Sepetepeli

Neʼe foaki e te ʼAtua kia Sesu te malohi ke ina fakatokatoka te ʼu faigataʼaʼia ʼo te malamanei. ʼAki te ʼu milakulo ʼae neʼe fai e Sesu, neʼe ina fakaha ai ʼe ina maʼu te malohi, ʼae ʼe mole maʼu e te tagata, moʼo fakatokatoka te ʼu faigataʼaʼia. Ohage la, ʼe ina maʼu te malohi ke ina pulihi te tupuʼaga ʼo ʼotatou faigataʼaʼia, ia te agahala ʼae ʼe tou maʼu mai ia Atama, pea mo ʼona fua kovi, ia te mahaki pea mo te mate. (Mat. 9:​1-6; Loma 5:​12, 18, 19) ʼE fakamoʼoni e ʼana milakulo ʼe ina lava fakamalolo “te ʼu faʼahiga mahaki . . . kehekehe” pea mo fakatuʼuake te kau mate. (Mat. 4:23; Soa. 11:​43, 44) ʼE ina toe maʼu te malohi moʼo fakagata te ʼu afā lalahi pea mo fakamalolo te ʼu hahaʼi ʼe ʼulu sino ai ni temonio. (Mko. 4:​37-39; Luka 8:2) ʼE fakalotofimalie tatatou iloʼi ʼae neʼe foaki e Sehova ki tona ʼAlo ia te malohi ʼaia. ʼE feala ke tou tui papau ʼe hoko moʼoni anai te ʼu tapuakina ʼae ʼe fakapapau mai e Sehova moka pule anai te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. ʼE tou ako mai te ʼu milakulo ʼae neʼe fai e Sesu ʼi tana ʼi te kele, te ʼu gaue ʼae ka ina fakahoko anai ʼi te kele katoa moka Hau anai ʼi te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. w23.04 3 ¶5-7

Kapau ʼe ke kau ki he kokelekasio ʼe kaugamalie, ʼe lahi te hiki nima ʼe lagi mole kei ke fia faiga ke fai hau tali. Kae ʼaua naʼa tuku ʼau faiga. ʼE tokoni atu anai moka neʼe lahi te ʼu tali ʼae neʼe ke teuteuʼi. Kapau la ʼe mole hinoʼi koe ʼi te kamata ʼo te fono, ʼe ke maʼu pe anai he ʼu faigamalie ke fai hau tali lolotoga te fono. Ka ke teuteuʼi he alatike ako ʼo Te Tule Leʼo, fakakaukau ki te pikipikiga ʼo te ʼu palakalafe takitahi mo te kupu taki. ʼI tau fai feia, ʼe feala pe anai hau fakaha te ʼu manatu lelei ʼae neʼe ke maʼu lolotoga te vakaʼi ʼo te alatike. Pea ʼe toe feala foki ke ke teuteuʼi hau tali ʼi te ʼu palakalafe ʼae ʼe talanoa ai ki he ʼu manatu loloto pea ʼe faigataʼa tona fakamahino. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi, ʼe feala ke mole lahi te hiki nima moka aʼu ki te ʼu palakalafe ʼaia. Kae ʼe feafeaʼi mo kapau la ʼe ke mulimuli ki te ʼu tokoni ʼaia, kae ʼi te hoholo mai, mole hinoʼi koe ke fai hau tali? ʼE feala, ʼi muʼa ʼo te fono, ke ke fakaha ki te tehina ʼae ʼe ina takitaki te faipalalau te fehuʼi ʼae ʼe ke fia tali ai. w23.04 21-22 ¶9-10

Neʼe foimo fakalogo ia Sosefo ki te ʼu fakatotonu ʼa Sehova, pea neʼe liliu ai ko he tagata ʼohoana lelei. Neʼe tuʼa tolu tana maʼu mai ia Sehova he ʼu fakatotonu ʼo ʼuhiga mo tona famili. Neʼe fakalogo atu aipe ki ai, tatau aipe pe neʼe faigataʼa kia ia. (Mat. 1:20; 2:​13-15, 19-21) ʼI te mulimuli ʼa Sosefo ki te ʼu fakatotonu ʼa Sehova, neʼe ina puipui ai ia Malia pea mo tokaga lelei ki ai. ʼE mahino ia, ko te aga ʼaia ʼa Sosefo neʼe ina fakatuputupu ai te ʼofa mo te fakaʼapaʼapa ʼa Malia kia ia. Tagata ʼohoana, ʼe feala koa hau faʼifaʼitakiʼi ia Sosefo, ʼaki tau kumi ʼi te Tohi-Tapu he ʼu tokoni moʼo taupau tou kiʼi famili? Tatau aipe pe ʼe faigataʼa tau maʼuliʼi te ʼu tokoni ʼaia, kae ʼe ke fakaha ai tou ʼofa ki tou ʼohoana pea mo ke fakamalohi takolua felogoi fakataumatuʼa. ʼE ui e te tuagaʼane ʼi Vanuatu, kua taʼu 20 tupu tana kua ʼohoana: “Ka kumi e toku ʼohoana pea mo mulimuli ki te ʼu tokoni ʼa Sehova, ʼe ʼasili ai taku fakaʼapaʼapa kia ia, mo au logoʼi hoku fimalie, pea ʼe au falala ki te ʼu tonu ʼae ʼe ina fai.” w23.05 21 ¶5

Ko te kau Sutea ʼae neʼe toe liliu mai Papiloni, neʼe natou faʼufaʼu “he hahaʼi maʼoniʼoni” maʼa tonatou ʼAtua. (Tet. 7:6) Kae neʼe ʼi ai pe ni fetogi neʼe tonu ke fai e natou ʼaia ke fiafia ai ia Sehova. Tokolahi te kau Sutea neʼe tutupu ʼi Papiloni, pea neʼe kua natou mahani mo te faʼahiga manatu mo te aga ʼa te kau Papiloni. Hili ki ai ni taʼu ʼi te toe liliu ʼa te ʼu ʼuluaki Sutea ki Iselaele, neʼe punamaʼuli te Kovana ko Neemia ʼi te mole iloʼi pe la e te ʼu fanau ʼae neʼe tutupu ʼi Iselaele te palalau ʼi te lea ʼa te kau Sutea. (Tet. 6:​6, 7; Nee. 13:​23, 24) ʼE lava feafeaʼi ki te ʼu fanau ʼaia hanatou ʼoʼofa mo tauhi kia Sehova mo kapau ʼe mole natou mahino ki te lea Fakahepeleo, te lea ʼae neʼe tohi ai te Folafola ʼa te ʼAtua? (Eset. 10:​3, 44) Koia neʼe lahi ai te ʼu fetogi neʼe tonu ke fai e te kau Sutea ʼaia, kae neʼe faigafua age hanatou fai ʼi Iselaele ʼuhi neʼe kamata fakatuʼu ai te tauhi maʼa.—Nee. 8:​8, 9. w23.05 15 ¶6-7

