IWatchtower LAYBRARI EKWI-INTANETHI
IWatchtower
LAYIBRARI EKWI-INTANETHI
IsiXhosa
  • IBHAYIBHILE
  • IINCWADI
  • MEETINGS
  • g 9/09 iphe. 3-6
  • Ziziphi Iingxaki Zolutsha Lwanamhlanje?

No video available for this selection.

Sorry, there was an error loading the video.

  • Ziziphi Iingxaki Zolutsha Lwanamhlanje?
  • Vukani!—2009
  • Imixholwana
  • Amanqaku Afanayo
  • Isizathu Sokuba Nethemba
  • Ulutsha Lwanamhlanje—Ucelomngeni Olujamelana Nalo
    Vukani!—1990
  • IBhayibhile Nokuziphatha Okuhle Kwabakwishumi Elivisayo
    IMboniselo Evakalisa UBukumkani BukaYehova—1988
  • Ulutsha Lusebugxwayibeni
    Vukani!—2005
  • Ulutsha Lwanamhlanje—Umfanekiso Osehlabathini Lonke
    Vukani!—1990
Khangela Okunye
Vukani!—2009
g 9/09 iphe. 3-6

Ziziphi Iingxaki Zolutsha Lwanamhlanje?

Ngaba ucinga ukuba ulutsha lwanamhlanje luneengxaki ezingaphezu kwezo zolutsha lwangaphambili? Ukuba akuvumelani noko, usenokuba ucinga ukuba ulutsha lwanamhlanje lolona lonwabileyo kunalo naluphi na embalini.

Kumazwe amaninzi, ezonyango ziyalwa nezifo ezazikade zithwaxa zide zibulale ulutsha. Ezobugcisa zenza izixhobo zombane nezinto zokudlala ezaziliphupha nje kuphela kulutsha lwangaphambili. Ukuhambela phambili kwezoqoqosho kuye kwanyula izigidi ngezigidi zeentsapho kubuhlwempu. Abazali abaninzi benza konke okusemandleni abo ukuze balungiselele abantwana babo ubomi nemfundo ebhetele kunaleyo bona bayifumanayo.

Asinakuyithandabuza into yokuba ulutsha lwanamhlanje lunamathuba amaninzi. Kodwa kwangaxeshanye iingxaki olujongene nazo azithetheki. Esinye isizathu kukuba abantu bangoku baphila kwixesha iBhayibhile elibiza ngokuba ‘kukupheliswa kwenkqubo yezinto.’ (Mateyu 24:3) Wayechanile uYesu Kristu xa waprofeta ngelithi eli xesha liya kubonakala ngokutshintsha okuphawulekayo kwemilinganiselo. (Mateyu 24:7, 8) IBhayibhile ikwalibiza eli xesha ngokuba ‘yimihla yokugqibela’ ize xa ichaza iimeko ezikhoyo ithi, ‘kunzima ukujamelana nazo.’ (2 Timoti 3:1) Khawuhlolisise nje ezinye iingxaki ekunzima ukuba ulutsha lujamelane nazo namhlanje.

Ingxaki 1

Ubulolo Obugqith’ Emgceni

Iimovie, iinkqubo zikamabonwakude kwakunye namaphephancwadi ziye zabonisa ulutsha oluba nabahlobo abaninzi olukhula lufunda nabo, luqhubeke ke nobo buhlobo de lube ngabantu abadala. Kodwa ulutsha oluninzi alunayo loo nyhweba.

UBarbara Schneider noDavid Stevenson, abaphengululi abahlolisisa udliwano ndlebe olwenziwa namawakawaka olutsha lwaseUnited States bafumanisa ukuba “luyimbinana ulutsha olugcina abahlobo kangangexesha elide.” USchneider noStevenson bathi, ulutsha oluninzi “alukwazi ukuba nabahlobo abasenyongweni olunokuphalazela kubo imbilini yalo luze lube nencoko emnandi nabo.”

Ulutsha olukwishumi elivisayo olunabahlobo luchitha ixesha elincinane nabo. Xa yahlolisiswa ngokubanzi le nto eUnited States kwafunyaniswa ukuba uninzi lolu lutsha luchitha malunga ne-10 ekhulwini kwixesha lalo lukunye nabahlobo balo luze luchithe ama-20 ekhulwini kunye neentsapho zalo—lininzi ke eli xesha lulodwa kunelo lulichitha neentsapho okanye abahlobo balo. Lutya lodwa, luhamba lodwa luze lonwabe lodwa.

