ALATIKE AKO 45
KATIKO 111 Te ’u Tupu’aga ʼAe Ke Tou Fiafia Ai
Kotou Taupau Maʼu Tokotou Fiafia Moka Kotou Tokaga Ki He Tahi
“Ko natou ʼae ʼe nunusi kae hali ʼonatou loʼimata, ʼe natou utu anai ʼaki ni kalaga fakafiafia.”—PES. 126:5.
TE MANATU TAFITO
ʼI te alatike ʼaeni, ʼe tou vakaʼi anai he ʼu manatu ʼe tokoni atu ke ke taupau maʼu tou fiafia moka ʼe ke tokaga ki hou kaumeʼa, peʼe ko he tahi ʼo tou famili kua vaivai, peʼe mahaki.
1-2. Kotea te manatu ʼa Sehova kia natou ʼae ʼe taupau mahaki? (Taʼaga Lea 19:17) (Vakaʼi mo te ʼu pāki.)
ʼE UI fenei e te tehina mai Kolea ko Jin-yeol: “Kua taʼu 32 tupu tamā ʼohoana. Pea ʼi te ʼu taʼu ʼe nima kua hili, neʼe au taupau mahaki ki ai. ʼE tau mo te mahaki ʼae ko te Parkinson, pea ʼe faigataʼa tana gauegaue. ʼE au ʼofa mamahi ʼi siʼoku ʼohoana, pea ʼe au fiafia ʼi taku tokaga lelei ki ai. ʼI te po fuli, ʼe moe ʼi he palepale mahaki ʼi tomā ʼapi. ʼE au moe pe ʼi ʼona tafa, pea ʼe ma fai tapiki pe moka ma momoe.”
2 ʼE ke taupau mahaki koa ki he tahi ʼe ke ʼofa mamahi ai, ohage la ko he tahi ʼo ʼau matuʼā, peʼe ko tou ʼohoana, peʼe ko hau fanau, peʼe ko hou kaumeʼa? Kapau koia, ʼe ke fiafia anai ʼi tau tokoni ki ai he ʼe ke ʼofa mamahi ai. Pea ka ke tokaga lelei ki ai, ʼe ke toe fakaha ai tou ʼofa ʼae kia Sehova. (1 Tim. 5:4, 8; Sakp. 1:27) Kae, ʼe ke tau mo he ʼu faigataʼaʼia ʼe mole tokagaʼi tuʼumaʼu e ʼihi. Pea ʼi ʼihi temi, ʼe ke manatu ko koe pe ia ʼae ʼe tali mamahi. ʼE sio te hahaʼi ʼe ke matamalimali, kae ʼe mole iloʼi natou ka ke nofo tokotahi, pea ʼe ke tagi. (Pes. 6:6) Logo la ʼe mole iloʼi e ʼihi ʼou faigataʼaʼia, kae ʼe iloʼi pe e Sehova. (Vakaʼi mo Ekesote 3:7.) ʼE maʼuhiga kia te ia ʼou loʼimata mo ʼau sakilifisio. (Pes. 56:8; 126:5) ʼE ina tokagaʼi ia meʼa fuli ʼe ke fai moʼo tokaga kia ia ʼae ʼe ke ʼofa mamahi ai. Ka ke tokaga lelei ki ai, pea ʼe hage pe ʼe ke fai maʼa Sehova. Pea ʼe ina fakapapau atu ʼe ina fakapale anai koe.—Lau ia Taʼaga Lea 19:17.
