YOOSOMA YA MWAHA 28
NCIPO 88 Mukiixuttihe Iphiro Sanyu
Seeni Nintthuneya nhu Oveka Miruku?
“Ale aniwaavya ankhili, annikhalana miruku.”—MIR. 13:10.
ETTHU NIN’YA NHU OHUDHA
Nin’ya woona etthu ninreerela nhu opaka wiira nitepe ottottela nreerelo miruku ninvahiwa nhu.
1. Nin’ya owerya dhai opaka dhoothanla mwa miruku ikhanle okhumela saana? (Miruku 13:10; 15:22)
OOTHEENE nhu nintthuna wiira vaavo nimpaka nhu dhoothanla, dhikhale dha miruku ni ikhumele saana. Masi wiira niwerye opaka elo, Biibiliya onlotta wiira nihaana oveka miruku.—Nsome Miruku 13:10; 15:22.
2. Eseeni Yehova onlaihera iye onipakela?
2 Voohaakanyera, ntthu oophwanelela ninreerela nhu onvekela akhili ni miruku Tiithi nhu, Yehova. Owo onnilaihera onikhalihera, airaka: ‘Kinawoovahani miruku koolipelakani.’ (Esal. 32:8) Nkhama anoonihera awa moolumo ala, Yehova khannivaha pahi miruku. Masi owo onnilaihera onivaha miruku ninramela nhu ni onikhalihera ovarihela nteko.
3. Eseeni nin’ya nhu othokorerya yoosoma ela?
3 Yoosoma ela, nin’ya woona moopora Nuulumo na Muluku nin’ya awa onikhalihera ophwanya waakhuliwa makoho masese: (1) Nkhalelo seeni kinreerelaka okhalana wiira kitepe ottottela nreerelo miruku dhooreera kinvahiwa aka? (2) Taani kinreerelaka waavekela miruku dhooreera? (3) Kin’ya woonihera dhai wiira kinnitthuna ovahiwa miruku ni nrima wootheene? ni (4) Seeni kinreerelaka oxaka waavekela atthu akina wiira ekipakele dhoothanla?
NKHALELO SEENI KINREERELA AKA OKHALANA?
4. Wiira nitepe ottottela nreerelo miruku dhooreera ninvahiwa nhu, nkhalelo seeni ninreerela nhu okhalana?
4 Wiira nitepe ottottela nreerelo miruku dhooreera ninvahiwa nhu, nihaana okhala atthu awiiyeviha. Etthu yootthuneya waakhulela wiira dhookhala itthu dhikina nihindhuwela nhu ni waavekela nikhalihero atthu akina wiira niwerye opaka dhoothanla dha miruku vaavo dhinkhumelela awa miyaha dhooxankiha. Masi akhala wiira khaninoonihera wiiyeviha, Yehova khankhala-khala anikhaliheraka. Ndho elo pooti oniiriha woona okhala etthu yoolipa weettela miruku nimphwanya nhu okathi nininsoma nhu Biibiliya. (Mik. 6:8; 1 Ped. 5:5) Masi akhala wiira ninookhala atthu awiiyeviha, ninoowerya owiriyana ni ephoole ni ovarihela nteko miruku nimphwanya nhu mbiibiliyani.
5. Itthu seeni woonawene dhaakhanle omwiiriha mwene Davidi wiikuserera?
5 Vano, nirowe noone etthu ninhudha nhu ni ntakihero na mwene Davidi. Nnaamwi aapanke itthu dhawaatta dhooreera ni dhootikiniha, owo khaahin’ye itthu idho imwiirihaka wiikuserera. Mwa ntakihero, ahinatthi Davidi okhalihiwa mwene, aanidhuweliwa okhala ntthu aadhuwela wiipa saana macipo. Tivondho nuuvira okathi, owo aahivekeliwa onvarela nteko mwene amwiipelaka macipo. (1 Sam. 16:18, 19) Nuumala Yehova onthanla Davidi wiira akhale mwene aattharelana, aahinvaha munepa wawaarya yoowo waakhalihenre okhalana ikuru. (1 Sam. 16:11-13) Davidi aahidhuweliwa ni atthu awaatta mwaha wa waawerya awanani aisarayeeli, onhela mpuwa owerya nakhotto oovatta afilisti aaitthaniwa Koliyathi. (1 Sam. 17:37, 50; 18:7) Ndho vakhanle wiira Davidi aari ntthu awiikuserera, woonawene aamuupuwelela wiira khaatthuneya ovahiwa miruku ni atthu akina okhala wiira aahipaka itthu dhawaatta dhootikiniha. Masi owo khaapanke elo.