Into eyongeza kobu bulolo kukwenziwa ngobuninzi kwezixhobo ze-elektroniki. Ngokomzekelo, ngowama-2006 iphephancwadi iTime lathi, ulutsha lwaseMerika oluphakathi kweminyaka esibhozo neli-18 ubudala luchitha iiyure ezintandathu ezinesiqingatha ngosuku luthe ntsho kumabonwakude, lufake iintambo ezindlebeni luphulaphule umculo, ludlala imidlalo yevidiyo okanye luxhaxhaza iikhompyutha.a

Kambe ke, asiqali kubakho isizukulwana sabantwana abachitha iiyure ezininzi bephulaphule umculo okanye bedlala. (Mateyu 11:16, 17) Kodwa eli xesha lininzi lichithwa ngabantwana bedlala ngezinto ze-elektroniki endaweni yokunxulumana neentsapho zabo linokubazisela ishwangusha. Abaphengululi uSchneider noStevenson bathi: “Abantwana bathi abazithembi, abonwabanga, abafuni kwenza nto, yaye bayonqena xa bebodwa.”

Ingxaki 2

Baziva Benyanzelekile Ukuba Neentlobano Zesini

Abakwishumi elivisayo nabo bangaphantsi kubo ngeminyaka baziva benyanzelekile ukuba neentlobano zesini. UNathan, umntwana waseOstreliya uthi: “Abantwana abaninzi endibaziyo esikolweni baye baqalisa ukuba neentlobano zesini bephakathi kweminyaka eli-12 neli-15 ubudala.” Enye intwazana egama linguVinbay yaseMexico ithi yayixhaphake gqitha kwisikolo eyayifunda kuso into yokuba neentlobano zesini kwabantwana abangathandaniyo. Uthi: “Abo bangabi nazo iintlobano zesini bajongwa njengabantu abangaqhelekanga.” UAna oneminyaka eli-15 ubudala waseBrazil uthi: “Iintlobano zesini phakathi kwabantu abangathandaniyo zixhaphakile kubantwana endifunda nabo kangangokuba kufuneka ngalo lonke ixesha ndale ukubandakanyeka kuzo.”

Abaphengululi baseUnited Kingdom benza uhlolisiso kwiwaka labantwana abaneminyaka ephakathi kweli-12 neli-19 ubudala ababesuka kwiimvelaphi ezahlukahlukeneyo. Bafumanisa ukuba ulutsha olumalunga nama-50 ekhulwini lubandakanyeka rhoqo kuhlobo oluthile lweentlobano zesini. Ngaphezu kwama-20 ekhulwini olu lutsha, aba neentlobano zesini eneminyaka eli-12 kuphela ubudala! UGqr. Dylan Griffiths, owayevelela olu phengululo uthi: “Iintsapho, iiCawa namanye amaziko awayeliliso ebantwaneni akasayenzi loo nto, ibe loo nto ishiya abantwana besengxakini.”

Ngaba ngokwenene ulutsha olubandakanyeka kwiintlobano zesini ‘lusengxakini’? Kwingxelo eyapapashwa ngowama-2003, uRector Noyes noJohnson babonisa unxibelelwano olukhoyo phakathi kweentlobano zesini zabo bakwishumi elivisayo, uxinezeleko nokuba sengozini yokufuna ukuzibulala. Xa babehlalutya oko kufunyaniswe xa kwakudlanw’ indlebe nabakwishumi elivisayo abangama-6 500, bafumanisa ukuba “amantombazana aba neentlobano zesini anamathuba aphindwe kathathu okuxinezeleka kunalawo angabandakanyekiyo kuzo.” Yaye amakhwenkwe “aba neentlobano zesini anamathuba aphindwe kabini okuxinezeleka kunalawo angabi nazo.”

Ingxaki 3

Iintsapho Eziqhekekileyo

Ulutsha kwelaseUnited States lujamelene nokutshintsha ngesiquphe kwendlela eziyiyo iintsapho kwakunye nokutshintsha kwemilinganiselo. Incwadi ethi The Ambitious Generation—America’s Teenagers, Motivated but Directionless ithi: “Kumashumi ambalwa eminyaka, izinto ziye zatshintsha ngokuphawulekayo, nto leyo eye yabachaphazela ngokuthe ngqo abakwishumi elivisayo. Iintsapho eziqhelekileyo eMerika ziyancipha, ngoko bambalwa abakwishumi elivisayo abakhula noodadewabo nabantakwabo. Ngokuya kuqhawulwa imitshato, abantwana abaninzi bakhuliswa ngabazali abangenamaqabane. Yaye abantwana abaninzi abaneminyaka engaphantsi kweli-18 ubudala banoomama abasebenzayo, nto leyo ebenza bachithe ixesha kumakhaya abo ngaphandle kwabantu abadala.”

Enoba abantwana bahlala nomzali omnye okanye ababini, abaninzi bavakalelwa kukuba abakwazi ukunxibelelana nabazali babo ngexesha abafuna ngalo. Uhlolisiso olwenziwa kulutsha olukwishumi elivisayo olungama-7 000 lwafumanisa ukuba uninzi lolu lutsha lugqala abazali balo njengabanothando nabaqondayo. Sekunjalo ngokomlinganiselo “ngumntwana omnye kwabathathu owavumayo ukuba ufumana ingqalelo noncedo olukhethekileyo xa enengxaki.” Kanti kuye kwafunyaniswa ukuba, “abaninzi abakwishumi elivisayo bavakalelwa kukuba xa beneengxaki abazali babo abafane bangenelele babancede.”

