DISOLO DI NDONGOKOLO 50
Minu ayi mavanga meto bilenda tula tuba batu basonga
“Mu diambu beta landakana kifuani ki minu kioki kiba dise dieto Abalahami.”—LOMA 4:12.
NKUNGA 119 Tufueti ba minu
MU BUKHUFIa
1. Beto tadila minu ki Abalahami, biuvu mbi tulenda kiyuvula?
BUBA ti batu bawombo beta wa masolo ma Abalahami, bawombo mu bawu basi thumu kun’zaba ko mboti mboti. Beno bulendakana luzebi mambu mawombo matedi Abalahami. Mu kifuani luzebi ti Abalahami wutedolo “disa di batu boso bo badi minu.” (Loma 4:11) Wulenda kukiyuvula, ‘ndilenda kuama landakana zithambi zi Abalahami ayi ba minu kio kaba?’ Ninga, wulenda butudila.
2. Bila mbi yidi mfunu longuka kifuani ki Abalahami? (Zaki 2:22, 23)
2 Phila mosi yo wulenda yonzudila minu kiaku banga Abalahami, yidi mu longuka kifuani kiandi. Mu lutumu lu Nzambi, Abalahami wuyenda kuma koko kuidi kielo, wuzingila mu zinzo zingoto mu mimvu miwombo ayi wuba wukubama mu vana muan’andi Isaki wuluzolo nkayilu. Mavanga beni momo mamonisa minu kingolo kio kaba. Minu ki Abalahami ayi mavanga mandi matula ti kakikununu kuidi Nzambi ayi kaba nkundi’andi. (Tanga Zaki 2:22, 23.) Yehova tidi beto voti—ngeyo—tubaka mamboti ma phila yoyi. Mu diawu mu nzila pheve santu’andi, Yehova wutuma Polo ayi Zaki basonika mu Bibila mambu matedi kifuani ki Abalahami. Tuluta tadila kifuani kiandi mu Loma kapu 4 ayi mu Zaki kapu 2. Polo ayi Zaki batubila diambu dimfunu dio ditedi Abalahami.
3. Masonoko mbi mamfunu ma Bibila Polo ayi Zaki bavutukila?
3 Polo ayi Zaki batubila ziphova zio zidi mu 1 Mose 15:6 yitubidi: “[Abalahami] wutudila Yehova minu ayi wutangulu mutu wubusonga.” Busonga kidi kadulu kio kieta monisa ti mutu kikununu kuidi Nzambi, kondolo bila. Buabu bue mutu wukondo duka ayi widi masumu kafueti kondolo bila va ntuala Nzambi? Thangu zinkaka ngeyo mpe weta butombila, ayi bulenda kuandi bubela. Muingi tusudika ti beto phe tulenda bubela, tufueti teka sudika bila mbi Abalahami kakikununu kuidi Nzambi.
MINU MFUNU KIDI MUINGI TUBA BATU BASONGA
4. Diambu mbi dieta kakidila batu muingi baba basonga?
4 Mu nkanda wo kasonikina basi Loma, Polo wutuba ti batu boso badi batu bankua masumu. (Loma 3:23) Buabu bue mutu kalenda monikina ti widi wusonga voti kambulu bila muingi kakikununu kuidi Nzambi? Muingi kasadisa bakristu boso bakiedika babaka mvutu mu kiuvu kioki, Polo wutubila Abalahami.
5. Bila mbi Yehova katubila ti Abalahami widi wusonga? (Loma 4:2, 4)
5 Yehova wutedila Abalahami mutu wusonga mu thangu keba vuandanga ku Kana. Bila mbi Yehova katedila Abalahami mutu wusonga? Yiba bila wutumukina mboti mboti minsiku mi Mose? Nana, buawu ko buididi. (Loma 4:13) Yehova wukikinina Abalahami mutu wusonga tekila kavana minsiku, bila wuyiza vana minsiku beni kumanima ma 400 ki mimvu. Buabu, mbi bitula ti Nzambi katedila Abalahami mutu wusonga? Mu nlemvo’andi wunneni Yehova wutedila Abalahami mutu wusonga mu bila ki minu kiandi.—Tanga Loma 4:2-4.
