Banzinga

Yekova aima fu maku fu agu aKristano nadu rogo bambata sakama agarã bambiko i ainidi tiyo na agu aˈariapai i adu rogoyo. I anaarungosi agu aKristano nadu rogo bambata sa kama agarã dedede, ti kura aregbo, ho i anaaberãnga ha ni nga i nika rungosi yo ya. Oni wisigingo gupai namangi aBarunaba na gu mokedi nangia Pauro ho i aatungusapai ni rogo gu dagbarago nadu Rusetura yo. Ti bambataha, aboro aima dia yo kugume na ki degetuyo fuyo. Ono kusa, asogoyo “asosodi rimbasa,” na bete agu aboro re ki sopo Pauro na mbia ki mbuko ko ni mbedi ka kpi. (Amo. 14:19) Ono aBarunaba na Pauro aandu kindi kumbatayo kaa tungusapai rogo kura aba. Sangbanaha angia gine? I asa “dungu yo ni abawiriki,” na gayo afugo gbiati gayo mangapai angarasi akurayo aidipase. (Amo. 14:21, 22) Dungu aboro agbia undo bambiko Pauro gbiati Barunaba aambunga tungusapai te zavura wa i avura ka gbiatiyo na arungosiro vurũ. Ka ani aandu kindi kumbatayo kaa manga gu sunge Yekova nafuhe furani ani mangihe, ko nika fu maku afu furani. w23.04 16-17 ¶13-14

Rogo ga Bakindo Davide raka yo naabaha, ko adu na dungu gbegberẽ avurako ti ni, na ko anaasana Yekova dedede tipa undo rogo kparakpee yo. Davide aima du na gu kido nga Yekova aima gia gako akparakpee na ki karagapai kuti ni. Mo ima rengba kadu na kina gu bangisa kido re a. Baibiri nakido rani na gupai nga Yekova ima rengba kafu gu tatamana na ome furani ani aidaha tipa ka hipai. Ko ima rengba ka mangasunge na gu gaani aborokporo nga ga toro yo watadu agu aboro nga aguyo airisongo ko awere ya tipa i undo rani ngba kura gene. Dedede, wa vura duhe nga Yekova ima rengba ka zanga karagapai kuti gaani akparakpee ngba agu agene ani aidaha, ani ima ino gupai nga ko na karagapai akaraga. Ko nika fu guhe furani ani aidaha na kina boro ti gu regbo ani aidaha ti ni. Mo naandu kindi kumbatayo kaa kpara fu Yekova rogo idapase yo, kidu na gu kido nga Yekova nika ngera angerafuo ro awere na ko ‘kini nimbisi gu nyemuhe nga ga unga ahe dunduko’ rogo gu vovo zegino nika ye.—Tam. 145:16. w23.05 8 ¶4; 13 ¶17-18

Si ni wenepai ani moiberãrani kuti agu amaku ani nagbiaha wa ani nikaa manga ome ka da ti gaani sasa. Gini amaku rengbe mo ka maaberã ro tipaha? Ka si du nga gamo sásá nabipa geda Baibiri watadu kparakpee, mo berẽpa wai si nika nyakasa gamo pabakure na Yekova. (Tam. 145:18, 19) Ka si du nga gamo sásá nga ka sonosa agu asino nga ga aKristano, mo berẽpa wai si narengbe ka mbakada gamo pagume na kura aboro. (Koro. 3:14) Mo keke ndu agu apai kusande mo aida ka da ti ni ti gu sásá re. Na mo naabi agu apai mo akekehe re dedede. Na berewe a, mo di regbo na agu aboro nika undo ro. (Snz. 13:20) Kina rengo ngaha nga, kura aˈuru kinaho ani naadunga na nyemu ka mangapai ya. Ya mo gipai re nayugo gupai nga ani arengbanga ka mangapai ka da ti gaani sásá te? Oó. Ani ima rengba kada ti gaani sásá ho adu nga ani ni na nyemu ka mangaha ya. Kina rengo ngaha nga gipai re adu nga taata te, ono mo nika du na ngbarago ho mo nika da ni ti gamo sásá. w23.05 27-28 ¶5-8