ʼE kotou tokakaga koa ki he tahi ʼe koutou ʼofa mamahi ai? (Vakaʼi te palakalafe 2)
3. Kotea te ʼu faigataʼaʼia neʼe tau mo Apalahamo mo Sala ʼi tanā tokakaga kia Tela?
3 ʼE lahi te ʼu fakamatala ʼi te Tohi-Tapu ʼo ni tagata mo ni fafine neʼe tokakaga ki ʼihi. Tou vakaʼi te faʼifaʼitaki ʼo Apalahamo mo Sala. ʼI tanatou mavae mai Ule, neʼe teitei taʼu 200 ia tanā tamai ko Tela. Kae, neʼe alu pe mo natou. Neʼe natou faifagona lolotoga ni vahaʼa ki Halani. (Sen. 11:31, 32) Neʼe ʼofa mamahi ia Apalahamo mo Sala ia Tela. Kae fakakaukau age muʼa, neʼe lagi faigataʼa tanā tokakaga kia ia tafito la ʼi tanatou faifagona ʼaia. ʼE mahino ia, neʼe natou heheka ʼi te ʼu tuʼa ʼo te ʼu kamelo, peʼe ko he ʼu asino. Pea neʼe ko he aluʼaga neʼe faigataʼa ʼaupito kia Tela ʼae neʼe kua matuʼa. ʼE lagi ʼi ʼihi temi, neʼe gaʼegagaʼe ʼosi ia Apalahamo mo Sala. Kae neʼe foaki age e Sehova te malohi ʼae neʼe ʼaoga kia naua. ʼO toe feia pe, kapau neʼe tokaga ia Sehova kia Apalahamo mo Sala, pea ʼe toe tokoni atu anai pea mo fakamalohiʼi koe.—Pes. 55:22.
4. Kotea ka tou vakaʼi ʼi te alatike ʼaeni?
4 Ka kotou fiafia, pea ʼe tokoni atu ke kotou faʼa kataki moka kotou tokakaga ki he tahi. (Taag. 15:13) Koia, ʼe kotou fiafia tuʼumaʼu anai logo la ʼokotou faigataʼaʼia. (Sakp. 1:2, 3) Kotea ʼe feala ke kotou fai ke kotou fiafia tuʼumaʼu? ʼE feala ke koutou faikole tuʼumaʼu kia Sehova, pea mo kole ke tokoni atu ke koutou maʼu he ʼu manatu ʼe lelei. ʼI te alatike ʼaeni, ʼe tou vakaʼi anai ʼihi aluʼaga ʼe feala ke tokoni kia natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi ke natou fiafia tuʼumaʼu. ʼE tou toe vakaʼi anai pe ʼe feafeaʼi he tokoni ʼa ʼihi kia natou. Tou vakaʼi muʼa, pe koʼe ʼe maʼuhiga ke taupau maʼu e natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi tonatou fiafia, pea he koʼe ʼe faigataʼa.
HE KOʼE ʼE FEALA KE PULI TOKOTOU FIAFIA MOKA KOTOU TOKAGA KI HE TAHI?
5. Kotea ʼe feala ke hoko moka puli te fiafia ia natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi?
5 Kapau ʼe puli te fiafia ia natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi, ʼe feala ke natou gaʼegagaʼe. (Taag. 24:10) Pea ka natou gaʼegagaʼe, mole kei lelei tanatou aga, pea kua natou pipiko ʼi te faifekau. Kotea te ʼu faigataʼa ʼe tupu ai te puli ʼo te fiafia ʼo natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi?
6. He koʼe ʼe feala ke gaʼegaʼe ʼi te faʼahi fakasino mo te fakakaukau ia natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi?
6 ʼE feala ke kotou gaʼegaʼe ʼaupito ʼi te faʼahi fakasino mo te fakakaukau. ʼE ui fenei e te tuagaʼane ko Leah: “ ʼE fakatupu gaʼegaʼe ʼaupito ʼi te faʼahi ʼo te fakakaukau ia te tokaga ki he tahi, maʼia pe ʼe lelei pe. Ka ʼosi he ʼaho katoa, hage ia kua ʼosi te moʼi malohi ia. ʼI ʼihi temi, mole kei au maʼu he malohi ke au tali ai ki he tahi neʼe faitohi mai.” ʼE mole feʼauga te momoe ʼa ʼihi, pea ʼe faigataʼa tanatou maʼu he temi ke natou malolo ai. ʼE fakamatala fenei e te tuagaʼane ko Inés: “ ʼE faigataʼa taku moe fakalelei. ʼI te poʼuli, ʼe ʼosi pe hola ʼe lua, pea ʼe au ala ʼo tokaga ki te faʼe ʼo toku ʼohoana. Pea kua lauʼi taʼu te heʼeki ma olo taumatuʼa ʼo malolo.” ʼE fakafisi ʼihi ia natou ʼe tokakaga ki he tahi ki he ʼu fakaafe, pea mo ʼihi gaue ʼi te kokelekasio koteʼuhi ʼe natou tokakaga kia ia ʼae ʼe natou ʼoʼofa mamahi ai ʼi te ʼaho fuli. Koia, ʼe feala ke natou logoʼi ai tanatou nofo tokotahi, pea mole kei feala hanatou olo ki he faʼahi ʼuhi ko tonatou aluʼaga.