6. Bue Yehova keta tangila mutu wunkua masumu mutu wusonga?
6 Polo wubue tuba diaka ti mu thangu mutu katudidi minu kiandi kuidi Nzambi, “wela tangulu mutu wusonga mu diambu di minu kiandi.” (Loma 4:5) Wutuba diaka ti: “Banga butubidi Davidi ti khini kuidi mutu wowo Nzambi keta tangila mutu wusonga bika mu mavanga: ‘Khini kuidi batu bo balemvukulu minkanu miawu ayi masumu mawu mafuku; khini kuidi woso mutu wowo Yehova kakembo tangila masumu.’” (Loma 4:6-8; Nku. 32:1, 2) Yehova weta lemvukila voti weta fuka masumu ma batu bobo balembo monisa minu kuidi niandi. Weta balemvukila bukiedika ayi kabue kipanga ko masumu mawu. Weta tadila batu banga batu bakondolo bila ayi badi batu basonga mu bila ki minu kiawu.
7. Bila mbi tulenda tubila ti bisadi bi Nzambi mu thangu thama baba batu basonga?
7 Kadiambu ko batedolo batu basonga, Abalahami, Davidi, ayi minkuikisi minkaka miba kaka batu bankua masumu bo bakambu duka. Vayi mu bila ki minu kiawu, Nzambi wubatedila ti batu bakambulu bila, bila basi dedakana ko ayi batu bobo babe sambilanga ko Nzambi. (Efe. 2:12) Polo wuluta tubila mboti mboti mu nkand’andi ti minu kidi diambu dimfunu muingi tuluta ba mu nguizani yimboti ayi Nzambi. Buawu bubela kuidi Abalahami ayi Davidi, beto phe tulenda kububela.
MINU AYI MAVANGA NGUIZANI MBI BIDI?
8-9. Mu diambu mbi batu basi sudika ko mu phila yimboti mu diambu ditedi masonoko ma Polo ayi Zaki, ayi bila mbi?
8 Mu bitandu biwombo, bakristu baluvunu beba tulanga ziphaka mu diambu ditedi nguizani yo yikala mu minu ayi mavanga. Bapfumu zi mabundu beta longa ti mutu mo kavuka kafueti kikinina kaka mu Yesu. Nanga lume teka wa bo beta tuba ti “Kikinineno Yesu muingi luvuka”. Bapfumu zi mabundu balenda tubila phe ziphova ziazi zi Polo: “Nzambi keta tangila mutu wusonga bika mu mavanga.” (Loma 4:6) Diawu batu bankaka beta kikinina ziphova ziazi ti “lenda kuaku vuka” enati wedi mu lusambulu ayi mu buela mioko mu mambu momo dibundu dintuba. Bulendakana beta bue tubila diaka ziphova zio zidi mu Zaki 2:24: “Mutu weti kituka wusonga va meso ma Nzambi mu diambu di mavanga mandi vayi bika sia ti mu diambu di minu kiandi kaka.”
9 Mu phila beni yoyi bapfumu zi mabundu bankaka bayiza tona banzila ti Polo ayi Zaki basi ko nguizani mu diambu ditedi minu ayi mavanga. Bapfumu zi mabundu balenda banzila ti Polo niandi weba wilukilanga ti mutu maka tedulu wusonga mu nzila minu bika mu nzila yi mavanga vayi Zaki wulonga ti mavanga mawu madi mfunu muingi mutu kakikununu kuidi Nzambi. Profesere mosi yi tewoloji niandi wutuba ti: “Zaki kasi sudika ko bila kioki Polo katatiminina tuba ti mutu mu minu kaka kafueti [kikununu wusonga] bika mu mavanga.” Vayi Yehova mu nzila yi pheve santu’andi, wutuma Polo ayi Zaki basonika mambu beni momo. (2 Tim. 3:16) Diawu kufueti ba kaka na phila yifuana yo yifueti tula ti ziphova beni ziozi batuba bawu buadi ziba nguizani. Yidi—mu tadila ziphova beni ziozi basonika.
