IWatchtower LAYBRARI EKWI-INTANETHI
IWatchtower
LAYIBRARI EKWI-INTANETHI
IsiXhosa
  • IBHAYIBHILE
  • IINCWADI
  • MEETINGS
  • g96 11/8 iphe. 4-8
  • Unqulo Lobuxoki Luya Entshabalalweni!

No video available for this selection.

Sorry, there was an error loading the video.

  • Unqulo Lobuxoki Luya Entshabalalweni!
  • Vukani!—1996
  • Imixholwana
  • Amanqaku Afanayo
  • Ukufanisa Ihenyukazi
  • Kutheni Ukutshatyalaliswa Kwayo Kusondele Kangaka?
  • Ukutshatyalaliswa KweBhabhiloni Enkulu
    ISityhilelo—Incopho Yaso Ezukileyo Isondele!
  • Ukugwetywa Kwehenyukazi Elidume Kakubi
    ISityhilelo—Incopho Yaso Ezukileyo Isondele!
  • IBhabhiloni Enkulu—Ukutshatyalaliswa Kwayo
    IMboniselo Evakalisa UBukumkani BukaYehova—1989
  • Ihenyukazi Elidume Kakubi—Ukutshatyalaliswa Kwalo
    IMboniselo Evakalisa UBukumkani BukaYehova—1989
Khangela Okunye
Vukani!—1996
g96 11/8 iphe. 4-8

Unqulo Lobuxoki Luya Entshabalalweni!

UKUZE sifumanise ukuba iinkonzo zeli hlabathi zisondele ekupheleni, makhe sihlolisise esinye sezona ziprofeto ziphawulekayo zeBhayibhile. Singomfazi oyimfihlelo wokomfuziselo ochazwe kwincwadi yokugqibela yeBhayibhile, ISityhilelo.

Ngaba unokuba nomfanekiso ngqondweni womfazi olawule iintlanga njengokumkanikazi, ephembelela ubomi bamawaka ezigidi zabantu ukutyhubela yonke imbali—isityebi somfazi esivathiswe ngezimfusa nezingqombela, sihonjiswe ngegolide, namatye anqabileyo neeperile? Ebunzini lakhe kubhalwe igama elide, imfihlakalo: “IBhabhiloni enkulu unina wamahenyukazi nowezinto ezilizothe zomhlaba.” Ngokucacileyo waziwa ngokungalawuleki, ukuphila ubomi bokuziphatha okubi, uye ‘wahenyuza’ nabalawuli behlabathi. Izono zakhe ziye zafikelela ezulwini. Ukhwele irhamncwa lasendle elimfusa, elineentloko ezisixhenxe, neempondo ezilishumi.—ISityhilelo 17:1-6; 18:5.

Ukuba unokuba nomfanekiso ngqondweni walo mfazi, unayo ingcamango yomlinganiswa oyintloko kumdlalo wobuprofeti owabonwa ngumpostile kaYesu uYohane kumbono awawuboniswa yingelosi. Uwuchaza ngokucacileyo kwiSityhilelo isahluko 17 nese-18. Funda ezi zahluko kwiBhayibhile yakho. Uya kukwazi ukuzilandela ezi ziganeko ngokulandelelana kwazo ukususela ekubhencweni kwalo mfazi uyimfihlelo ukusa kwisiphelo sakhe esikukufa.

Ukufanisa Ihenyukazi

Unokuba nofifi ngaye ngokufumana izinto ezimbini ahleli phezu kwazo ngokufuziselayo lo kumkanikazi ulihenyukazi. KwiSityhilelo 17:18, uchazwa ‘njengesixeko esikhulu esinobukumkani phezu kookumkani bomhlaba.’ Oku kumvumela ukuba ahlale phezu “kwamanzi amaninzi,” nto leyo ethetha “amaqela abantu nezihlwele neentlanga neelwimi,” njengokuba kubonisiwe kwiSityhilelo 17:1, 15. Ngokutsho kwendinyana 3 kwakwesi sahluko sinye, ukwabonwa ehleli phezu kweentloko ezisixhenxe zerhamncwa lasendle—amarhamncwa ngokuqhelekileyo kuthethwa ngawo eBhayibhileni njengafuzisela amagunya ehlabathi ezobupolitika, okanye iintlangano.

Oku kubonisa ukuba ihenyukazi, iBhabhiloni Enkulu, limela ubukhosi obuphakamileyo, obunye babo bulawula amanye amagunya nabalawulwa bawo. Obo bukhosi bunokuba kuphela ziinkonzo zobuxoki zehlabathi.