Pa ino ani gupai nga ani nika dia gupai kugume nika ye mbiko gu sangbanapai ani amangihe nika sarani ani kusi gaani aingapai ki mbakadi gu ingahe ani amangihe na ki ne manga ngbatunga gu ingahe re berewe. Ngbatunga gi diandue re nika undo rani ani nye kuti ngba oto abaangirã nga ga unga. Ka si du nga mo aima manga gbegberẽ diaberã, ginipai rengbe mo ka mangaha? Ka mo gberesinga gamo regbo na ome ka asada ka yugoho nga mo aduadu na rengo bero watadu ka bira gu kura aboro ya. Kuba gure, mo idi pa gamo ingahe na ki mangi ome ka manga gupai du ni ruruhe awere. Ka si du nga sangbakpotoroyo na mbusa ro tipa gupai mo amangihe ni irairaha, mo du na umbasitise na ki kpari fu Yekova na ki idi pa gamo ingahe na ki sanako ko mbupai foro. (Tam. 25:11; 51:3, 4) Mo hõmbupai be agu aboro ka si du nga mo aingipai kutiyo, na mo gbata gu undo nga ga abaakumba ka si aaida ha wo. (Yak. 5:14, 15) Mo wirikipai ti gamo aingahe, na ki mangi ome ka zanga mangaha berewe. Wa mo nikaa mangaha wo, mo ima rengba kadu na gu kido nga Yekova nika yugo inopai foro na ki fu gu undo foro mo aida na ni.—Tam. 103:8-13. w23.08 28-29 ¶8-9

Bakindo Yoasa aima gbia undo ti gu wene maapai kurii nangia ga Yoyada. Nisangbana gipai re, gi paranga bakindo re aaida ka sa ngbarago ti Yekova. Ono tingbafuo kpio Yoyada, Yoasa adegetuko fu gu wiri abakindo nangia abasamungu. (2 Peka 24:4, 17, 18) Gipai re aba gberãrago ti Yekova ni bakerehe ko ki “nikedi anebi kindi koyo du yo ni, i káraga yo berewe koyo du Yekova ni . . . , ono i akpi nga nyemu ka dega tuyo fu yo te.” I aadeganga tuyo fu Zakaraya wiri Yoyada nga gu ko nangia kina ga Yekova nebi na boro motumo te, ono ko angia gume Yoasa a. Bakindo Yoasa aimi Zakaraya. (2 Peka 22:11; 24:19-22) Yoasa aabandanga wene gunde tipa Yekova te. Yekova aima pe gupai nga: “Agu yo napayasi re, i abérã payo tataa.” (1 Sam. 2:30) Kusa, ga aSurio aborovura naadu ni umba yo adibe ga Yoasa “bakere rimbasa aboro” na “i ambu ko na bakere oro.” (2 Peka 24:24, 25) Ga Yoasa moyambu aimiko tipa imoko Zakaraya. w23.06 18-19 ¶16-17

Gu mokedi nangia Pauro aima dia bete regbo ku Efesa yo, kaa tungusa wene pangbanga na kini yugupai. (Amo. 19:1, 8-10; 20:20, 21) Ko aima kpinyemu awirinako ni bakerehe gbe na ko kini idi ka undo yo i nye ni ruruyo fu Yekova. Agu aboro naadu Efesa yo nga aguyo Pauro ake waraga fuyo nawiriki rengo na ki da ni aKristano, aima du na aziree aida nga ga apambori na ki idi kuti sunge adaimona. Agu aboro naadu Efesa yo aamanga kere wasiwasi apai na i aadunga na zee mbiko gayo gbegberẽ mangaapai te. I anaagumba wasiwasi afugo dedede rogo agu abangimbaro naadu vuru gu gbata re na zavura ti regbo agu apumbo nangia ga apambori. (Ef. 5:3) Dungu agu aboro naaraka Efesa yo asusi “ina pa he” watadu asusi rogo manga ngbatunga wasiwasi apai dunduko, nga gu fugo du rogoyo nga “i aadunga na igirã te.” (Ef. 4:17-19) Mbata fu aEfeso wirikipai tipa ga Yekova arugute nga gu du tipa rurupai na irairapai, sangbakpotoyo yo anaambusa nga yo ho i anaamanga gupai ni du ni irairaha te. Mbiko gi nduapai re, Pauro asakipai tipa yo nga i rogo “bitimo ti gayo rugatise na pai, i kpara yo ti ga Mbori unga.” Ono tie, gu kura aEfeso aanyenga bitimo yo te. w24.03 20 ¶2, 4; 21 ¶5-6

