Kwenzeke Ntoni Kutyekelo Lomntu Olungokwemvelo?

“Kutheni kukho ukukhohlakalelwa kwabantwana kwesi sizukulwana? Kutheni kukho ukukhohlakalelwa kwezilwanyana? Kutheni kukho ugonyamelo? . . . Kutheni abantu besiba ngabagrogrisi? Kutheni abantu besebenzisa iziyobisi? . . . Kutheni le nto xa ufikelele inqanaba lokuba nayo yonke into, abanye abantu bebuyela kwezo zinto zakuqala ezibuyisela umva impucuko iphela?”

LOO mibuzo yabuzwa yinkulumbuso yaseBritani. Mhlawumbi ukhe wazibuza imibuzo efanayo amaxesha amaninzi. Ngaba uye wazifumana iimpendulo ezanelisayo?

Ivakalisa iimbono zayo ngale mibuzo, inkulumbuso yaseBritani yathi: “Kangangeminyaka xa ndandiselula yaye ndikwiipolitiki ndinamathemba neminqweno namabhongo amaninzi, nakoogxa bam kwabonakala ngathi ukuba sasinokufikelela kwixesha laxa sineendawo zokuhlala ezintle, imfundo esemgangathweni, umlinganiselo ofanelekileyo wokuphila, ngoko ke yonke into yayiya kuba izinzisiwe yaye sasiya kuba nekamva eliqaqambileyo nelinqabisekileyo kakhulu. Siyazi ngoku ukuba oko akunjalo. Sijamelene neengxaki zokwenene zotyekelo lomntu olungokwemvelo.”—Akekeliswe sithi.

Utyekelo lomntu olungokwemvelo lunokuchazwa ‘njengentlanganisela yesimo sengqondo nezona mpawu ziyila ubuntu babantu.’ Ngokucacileyo, isimo sengqondo neempawu ezingqubanayo zinokubangela iingxaki ngokobuqu, ngokobuhlanga okanye ngokwezizwe ngezizwe. Kodwa utyekelo lomntu olungokwemvelo lunegalelo elingakanani ngokwenene kwiindlela zanamhlanje eziyingozi zogonyamelo, ubugrogrisi, zokurhweba ngeziyobisi nezinye ezifana nezo?

Ngaba utyekelo lomntu olungokwemvelo ngokupheleleyo lungunobangela weemeko ezisongela ‘ukubuyisela umva impucuko iphela’? Okanye ngaba bakho abanye oothunywashe esifanele sibaqwalasele ekucaciseni isizathu sokuba abantu betsaleleka ngokulula kangaka kwizenzo ezihlazisayo, zokuzingca ngoxa bebenokunqwenela usukelo oluphakamileyo, olubekekileyo? Makhe sibone.