Ko He ’Ēkelesia Kua Maveuveu—ʼE Feala Koa Ke Tuʼu?
“KO NĀTOU fuli ʼaē ʼe nātou fakahā te moʼoni ʼo ʼuhiga ko Kilisito ko te hāofakiʼaga, ʼe nātou kau ki te ’Ēkelesia fakakelekele. Ko te ʼu maveuveu ʼa te Keletiate—ʼi te ’Ēkelesia Orthodoxe ʼo te Potu Hihifo pea mo ʼaē ʼo te Potu Hahake, ʼi te ’Ēkelesia Katolika Loma pea mo te ʼu ʼēkelesia Polotesita—ʼe ko he ʼu maveuveu ia ʼi loto pe ʼo te ’Ēkelesia e tahi.” (Christians in Communion) Ko te manatu ʼaia ʼa te tagata ʼo ʼuhiga mo te Lotu Faka Kilisitiano—ohage pe ko he foʼi famili ʼo te ʼu lotu, ʼe nātou fakahā fuli he faʼahiga tui kia Sesu Kilisito.
Kae, ʼe ko he famili kua maveuveu ia, ʼaki ni ʼu akonaki ʼe mole ʼalutahi pea mo te ʼu aga ʼaē ʼe tonu ke fai. “Ko te Lotu Faka Kilisitiano ʼo te temi nei . . . kua mālalo age tona ʼu lekula ʼi te ʼu lekula ʼaē ʼo he papikā,” ko te ʼui ʼaia ʼa te tagata. Kapau koia, ʼe tonu anai ke feafeaʼi tatatou sivisivi ʼo tona ʼaluʼaga fakalaumālie? ʼE ʼui fakaʼosi fēnei e te ʼēpikopō ko Basil Butler: “ ʼIo ko te Lotu Faka Kilisitiano ʼaē kua maveuveu ʼe mahaki moʼoni ia.” (The Church and Unity) Neʼe kamata feafeaʼi te mahaki? ʼE feala koa ke tou ʼamanaki ʼe ʼi ai hona faitoʼo?
“Ko Te Tagata ʼe Manuki Ki Te Lao”
Neʼe fakatokagaʼi e te ʼapositolo ko Paulo ʼe tuputupu anai te maveuveu. Ki te kau Kilisitiano ʼo Tesalonika ʼaē neʼe nātou manatu kua ōvi mai te ʼafio ʼa Kilisito, neʼe ina tohi fēnei: “Ke ʼaua naʼa fakahēhē koutou e he tahi, koteʼuhi ʼe mole haʼu anai ia [te ʼaho ʼo Sehova] ʼi muʼa ʼo te haʼu ʼa te ʼapositasia pea mo te fakahā ʼo te tagata ʼaē ʼe manuki ki te lao, ko te foha ʼo te fakaʼauha.”—2 Tesalonika 2:3.
Ko te “tagata ʼaē ʼe manuki ki te lao” neʼe ina fakahū ia te ʼapositasia pea mo te fakafeagai ki te kokelekasio faka Kilisitiano. Ko ai koa te tagata ʼaia? Mole ko he tagata moʼoni ia, kae ko te kalasi ʼo te kau takitaki lotu ʼo te Keletiate. Ko te kalasi ʼaia neʼe ina hikihiki ia ia totonu ko te kokelekasio faka ʼaposita ʼi te hili pe ʼo te mate ʼaē ʼa te kau ʼapositolo ʼa Sesu, pea neʼe nātou akoʼi te ʼu filosofia faka pagani, ohage la ko te Tahitolu pea mo te tuputupua ʼo te nefesi. (Gāue 20:29, 30; 2 Petelo 2:1-3) Ohage ko he taʼi mahaki ʼe fakatupu mate, neʼe ina fakakoviʼi te tui ʼa te kokelekasio faka Kilisitiano ʼaki te ʼu manatu fakatemonio ʼaē ko tonatou ikuʼaga ko te maveuveu pe.—Kalate 5:7-10.
Ko te mahaki neʼe kua kamata pe ia ʼi te temi ʼaē ʼo te ʼapositolo ko Paulo. Neʼe ina tohi fēnei: “ ʼIo, ko te misitelio ʼo te tagata ʼaia ʼe manuki ki te lao kua lolotoga gāue nei ia; kae ʼo aʼu pe ki te temi ʼaē ʼe toʼo kehe ai ia ia ʼaē ʼi te temi nei ʼe fakafifihi ki ai.” (2 Tesalonika 2:7) Ko te kau ʼapositolo neʼe nātou gāue ohage ko he meʼa ʼe fakafifihi ki te kona ʼo te ʼapositasia. ʼI te temi ʼaē neʼe puli ai leva te meʼa fakaloto mālohi ʼaē ki te logo tahi ʼa te kau ʼapositolo, ko te ʼapositasia ohage ko he kosea neʼe mole kei feala te tatāʼofi ʼo tona mafola.—1 Timoteo 4:1-3; 2 Timoteo 2:16-18.