Impembelelo yeenkokeli zonqulo kwimicimbi yelizwe nezobupolitika iyinxalenye eyaziwa gqitha embalini. IThe World Book Encyclopedia ithi: “Emva kokubhukuqwa koBukhosi bamaRoma baseNtshona [ngenkulungwane yesihlanu], upopu wayenegunya elalingaphezu kwakhe nabani na omnye umntu eYurophu. . . . Upopu wayenegunya kwezobupolitika naselunqulweni. Ngowe-800, uPopu Leo III wathwesa isitshaba umlawuli wamaFrenk uCharlemagne [uCharles Omkhulu] wobukhosi baseRoma. . . . ULeo III wamisela ilungelo likapopu lokwenza igunya lomlawuli libe semthethweni.”

Elo gunya iCawa yamaKatolika “neenkosana” zayo ezazinalo kubalawuli laboniswa ngakumbi ngukhadinali uThomas Wolsey (1475?-1530). Uchazwa “njengoyena mntu wayenegunya eNgilani kangangeminyaka emininzi.” Phantsi kolawulo lukaKing Henry VIII, “ngokukhawuleza waba ngoyena mntu owayebamb’ iintambo kuyo yonke imicimbi yaseburhulumenteni. . . . Wayehleli kubunewunewu basebukhosini yaye wayelithanda igunya awayenalo.” Le ntyilalwazi ihlabela mgama isithi: “UKhadinali Wolsey wasebenzisa ubuchule bakhe njengommeli waseburhulumenteni nomlawuli oyintloko kwimicimbi yangaphandle yaseNgilani kaHenry VIII.”

Omnye umzekelo obalaseleyo wegunya lamaKatolika kwimicimbi yaseburhulumenteni ngokaKhadinali Richelieu waseFransi (1585-1642), owathi “ngaphezu kweminyaka eli-18 . . . walawula ngokoqobo eFransi.” Lo mthombo ucatshulwe ngaphambilana uthi: “Wayenekratshi gqitha yaye kamsinya waphelelwa ngumonde efuna isikhundla esiphakamileyo kunaweyekuso.” Wenziwa ikhadinali ngowe-1622 “waza kungekudala wanempembelelo enkulu kurhulumente waseFransi.” Kuyabonakala ukuba wayenguphuma silwe, kuba “wawukhokela ngokwakhe umkhosi wasebukhosini ukusinga kwidabi laseLa Rochelle.” Eli nqaku laleka umsundulo lisithi: “Owona mdla mkhulu kaRichelieu wawukwimicimbi yamanye amazwe.”

Ukuqhubeka kweVatican ibandakanyeka kumagunya ezobupolitika kubonakala ngokucacileyo kwizibhengezo zephephandaba laseVatican iL’Osservatore Romano ezingoonozakuzaku bamanye amazwe abaye bamxhasa ngokupheleleyo upopu ongumongami. Kuyabonakala ukuba iVatican inejelo elinyanisekileyo lamaKatolika elazisa upopu ngokuqhubekayo kwezobupolitika nangoko kwenzekayo ehlabathini lonke.

Kunokunikelwa imizekelo emininzi ngakumbi kuboniswa impembelelo yeenkokeli zonqulo—ngaphakathi nangaphandle kweNgqobhoko—kwimicimbi yezobupolitika yeli hlabathi. Isibakala sokuba ihenyukazi lokomfuziselo lihleli phezu kwawo onke “amanzi amaninzi” (amela “abantu izihlwele neentlanga”) naphezu kwerhamncwa lasendle (elimela onke amagunya obupolitika ehlabathi) sikwabonisa ukuba impembelelo yakhe ebantwini, ezintlangeni nakumagunya ikhethekile, iphakamile kunolongamo nje lezobupolitika. Makhe sibone ukuba yimpembelelo enjani leyo.

Inxalenye yegama elide elalisebunzini lakhe lalisithi “iBhabhiloni Enkulu.” Libhekisela kwiBhabhiloni yamandulo, eyamiselwa nguNimrodi, kuma-4000 eminyaka eyadlulayo, “ngokuchasene noYehova,” uThixo oyinyaniso. (Genesis 10:8-10, NW) Ukuthwala kwakhe eli gama kubonisa ngokucacileyo ukuba ungumfanekiso omkhulu weBhabhiloni yamandulo, nto leyo ebonisa elona cala. Liliphi elo cala? IBhabhiloni yamandulo yayizaliswe lunqulo oluyimfihlelo, izithethe ezithob’ isidima, unqulo zithixo, umlingo, ukuvumisa ngeenkwenkwezi neenkolelo—nto ezo ezigwetywa xa zizonke liLizwi likaYehova.