7. He koʼe ʼe feala ke tukugakoviʼi e natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi ia natou totonu peʼe maʼu he ʼu manatu fakalotomamahi?
7 ʼE feala ke kotou tukugakoviʼi pe ia koutou, peʼe maʼu he ʼu manatu fakalotomamahi. ʼE ui fenei e te tuagaʼane ko Jessica: “ ʼE faigataʼa taku mahino ʼae ʼe ʼi ai toku ʼu tuʼakoi. Ka au toʼo he temi maʼa ʼaku, pea ʼe au tukugakoviʼi pe ia au, pea mo ui ʼe au manatu pe kia au totonu.” ʼE tukugakoviʼi pe e ʼihi ʼae ʼe tokakaga ki he tahi ia natou totonu ʼuhi pe ko tonatou aluʼaga. ʼE tuʼania ʼihi naʼa mole feʼauga tanatou tokakaga kia ia ʼae ʼe natou ʼoʼofa mamahi ai. Pea ʼe tukugakoviʼi leva e ʼihi ia natou totonu, ʼuhi he neʼe natou fai he ʼu palalau lave kovi kia ia ʼae ʼe natou tokakaga ki ai moka natou iita. (Sakp. 3:2) ʼE mamahi ʼihi moka natou sisio ko ia ʼae ʼe natou ʼoʼofa mamahi ki ai, ʼe mole kei tatau tona malohi, pea kua mahaki. ʼE ui fenei e te tuagaʼane ko Barbara: “Ko te aluʼaga ʼae ʼe faigataʼa kia au, ʼe ko taku sio kia ia ʼae ʼe au ʼofa mamahi ai, ʼe hifo mamalie pe tona vaivai.”
8. Fakamatala he ʼu aluʼaga neʼe malave kia natou ʼae ʼe taupau mahaki moka ʼe fai age he ʼu fakamalo.
8 ʼE kotou logoʼi ʼe mole lotofakafetaʼi ʼihi ki te gaue ʼae ʼe kotou fai. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe tahitahiga tanatou fakafetaʼi peʼe vikiʼi te gaue kinakina mo te ʼu sakilifisio ʼae ʼe kotou fai. ʼE mahino ia, ka fakamalo atu he tahi ki te ʼu meʼa fuli ʼae ʼe kotou fai, pea ʼe kotou lotomalohi anai. (1 Tes. 5:18) ʼE ui fenei e te tuagaʼane ko Melissa: “ ʼI ʼihi temi ʼe au tagi mamahi ʼi toku gaʼegaʼe pea mo lotovaivai. Kae ka fai mai e natou ʼae ʼe au tokaga ki ai te ʼu palalau ʼaeni: ‘Fakamalo atu ki te ʼu gaue fuli ʼe ke fai maʼa ʼaku,’ ʼe au toe lotomalohi ai. ʼE tokoni mai te ʼu palalau ʼaia, ke au toe maʼu te malohi moka ʼe au ala ake ʼi te uhu ʼo hoko atu pe taku tokaga kia natou.” ʼE fakaha e te tehina ko Ahmadu pe ʼe malave feafeaʼi kia ia moka fai age he ʼu fakamalo ki ai. Ko ia mo tona ʼohoana ʼe nā taupau mahaki ki te fakafotu ʼo tona ʼohoana, ʼae ʼe maʼuli fakatahi mo naua. ʼE kau ʼi te mahaki ʼae ko te mahaki moa. ʼE ui fenei e Ahmadu: “Logo la ʼe mole mahino katoa ki te ʼu toe sakilifisio ʼae ʼe ma fai ke ma tokakaga ki ai, kae ʼe ma fiafia ʼosi moka ʼe fakamalo mai kia maua peʼe moka ʼe ina tohi te ʼu kupu ʼaeni ‘ ʼE au ʼofa mamahi ia kolua.’ ”
ʼE FEAFEAʼI HAKOTOU TAUPAU MAʼU TOKOTOU FIAFIA?