Ko te ʼu gāue ʼa te “tagata ʼaia ʼe manuki ki te lao” ʼe ʼāʼāsili age ʼosi ia. Mole heʼeki faʼa fualoa, ko te fakamatala neʼe fai ʼo ʼuhiga mo “te mamahi ʼaē tāu mo te ʼēkelesia ʼi te ʼaluʼaga ʼo te ʼu felāveʼi fakasino pea mo te ʼu faʼahi faka teolosia,” neʼe ʼui fēnei e te takitaki lotu ʼo te ’Ēkelesia ʼi Pilitania kae lolotoga muhumuhu: “Ko te ʼu tokoni ʼa te kau takitaki lotu ke mole tali te ʼu felāveʼi fakasino ʼi tuʼa ʼo te nofo ʼohoana kua ʼāfea ia. Ko te nofo ʼaē ʼa he tagata pea mo he tahi age tagata kua fakagafua ia.”—The Sunday Times Magazine, Lonitoni, ʼaho 22 ʼo Novepeli 1992.
Ko Te Fulumeto Pea Mo Te Vao Kovi
Neʼe ʼui totonu e Sesu Kilisito ko te Lotu Faka Kilisitiano moʼoni ʼe puli anai ʼi he kiʼi temi ki te ʼu mata ʼa te hahaʼi. Neʼe ina ʼui ko te tafitoʼaga ʼo te kokelekasio faka Kilisitiano, neʼe hage ia ko he tagata ʼe ina to he fulumeto lelei ʼi he gāueʼaga. Kae, neʼe ʼui e Sesu, “neʼe haʼu tona fili ʼo toe tūtū kiai te vao kovi, ʼi te lotolotoiga ʼo te fulumeto.” ʼI te temi ʼaē neʼe fehuʼi age ai e tana ʼu kaugana peʼe tonu anai ke nātou taʼaki te vao kovi, ko te tagata pule ʼo te gāueʼaga neʼe ina ʼui fēnei: “Kailoa, naʼa koutou taʼaki ai mo te fulumeto, ʼi takotou tae te vao kovi.” Ko temi anai koa e fia ʼe tutupu fakatahi ai te fulumeto pea mo te vao kovi? Neʼe ʼui e te tagata pule ʼo te gāueʼaga, ʼo fēnei: “Koutou tuku ia nāua ke tutupu fakatahi ʼo kaku ki te tānaki ʼo te taʼukai.”—Mateo 13:25, 29, 30.
ʼO kaku ki te “taʼukai,” peʼe ki te temi maveuveu ʼi te temi ʼo te ʼu ʼaho fakamuli ʼo te ʼu “faʼahiga meʼa ʼo te tuʼu ʼaenī,” ko te kau Kilisitiano loi ʼe nātou tutupu fakatahi pea mo te kau Kilisitiano moʼoni. (Mateo 28:20) Ko Satana te Tevolo neʼe ina fakaʼaogaʼi te kau ʼaposita moʼo fakatupu te kokelekasio faka Kilisitiano loi ʼe fakahehema pea mo maveuveu. (Mateo 13:36-39) Neʼe nātou fakatupu te meʼa fakaufiufi ʼo ʼuhiga mo te lotu faka Kilisitiano moʼoni. (2 Kolonito 11:3, 13-15; Kolose 2:8) ʼAki te maveuveu ʼo te ʼēkelesia ʼi te hoholo mai ʼo te ʼu sēkulō, neʼe liliu leva ʼo ʼāsili faigataʼa age te ʼiloʼi ʼo te kau Kilisitiano moʼoni.