Tatau aipe pe ʼe tou loto moʼoni pea mo tou fakatotonu ke tou fakahoko tatatou fakatuʼutuʼu, kae ʼi ʼihi ʼaho ʼe mole koia ʼaia. Ohage la, ka hoko “ni aluʼaga fakapunamaʼuli” ʼe lagi mole kei maʼu hotatou temi moʼo fakahoko tatatou fakatuʼutuʼu. (Ekl. 9:11) ʼE feala ke tou lotovaivai moka tou tau mo he fihifihia pea ʼe mole kei ʼi ai hotatou malohi. (Taag. 24:10) ʼI totatou ʼuhiga agahala, ʼe feala pe ke tou lakahala, ʼo faigataʼa ai leva kia tatou te fakahoko ʼo tatatou fakatuʼutuʼu. (Loma 7:23) Peʼe ʼi ʼihi ʼaho ʼe lagi tou gaʼegaʼe. (Mat. 26:43) Kotea ʼae ʼe feala ke tou fai ʼi te ʼu temi ʼaia? Manatuʼi tatau aipe pe ʼe faigataʼa ʼi ʼihi temi, kae ʼaua naʼa tuku ʼau faiga. ʼE fakaha mai ʼi te Tohi-Tapu ʼe hoko tuʼumaʼu pe anai te ʼu fihifihia. Kae ʼe toe fakamahino lelei mai ai ʼe feala pe ke tou haga faiga ʼo fakahoko tatatou fakatuʼutuʼu. ʼEi, kapau ʼe ke hoko atu ʼau faiga ʼae ke ke fakahoko tau fakatuʼutuʼu logo la te ʼu fihifihia, ʼe ke fakaha ai tou loto ʼae ke fiafia ia Sehova. Pea ʼe mahino ia ʼe fiafia ʼi tana sio ki tau hoko atu ʼau faiga! w23.05 30 ¶14-15

Ko he tahi ʼe pionie, ʼe gaue mo he ʼu faʼahiga hahaʼi kehekehe. ʼE ina toe ako ai ke ina fakaʼaogaʼi fakapotopoto tana falā pea mo maʼuli fakafeʼauga. (Flp. 4:​11-13) Kapau ʼe ke toʼo te selevisi pionie vaeluaʼi temi, ʼe tokoni atu anai ke ke pionie katoa. Tokolahi te ʼu pionie neʼe natou kamata feia. Pea ko ʼihi ia natou kua natou kau ki te gaue laga fale peʼe ʼi te Petele. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu kapau ʼe “faiga” he tehina ke tagata ʼafeā “pea ʼe faiga ia ki he gaue ʼe lelei.” (1 Tim. 3:1) ʼE tonu muʼa ke tagata faifekau fakaminisitelio, pea hili ʼaia ʼe feala leva ke tagata ʼafeā. ʼE tokoni te kau faifekau fakaminisitelio ki te ʼu tagata ʼafeā moʼo fakahoko te ʼu gaue ʼo te kokelekasio. ʼE tauhi te ʼu tagata fuli ʼaia ʼaki he agavaivai ʼonatou tehina mo tuagaʼane pea mo faʼafai ʼi te faifakamafola. w23.12 28 ¶14-16

Neʼe kamata kumi e te Hau ko Sosiasi ia Sehova ʼi tona taʼu 16. Neʼe ina fia iloʼi lelei age ia Sehova pea mo ina fia fakahoko Tona finegalo. Kae ʼe mahino ia neʼe mole faigafua tuʼumaʼu te maʼuli ʼo te hau tupulaga ʼaia. Neʼe tauhi te hahaʼi Iselaele ki he ʼu ʼatua hala, pea neʼe tonu ke lototoʼa ia Sosiasi moʼo fakagata tanatou tauhi ʼaia. Neʼe ha tona lototoʼa, koteʼuhi neʼe heʼeki taʼu 20, kae neʼe ina kamata fakamaʼa te fenua mai te tauhi hala. (2 Klk. 34:​1, 2) Tatau aipe pe ʼe kei ke veliveli, ʼe feala pe hau faʼifaʼitakiʼi ia Sosiasi. Faiga ke ke iloʼi lelei age ia Sehova ʼo feia mo ʼona kalitate. ʼI tau haga fai ʼaia, ʼe ke fia foaki anai tou maʼuli kia Sehova. Pea ʼe feafeaʼi anai tou maʼuli? ʼE ui fenei e Luke ʼae neʼe papitema ʼi tona taʼu 14: “ ʼO kamata atu nei, ʼe au fakamuʼamuʼa anai ʼi toku maʼuli taku tauhi ʼae kia Sehova pea ʼe au fai anai ia meʼa fuli moʼo fakafiafiaʼi tona loto.” (Mko. 12:30) Kapau ʼe ke fai mo koe te faʼahi ʼaia, pea ʼe fiafia anai tou maʼuli! w23.09 11 ¶12-13