6. Eseeni ennikhupaliha wiira Davidi waanindhivela ovahiwa miruku ni atthu akina? (Moone-tho efootu ya ekaapa.)
6 Nuumala Davidi okhalihiwa mwene, aahipaka oxirikha ni atthu yaawerya onvaha miruku. (1 Wah. 27:32-34) Hiyo khanintikhina elo, okhala wiira Davidi ahinatthi okhalihiwa mwene waanindhivela owiriyana miruku dhooreera aavahiwa iye atthu akina. Ndho ohiya pahi owiriyana miruku aavahiwa iye ni alopwana, Davidi aahaakhulela miruku dha nthiyana mmodha aaitthaniwa Abikayiili. Abikayiili aatheliwe ni nlopwana mmodha aaitthaniwa Nabaali, yoowo aari awiitthuna, oohixukhuru ni aahaattittimiha atthu akina. Masi moovirikana ni Nabaali, mwawiiyeviha Davidi aahaakhulela miruku aavahiwe iye ni Abikayiili, ndho elo yaahinkhalihera oxaka opaka etampi yuulupale.—1 Sam. 25:2, 3, 21-25, 32-34.
Mwene Davidi aahaakhulela mwawiiyeviha miruku aavahiwe iye ni Abikayiili (Moone ettima 6)
7. Itthu seeni ninhudha nhu ni ntakihero na Davidi? (Musuweli 4:13) (Moone-tho efootu.)
7 Ninoowerya ohudha itthu dhawaatta ni ntakihero na Davidi. Mwa ntakihero, woonawene dhookhala itthu nindhuwela nhu opaka saana aahiidho nookhalana okhulupale wa waahoolela atthu akina. Masi hata eri dhiidho, nihikhala-khale nuupuwelaka wiira ninnidhuwela itthu dhootheene ni khaninreerela ovahiwa miruku ni atthu akina. Nkhama Davidi, nihaana okhala oolikaneene owiriyana miruku dhooreera ninvahiwa nhu, moohixikha ntthu onnivaha. (Munsome Musuweli 4:13.) Ndho napaka elo, woonawene ninooxaka opaka etthu ekhanle onikhumihera mixankiho naaneene aahiidho atthu akina.
Nihaana okhala oolikaneene owiriyana miruku dhooreera ninvahiwa nhu, moohixikha ntthu onnivaha (Moone ettima 7)c
TAANI KINREERELA AKA WAAVEKELA MIRUKU DHOOREERA?
8. Seeni Yonataani aawenrye iye onvaha miruku dhooreera Davidi?
8 Vano, nirowe nithothokorerye etthu ekina ninhudha nhu ni ntakihero na Davidi. Davidi aahiwiriyana miruku aavahiwe iye ni atthu yaarina waataana wooloka ni Yehova ni yaaiwasasa saana mixankiho aaviriha iye. Mwa ntakihero, okathi Davidi aatthuna iye odhuwela etthu aareerela iye opaka wiira atthikele waataana ni Sawuli, aahiwiriyana ni ephoole miruku aavahiwe iye ni Yonataani, yoowo aari mwaana a Sawuli. Eseeni enoonihera wiira Yonataani anwerya onvaha miruku dhooreera Davidi? Okhala wiira Yonataani aahikhalana waataana wooloka ni Yehova ni aanindhuwela saana Sawuli. (1 Sam. 20:9-13) Nin’ya owerya dhai otthara ntakihero na Davidi?