Te ʼu Maveuveu Foʼou
ʼI te temi nei, ʼe ʼui e te tohi (The Testing of the Churches—1932-1982), “Kua ʼasi mai te ʼu maveuveu [foʼou], tāfito la te kautahi ʼaē ʼe ina faka maʼuhigaʼi ʼaupito te tui takitokotahi pea mo te meʼa ʼaē neʼe kita maʼuliʼi.” Ko te faʼahi maʼuhiga, ki te manatu ʼa te hahaʼi ko te toe tupu ʼaia ʼo te ʼu kautahi faka charismatique ʼe ko he ʼu fakaʼiloga ia ʼo te faitoʼo fakalaumālie kae ʼe mole ko he ʼu maveuveu foʼou ia. Ohage la ko te fenua ko Ilelani ʼo te Potu Tokelau, neʼe hoko ʼi ai te meʼa foʼou feiā ʼi te taʼu 1850. ʼO malaga ʼaki ai te ʼu ʼamanaki lahi. Ko te talanoa neʼe ʼui “ko te logo tahi fakatautehina . . . ʼaē ia nātou ko te kau pelepitelo, pea mo te kau méthodistes, pea mo te kau minisi loto faʼitaliha, ʼi te ʼaho fuli ʼe ina tuku te ʼu akonaki foʼou ʼo te ʼu meʼa fakatemonio, te ʼu moe, te ʼu meʼa ʼaē neʼe hā, te ʼu misi pea mo te ʼu milakulo.”—Religious Revivals.
Tokolahi ʼe nātou ʼui ko te ʼu meʼa fakaofoofo ʼaia, ko he ʼu fakaʼiloga ʼo te gāue ʼa te laumālie ʼo te ʼAtua moʼo fakamaʼuli tona ʼēkelesia. Neʼe ʼui e te tagata, “ko te ʼēkelesia ʼo te ʼAtua ʼi hona faka ʼuhiga makehe age neʼe toe ʼasi ʼi te ʼu faʼahiga meʼa ʼaia.” Kae, logope la te meʼa foʼou ʼaia ʼaē neʼe fakahā ohage “ko he temi faka kolōlia pea mo makehe ʼosi ʼi te hisitolia faka lotu ʼo Ulster,” ko te meʼa foʼou pea mo ʼihi ake ʼu meʼa foʼou neʼe mole nātou fakatupu he logo tahi faka lotu ia nātou ʼaē ʼe nātou ʼui ko he toe tupu fakalaumālie.
Ko nātou ʼaia ʼe nātou ʼui anai ʼe nātou logo tahi pe nātou ʼi te ʼu faʼahi ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito. Kae ʼe hage pe te manatu ʼaia mo ʼaē ʼa te Keletiate, ʼaē ʼe nātou ʼui ko te “meʼa ʼaē ʼe ina fakatupu te logo tahi ʼa te kau Kilisitiano ʼe maʼuhiga age ia ʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe fakatupu maveuveu ia nātou.” (The Church and Unity) ʼE ʼui e te Keletiate fēnei: “Ko te logo tahi ʼaē ʼe tou femaʼuʼaki ʼo feiā ki ʼotatou ʼu tēhina Kilisitiano ʼe fakatafito ki totatou papitema ʼaē ia Kilisito.” (Christians in Communion) Kae ko te ʼui ʼaē ʼe mole he ʼuhiga ia ʼo te ʼu maveuveu ʼuhi ko te tui fakatahi ʼaē kia Sesu, ʼe hage pe ia ko he ʼui ʼe mole fakatupu tuʼutāmaki te mahaki ʼaē ko te kosea mokā kei mālohi pe tokotou mafu.
ʼI tona fakahagatonu ko te taʼi lotu ʼaia ʼo totatou temi kua nātou kau mo nātou ki te faihala pea neʼe nātou fakatupu te tokakovi ʼi te faʼahi fakalaumālie ohage ko te fakahehemaʼi e te kau fai akonaki kovi tanatou ʼu tisipulo totonu. Ko Jim Jones pea mo David Koresh ko te ʼu faʼifaʼitaki ʼaia ʼe mole heʼeki faʼa fualoa ʼo ni hahaʼi takitaki neʼe nātou fakahēhē te lauʼi afe hahaʼi. (Mateo 15:14) ʼE kau te minisi Baptiste ki te kau takitaki ʼo te Ku Klux Klan. ʼE ina fakapipiki tana gāue ki te pule faʼitaliha ʼa te kau papālagi pea mo te toe liliu ki te ʼu meʼa faka lotu ʼo ʼui maʼana ko nātou ʼaē ʼe lagolago kiai ʼe “foaki age kia nātou te mālohi ʼo te takitaki fakaʼatua, ʼe foaki age te mālohi ʼo Ia ʼaē neʼe mate ʼi te Kalevalio [ia Sesu Kilisito].”