ʼI te temi ʼae neʼe fai ai e te apositolo ko Paulo tana ʼuluaki tohi ki te kau Tesalonika, neʼe heʼeki taʼu katoa te fakatuʼu ʼo te kokelekasio ʼaia. Neʼe lagi heʼeki iloʼi lelei e te ʼu tehina taupau te fakahoko ʼo ʼonatou maʼua, pea neʼe lagi natou faihala. Kae neʼe tonu pe ke fakaʼapaʼapaʼi natou. ʼI te ovi mai ʼo te mamahi lahi, ʼe lagi tonu ke lahi age anai tatatou fakalogo ki te takitaki ʼa te kau tagata ʼafeā. Koteʼuhi ʼe lagi mole kei tou maʼu anai he ʼu fakatotonu mai te Kolesi Pule peʼe ko te Petele ʼo totatou fenua. Koia, ʼe maʼuhiga ke tou ʼoʼofa pea mo fakaʼapaʼapa ki te ʼu tagata ʼafeā ʼi te temi nei. Kotea pe he meʼa ka hoko, tou fakapotopoto, ʼo mole tou tokagaʼi ʼonatou vaivaiʼaga kae tou manatuʼi tuʼumaʼu ʼe takitaki e Sehova te ʼu tagata agatonu ʼaia ʼaki ia Kilisito. Ko te puloga tau ʼe ina puipui te ʼulu ʼo te tagata solia. ʼO toe feia pe, ko te ʼamanaki ʼo te haofaki ʼe ina puipui tatatou fakakaukau. ʼE tou mahino ai ʼe vaʼiganoa ia meʼa fuli ʼi te malama ʼaeni. (Flp. 3:8) ʼE tokoni mai tatatou ʼamanaki ke tou nofo tokalelei pea ke tou malolohi. w23.06 11-12 ¶11-12

Ko natou ʼae ʼe logo ki te fakaafe ʼa “te fafine agavale,” ʼe maʼua ke natou fai he tonu: Pe ʼe natou tali peʼe natou fakafisi ki ai. ʼE ʼi ai ni tupuʼaga lelei ke tou fakafisi ai ki te ʼu aga heʼe ʼaoga. ʼE tou lau ʼe ui fenei e “te fafine agavale”: “ ʼE malie te ʼu vai ʼae ʼe kaihaʼa.” (Taag. 9:17) Kotea ‘te ʼu vai ʼaia ʼe kaihaʼa’? ʼI te Tohi-Tapu, ʼe fakatatau te ʼu felaveʼi fakasino ʼi te nofo ʼohoana ki he vai mokomoko. (Taag. 5:​15-18) Ko te tagata mo te fafine ʼae kua fakamoʼoni tonā ʼohoana ʼi te puleʼaga, ʼe gafua ke nā fai he ʼu felaveʼi fakasino. Kae ʼe kehe leva ia mo “te ʼu vai ʼae ʼe kaihaʼa.” ʼE feala ke fakaʼuhiga ki te ʼu felaveʼi fakasino ʼae ʼe mole gafua pea mo heʼe ʼaoga. ʼI te agamahani, ko te ʼu aga ʼaia ʼe fai fakafufu, ohage pe ko he tahi ʼe kaihaʼa. ʼE hage mai ʼe lelei ‘te ʼu vai ʼaia neʼe kaihaʼa’ he ʼe kia natou ʼae ʼe natou fai te agahala ʼaia ʼe mole iloʼi ia e he tahi. Kae ʼe natou faihala, he ʼe sio ia Sehova kia meʼa fuli. ʼE fakalotomamahi ʼaupito moka mole kei ʼofa Sehova ia tatou. Koia la ʼae ʼe mole feala ia ke ui ʼe “malie” peʼe lelei te fai ʼo te taʼi aga ʼaia.—1 Ko. 6:​9, 10. w23.06 22 ¶7-9

Kotea ʼae ʼe tonu ke ke fai mo kapau ʼe ke logoʼi ʼe mole kei fakamalotoloto ʼau faikole peʼe ʼe mole kei ke fiafia ʼi tau faifakamafola ohage ko te temi muʼa? ʼAua naʼa ke manatu ʼe mole kei nofo te laumalie ʼo Sehova mo koe. ʼE feala pe ke fetofetogi ʼau manatu ʼuhi ko tou ʼuhiga agahala. Kapau ʼe mole kei ke faʼafai, metitasio ki te faʼifaʼitaki ʼo te apositolo ko Paulo. Neʼe faiga tuʼumaʼu ke ina faʼifaʼitakiʼi ia Sesu kae neʼe ina tokagaʼi ʼi ʼihi temi neʼe mole ina fia fai te meʼa ʼae ʼe tonu ke ina fai. Neʼe ina fakatotonu ke ina fakahoko tana minisitelio logo la tana mole fia fai te meʼa ʼae ʼe tonu ke fai. ʼE toe feia pe ʼaua naʼa ke toʼo he ʼu tonu ʼo mulimuli pe ki te ʼu meʼa ʼae ʼe ke logoʼi. Ke ke fakatotonu ke ke fai te meʼa ʼae ʼe lelei logo la ʼe mole ke fia fai te faʼahi ʼaia. Kapau ʼe ke haga fai te meʼa ʼae ʼe lelei, ʼe feala ʼaki te temi ke fetogi te ʼu meʼa ʼae ʼe ke logoʼi.—1 Ko. 9:16. w24.03 11-12 ¶12-13

ʼE tou ʼoʼofa ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane ʼi tatatou tali natou ko hotatou ʼu kaumeʼa. (2 Ko. 6:​11-13) Tokolahi ia tatou ʼe tou kau ʼi he ʼu kokelekasio ʼe maʼu ai ni tehina mo tuagaʼane ʼe kehekehe tonatou haʼuʼaga pea mo tonatou ʼuluagaaga. ʼE feala ke toe malohi age tatatou ʼoʼofa kia natou, moka ʼe tou tokagaʼi tafito ʼonatou kalitate. Ka tou maʼu te faʼahiga sio ʼa Sehova ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane ʼe tou fakaha ai ʼe tou ʼoʼofa kia natou. ʼE tonu anai ke tou feʼofaʼaki lolotoga te mamahi lahi. Ka kamata te mamahi lahi, ʼe puipui feafeaʼi anai tatou? Tokagaʼi te faʼahi ʼae neʼe kole e Sehova ke fai e tana hahaʼi ʼi te temi ʼae neʼe ʼohofi ai te kolo ʼafeā ko Papiloni: “Alu taku hahaʼi, ʼulu ki ʼou koga fale taupotu pea ke pupunu te ʼu matapa ʼi ʼou tuʼa. Ke ke nono ʼi he kiʼi temi, ʼo kaku ki te ʼosi ʼo toku hauhau.” (Esa. 26:20) ʼE lagi tonu anai ke tou mulimuli ki te ʼu fakatotonu ʼaia lolotoga te mamahi lahi. w23.07 6-7 ¶14-16