IThe New International Dictionary of New Testament Theology ithi ngenkulungwane ye-18 B.C.E., uMarduk “wenziwa isithixo sesixeko saseBhabhiloni, yaye ngoko waba ngumphathi weAkadi yaseSumer, itempile yezithixo ezili-1300. Yadibanisa zonke izithethe zonqulo zaba yinkqubo enye. . . . Isakhiwo esimakhazi-khazi setempile enkulu yaseBhabhiloni ekuthethwa ngaso kwiGen. 11:1-9 sasibonisa ukuba babengabantu abanekratshi nababenqwenela ukulawula izulu.”

Ngaloo ndlela, iBhabhiloni yamandulo yaba sisazulu sonqulo lobuxoki, eyathi ekuhambeni kwexesha yosulela ihlabathi lonke. Uqheliselo lonqulo lweBhabhiloni, iimfundiso, izithethe nemiqondiso iye yazalisa yonke imimandla yehlabathi yaye iboniswa ziziphithiphithi ezenziwa ngamawaka amaninzi eenkonzo zehlabathi. Ulawulo nobukhosi bezobupolitika buye bavela baza bawa, kodwa unqulo lwaseBhabhiloni luye lwahlala lukho.

Kutheni Ukutshatyalaliswa Kwayo Kusondele Kangaka?

Njengokuba bekusoloko kucaciswa kwiinkupho zangaphambili zeli phephancwadi, iziprofeto zeBhayibhile neziganeko ezigungqis’ ihlabathi ukususela ngowe-1914 ngokucacileyo zibonisa ukuba ngoku siphila ‘ekuqoshelisweni kwale nkqubo yezinto.’ (Mateyu 24:3) Oku kuthetha ukuba isiphelo sale nkqubo yehlabathi lerhamncwa sisondela ngokukhawuleza, nesiphelo seempondo ezilishumi ‘zerhamncwa elimbala ongqombela,’ ngoku elikhwelwe lelo henyukazi. (ISityhilelo 17:3) Ngokucacileyo eli rhamncwa limela intlanganisela yezobupolitika phantse yazo zonke iintlanga zehlabathi—iZizwe Ezimanyeneyo. Isiphelo esaxelwa kwangaphambili sithetha ukushenxiswa kokungamanyani, kolawulo lwezobupolitika olungelolabuthixo kuluntu. Kodwa kuthekani ngokumkanikazi okhwele irhamncwa?

Ingelosi kaThixo icacisa oku isithi: “Iimpondo ezilishumi owazibonayo, nerhamncwa, aba baya kulithiya ihenyukazi ibe baya kulenza liphanziswe lize libe ze, kwaye baya kuzidla iinxalenye zenyama yalo baze balitshise ngokupheleleyo ngomlilo. Kuba uThixo ubeke oko ezintliziyweni zabo ukuba baphumeze ingcamango yakhe, kwanokuphumeza ingcamango yabo enye ngokunikela ubukumkani babo kwirhamncwa, de amazwi kaThixo abe aya kufezwa.”—ISityhilelo 17:16, 17.

Ngaloo ndlela esi siprofeto sibonisa ukuba kamsinya ngaphambi kokuba irhamncwa lasendle lezobupolitika litshatyalaliswe, liya kuqalisa ukuthiya umkhweli walo yaye limjikele. Ngoba? Kaloku abalawuli noorhulumente baya kubona ukuba igunya labo liyasongelwa lunqulo olumanyeneyo olusebenza kumhlaba abawuphetheyo. Ngequbuliso, beqhutywa ngamandla angabonakaliyo, baya kuphumeza “ingcinga,” nesigqibo sikaThixo, ngokuphumeza umgwebo wakhe kobo bukhosi behlabathi bonqulo lobuxoki, bukrexezayo nobunkone ligazi.a—Thelekisa uYeremiya 7:8-11, 34.

Isiphelo sezi nkonzo zobuxoki zehlabathi siza kufika ngoxa zibonakala ngathi zisomelele yaye zinempembelelo. Ewe, esi siprofeto sibonisa ukuba ngaphambi nje kokuba eli henyukazi litshatyalaliswe, liya kuba entliziyweni yalo lisathi: “Ndihleli ndingukumkanikazi, yaye andingomhlolokazi, ibe andisayi kuze ndikubone ukukhedama.” (ISityhilelo 18:7) Noko ke, ukutshatyalaliswa kwalo kuya kothusa abalawulwa balo abangamawaka ezigidi. Kuya kuba sesinye sezona ziganeko ziyintlekele nezingalindelekanga kwezakha zenzeka kwimbali yoluntu.

