IWatchtower LAYBRARI EKWI-INTANETHI
IWatchtower
LAYIBRARI EKWI-INTANETHI
IsiXhosa
  • IBHAYIBHILE
  • IINCWADI
  • MEETINGS
  • g 6/14 iphe. 10-11
  • UJoseph Priestley

No video available for this selection.

Sorry, there was an error loading the video.

  • UJoseph Priestley
  • Vukani!—2014
  • Imixholwana
  • Amanqaku Afanayo
  • UKUKHANGELA KWAKHE INYANISO KWISAYENSI
  • UKUKHANGELA KWAKHE INYANISO KUNQULO
  • Iziqulatho
    Vukani!—2014
  • Ukuvisisana Kwenzululwazi Nonqulo
    Vukani!—2002
  • Wakhusela, Walungiselela, Wazingisa
    Xelisa Ukholo Lwabo
  • Igesi Yokwemvelo—Umbane Onokusetyenziswa Ezindlwini
    Vukani!—2010
Khangela Okunye
Vukani!—2014
g 6/14 iphe. 10-11
Istatyu sikaJoseph Priestley

IMIFANEKISO YAMANDULO

UJoseph Priestley

“Ubuchule bakhe bokwenza izinto ezininzi, ukuzimisela, ukukhuthala, ubuntu, ukuthanda kwakhe ukwazi izinto, ukukhuthaza ukuziphatha okuhle, indima yakhe kwisayensi, kwezobufundisi, kwifilosofi, kwezopolitiko, igalelo lakhe kwiMvukelo yaseFransi, nokubandezeleka kwakhe, kunokumenza iqhawe leminyaka yee-1700.”—ifilosofa uFrederic Harrison.

YINTONI le ibaluleke kangaka eyenziwa nguJoseph Priestley? Izinto awazifumanisayo nawazibhalayo zaba negalelo elikhulu kwindlela abantu abamjonga ngayo urhulumente, nobunjani bukaThixo, nkqu nomoya lo siwuphefumlayo.

Enokuba wayebhala ngesayensi okanye ngonqulo, uPriestley wayezikhaba ngawomane iimfundiso ezikhiw’ emoyeni kodwa wayethanda inyaniso engangxengwanga. Makhe sibone.

UKUKHANGELA KWAKHE INYANISO KWISAYENSI

Emva kokudibana nososayensi uBenjamin Franklin ngo-1765, uJoseph Priestley owayengekho mde kangako kwisayensi, wenza uvavanyo oluthile kwezombane. Kunyaka olandelayo, oososayensi abangoogxa bakhe bamonyula ukuba abe lilungu leRoyal Society of London ngenxa yokwaneliswa zizinto awazifumanisayo.

Kamva, uPriestley wenza uphando ngemichiza. Ngexesha nje elingephi, wabhaqa iintlobo ezintsha zeegesi njenge-ammonia ne-nitrous oxide (igesi ehlekisayo). UPriestley waphinda waxuba amanzi necarbon dioxide, ngaloo ndlela wenza amanzi ahlwahlwazayo.

Ngo-1774 eseNgilani uPriestley wathi esaxakeke lolu phando-ndini, suke, wabhaqa enye igesi eyenza ukuba ikhandlela likhanyise nangakumbi. Kamva, wafaka eglasini iimililitha eziyi-60 zale gesi kunye nempuku. Le mpuku yaphila bhetele ngaphezu kokuba ibiya kwenza xa ibikwiglasi enomoya oqhelekeileyo! UPriestley naye wayisezela le gesi, yaye wathi “ufumanise ukuba kuye kwalula ukuphefumla okwethutyana emva koko.”

Kwathi kanti uJoseph Priestley ubhaqe ioksijini.a Wayesithi ufumene nje umoya oqhelekileyo, ngelo xesha ekwakusithiwa awunalo ichiza elithile elibangela ukuvutha komlilo. Le nto wayifumanisayo uPriestley yayingeyonyani, kodwa abantu abaninzi basathi “olu lolona phando lwakha lwabalasela awakha walwenza.”