9. Taani ninreerela nhu waavekela miruku? Nvahe ntakihero. (Miruku 13:20)
9 Vaavo nintthuna nhu ovahiwa miruku, ninoopaka saana akhala wiira ninawaaveka atthu arina waataana wooloka ni Yehova ni andhuwela saana mwaha nintthuneya nhu okhaliheriwa.a (Nsome Miruku 13:20.) Mwa ntakihero, nkahaya mmuupuwele munna mmodha ori rapasi ommwaadhya nrokora ooreerela othelana. Taani onreerela iye waavekela miruku? Akhala wiira ononvekela nxirikha-ye ohithenle, owo pooti onvaha miruku dhooreera dhinkhuma mbiibiliyani. Masi woonawene munna owo pooti ovahiwa miruku dhootepa oreera ni dhoovareleya nteko akhala wiira onawaavekela nikhalihero anamathelana olipa mwa omunepani anindhuwela saana ni apacenre khalai onrumeela Yehova. Okhala wiira awo khanrowa onvaha pahi miruku dhinkhuma mbiibiliyani, masi anonleela itthu ahundha awa nuumala othelana.
10. Eseeni nin’ya nhu othokorerya nenna-va?
10 Mpakha-va noowerya woona nkhalelo ninreerela nhu okhalana ni atthu ninreerela waavekela miruku dhooreera. Vano, nirowe nithokorerye moopora nin’ya woonihera wiira ninnitthuna ovahiwa miruku ni nrima wootheene ni oxaka waavekela atthu akina wiira enipakele dhoothanla.
KIN’YA WOONIHERA DHAI WIIRA KINNITTHUNA OVAHIWA MIRUKU NI NRIMA WOOTHEENE?
11-12. (a) Ivaara dhikina, eseeni ninreerela nhu oxaka? (b) Eseeni Robowaamu aapanke iye vaavo aatthuneya iye opaka yoothanla yuulupale?
11 Ivaara dhikina, ntthu pooti oveka miruku wiira oona akhala wiira atthu akina anoovaha miruku dhinnivarihana ni etthu olakenle iye opaka khalairu. Ntthu dhiidho khanoonihera ni nrima wootheene wiira onnitthuna ovahiwa miruku. Owo pooti ohudha etthu ni ntakihero noohiloka na mwene Robowaamu.
12 Robowaamu aahikhalihiwa mwene a wiisarayeeli nuumala apaapaye Salomooni okhwa. Okathi ole, atthu a nloko na Isarayeeli yaahikhalana itthu dhawaatta dhooreera, masi awo yaahoona wiira Salomooni aahahaasa avarihaka miteko dhawaatta. Tivo awo yaahinvekela Robowaamu wiira akhweihere ekumi-ya. Nuumala Robowaamu waawiriyana aahaaleela wiira enlipelele okathi vakhaani wiira uupuwelele mwaha ole ni oone etthu yooreerela opaka. Woopacerani, Robowaamu aahipaka etthu yooreera aavekelaka miruku atthu uulupale yaawo yaankhalihera Salomooni. (1 Mam. 12:2-7) Masi owo aahikhootta wiiwelela miruku aavahiwe iye ni atthu uulupale. Seeni yaamwiirinhe opaka elo? Niire waari mwaha wa Robowaamu opaka yoothanla khalairu akalipelela wiira atthu akina envahe miruku dhaavarihana ni etthu aalakenle iye opaka? Akhala wiira ti dhiidho, woonawene ti yeelo yaamwiirinhe waakhulela miruku aavahiwe iye ni axirikha-ye yaari marapasi. (1 Mam. 12:8-14) Robowaamu aahiwaakhula aisarayeeli moovarihana ni miruku aavahiwe iye ni axirikha-ye. Nuumala aisarayeeli yaahinrukunuwela Robowaamu ni yaahinthanla mwene nkina. Ndho okhuma okathi ole, Robowaamu dhaahimphwanya mixankiho dhawaatta.—1 Mam. 12:16-19.
