiyan beꞌida hara markkatuppe PHeexiroosinne Yesuusaara issippe hemettida 12tuppe amaridaageegeti deꞌoosona. Galiila Abbaa doonan, hayquwaappe denddida Yesuusi haasayishin siyidosona. Taarikee hagaattuwa gees: “Yesuusi eta, ‘Haa yiidi, qan77iyaa qan77ite’ yaagiis. Erissiyo ashkkaratuppe issoinne, ‘Neeni oonee?’ giidi a oichchanau xalibeenna; aissi giikko, Godaa i gididoogaa eti eridosona. Yesuusi yiidi, oittaa ekkidi, etau immiis; moliyaakka hegaadan immiis. Yesuusi haiquwaappe denddidoogaappe guyyiyan, ba erissiyo ashkkaratuyyo beettishin hagee heezzantto.”—Yohaannisa 21:12-14.

Hegaa gishshau, PHeexiroosi wozanappe: “Nuuni Xoossaa, nu Godaa Yesuus Kiristtoosa Aawaa, ba maarotettaa daruwaadankka nuna naa77anttuwaa yelidaagaa, Yesuus Kiristtoosa haiquwaappe denttidoogan nuuyyo de7uwaa immana giidaagaa galatoos” giidi xaafana danddayiis.—1 PHeexiroosa 1:3.

Kiitettida PHauloosi ba ammanettiyo hidootaa hagaadan qonccissiis: “Taani higgiyan de7iyaabaanne hananabaa yootiyaageeti xaafido ubbabaa ammanada, . . . Hageeti bantta huuphen, ‘Asai ubbai, worddoikka xilloikka haiquwaappe denddana’ giyoogaadan, taanikka eti denddanaagaassi Xoossaa ammanais.”—Oosuwaa 24:14, 15.

Hegaa gishshau, miilooniyan qoodettiya asati hayqqida bantta siiqiyoogeeta saꞌan deꞌanau simmidi yiyo wode demmanau mino hidootaara deꞌanau danddayoosona; shin saꞌan he wode dumma hanotay deꞌana. Saꞌay haꞌꞌi deꞌiyo hanotaappe ayba ogiyan dummatanee? Hayquwan shaahettida nu siiqota xeelliya Geeshsha Maxaafan baasettida hidootaa, ha brooshuriyaa wurssetta kifiliyan “Hayqqidaageetuyyo Deꞌiya Tumu Hidootaa” yaagiya huuphe yohuwaa garssan aahuwan tobbana.

SHin kasetidi intte siiqiyo asi hayquwan shaahettin kayyottiiddi deꞌiyaba gidikko, intte guuggiyan merettana danddayiya issi issi oyshata xeelloos: Hagaadan ta kayyottiyoogee saruwaanee? Kayyottiyoogaappe ta waana minettanee? Haraati tana waati minttettana danddayiyoonaa? Hara kayyottiyaageeta waata minttettana danddayiyanaa? Ubbaappe aadhdhidi qassi, Geeshsha Maxaafay hayqqidaageetuyyo deꞌiya tumu hidootay ayba gii? Hayqqida ta siiqiyoogeeta zaarada demmanee? Eta demmanasay shin awaanee?