9. ʼE fakaha feafeaʼi e ia ʼae ʼe tokaga ki he tahi ʼe fiamalalo?
9 Ke kotou fiamalalo. (Taag. 11:2) ʼE mole tou maʼu tuʼumaʼu he temi, pea mo te malohi ke tou fai te ʼu meʼa fuli ʼae ʼe tou loto ki ai. Koia, ʼe tonu ke kotou fakatuʼutuʼu ke kotou fai pe te meʼa ʼae ʼe kotou lavaʼi, peʼe kotou fakafisi ki ʼihi gaue. Pea ʼaua naʼa kotou lotovaivai, he ʼe kotou fakaha ai ʼe kotou fiamalalo. Kapau ʼe fia tokoni atu ʼihi, kotou tali lelei tanatou tokoni. ʼE ui fenei e te tehina ko Jay: “ ʼE mole feala ke tou fai he ʼu tuʼuga meʼa ʼi he moʼi temi pe ʼe tahi. Kapau ʼe tou mahino ki ʼotatou tuʼakoi, pea ʼe tokoni mai anai ke tou taupau maʼu totatou fiafia.”
10. He koʼe ʼe maʼuhiga kia natou ʼae ʼe taupau mahaki ke natou maʼu te fakasiosio poto? (Taʼaga Lea 19:11)
10 Ke kotou maʼu te fakasiosio poto. (Lau ia Taʼaga Lea 19:11.) Ka kotou fakasiosio poto, ʼe mahino ia ʼe mole kotou fai anai he meʼa moka fai atu he koga ke koutou iita ai. ʼE faiga he tahi ʼe fakasiosio poto ke mahino pe koʼe ʼe feia te aga ʼa he tahi. ʼE feala ke fakatupu e ʼihi mahaki he ʼu aga neʼe mole fai mahani e he tahi ʼi muʼa atu. (Ekl. 7:7) Ohage la, kapau neʼe agalelei mo fakapotopoto he tahi, pea ʼe feala leva ke liliu ko he tahi ʼe fakatupu ke, peʼe fia fuhu. Peʼe lagi meo tuʼumaʼu peʼe itaita. Kapau ʼe kotou tokoni ki he tahi ʼe kovi siʼona mahaki, lagi ʼe kotou fai anai he ʼu fekumi ke koutou iloʼi lelei age tona mahaki. Ka kotou mahino lelei age ki siʼona mahaki, pea ʼe kotou iloʼi ʼe tupu la tana aga feia ʼuhi ko tona mahaki, kae mole ko tona ia ʼuhiga totonu.—Taag. 14:29.