Fai te ʼu fehuʼi ʼaeni: “ ʼE ui koa e te hahaʼi ko au ko he tahi ʼe fakapotopoto pea mo au lotolelei ʼo fakalogo ki te ʼu manatu kehekehe ʼa ʼihi? Peʼe au aga fefeka mo logogataʼa? ʼE au fakalogo moka natou palalau mai pea mo mulimuli ki ai moka ʼe feala?” Ka tou faiga ke tou fakapotopoto, pea ʼe tou faʼifaʼitakiʼi ai ia Sehova mo Sesu. ʼE tonu ke tou fakapotopoto moka hoko he fetogi ʼi totatou maʼuli. Ka hoko he fetogi, ʼe feala ke tou tau mo ni faigataʼaʼia neʼe mole tou ʼamanaki ki ai. Ohage la, ʼe feala ke tou mahaki fakapunamaʼuli. ʼE feala ke fetogi fakafokifa te aluʼaga fakaekonomika peʼe fakapolitike ʼo totatou fenua, pea liliu ai ʼo faigataʼa totatou maʼuli. (Ekl. 9:11) ʼE feala pe la ke faigataʼa moka kole mai e te kautahi ke tou fetogi selevisi peʼe tou hoko atu ʼi he tahi fenua. Kae ʼe feala anai ke tou mulimuli ki te ʼu aluʼaga foʼou ʼaia, mo kapau ʼe tou fai te ʼu faʼahi ʼaeni: (1) Tou tali te ʼu fetogi ʼaia, (2) tou haga haʼele ki muʼa, (3) tou manatuʼi tuʼumaʼu te ʼu aluʼaga fakafiafia ʼo totatou maʼuli, pea (4) tou haga tokoni ki ʼihi. w23.07 21-22 ¶7-8

Neʼe kei tupulaga ia Taniela ʼi te temi ʼae neʼe puke ai e te kau solia Papiloni ʼo ʼave mamaʼo ia ia mai Selusalemi ki Papiloni. Kae neʼe punamaʼuli te kau pule ʼo Papiloni kia Taniela logo la tana kei tupulaga ʼaia. Neʼe natou sisio pe ki ‘te meʼa ʼae neʼe ha ki ʼonatou mata,’ neʼe ko he tupulaga mole hona mele, neʼe talavou pea neʼe haʼu mai he famili ʼaliki. (1 Sam. 16:7) Koia neʼe natou akoako ia ia ke feala hana gaue ʼi te fale hau. (Tan. 1:​3, 4, 6) Neʼe ʼofa Sehova ia Taniela he neʼe ina filifili ke tauhi agatonu ki te ʼAtua. Neʼe lagi kei taʼu ʼuafulu tupu, peʼe veliveli age pe la ia Taniela ʼi te temi ʼae neʼe ui ai e Sehova ʼe faitotonu ohage ko Noe pea mo Sopo. Ko te ʼu tagata ʼaia ʼe lua neʼe nā tauhi agatonu kia Sehova lolotoga ni lauʼi taʼu. (Sen. 5:32; 6:​9, 10; Sopo 42:​16, 17; Esk. 14:14) Pea neʼe ʼofa Sehova ia Taniela ʼi tona maʼuli katoa, ʼae neʼe loaloaga mo taulekaleka.—Tan. 10:​11, 19. w23.08 2 ¶1-2

Ka ke fia totogi hou ʼapi, ʼe tonu ke ke alu ʼo sio tonu ki ai pea mo vakavakaʼi lelei te ʼu agaaga katoa ʼo te ʼapi. ʼE toe feia moka tou lau mo ako te Tohi-Tapu. Kapau ʼe ke lau fakatavili te Tohi-Tapu, ʼe ke iloʼi pe anai te ʼu akonaki tafito, ia “te ʼu ʼuluaki akonaki ʼo te ʼu folafola taputapu ʼa te ʼAtua.” (Hep. 5:12) Kae ohage pe ko tau ulu ki te ʼapi ke ke iloʼi katoa ai te ʼu faʼahi fuli, ʼe tonu ke ke ako te Tohi-Tapu ke katoa age tau mahino ki ai. ʼE feala hau ako te Tohi-Tapu, ʼo ke kumi pe ʼe feafeaʼi te pikipikiga ʼo he manatu ʼe ke lau ʼi te Tohi-Tapu mo he tahi age manatu ʼi te Tohi-Tapu. Ko te faʼahiga fai ʼaia ʼe lelei. Faiga ke ke mahino pe ʼe kotea te ʼu moʼoni ʼae ʼe ke tui ki ai, pea ke ke toe mahino ki te tupuʼaga ʼo tau tui ki ai. Ke tou mahino katoa ki te Folafola ʼa te ʼAtua, ʼe tonu anai ke loloto tatatou ako te ʼu moʼoni ʼae ʼe tuʼu ai. Neʼe fakalotomalohiʼi e te apositolo ko Paulo ʼona tehina mo tuagaʼane ke natou ako fakamalotoloto ia te Folafola ʼa te ʼAtua ke feala ai hanatou “mahino katoa, . . . , ki te laulahi, mo te loa, mo te maʼoluga pea mo te loloto” ʼo te moʼoni. ʼI tanatou fai te faʼahi ʼaia, ʼe ‘tauaka pea mo malohi’ anai tanatou tui. (Efe. 3:​14-19) ʼE tonu mo tatou ke tou fai te faʼahi ʼaia. w23.10 18 ¶1-3

ʼE palalau ʼi te Tohi-Tapu ki te tahi ʼu hahaʼi neʼe kataki fualoa. He koʼe ʼe mole ke vakavakaʼi tanatou faʼifaʼitaki ʼi tau ako tokotahi? Ohage la ʼe feala ke ke vakaʼi te faʼifaʼitaki ʼa Tavite ʼae neʼe filifili ʼi tana kei veliveli ke liliu ko te hau ʼo Iselaele, kae neʼe tonu ke atalitali ʼi ni taʼu ʼi muʼa ʼo tana maʼu te tuʼulaga hau. Peʼe ko te faʼifaʼitaki ʼa Simeone mo Ana ʼae neʼe nā tauhi agatonu kia Sehova ʼo fakatalitali ki te Mesia. (Luka 2:​25, 36-38) Lolotoga tau ako tokotahi, faiga ʼo tali ki te ʼu fehuʼi ʼaeni: Kotea ʼae neʼe lagi tokoni kia ia ʼaia ke kataki fualoa? Kotea te ʼu fua lelei neʼe ina maʼu? ʼE feafeaʼi haku faʼifaʼitakiʼi ia ia? ʼE toe feala foki ke ke ako mai te faʼifaʼitaki ʼo ʼihi ʼi te Tohi-Tapu neʼe mole kataki fualoa. (1 Sam. 13:​8-14) ʼE feala ke ke fai te ʼu fehuʼi ʼaeni: “He koʼe neʼe mole natou kataki fualoa? Pea neʼe fua kovi feafeaʼi kia natou?” w23.08 25 ¶15