13. Nin’ya owerya dhai odhuwela akhala wiira ninnitthuna ovahiwa miruku ni nrima wootheene?
13 Eseeni ninhudha nhu ni ntakihero na Robowaamu? Vaavo ninveka nhu miruku nihaana woonihera ni nrima wootheene wiira ninnitthuna ovahiwa miruku idho. Nin’ya owerya dhai odhuwela akhala wiira ninnipaka elo? Nihaana wiikoha wiira: ‘Niire nuumala oveka miruku, kinnaakuvela okhootta, mwaha wookhala miruku kihintthunaka wiiwa?’ Nirowe nithokorerye ntakihero nimodha.
14. Vaavo ninvahiwa nhu miruku, eseeni ninreerela nhu ohiliyala? Nvahe ntakihero. (Moone-tho efootu.)
14 Nkahaya mmuupuwele wiira munna mmodha oovekeliwa ovara nteko onlinvwa nsurukhu wawaatta. Masi, ahinatthi waakhulela, onninvekela miruku ntokweene mmodha. Munna owo onnilotta wiira nteko owo ovekela oviriha okathi wawaatta ari ottaiwene ni emudhi-ye. Nuumala ntokweene onnimuupusera malakihero a mbiibiliyani anoonihera wiira okhapelela emudhi-ye nkhalelo wa omunepani nritti wootepa otthuneya. (aEefe. 6:4; 1 Tim. 5:8) Vano, nkahaya muupuwele wiira munna owo onnikhootta naanaanoru miruku onvahiwa iye ni ntokweene ni onnipacera waakoha anna akina mmulokoni mpakha omphwanya ntthu olotta wiira ohaana waakhulela ovara nteko owo. Niire munna owo tthiri onnaadhya ovahiwa miruku, aahiidho opanke yoothanla khalairu akamwaadhya ntthu okhanle owaakhulela etthu olakenle iye opaka? Nihiliyale wiira nrima nhu pooti onoototha. (Yer. 17:9) Ivaara dhikina, miruku ninkhootta nhu wiiwa pooti okhala dheidho ninreerela nhu otthara.
Niire ninnitthuna tthiri ovahiwa miruku dhooreera aahiidho nimmwaadhya ntthu okhanle onaakhuleliha etthu nilakenle nhu opaka khalairu? (Moone ettima 14)
SEENI KINREERELA AKA OXAKA WAAVEKELA ATTHU AKINA WIIRA EKIPAKELE DHOOTHANLA?
15. Eseeni ninreerela nhu oxaka, ni mwaha wa seeni?
15 Khuta mmodha a hiyo ookhalana nritti wa opaka dhoothanla-dhe meekhe. (aGal. 6:4, 5) Nkhama nithokorenrye nhu, nihinatthi opaka dhoothanla nihaana waadhya miruku mbiibiliyani ni waavekela anna ni arokora oolipa mwa omunepani. Masi okathi owo, nihaana oxaka waavekela atthu akina wiira enipakele dhoothanla. Atthu akina pooti opaka elo mwa enamuna yooluluwanya enkohaka ntthu aninroromela awa yiiraka: “Vaakhanle wiira ti nyuwo, eseeni mwaaya nnyu opaka?” Ohiya-vo, atthu akina pooti woona okhala vookhalela opaka yoothanla entakihaka ntthu nkina masi ehuupuwenle saana mwaha owo.
16. Nxankiho seeni waakhumelenle muloko wa okorinto voohima dha okhuura enama yaavahiwe nkuttho amuluku eetheru, ni taani aarina nrittti wa othanla voohima dha okhuura aahiidho naari? (1 aKorinto 8:7; 10:25, 26)
16 Nkahaya muupuwele nxankiho waakhumelenle makiristau a eseekulu yoopacera a muloko wa oKorinto voohima dha okhuura enama yaarumeeliwa wiira evahiwe nkuttho amuluku eetheru. Paaulu aahaaleela makiristau ale airaka: ‘Hiyo noodhuwela wiira amuluku eetheru kahi etthu, ni wiira Muluku ori mmodha pahi.’ (1 aKor. 8:4) Ndho mwaha wa elo, makiristau makina yaahithanla okhuura enama yaathumihiwa omeerkadu, hata yaarumeeliwa wiira evahiwe nkuttho amuluku eetheru. Masi akina yaahithanla ohikhuura enama ele yoovaka yawuupusera ya nrima-ya waaphukela. (Munsome 1 aKorinto 8:7;10:25, 26) Ennooneya wiira ela yaari yoothanla ya khuta ntthu. Paaulu khatanke waavaha miruku makiristau a okorinto wiira yaapakele dhoothanla atthu akina aahiidho waatumererya opaka dhoothanla yaatakihaka atthu akina. Masi khuta ntthu ahaana opaka dhoothanla odhuwelaka wiira “onrowa waakhula ohoolo wa Muluku”.—aRoma 14:10-12.