EJapan iqhina lentsapho elakha laqina liye lonakaliswa kukufuna ukuphumelela ngokwezoqoqosho. UYuko Kawanishi, unjingalwazi wezentlalo uthi: “Abaninzi abakwishumi elivisayo ngoku bazalwa ngabantu ababezelwe emva kwemfazwe yesibini, yaye bakhule ngexesha apho kwakukhuthazwa ukuba umntu makaphumelele kwezoqoqosho aze abe nezinto eziphathekayo.” Yiyiphi impembelelo edluliselwa ngaba bazali kubantwana babo? UKawanishi uthi: “Eyona nto ixhalatyelwe ngabazali namhlanje kukuba abantwana baqhube kakuhle esikolweni.” Uqhubeka athi: “Kwamanye amakhaya, ukuba nje abantwana bazihoyile izifundo zabo, ezinye izinto ziza mva yaye azibalulekanga.”

Oko kugxininisa ngendlela engalungelelananga kwizinto eziphathekayo nasezifundweni kunokuluchaphazela njani ulutsha? Kumaziko eendaba aseJapan kudla ngokuthethwa ngekireru—ibinzana elibhekisela ekuphazamisekeni kolutsha ngokweemvakalelo xa luziva lunyanzelekile ukuba luqhube kakuhle kwizifundo zalo. UKawanishi uthi: “Xa abantwana besenza izinto ezingekho ngqiqweni, kusenokwenzeka ukuba bavakalelwa kukuba iintsapho zabo ziyilawula gqitha indlela abenza ngayo izinto.”

Isizathu Sokuba Nethemba

Ngokuqinisekileyo, siphila ‘kumaxesha amanqam ekunzima ukujamelana nawo.’ (2 Timoti 3:1) Noko ke, iBhayibhile ayaneli nje ukuprofeta isithi abantu abaphila ngeli xesha baya kujamelana neenkathazo ezininzi.

IBhayibhile inikela isiluleko esiluncedo ngendlela ulutsha olunokubuphucula ngayo ubomi balo. UYehova uThixo, onguMbhali weBhayibhile uyakuvuyela ukufundisa abantwana indlela yokujamelana neengxaki. (IMizekeliso 2:1-6) Ufuna ulutsha lonwabe. ILizwi lakhe linokunika “abangenamava ubuqili, nomfana ukwazi namandla okucinga.” (IMizekeliso 1:4) Khawubone indlela imigaqo yeBhayibhile enokuba luncedo ngayo.

[Umbhalo osemazantsi]

a Ulutsha oluzivalela lodwa emagumbini luxhaphakile eJapan kangangokuba lude lunikwe igama lokuba ziihikikomori. Abanye abantu baqikelela ukuba eJapan kukho iihikikomori eziphakathi kwama-500 000 nesi-1 000 000.

[Amagama acatshulweyo akwiphepha 5]

Ngokutsho kolunye uhlolisiso, amantombazana aba neentlobano zesini anamathuba aphindwe kathathu okuxinezeleka kunalawo angabandakanyekiyo kuzo

[Ibhokisi/Umfanekiso okwiphepha 6]

Ubomi Bokuziphalaza

Ingxelo karhulumente yowama-2006 yadiza ukuba eBritani ukusetyenziswa kwecocaine ngabantwana abaneminyaka ephakathi kweli-11 neli-15 ubudala kuye kwaphindaphindeka kwisithuba nje sonyaka. Abamalunga nama-65 000 baye bavuma ukuba bazamile ukusebenzisa esi siyobisi. EHolland, kuthiwa ulutsha olungaphezu kwama-20 ekhulwini oluneminyaka ephakathi kwe-16 nama-24 ubudala luxhomekekile etywaleni ngandlel’ ithile okanye lunesigulo esibangelwa butywala.

Olunye ulutsha luyibonisa ngokuphandle indlela olunomsindo ngayo. Luyazisika, luzilume lude luzitshise. Abaphengululi uAustin noJulie Kortum bathi: “Kuqikelelwa ukuba abantwana baseMerika abazizigidi ezithathu bayazenzakalisa, yaye ngokomlinganiselo umntwana okwishumi elivisayo omnye kwabangama-200 usoloko ezenzakalisa.”

[Umfanekiso okwiphepha 3]

Ulutsha oluninzi alunabo abahlobo abasenyongweni olunokuphalazela kubo imbilini yalo

    Iimpapasho ZesiXhosa (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • IsiXhosa
    • Share
    • Zikhethele
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imiqathango
    • Umthetho Wezinto Eziyimfihlo
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share