11. Kotea te ʼu faʼahi maʼuhiga ʼe tonu ke fakaʼaogaʼi lahi ki ai te temi ʼo natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi? (Pesalemo 132:4, 5)
11 Ke kotou toʼo he temi ke kotou fakamalohiʼi ai ʼakotou felogoi mo Sehova. ʼI ʼihi temi, ʼe tonu anai ke tou vakavakaʼi te ʼu meʼa ʼae ʼe “maʼuhiga ʼaupito.” Koia, ʼe ʼaoga anai ke tou tuku keheʼi ʼihi gaue. (Flp. 1:10) Ohage la, ʼe tonu ke kotou toʼo he temi ke kotou fakamalohiʼi ai ʼakotou felogoi mo Sehova. Neʼe fakamuʼamuʼa e te Hau ko Tavite ia tana tauhi kia Sehova. (Lau ia Pesalemo 132:4, 5.) ʼO toe feia pe, ʼe maʼuhiga ke kotou toʼo he temi ʼi te ʼaho fuli ʼo lau he koga ʼo te Tohi-Tapu, pea mo faikole. ʼE ui fenei e te tuagaʼane ko Elisha: “ ʼE feala ke au taupau maʼu toku fiafia moka ʼe au faikole pea mo metitasio ki te ʼu pesalemo, ʼae ʼe maʼu ai he ʼu fakalotofimalie. Neʼe tokoni lahi mai kia au te faikole. Pea ʼe tuʼa lahi taku faikole kia Sehova ʼi te ʼaho katoa ke ʼofa mai ke mole au hoha fau.”
12. He koʼe ʼe maʼuhiga kia natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi ke natou toʼo he temi moʼo tokaga lelei ki tonatou malolo fakasino?
12 Ke kotou toʼo he temi moʼo tokaga lelei ki tokotou malolo fakasino. ʼE mole maʼu feʼauga he temi e natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi ke olo ʼo toʼo hanatou meʼa kai fakalelei, pea mo teuteuʼi lelei tanatou meʼa kai. ʼE maʼuhiga ke kotou kai lelei pea mo faigaoʼi, he ʼe tokoni atu ki te lelei ʼo tokotou malolo fakasino pea mo takotou fakakaukau. Koia, ke kotou fakaʼaogaʼi fakapotopoto tokotou temi ʼo kai he ʼu meʼa kai ʼe lelei, pea mo faigaoʼi tuʼumaʼu. (Efe. 5:15, 16) Pea tahi, kotou faiga ke feʼauga takotou moe. (Ekl. 4:6) ʼE fakaha ʼi te ʼu sivi neʼe fai, ʼe tokoni te moe ki te fakamaʼa ʼo totatou ʼuto mai te ʼu meʼa ʼuli. ʼE ui ʼi te alatike fakatoketa, ka feʼauga te moe ʼa he tahi, pea ʼe siʼisiʼi ai anai tana lotohoha, pea ʼe mole tuʼania anai moka hoko he ʼu aluʼaga faigataʼa. Pea ʼe tonu ke kotou toe toʼo he temi ke kotou fai he ʼu meʼa ʼe kotou leleiʼia. (Ekl. 8:15) ʼE fakamatala e he tuagaʼane ʼe tokaga ki he tahi, te aluʼaga ʼae ʼe tokoni ki ai ke ina taupau maʼu tona fiafia. ʼE ina ui fenei: “Ka laulelei pea ʼe au alu ʼo haʼele ʼi tuʼa. Pea ʼe au fakatuʼutuʼu tuʼa tahi ʼi te mahina ke au fakatahi mo hoku kaumeʼa ʼo fai he ʼu meʼa ʼe ma leleiʼia.”
13. He koʼe ʼe lelei te kata? (Taʼaga Lea 17:22)
13 Ke kotou gaohi meʼa fakakata. (Lau ia Taʼaga Lea 17:22; Ekl. 3:1, 4) Ka kotou kakata, pea ʼe lelei ki tokotou malolo fakasino pea mo takotou fakakaukau. Ka kotou tokakaga ki he tahi, ʼe tahitahiga te hoko ʼo te ʼu aluʼaga ʼae neʼe kotou fakaʼamu ki ai. Kae kapau ʼe kotou fai he ʼu meʼa fakakata ʼi te ʼu lakaga ʼaia, ʼe lagi faigafua anai takotou katakiʼi tana aga. Pea ka kotou kokolo fakatahi mo ia, pea ʼe malohi age anai ʼakotou felogoi.