E feafeaʼi ki te ʼu milakulo ʼaē ʼe ʼui, te ʼu gāue mālohi, pea mo te ʼu fakaʼiloga ʼaē ʼe hoko ʼaki te huafa ʼo Sesu? Koutou manatuʼi ki te fakatokaga mālohi ʼaē neʼe fai e Sesu Kilisito ʼe mole ko nātou ʼaē ʼe nātou ʼui “ ʼAliki, ʼAliki” ʼaē ʼe nātou maʼu tona ʼofa, kae ko ‘nātou ʼaē ʼe nātou fai te finegalo ʼo tana Tāmai.’ Tokolahi ia ʼaho nei ʼe mole nātou ʼiloʼi pe la te huafa ʼo tana Tāmai, ia Sehova. Neʼe fakatokagaʼi e Sesu ʼo ʼuhiga mo nātou ʼaē ʼe nātou ‘kapu anai te ʼu temonio ʼaki tona huafa, pea mo fai te ʼu gāue mālohi ʼaki te huafa ʼaia’ ʼe ko nātou ʼaia “ko te kau gāue ʼe nātou manuki ki te lao.”—Mateo 7:21-23.
“Ke Koutou Haʼu Ki Tuʼa Mai Ia Te Ia, ê Taku Hahaʼi”
E feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼamanaki ʼaē ke maʼu ʼo he faitoʼo ki te Keletiate mahaki? ʼE masiva ia. Koia, ʼe tonu anai koa ke tou fakaʼaogaʼi te tokoni ʼa te ʼēpikopō Katolika ko Butler, “fakatahi [ki te ʼēkelesia] ʼo mole tou tuʼania pea mo foaki tatatou tokoni ki tona ‘fakamaʼa’ ʼaē ʼe hoholo pe tona fai ʼaki hatatou nofo ʼi ai”? Kailoa ia! Ko te Keletiate ʼaē kua maveuveu pea mo fakatupu maveuveu ʼe mole haga tuʼu anai ia. (Maleko 3:24, 25) Ko ia ʼe ko he koga ia ʼo te puleʼaga faka malamanei ʼo te lotu hala ʼaē ʼe higoa ko Papiloni Lahi. (Fakahā 18:2, 3) Ko te tuʼu faka lotu ʼaia ʼaē neʼe kau ki te liligi toto ʼe kua vave pe tona fakaʼauha e te ʼAtua.
ʼE mole ʼui e te Tohi-Tapu ke haga nofo te kau Kilisitiano moʼoni ʼi te kautahi faka lotu ʼaia ʼaē kua fakahehema ʼo nātou faiga ke nātou fai ni ʼu fetogi mai loto. Kailoa, koʼeni tana tokoni: “Ke koutou haʼu ki tuʼa mai ia te ia, ê taku hahaʼi, mo kapau ʼe mole koutou fia kau mo ia ki tana ʼu agahala, pea mo kapau ʼe mole koutou fia maʼu he vahe ʼo tona ʼu malaʼia. Heʼe kua tapuke tana ʼu agahala ʼo kaku ki te lagi, pea ko te ʼAtua kua ina manatuʼi tana ʼu gāue heʼe faitotonu.”—Fakahā 18:4, 5.
“Ke haʼu ki tuʼa” kifea? Koutou manatuʼi, neʼe fakapapau e Sesu ʼi te temi ʼo te taʼukai, ko te kau Kilisitiano moʼoni ʼe toe fakatahiʼi anai ia nātou ʼaki he logo tahi faka malamanei. Ko te polofeta ko Mikea neʼe ina toe fakakikite te toe tānaki ʼaia ʼaki te ʼu palalau ʼaenī: “ ʼE ʼau fai anai feiā ke nātou liliu anai ko he meʼa e tahi, ohage ko he kiʼi faga ōvi.” (Mikea 2:12) Neʼe hoko koa te faʼahi ʼaia?
Ei! ko te kau Kilisitiano moʼoni e lolotoga fakatahiʼi nei nātou ko he kau tautehina ʼe felogoi tahi ʼi te kele. Ko ai koa ia nātou ʼaia? Ko te kokelekasio faka Kilisitiano ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, ʼaē ʼe nātou tala ʼaki he logo tahi te logo lelei ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼi te ʼu fenua e 231. Neʼe nātou līaki te ʼu akonaki ʼa te Keletiate maveuveu pea neʼe nātou kumi ia te tauhi ki te ʼAtua ʼo mulimuli ki te moʼoni ʼo tana Folafola.—Soane 8:31, 32; 17:17.
ʼE fakaafe koutou ke koutou felogoi pea mo nātou. Kapau ʼe koutou fia mahino ki he faʼahi ʼo ʼuhiga mo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, koutou faitohi kia nātou ʼo mulimuli pe ki te ʼu tuʼasila ʼaē ʼi te pasina 2 ʼo te nusipepa ʼaenī.
[Paki ʼo te pasina 7]
“Ko te ʼAtua kua ina manatuʼi tana ʼu gāue heʼe faitotonu”