Koteā Te Lea Faka Polofeta ʼa Taniela ʼo ʼUhiga Mo Te Haʼu ʼa Te Mesia?

NEʼE hoki hili taʼu e 500 tupu ki te maʼuli ʼo te polofeta ko Taniela pea hoki tupu ia Sesu. Kae neʼe fakahā e Sehova kiā Taniela te ʼu fakaʼiloga moʼo ʼiloʼi te temi ʼaē ka fakanofo ai e te laumālie maʼoniʼoni ia Sesu, ko te Mesia peʼe ko Kilisito. Neʼe fakakikite fēnei e Taniela “ ʼE tonu ke ke ʼiloʼi pea mo ke mahino, talu mai te palalau ʼaē ke toe fakafoʼou pea mo toe laga ia Selusalemi ʼo aʼu kiā Mesia ʼaē ko te Takitaki, ʼe ʼi ai anai vāhaʼa e fitu, pea mo vāhaʼa e onogofulu-ma-lua.”​—Taniela 9:25.

Ke feala hatatou ʼiloʼi te temi ʼaē ka haʼu ai te Mesia, ʼe tonu muʼa ke tou ʼiloʼi pe neʼe kamata ʼanafea te temi ʼaia ʼo aʼu kiā Mesia. ʼE ʼui ʼi te lea faka polofea ʼe kamata “talu mai te palalau ʼaē ke toe fakafoʼou pea mo toe laga ia Selusalemi.” Ko ʼanafea ʼaē neʼe fai ai “te palalau” ʼaia? ʼI te tohi ʼo Nehemia, neʼe fai te palalau ʼaē ke toe fakafoʼou te ʼu kaupā ʼo Selusalemi “ ʼi te ʼuafulu taʼu ʼo te nofo hau ʼa Atasease.” (Nehemia 2:​1, 5-8) ʼE fakamoʼoni e te ʼu tagata fai fakamatala hisitolia neʼe fakanofo hau ia Atasease ʼi te taʼu 474 ʼo totatou temi. Koia, ʼi te taʼu 455 ʼi muʼa ʼo totatou temi neʼe ko te 20 taʼu ʼaia ʼo tana nofo hau. Kua tou ʼiloʼi leva ia te kamataʼaga mai ʼo te lea faka polofeta ʼa Taniela ʼo ʼuhiga mo te Mesia, neʼe ko te taʼu 455 ʼi muʼa ʼo totatou temi.

Neʼe fakahā e Taniela peʼe ko temi anai e fia ʼo aʼu ki te haʼu ʼa te “Mesia ʼaē ko te Takitaki.” ʼE talanoa te lea faka polofeta kiā “vāhaʼa e fitu, pea mo vāhaʼa e onogofulu-ma-lua”​—ʼo fakatahiʼi ko vāhaʼa e 69. E feafeaʼi te loaloaga ʼo te ʼu temi ʼaia? ʼE lahi te ʼu Tohi-Tapu, ʼe nātou ʼui ʼe mole ko he ʼu vāhaʼa moʼoni e fitu, kae ko te ʼu vāhaʼa taʼu. Ko te vāhaʼa takitahi ʼe ko taʼu e fitu. Ko te kau Sutea ʼo te temi muʼa neʼe kua nātou māhani ki te ʼu vāhaʼa taʼu, peʼe ko te vahaʼā e tahi ʼe ko taʼu e fitu. Ohage la, neʼe nātou fai he taʼu faka Sapato ʼi te fitu taʼu fuli. (Ekesote 23:​10, 11) Koia, ko te ʼu vāhaʼa e 69 ʼo te lea faka polofeta, ʼe ko te ʼu taʼu e 7 takitahi, ʼo fakatahi ko taʼu e 483.

ʼI te temi leva ʼaenī, kapau ʼe tou lau ʼo kamata mai te taʼu 455 ʼi muʼa ʼo totatou temi, ʼo lau hoholo ke ʼosi te ʼu taʼu ʼaē e 483, ʼe aʼu ki te taʼu 29 ʼo totatou temi. Neʼe ko te taʼu tonu ʼaia ʼaē neʼe papitema ai Sesu, ʼo liliu ko te Mesia!a (Luka 3:​1, 2, 21, 22) ʼE ko he fakahoko fakatalakitupua ʼaia ʼo te lea faka polofeta ʼo te Tohi-Tapu.