Neʼe agatonu ia te apositolo ko Petelo. Neʼe mole ina tuku he meʼa ke ina taʼofi tana mulimuli tuʼumaʼu ʼae ia Sesu. Ohage la, neʼe fai ʼi te tahi ʼaho e Sesu he ʼu palalau neʼe mole mahino ki ai ʼana tisipulo. (Soa. 6:68) Mole natou atali ke ina fakamahino age, kae tokolahi neʼe natou tuku tanatou mulimuli ia Sesu. Kae neʼe mole kau ai ia Petelo. Neʼe agatonu kia Sesu he neʼe ina ui ʼe ko Sesu tokotahi pe ʼe ina “maʼu te ʼu folafola ʼo te maʼuli heʼe gata.” Neʼe iloʼi e Sesu ʼe liʼakinaʼi anai ia ia e Petelo mo ʼana tahi kau apositolo. Kae neʼe fakaha age e Sesu kia Petelo tana falala ʼae ʼe toe lotomalohi anai pea mo nofo agatonu. (Luka 22:​31, 32) Neʼe mahino kia Sesu “ ʼe tuʼu te loto, kae ʼe vaivai te kakano.” (Mko. 14:38) Koia la ʼae, logo la neʼe fakafisi ia Petelo ʼe mole ina iloʼi ia Sesu, kae neʼe falala aipe Sesu ki tana apositolo. Hili tona fakatuʼuake, neʼe ha kia Petelo, ʼi he temi neʼe lagi nofo tokotahi ai. (Mko. 16:7; Luka 24:34; 1 Ko. 15:5) Neʼe lagi lotomalohi ai ia Petelo, ʼae neʼe kua lahi tona lotomamahi. w23.09 22 ¶9-10

ʼE molehi, peʼe fakamolemole e te ʼAtua te ʼu agahala ʼo natou ʼae ʼe tui kia te ia. ʼE mole ina toe manatuʼi ʼanatou agahala. (Pes. 32:​1, 2) Kia mata ʼo Sehova kua natou faitotonu ʼuhi ko tanatou tui. Ko Apalahamo, Tavite pea mo te tahi ʼu kaugana agatonu ʼa te ʼAtua neʼe natou faitotonu ʼi ʼona muʼa logo la neʼe kei natou agahala. Kae neʼe natou tui, koia kia mata ʼo te ʼAtua neʼe mole hanatou lakahala, ʼo mole hage ai ko natou ʼae neʼe mole tauhi kia te ia. (Efe. 2:12) Ohage ko tona fakaha lelei e te apositolo ko Paulo ʼi tana tohi, ʼe maʼuhiga ke maʼu e he tahi te tui ke felogoi lelei ai mo te ʼAtua. Pea neʼe feia ia Apalahamo mo Tavite. ʼE toe feala foki mo tatou. w23.12 3 ¶6-7

Ia ʼaho nei, ʼe maʼu e te kau Kilisitiano fuli te fealagia maʼuhiga ʼae ke natou foaki he ʼu sakilifisio kia Sehova. Ko tona fakaʼuhiga, ʼe natou foaki tonatou temi, tonatou malohi pea mo ʼonatou koloa moʼo tauhi kia te ia. Koia, ʼe feala ke tou fakaha tatatou lotofakafetaʼi ki te fealagia maʼuhiga ʼae ke tou atolasio kia Sehova ʼaki tatatou foaki kia te ia te ʼu sakilifisio ʼae ʼe lelei tukupau. Neʼe fakamaʼuhigaʼi e Paulo he ʼu faʼahi ʼe tonu ke tou fai tuʼumaʼu ʼi tatatou tauhi. (Hep. 10:​22-25) Neʼe palalau ki te faikole, te tala ki te hahaʼi tatatou ʼamanaki, tatatou fakatahi ki te ʼu fono, pea mo tatatou fefakalotomalohiʼaki ʼo “laka age tatatou fai te ʼu faʼahi ʼaia koteʼuhi kua ovi mai te ʼaho ʼo te ʼAtua.” ʼI te fakaʼosi ʼo te tohi ʼo Fakaha, neʼe ui fenei e te ʼaselo ʼa Sehova: “Atolasio ki te ʼAtua.” (Fkha. 19:10; 22:9) Neʼe ina fai tuʼa lua te ʼu palalau ʼaia moʼo fakaha tona maʼuhiga. ʼOfa pe ke mole tou galoʼi te ʼu faʼahi kehekehe ʼaeni neʼe tou ako ʼo ʼuhiga mo te fale lotu lahi fakalaumalie ʼa Sehova pea mo te fealagia maʼuhiga ʼae ʼe tou maʼu ke tou atolasio ki totatou ʼAtua lahi! w23.10 29 ¶17-18