17. Eseeni ekhanle onikhumelela akhala wiira ninoopaka yoothanla naatakihaka atthu akina? Nvahe ntakihero. (Moone-tho efootu.)
17 Niire olelo-va pooti okhumelela nxankiho mmodharu? Nirowe nithokorerye mwaha wa ifrasawu dha ephome. Khuta nkiristau ookhalana eparakha ya othanla akhala wiira onawaakhulela ifrasawu dha ephome aahiidho naari.b Woonawene pooti onixankiha wiiwasasa saana mwaha ola. Masi nihiliyale wiira opaka yoothanla voohima dha mwaha ola nritti wa khuta nkiristau. (aRoma 14:4) Akhala wiira ninoopaka yoothanla naatakihaka atthu akina, elo pooti ohonona yawuupusera ya nrima nhu. Ndho ninoowerya ohudhiha saana yawuupusera ya nrima nhu akhala wiira ninoopaka dhoothanla nittharaka malakihero a mbiibiliyani. (aHeb. 5:14) Ndho, okathi seeni ninreerela nhu onveka miruku nkiristau oolipa mwa omunepani? Nihaana opaka elo nuumala othokodha meekhihu, masi nlelo nikoona wiira ninnitthuneya okhaliheriwa ni atthu akina wiira niiwasase moopora malakihero a mbiibiliyani anvarihana awa ni mwaha nhu.
Nihaana opacera othokodha meekhinhu nihinatthi waavekela miruku atthu akina (Moone ettima 17)
NHIHIYE OVEKA MIRUKU
18. Eseeni Yehova onnipakela iye?
18 Yehova ohoonihera oniniroromela vawaatta, vaavo onivanhe iye eparakha ya opaka dhoothanla meekhihu. Owo oonivaha Nuulumo-ne, Biibiliya. Nitho oonivaha axirikha aakhili annikhalihera woona moopora woovarihela nteko malakihero a mbiibiliyani. Ndho oreela wa itthu idho, Yehova onninikhapelela nkhama Tiithi nhu oopheta. (Mir. 3:21-23) Eseeni ninreerela nhu opaka wiira noonihere onxukhurela?
19. Eseeni ninreerela nhu opaka wiira nihihiye onhakalaliha Yehova?
19 Wiira muupuwelele: Anaan’yari annihakalala vawaatta vaavo owoona awa ana yinnuwaka mwa omunepani, ethanlaka onrumeela Yehova ni epakaka dhoothanla mwa miruku, ni yaakhaliheraka atthu akina. Emodha-emodharu, Yehova onnihakalala vawaatta vaavo onnoona iye wiira ninninuwa nkhalelo wa omunepani, ninniveka miruku ni nipakaka dhoothanla inoonihera wiira ninnimpheta.
NCIPO 127 Mweettelo Aka Okhaleke Woowi Sai?
a Masi ivaara dhikina, nkiristau pooti waakoha atthu akina ahininrumeela Yehova miyaha dhivarihana ni nsurukhu, olooliwa ni itthu dhikina.
b Wiira mwiiwasase saana mwaha ola, moone eliivuru Mphwanye Ekumi Yoohimala! yoosoma 39 epontu 5 ni mphantta oni: “Nthokodhe Itthu Dhikina.”
c OLEELIHERIWA WA EFOOTU: Ntokweene mmodha anvahaka miruku ntokweene nkina voohima dha moopora owo aalotta iye okathi wa nthukumano wa asitokweene.