UKUKHANGELA KWAKHE INYANISO KUNQULO

Kanye njengokuba uPriestley wayekholelwa ukuba iinkolelo ezingasekelwanga kubungqina ziye zayisitha inyaniso ngesayensi, wayesithi nezithethe zonqulo ziye zayisitha inyaniso engoThixo. Isimanga sesokuba ebudeni bokufuna kwakhe ulwazi ngeBhayibhile, uPriestley wazamkela ezinye iimfundiso ezigqubanayo neBhayibhile. Ngokomzekelo, wakha akayikholelwa into yokuba iBhayibhile yaphefumlelwa nguThixo ngokungummangaliso. Wayikhaba nemfundiso yeBhayibhile yokuba uYesu wayephila ngaphambi kokuba eze emhlabeni.

“Ukuba isayensi yindlela yokufumana inyaniso, makube uPriestley wayengusosayensi wokwenene.”—uKatherine Cullen osisazi ngebhayoloji

Kwelinye icala, uPriestley wazibhenca iimfundiso zecawa ezazithandwa ngeloo xesha, phofu ezisathandwa unanamhla oku. Wabhala ukuba inyaniso eyayifundiswe nguYesu nabalandeli bakhe kamva yangxengwa ngobuxoki—obufana nemfundiso yoThixo oneziqu ezithathu, imfundiso engenasihlahla yomphefumlo ongafiyo, kunye nokunqulwa kwemifanekiso eqingqiweyo, nto leyo engafunwa nokubonwa yiBhayibhile.

Iimfundiso zonqulo nokuxhasa kukaPriestley iMvukelo yaseFransi naseMerika kwawacaphukisa amanye amaNgesi. Ngo1791, iqela elinomsindo latshabalalisa ikhaya kunye nendawo awayelwenzela kuyo uphando, ibe wabalekela eUnited States. Nangona ekhunjulwa kakhulu ngenxa yophando lwakhe lwesayensi, uJoseph Priestley wayekholelwa ekubeni ukufunda ngoThixo nangenjongo yakhe “kokona kubalulekiyo.”

a Ngaphambilana usomachiza waseSweden uCarl Scheele wayeyibhaqile ioksijini, kodwa ke akazange azipapashe iziphumo zophando lwakhe. Kamva, usomachiza onguMfrentshi uAntoine-Laurent Lavoisier wathiya le gesi ngokuthi yi-oksijini.

IZINTO EZIBANGELA UMDLA

  • UJoseph Priestley wazalwa ngo-1733 ngaseLeeds, eNgilani.

  • Kuthiwa ngusosayensi owabhaqa iigesi eziliqela.

  • Njengomhlaziyi wezopolitiko, wakhuthaza ukuba abantu babe nenkululeko yokuthetha, eyonqulo neyemfundo.

  • Njengomfundisi, wazikhaba iimfundiso ezininzi zecawa, eziquka imfundiso yokuba uThixo uneziqu ezithathu neyokungafi komphefumlo.

  • Ngo-1794, uPriestley wabalekela eUnited States, ibe wafa kungekapheli neminyaka elishumi efikile apho.

INYANISO OKANYE ISITHETHE?

Iqela elinomsindo latshabalalisa ikhaya likaPriestley kunye nendawo awayelwenzela kuyo uphando

Ngo1791, iqela elinomsindo latshabalalisa ikhaya likaPriestley kunye nendawo awayelwenzela kuyo uphando

UPriestley wafumanisa ukuba iimfundiso ezininzi zecawa ziyaphikisana neBhayibhile. Khawuve nje le mizekelo imbalwa:

  • Isithethe: UYesu uyalingana noThixo.

    Inyaniso YeBhayibhile: UKristu Yesu wathi: “uBawo mkhulu kunam.”—Yohane 14:28.

  • Isithethe: Umphefumlo awufi.

    Inyaniso yeBhayibhile: “Umphefumlo owonayo kuya kufa wona.”—Hezekile 18:4.

  • Isithethe: Ingasetyenziswa imifanekiso xa kunqulwa uThixo.

    Inyaniso YeBhayibhile: “NdinguYehova. Lilo elo igama lam; andiluniki omnye uzuko lwam, nendumiso yam andiyiniki imifanekiso eqingqiweyo.”—Isaya 42:8.

    Iimpapasho ZesiXhosa (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • IsiXhosa
    • Share
    • Zikhethele
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imiqathango
    • Umthetho Wezinto Eziyimfihlo
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share