ʼE tou loto fuli ke “tou haga feʼofaʼaki.” Kae ʼe maʼuhiga ke tou manatuʼi te fakatokaga ʼaeni neʼe fai e Sesu: “ ʼE momoko anai ia te ʼofa ʼo te tokolahi.” (Mat. 24:12) Neʼe mole fia ui e Sesu ʼe tokolahi anai ʼana tisipulo ka mole kei feʼofaʼaki. Kae ʼe tonu ke tou tokakaga naʼa tou hage ko te hahaʼi ʼi te malama ʼaeni ʼae mole kei feʼofaʼaki. Koia, tou vakaʼi te fehuʼi maʼuhiga ʼaeni: ʼE feala koa ke tou iloʼi pe ʼe kei malohi tatatou ʼoʼofa ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane? Ke tou iloʼi pe ʼe kei malohi totatou ʼofa, ʼe feala ke tou sivisivi tatatou aga moka hoko ni aluʼaga ʼi totatou maʼuli. (2 Ko. 8:8) Ohage ko te aluʼaga ʼaeni neʼe palalau ki ai ia te apositolo ko Petelo: “Kae tafito, ke kotou feʼofamamahiʼaki, koteʼuhi ʼe ʼuʼufi e te ʼofa he ʼu tuʼuga agahala.” (1 Pet. 4:8) Koia, ko tatatou aga moka fai e ʼotatou tehina he hala peʼe ko he meʼa ʼe tou mamahi ai, ʼe ha ai anai pe ʼe kei malohi tatatou ʼoʼofa kia natou. w23.11 10-11 ¶12-13

Kapau ʼe tou ʼoʼofa pe ki niʼihi ʼi te kokelekasio, pea ʼe mole tou fakalogo ki te fakatotonu ʼa Sesu. ʼE moʼoni, ʼe feala ke tou kaumeʼa lelei age mo ʼihi, ohage pe ko Sesu. (Soa. 13:23; 20:2) Kae ʼe fakamanatuʼi mai e te apositolo ko Petelo ʼe tonu ke tou “ ʼoʼofa ki te fale tau tehina katoa.” Ko tona fakaʼuhiga, ke tou ʼoʼofa ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane fuli, ohage pe ko te ʼofa ʼae ʼe femaʼuʼaki ʼi he famili. (1 Pet. 2:17) ʼE fakalotomalohiʼi tatou e Petelo ke tou “feʼofamamahiʼaki mo he loto katoa.” (1 Pet. 1:22) Ko te ʼofa mamahi ʼae ʼe palalau ki ai Petelo ʼe fakaʼuhiga ke kita ʼofa ki he tahi maʼia moka ʼe faigataʼa. Ohage la, kotea ʼae ʼe tou fai moka tou iita peʼe tou mamahi ki he tehina peʼe ko he tuagaʼane? ʼI te agamahani, ʼe tou fia liufaki age te kovi ʼae neʼe ina fai mai, kae mole tou fia ʼoʼofa ki ai. Kae neʼe akoʼi age e Sesu kia Petelo ʼe mole tali e te ʼAtua te taʼi aga ʼaia. (Soa. 18:​10, 11) Neʼe tohi fenei e Petelo: “ ʼAua naʼa kotou tauʼi te kovi ʼaki te kovi, peʼe ko te leakovi ʼaki te leakovi. Kae ke kotou fai he ʼu palalau lelei.” (1 Pet. 3:9) Ka tou ʼofa mamahi ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane, ʼe tou agalelei anai. w23.09 28-29 ¶9-11

ʼE tou punamaʼuli moka tou tokagaʼi te tuputupu vave ʼa he kiʼi toe ʼo liliu ko he tagata peʼe ko he fafine. ʼI te agamahani, ʼe mole maʼua ke faiga fakamalotoloto ia te kiʼi toe ke tuputupu. Kae ʼe mole tatau ia moka ʼe tou fia liliu ʼo fotufotuʼa ʼi te faʼahi fakalaumalie. (1 Ko. 13:11; Hep. 6:1) Ke tou kaku ki te aluʼaga ʼaia, ʼe tonu ke tou felogoi lelei mo Sehova. ʼE toe ʼaoga mai kia tatou tona laumalie maʼoniʼoni ke tou maʼu te ʼu kalitate ʼae ʼe ina leleiʼia, ʼo feia mo te ʼu fealagia ʼe ʼaoga anai kia tatou, pea ke tou teuteu ke tou lava fakahoko he tahi ʼu maʼua. (Taag. 1:5) Neʼe fakatupu e Sehova te tagata mo te fafine. (Sen. 1:27) ʼE mahino ia ʼe kehekehe te agaaga ʼo te tagata mo te fafine. Kae ʼe ʼi ai te tahi ʼu faʼahi ʼe nā kehekehe ai. Ohage la neʼe fakatupu e Sehova te tagata mo te fafine ke nā tahi fakahoko ʼonā maʼua. Koia ʼe tonu ai ke nā tahi maʼu te ʼu kalitate mo te ʼu fealagia ʼae ka tokoni age ke nā fakahoko ai tonā ʼu maʼua ʼaia.—Sen. 2:18. w23.12 18 ¶1-2

Neʼe loto koa e Sesu ke fakaʼaogaʼi e ʼihi te huafa ʼo tana Tamai? ʼEi foki. Ko ʼihi takitaki lotu ʼi te temi ʼo Sesu, neʼe natou ui ʼe mole tonu ke puʼaki te huafa ʼo te ʼAtua ʼuhi he ʼe taputapu ʼaupito. Kae neʼe mole tuku e Sesu te talatisio fakatagata ke taʼofi ai tana fakakololiaʼi te huafa ʼo tana Tamai. ʼI te tahi lakaga, ʼi te koga fenua ʼo te kau Kelasena neʼe ina fakamalolo ai te tagata neʼe ulu sino ai te ʼu temonio. Neʼe matataku ai te hahaʼi ʼo natou kolekole age kia Sesu ke mavae ʼi tonatou koga fenua. (Mko. 5:​16, 17) Kae neʼe loto e Sesu ke iloʼi e te hahaʼi ʼo te koga fenua ʼaia te huafa ʼo Sehova. Koia ʼae neʼe ina fekauʼi ai te tagata ʼae neʼe ina fakamalolo ke alu ʼo fakamatala ki te hahaʼi te ʼu meʼa ʼae neʼe fai e Sehova, kae mole ʼae neʼe fai e Sesu. (Mko. 5:19) Pea ia ʼaho nei ʼe toe loto e Sesu ke tou fai te faʼahi ʼaia: Ke tou fakaha te huafa ʼo tana Tamai ʼi te malamanei katoa. (Mat. 24:14; 28:20) Ka tou fai feia, ʼe tou fakafiafiaʼi ai totatou Hau ko Sesu. w24.02 10 ¶10