Polo wumonisa kuidi Bayuda ba bakristu ku Loma ti minu kitombang’andi ko teka ba theti mavanga ma minsiku mi Mose (Tala paragrafi 10)b
10. Nduka nduka Polo “mavanga” mbi niandi keba tubila? (Loma 3:21, 28) (Tala phe foto.)
10 “Mavanga” mbi momo Polo kaluta tubila mu Loma 3 ayi 4? Ditheti theti wutubila “mavanga ma minsiku”, minsiku mi Mose mio mivanu mu mongo Sinai. (Tanga Loma 3:21, 28.) Yeba monikanga ti mu bilumbu bi Polo Bayuda ba bakristu phasi beba monanga mu kikinina ti minsiku mi Mose ayi mavanga mo meba tombananga mu tumukina minsiku beni ti mivioka. Diawu Polo katubila kifuani ki Abalahami mu monisa ti busonga kuidi Nzambi yisi ko m’butu wu “mavanga ma minsiku.” Vayi mu minu bueta ba. Didi diambu dilukindusu bila dilembo tulongi enati tuidi na minu kuidi Nzambi ayi kuidi Kristu tulenda kueto kikununu kuidi Nzambi.
Zaki wukindisa bakristu bamonisa minu kiawu mu nzila yi “mavanga” mu kifuani mu vanga mambu mu buphombo mu kambu sobula bizizi (Tala paragrafi 11-12)c
11. Ntindu mbi “mavanga” Zaki katubila?
11 Kutu “mavanga” mo matubulu mu kapu 2 yi Zaki, masi ko “mavanga ma minsiku” mo Polo katubila. Zaki wutubila mavanga voti bisalu biobi bakristu beta sala mu luzingu luawu lu lumbu ka lumbu. Mavanga beni ma phila yina mawu meta monisa enati mukristu minu kikiedika kiedika kadi kuidi Nzambi voti nana. Tutadila bifuani biodi bio Zaki kasadila.
12. Bue Zaki kasudikisila nguizani yidi mu minu ayi mavanga? (Tala phe foto.)
12 Mu kifuani kitheti, Zaki wutubila mfunu wowo bakristu bafueti kambu bela thalu zizi kuidi batu bankaka. Wumonisa diambu beni mu kifuani ki mutu nioni wumonisa mamboti kuidi mvuama vayi wulenza kiphumbulu. Zaki wumonisa ti mutu wu phila yoyi kalenda banzila ti minu kidi yandi vayi mavanga mandi malembo monisa ti kasi’andi minu ko. (Zaki 2:1-5, 9) Mu kifuani kimmuadi, Zaki monisini mutu mosi nioni mueni khomb’andi wu bakala voti wunketo kambulu minledi voti bidia vayi mengi kuandi kumvana lusadusu lo lufueni. Buba ti mutu beni nio wulembo kimoni ti minu kadi vayi minu beni kisi simbulu’andi ko mu mavanga; diawu minu beni kidi kiphamba. Diawu Zaki kasonikina ti, “enati minu kikadi monikina mu mavanga muna kidi kifua.”—Zaki 2:14-17.
13. Bue Zaki kamonisina mbueno’andi mu diambu ditedi minu mu nzila yi mavanga? (Zaki 2:25, 26)
13 Zaki wutubila kifuani ki Lahabi banga kifuani ki mutu nioni wumonisa ti mu nzila yi mavanga minu kadi. (Tanga Zaki 2:25, 26.) Wuwa mambu matedi Yehova ayi wuzaba ti niandi wuba buelanga bana ba Iseli mioko. (Yos. 2:9-11) Wumonisa minu mu nzila yi mavanga mandi—wutanina mimvuala miodi mi Iseli thangu luzingu luawu luyiza ba mu vonza. Diawu nketo beni nioni wukambu duka ayi nio kasi ba ko muisi Iseli, wutangulu wusonga banga kuandi phila Abalahami katangulu wusonga. Kifuani kio kabika kimonisa mfunu wuba minu kio kisimbulu mu mavanga.
14. Mambu mo masonika Polo ayi mo masonika Zaki bue madidi nguizani?
14 Minsoniki mia mimiodi mi Bibila Polo ayi Zaki beba sudikisanga minu ayi mavanga mu ziphila ziwadi ziviakana. Polo weba kambanga bayuda ti balendi kikununu ko kuidi Yehova mu bila kuandi kitumamana mavanga ma minsiku mi Mose, kadiambu ko Zaki wumonisa mfunu wowo bakristu boso bafueti monisina minu kiawu mu vangila batu mambu mamboti.