14. He koʼe ʼe lelei ke kotou palalau ki hokotou kaumeʼa ʼe kotou falala ki ai?
14 Ke kotou palalau ki hokotou kaumeʼa ʼe kotou falala ki ai. Logo la ʼakotou faiga ʼae ke kotou taupau maʼu tokotou fiafia, kae ʼi ʼihi temi ʼe kotou lototuʼania pe. ʼI te ʼu lakaga ʼaia, ʼe lagi kotou fia palalau ki te ʼu meʼa ʼae ʼe kotou logoʼi ki hokotou kaumeʼa lelei, ʼe mole ina fakamauʼi anai koutou, pea mo ita ki te ʼu meʼa ʼae ka kotou ui age. (Taag. 17:17) Kae ʼe fagono lelei atu anai mo fai atu he ʼu palalau fakalotofimalie. Pea ʼe tokoni atu te fahaʼi ʼaia ke kotou taupau maʼu pe tokotou fiafia.—Taag. 12:25.
15. Kotea te ʼu fua lelei ʼe kotou maʼu moka kotou fakakaukauʼi takotou ʼamanaki?
15 Ke kotou fakakaukauʼi ʼe kotou ʼi te Palatiso. Ke kotou manatuʼi ʼe fakatemi te gaue ʼae ʼe kotou fai ko te tokaga ki he tahi. Pea neʼe mole ko te fakatuʼutuʼu ʼaia ʼa Sehova ʼi te kamata maʼa te tagata. (2 Ko. 4:16-18) ʼE hoki tou maʼu pe “te maʼuli moʼoni” ʼi te ka haʼu. (1 Tim. 6:19) ʼE mahino ia, ʼe kotou fiafia lahi anai moka kotou faipalalau mo ia ʼae ʼe kotou ʼofa mamahi ai ki te ʼu meʼa ʼae ka kotou fai fakatahi ʼi te Palatiso. (Esa. 33:24; 65:21) ʼE ui fenei e te tuagaʼane ko Heather: “ ʼE au ui age tuʼumaʼu pe kia natou ʼae ʼe au tokaga ki ai, kua vave pe tamatou faitui fakatahi, mo feleleʼi fakatahi, pea mo fai ʼaka lelue fakatahi. ʼE matou taʼo pane anai mo teuteuʼi he meʼa kai maʼa tomatou ʼu famili ʼae ka fakatuʼuake. ʼE matou fakafetaʼi lahi kia Sehova ki te ʼamanaki ʼae ʼe ina foaki mai.”
ʼE FEALA KE TOKONI FEAFEAʼI ATU ʼIHI KIA KOUTOU?
16. ʼE tokoni feafeaʼi te kokelekasio kia ia ʼae ʼe tokaga ki he tahi? (Vakaʼi mo te pāki.)
16 Kotou tokoni kia natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi ke natou toʼo he temi maʼa natou. ʼE feala kia tatou ʼi te kokelekasio ke tou tokakaga kia ia ʼae ʼe tokaga ki he tahi. Koia, ʼe tou tokoni ai ki ai ke ina maʼu hona temi malolo, peʼe ke tokaga ki he ʼu meʼa ʼe tonu ke alu ʼo fai. (Kal. 6:2) Neʼe fai e ʼihi tehina mo tuagaʼane hanatou polokalama ke natou iloʼi ai pe ko te vahaʼa fea ʼae ka olo ai ʼo tokoni ki ai. ʼE ui fenei e te tuagaʼane ko Natalya, ʼae ʼe ina taupau tona ʼohoana ʼae ʼe palalisia: “ ʼE haʼu te tuagaʼane tuʼa tahi, peʼe tuʼa lua ʼi te vahaʼa ʼo nofo mo siʼoku ʼohoana. ʼE nā faifakamafola fakatahi, mo nā faipalalau, pea mo nā sioʼi fakatahi he ʼu ʼata. ʼE maʼuhiga ʼaupito te ʼu kiʼi temi ʼaia ki siʼoku ʼohoana pea mo au, he ʼe feala ai ke au maʼu hoku temi malolo pea mo fai he ʼu meʼa ʼe au leleiʼia. Ohage la, ke au alu ʼo haʼele.” ʼI ʼihi temi, ʼe feala hakotou ui age kia ia ʼae ʼe tokaga ki he tahi, ʼe kotou olo age ʼo fai hokotou po mo ia ʼae ʼe tokaga ki ai. Kae ke alu ia ʼo ʼai hana kiʼi malolo.