ʼE ko he tapuakina moʼoni tatatou kau ki te kautahi ʼa Sehova ʼi te ʼu ʼaho fakamuli mo faigataʼa ʼaeni. Kua ʼaʼasili faigataʼa te maʼuli ʼo te malama ʼaeni, kae ʼe foaki mai e Sehova hotatou famili fakalaumalie ʼe logo tahi. (Pes. 133:1) ʼE ina fakaha mai pe ʼe feafeaʼi he fakamalohiʼi ʼo he ʼu felogoi fakafamili. (Efe. 5:33–6:1) Pea ʼe ina foaki mai te fakasiosio poto pea mo te poto ke tou logoʼi ai te tokalelei moʼoni ʼo te loto. ʼE tonu ke tou fai he ʼu faiga malohi ke tou haga tauhi agatonu kia Sehova. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe feala ke tou mamahi ʼuhi ko he ʼu palalau peʼe ko he ʼu aga ʼe fai e ʼihi. ʼE feala ke tou toe lotovaivai ʼosi ʼuhi pe ko ʼatatou lakahala, tafito la mo kapau ʼe tou toe fai pe. Kae ʼe tonu ke tou faʼa kataki ʼi tatatou tauhi ʼae kia Sehova tafito la (1) moka fakamamahiʼi tatou e he tehina peʼe ko he tuagaʼane, (2) moka fakamamahiʼi tatou e totatou hoa pea (3) moka tou mamahi pe ʼuhi ko tatou totonu. w24.03 14 ¶1-2

ʼI ʼihi temi, ʼe ke logo anai neʼe fakatuʼutuʼu e he ʼu tehina mo tuagaʼane ke lahi age te ʼu gaue ʼae ʼe natou fai ʼi tanatou tauhi kia Sehova. ʼE lagi neʼe natou kau ki te Ako ʼo Te kau Faifakamafola ʼo Te Puleʼaga peʼe olo ki he ʼu koga meʼa ʼe ʼaoga ki ai he kau faifakamafola. Kapau ʼe ke sio ʼe ke lava fakahoko he fakatuʼutuʼu feia, ʼaua naʼa ke tuʼania. ʼE fia fakalahi e te kau kaugana ʼa Sehova ia tanatou minisitelio. (Gaue 16:9) Kae kapau ʼe mole ke fealagia ʼi te temi nei, ʼaua naʼa ke manatu ʼe mole ke maʼuhiga age koe ia natou ʼae ʼe natou lavaʼi. Ko te meʼa ʼae ʼe maʼuhiga ʼe ko tau kataki. (Mat. 10:22) ʼAua naʼa ke meʼa noaʼi te maʼuhiga ʼo te ʼu gaue ʼae ʼe ke fai maʼa Sehova. ʼE fiafia ia moka ʼe ke fakahoko ʼo mulimuli ki ʼou fealagia mo tou aluʼaga. ʼE ko he koga maʼuhiga ia ke ke haga mulimuli ia Sesu hili tou papitema.—Pes. 26:1. w24.03 10 ¶11

Kapau ʼe tou fakahemala pea ʼe fakapapau mai e tatatou Tamai ʼae ʼe ʼi selo ʼe fakamolemole mai anai. (Pes. 86:5) Koia kapau ʼe ke fakahemala moʼoni ki ʼau agahala ʼae neʼe ke fai ʼi muʼa atu, ke ke tui papau kua fakamolemole atu e Sehova. ʼE feafeaʼi hau liʼaki te manatu ʼae ʼe mole ke feʼaugaʼia anai te meʼa ʼae ʼe ke fai? Ke ke manatuʼi ʼe mole fefeka fau ia Sehova ʼo ina fakamaʼua mai he meʼa ke tou fai ʼe mole tou lavaʼi. Ko te maʼuhiga ke ke fai te meʼa ʼae ʼe ke lavaʼi he ʼe ina leleiʼia te ʼu meʼa fuli ʼe ke foaki age kia te ia. ʼE feala hau toe metitasio ki te faʼifaʼitaki ʼo ni hahaʼi ʼi te Tohi-Tapu, neʼe natou tauhi kia Sehova mo tonatou loto katoa. Ohage la ko te apositolo ko Paulo. Lolotoga ni taʼu, neʼe alu ia kilometa ʼe lauʼi afe pea neʼe lahi te ʼu kokelekasio neʼe ina fakatuʼu. Kae ʼi te fetogi leva ʼo tona aluʼaga pea mo tana mole kei lava faifakamafola ohage ko te temi muʼa, neʼe mole kei fiafia koa ia Sehova ʼo ʼuhiga mo ia? Kailoa. Neʼe ina haga fai pe te meʼa ʼae neʼe ina lavaʼi. Koia, neʼe tapuakiʼi ai e Sehova. (Gaue 28:​30, 31) ʼE toe feia pe, ʼe feala ke fetogi te meʼa ʼae ʼe ke lava foaki kia Sehova. Kae ko te meʼa ʼae ʼe maʼuhiga kia te ia, ʼe ko te tupuʼaga ʼo tau fai ia te ʼu fahaʼi ʼaia. w24.03 27 ¶7, 9

Neʼe tuku e Sesu ki ʼana tisipulo he faʼifaʼitaki lelei. Lolotoga tana minisitelio, neʼe faikole tuʼumaʼu. Neʼe tonu ke toʼo hona temi moʼo faikole, he neʼe maʼumaʼua pea neʼe lahi te hahaʼi neʼe mulimuli ia te ia. (Mko. 6:​31, 45, 46) Neʼe tuʼu ake kae kei uhuuhu, ke maʼu hona temi ke faikole tokotahi ai. ʼI te tahi lakaga, neʼe faikole ʼi te po katoa ʼi muʼa ʼo tana fai he tonu maʼuhiga. (Luka 6:​12, 13) Pea ʼi te po ʼi muʼa ʼo tona mate, neʼe faikole liuliuga ia Sesu ke feala hana fakaʼosi te gaue maʼuhiga ʼae neʼe fekauʼi mai ai ia ia ki te kele. (Mat. 26:​39, 42, 44) Ko te ako ʼaeni ʼe tou maʼu mai te faʼifaʼitaki ʼa Sesu: logo la ʼe tou maʼumaʼua, kae ʼe tonu ke tou toʼo he temi ke tou faikole ai. ʼE feala ke tou fakatuʼutuʼu ke tou ʼaʼala ake kei hegihegi peʼe tou ʼalaʼala fualoa ʼi te afiafi. ʼI tatatou fai feia, ʼe tou fakaha ai kia Sehova ʼe maʼuhiga ʼaupito kia tatou te meʼa ʼofa ʼaia. w23.05 3 ¶4-5