Minu kiaku kieta kutuma wumonisa mavanga momo mafueti tula ti Yehova kakikinina? (Tala paragrafi 15)
15. Mu ziphila mbi tulenda monisina minu mu mavanga meto? (Tala phe foto.)
15 Yehova kasi tuba ko ti muingi tuba batu basonga, tufueti kaka vanga mambu momo Abalahami kavanga. Vayi kuidi na ziphila ziwombo tulenda monisina minu mu nzila yi mavanga meto. Tulenda monisa kadulu ki yamba batu bamona mu kimvuka, sadisa bakhomba zieto ba babakala ayi ba baketo bo badi mu phuila, vangila batu ba dikanda dieto mambu mamboti, mawu momo mambu Nzambi maka kikinina ayi kela sakumunina. (Loma 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Yow. 3:18) Phila yimboti yo yilutidi tufueti monisina minu yidi mu sala kisalu ki tsamununu mu kipfuzi. (1 Tim. 4:16) Beto boso tulenda monisa mu nzila yi mavanga meto minu kidi yeto ti zitsila zi Yehova ziela lungana ayi zinzila ziandi zioso zidi zimboti. Beto kubutudila, matu ba na sikididi kiyela ti Nzambi wela ku tutangila batu basonga ayi wela ku tutedila bakundi bandi.
VUVU MFUNU KIDI MU DIAMBU DI MINU
16. Bue vuvu kimonikina mu minu ki Abalahami?
16 Loma kapu 4 kilutidi bue monisa mu phila yimboti dilongi dinkaka dimfunu tulenda longuka kuidi Abalahami: mfunu wu vuvu. Yehova wuvana tsila ti mu nzila yi Abalahami “makanda mawombo” mela baka lusakumunu. Yindula vuvu ki kitoko kio Abalahami kaba! (1 Mose 12:3; 15:5; 17:4; Loma 4:17) Diawu buba ti Abalahami kayiza dukisa 100 ki mimvu ayi Sala 90 ki mimvu, tsila yo kabaka yi kubavana muana yisi keta lungana ko. Mu mbueno yi bumutu, yimonika ti Abalahami ayi Sala bedi bue buta ko. Yiba nzomono yinneni kuidi Abalahami. “Wutula diana ayi wuwilukila mu diambu di kaba disa di makanda mawombo.” (Loma 4:18, 19) Mu kondo finda phaka vuvu beni kilungana. Wuyiza ba disa di Isaki muana wowo keba vingilanga mu vuvu kioso.—Loma 4:20-22.
17. Bue tuzabidi ti tulenda tangulu batu basonga ayi bakundi ba Nzambi?
17 Tulenda kikununu kuidi Nzambi ayi tangulu batu basonga ayi bakundi ba Nzambi, banga phila Abalahami kabela. Mu diawu, Polo katubila diambu beni bo kasonika ti: “Kuisi sonama mu diambu diandi kaka ko ti niandi kaka [Abalahami] wukitulu wusonga vayi kuidi beto tuela kitulu basonga beto wilukila Mutu wowo wufulukisa Yesu Pfumu’eto mu bafua.” (Loma 4:23, 24) Banga Abalahami, tufueti ba na minu kio kimmonika mu mavanga ayi vuvu. Polo tatimini tubila vuvu mu Loma kapu 5, kiawu tuela tadila mu disolo dio dilandikini.
NKUNGA 28 Nani wulenda ba nkundi Yehova
a Tutidi kikununu kuidi Nzambi ayi monika batu basonga kuidi niandi. Mu lusadusu lu masonoko ma Polo ayi Zaki, disolo diadi dimonisini phila diambu beni dilenda salimina ayi phila minu kieto ayi mavanga meto bieta tudila ti tukikununu kuidi Yehova.
b TSUDUKUSULU YI ZIFOTO: Polo wukindisa bakristu ba bayuda batatamana tula mayindu mawu mu minu, bika mu “mavanga ma minsiku,” banga vuata nsinga wu ble mu minledi, tula feti yi pasika ayi yobila mu landakana bikhulu.
c TSUDUKUSULU YI FOTO: Zaki wukindisa batu bamonisa minu mu vangila batu bankaka mambu mamboti, banga sadisa biphumbulu.