Ukususela ekusekweni kweBhabhiloni yamandulo, iinkonzo zobuxoki ziye zanempembelelo enkulu eluntwini ngeenkokeli nabaxhasi bazo; iimfundiso, izithethe nezenzo zazo; izakhiwo zazo ezimbhetshe-mbetshe zokunqula; kwanobutyebi bazo obuninzi. Ngokuqinisekileyo ziyakubonakala nakuthathatha ukuba zitshatyalalisiwe. Ngoko ke, ingelosi ephathiswe eso sigidimi somgwebo wehenyukazi ivakalisa amazwi anamandla isithi: “Kuza ngamini-nye izibetho zayo, ukufa nokukhedama nendlala, yaye iya kutshiswa ngokupheleleyo ngomlilo, ngenxa yokuba uYehova uThixo, oyigwebileyo, womelele.” Ngaloo ndlela isiphelo seBhabhiloni Enkulu siya kuza njengombane yaye iya kudlula ngephanyazo, ngokungathi ‘yimini enye.’—ISityhilelo 18:8; Isaya 47:8, 9, 11.

Amazwi anamandla engelosi akhokelela kumbuzo othi, Ngaba lukho unqulo oluya kusala, ukuba lukho, luluphi yaye ngoba? Sibonisa ntoni isiprofeto? Oku kuza kuxutyushwa kwinqaku elilandelayo.

[Umbhalo osemazantsi]

a Ukuze ufumane ukuhlolisiswa okuneenkcukacha kwezi ziprofeto, bona ISityhilelo—Incopho Yaso Ezukileyo Isondele!, isahluko 33, epapashwe yiWatchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.

[Ibhokisi ekwiphepha 6]

Ityala Legazi LeNgqobhoko EAfrika

KwiSityhilelo 18:24, iBhayibhile ibonisa ukuba iBhabhiloni Enkulu ifunyenwe inegazi ‘labo bonke abaye babulawa ngogonyamelo emhlabeni.’ Cinga ngeemfazwe eziliwe ngenxa yokungavisisani konqulo nangenxa yokusilela kweenkokeli zonqulo ukuzithintela. Umzekelo wakutshanje woku ungqinwe kukutshatyalaliswa kohlanga eRwanda, apho kwabulawa abantu abangama-500 000—omnye kwabathathu kubo ibingumntwana.

Umbhali waseKhanada uHugh McCullum enikela ingxelo eseRwanda uthi: “Umfundisi ongumHutu waseKigali [eRwanda] uthi ukungakwazi kwecawa ukukhokela ngendlela yokuziphatha akukholeleki. Isikhundla soobhishophu kwibutho labantu baseRwanda besifanele ukuba sibe sesibaluleke kakhulu. Babeyazi intlekele eyayiza kwenzeka kusengaphambili kakhulu ukuba kubulawane. Iipulpiti zecawa ngezazisetyenziselwe ukuba bonke abemi basive isigidimi esinamandla esasinokuthintela ukutshatyalaliswa kohlanga. Kunoko iinkokeli zahlala zithe tu.”

Emva kweyona ndyikitya yokufa yakha yambi ngowe-1994, uJustin Hakizimana, inkokeli yecawa, kwintlanganiso eyayiqhutyelwa kwicawa yaseRhabe eKigali wathi: “Icawa yayihambisana neengcamango zobupolitika zikaHabyarimana [umongameli waseRwanda]. Asizange sikugwebe okwakuqhubeka ngenxa yokuba sasonakele. Akukho nanye kwiicawa zethu, ngokungakumbi amaKatolika, eyayigwebayo loo ndyikitya yokufa.”

UAaron Mugemera, ongumfundisi wecawa, kwenye intlanganiso eyayiseRwanda emva kokutshatyalaliswa kolo hlanga wathi: “Icawa ihlazekile. . . . Ukususela ngowe-1959 bekubulawana apha. Akukho mntu owakugwebayo oko. . . . Ngenxa yedyudyu asikhange sibe nesibindi sokuthetha ngale nto nangenxa yokuba sasingakhathazekanga yiyo.”

[Umfanekiso okwiphepha 7]

Eli “henyukazi” liphembelela ihlabathi liphela

[Inkcazelo]

Globe: Mountain High Maps® Copyright © 1995 Digital Wisdom, Inc.

    Iimpapasho ZesiXhosa (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • IsiXhosa
    • Share
    • Zikhethele
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imiqathango
    • Umthetho Wezinto Eziyimfihlo
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share