Tokagaʼi te kupu “fonu” ʼi te koga tohi ʼae ʼe tuʼu ʼi ʼoluga. ʼE fakamahino ʼi he tohi ʼe haʼu te ʼofa ʼaia kia tatou ohage ko he vai tafe. ʼE malave loto te fakata ʼaeni. ʼE ina fakaha te lahi ʼo te ʼofa ʼo Sehova ki te kau kilisitiano fakanofo pea ʼe natou iloʼi ai tonatou “ ʼofainaʼi e te ʼAtua.” (Suta 1) ʼE fakamahino fenei e te apositolo ko Soane ia te fahaʼi ʼae ʼe natou logoʼi: “Kotou tokagaʼi age muʼa te toe ʼofa lahi ʼae neʼe fakaha mai e te Tamai kia tatou, ke fakahigoaʼi ai tatou ko te ʼu fanau ʼa te ʼAtua!” (1 Soa. 3:1) ʼE gata pe koa te ʼofa ʼo Sehova ki te kau fakanofo? Kailoa. ʼE fakaha mai e Sehova ʼe ʼofa ia tatou takitokotahi. Kotea te fakamoʼoni ʼe lahi age ʼo ʼuhiga mo te ʼofa ʼo Sehova? Ko te totogi. Ko te fahaʼi ʼaia neʼe heʼeki fakahoko e he tahi!—Soa. 3:16; Loma 5:8. w24.01 28 ¶9-10

ʼE fakaha ʼi te vaega ʼaeni ʼae ʼe tuʼu ʼi ʼoluga, te tahi fakalotomalohi neʼe tokoni ai kia Tavite ke ina tauʼi tona mataku. Logo la te tuʼutamakiʼia ʼo tona maʼuli, kae neʼe ina metitasioʼi te ʼu meʼa ʼae ka fai e Sehova maʼa ia ʼi te ka haʼu. Neʼe ina iloʼi ʼe haofaki anai ia ia e tona ʼAtua ʼi tona temi totonu, he neʼe kua ina fakapapauʼi age ko ia ka liliu ko te hau ʼo Iselaele. (1 Sam. 16:​1, 13) Pea kia Tavite, ka fai pe e Sehova he fakapapau, kua hage pe ia kua ʼosi fakahoko. Kotea ʼae neʼe fakapapauʼi atu e Sehova ke ina fai maʼa koe? ʼE mole tou ʼamanaki ʼe ina haofaki anai tatou mai te ʼu fihifihia fuli. Kae kotea pe he ʼu ʼahiʼahi ʼe ke tau mo ia ʼi te tuʼu ʼaeni, ʼe pulihi anai ia Sehova te ʼu aluʼaga fuli ʼaia ʼi te malama foʼou. (Esa. 25:​7-9) ʼE maʼu e totatou Tupuʼaga he malohi feʼauga moʼo fakatuʼuake te kau mate, moʼo fakamalolo tatou mai te ʼu mahaki fuli pea moʼo pulihi ai te kau fakafeagai fuli.—1 Soa. 4:4. w24.01 6 ¶12-13

Manatuʼi pe koʼe neʼe ke foaki tou maʼuli kia Sehova pea mo papitema. Neʼe ke fakahoko te ʼu faʼahi ʼaia he neʼe ke loto ke ʼofa Sehova ia koe. Manatuʼi pe kotea ʼae neʼe ke tui ai kua ke maʼu te moʼoni. Neʼe ke ako ke ke iloʼi ia Sehova pea neʼe ke ʼofa mo fakaʼapaʼapa ai ki tau Tamai ʼae ʼi selo. Neʼe tuputupu tau tui pea neʼe ke fakahemala. Neʼe ke fakagata tau fai te ʼu aga ʼae ʼe fehiʼa ki ai Sehova kae ke fai te ʼu aga ʼe ina leleiʼia. Neʼe ke fimalie ʼi tau iloʼi ʼae kua fakamolemole atu te ʼAtua. (Pes. 32:2) Neʼe ke kau leva ki te ʼu fono mo palalau ki ʼihi ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa taulekaleka ʼae neʼe ke ako. ʼI te temi nei, ʼi tau kua foaki tou maʼuli kia Sehova pea mo papitema, ʼe ke haʼele ʼi te ala ʼae ʼe ina taki ki te maʼuli, pea mo ke fakatotonu ke mole ke mavae mai ai. (Mat. 7:​13, 14) Pea tou fakalogo tuʼumaʼu ki te ʼu fakatotonu ʼa Sehova. w23.07 17 ¶14; 19 ¶19

Ka ke fakakaukauʼi te faikole ʼae neʼe ke fai kia Sehova ʼi tau foaki tou maʼuli kia te ia, ʼe ke maʼu anai te malohi ʼae moʼo tekeʼi ia he faʼahiga fakahala pe. Ohage la, ʼe ke fakaha anai koa ʼi tau aga ʼe ke fia faiʼakau mo he tahi kua ʼohoana? Kailoa ia. Neʼe kua ke fakapapau kia Sehova ʼe mole ke fai anai he meʼa feia. Koia, ʼaua naʼa ke tuku ke tauaka ʼi tou loto te ʼu manatu kovi ʼaia he ʼe faigataʼa anai ki ʼamuli tona tauʼi. ʼE ke “maliu kehe” mai anai mai “te ala ʼo te kau agakovi.” (Taag. 4:​14, 15) Koia kapau ʼe ke manatuʼi tana faʼifaʼitaki, ʼe ke foimo liʼaki anai ia meʼa fuli ʼe ina fakamamahiʼi te loto ʼo te ʼAtua ʼae neʼe ke foaki ki ai tou maʼuli. (Mat. 4:10; Soa. 8:29) Ka kita tau mo he ʼu ʼahiʼahi pea mo he ʼu fakahala, ʼe ke fakaha ai tau fia “haga muli” ia Sesu. Pea kapau ʼe ke haga mulimuli ia te ia, ʼe ke tui papau ʼe tokoni atu anai ia Sehova. w24.03 9-10 ¶8-10