ʼE feafeaʼi hakotou tokoni kia ia ʼae ʼe tokaga ki he tahi ʼi tau kokelekasio? (Vakaʼi te palakalafe 16)a
17. ʼE feafeaʼi hatatou tokoni kia ia ʼae ʼe tokaga ki he tahi lolotoga te ʼu fono?
17 Kotou tokoni kia natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi lolotoga te ʼu fono. ʼE mole feala ke muliʼi lelei e natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi ia te ʼu fono, mo te ʼu fakatahi fakasiliko mo fakafenua, koteʼuhi ʼe natou tokakaga kia ia ʼae ʼe mahaki. ʼE feala ke tokoni te ʼu tehina mo tuagaʼane kia natou. ʼO feafeaʼi? ʼO natou heheka fakatahi mo ia ʼae ʼe mahaki ʼi ʼihi koga ʼo te ʼu fono ʼaia. Kapau ʼe nofo ʼi tona ʼapi, ʼe feala hau alu ʼo kaugā nonofo mo ia, mo muliʼi mai mo ia te fono, ke feala kia ia ʼae ʼe tokaga ki ai hana alu ʼo fono.
18. Kotea te tahi aluʼaga ʼe feala ke tou fai maʼa natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi?
18 Kotou fakamalo kia natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi pea mo hufakiʼi natou. ʼE tonu anai ki te kau tagata ʼafeā ke natou toʼo he temi ke natou fakalotomalohiʼi ia natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi. (Taag. 27:23) Pea ʼe tonu kia tatou fuli ʼo te kokelekasio ke tou ui tuʼumaʼu kia natou ʼae ʼe tokakaga ki he tahi, ʼe tou ʼoʼofa ia natou. Pea tou toe fakaha age ʼe maʼuhiga kia tatou te ʼu meʼa ʼae ʼe natou fai. ʼE feala ke tou toe kole kia Sehova ke ina haga fakalotomalohiʼi natou, pea ke natou taupau maʼu pe tonatou fiafia.—2 Ko. 1:11.
19. Kotea ʼae ʼe tou fakaʼamu lahi ki ai?
19 ʼE kua vave holoholoʼi e Sehova ʼotatou loʼimata ʼuhi ko te ʼu mamahi. ʼE pulihi anai te mahaki mo te mate ʼo talu ai. (Fkha. 21:3, 4) “ ʼE hopohopo fakafiafia anai te ketu ohage ko te tia.” (Esa. 35:5, 6) Pea ʼe mole tou toe mamahi anai ʼuhi ko te vaivai matuʼa, peʼe ko tatatou sio kia ia ʼae ʼe tou ʼoʼofa mamahi ai kua vaivai peʼe mahaki. “ ʼE mole toe manatuʼi anai te ʼu meʼa ʼae kua hili.” (Esa. 65:17) ʼE tou iloʼi ʼe mole liʼaki anai tatou e Sehova ʼi te temi nei, ʼi tatatou fakatalitali ʼae ke hoko mai tatatou ʼamanaki. Koia, kapau ʼe tou haga falala kia Sehova mo kole tona malohi, ʼe tokoni mai anai ke tou ‘ ʼutakiʼi ia meʼa fuli pea mo kataki fualoa ʼi te fiafia.’—Kol. 1:11.
KATIKO 155 Te ʼAtua ʼo Te Fiafia
a FAKAMATALA ʼO TE PĀKI: Ko he ʼu tuagaʼane finemui ʼe toko lua, ʼe olo ʼo fakasiosio he tuagaʼane kua vaivai, ke feala kia ia ʼae ʼe tokaga ki ai ke alu muʼa ʼo haʼele.