Si aaida Gidiona mangisunge nyanyaki wa ko angia basapungbanga. Ho aMidiano azubo ni yuru ti regbo vura, Gidiona ado fuo yo ku rogo gu ngboongbo rago nga ga Yizerere da kina ku Yaradene yo. (Abasa. 7:22) Ya mo Gidiona anye Yaradene yo? Oó! Wa vura duhe nga ko gbiati gako akumba aima mbu, i aandu kindi kumbatayo kaa do fuoyo na ki si di. Ni yangaraha, i agbia aMidiano na ki dibe yo. (Abasa. 8:4-12) Gidiona adu na gu kido nga, Yekova nika nyakasako anyakasa na Yekova aima manga gipai re. (Abasa. 6:14, 34) Ti gu kura regbo sa, Gidiona na gako akumba aadofuo abakindo ue nga ga aMidiano yo ni ndu yo na si nawiraha wa agu abakindo re aazubo rii akameri. (Abasa. 8:12, 21) Ono Mbori aundo aYisaraere i ziyo na ki dibe gu vura re. Wakina gure a, abaakumba ima rengba ka kido kuti Yekova, mbiko “he amaka nga ko te, ko ambu nga a te.” Ko nika fu ome fuyo ho i nikaa idaha ni.—Yes. 40:28, 29. w23.06 6 ¶14, 16

Kpotorani ima rengba kadu nyanyaki ka ani vura ka gbiatirani na kina gini asada vurũ. Sidu, mo kido kuti Yekova. Oni bingo wai Baraka adu na diabese mbiko pa du ko na kido kuti ga Yekova arugapai. Ti gu regbo re, aboro Yisaraere aambakadanga tiyo tipa vura te na i aadunga na aũvura a te, ono Yekova agumba gupai fu Baraka nga, ko ndu ka sovura kuti gu barutiriivura nga ga aKanano ko nangia Sisera. (Abasa. 5:8) Gu dee nebi nangia Debora agumba gupai fu Baraka nga ko ndu ku kpasakpasa rago yo ka gbia Sisera na gako angbagida vura 900. Rii kpasakpasa sende, si aima rengba kadu ni kpakarakpakaraha fu aYisaraere i sovura kuti agu angbagida vura naaora ni ipo re, ono wa Baraka avura ino gipai re ko agisangba. Wa abanzengere aora ti gangara Tabora, Yekova asa bakere mai si na. Ga Sisera ngbagida vura akongo ku rogo dogoro, na Yekova ki fu diabese fu Baraka. (Abasa. 4:1-7, 10, 13-16) Wakina gure a, Yekova nika fu diabese furani ka ani du na kido kuti ko gbiati gu rugapai gako riigbu afuhe. w23.07 19 ¶17-18

Ka ani aaida ka gbia nyenye unga, si naida ani du na zerangbaduse watadu hipai. Wakina gu ruru airisi Yekova naadu mbata kusayo, si naida ani sungudi Mbori na zerangbaduse ko digisi gako akidohe. (Eb. 6:11, 12) Baibiri naringbisa rani kuti basopobino. (Yak. 5:7, 8) Basopobino namangasunge nyanyaki ka ru gani ahe na kini tudihe, ono ni ainongo gu regbo nzunzu si nika sona ti ni te. Sidu, basopobino nasungo na zerangbaduse kidu na gu kido nga, ni nika ke gani zuzuahe ake. Wakina gure a, ani namangasunge nyanyaki kadu ni apefuo Yesu, si ki vura du vurũ nga, ani ‘aina nga ni gu uru gaani Gbia ka ye te.’ (Mt. 24:42) Ani nasungo ni zerangbaduse na kidu na gu kido nga, ti wene regbo, Yekova nika digiso agu apai dunduko ko nakidopaha. Ka ani aadunga na zerangbaduse ya, omerani ima rengba ka bata na ani ki tona bitikpa ti Yekova. Ani ima rengba a ka tona maaberã rani kuti agu ahe ani aberã gupai nga si nika sa rani ani du na ngbarago awere. Ono ka ani du na zerangbaduse, ani ima rengba ka hipai na ki bati.—Mika 7:7. w23.08 22 ¶7

Ka ani ringbisi gu sangbaanebi nga gu du rogo gu kitabu nga ga Daniere 2:41-43 na gu du rogo Yugoti, ani ima rengba ka dakuti gu digisopai nga gu ndue re naru kuba gu zogorago nga ga aNgirisi na Amerika kurii zegino, nga aguyo namangasunge wa sa na kidu na bakere ome ti gi gaani regbo re. Nibipa agi angbi du na ome ti ni kurii zegino re, Daniere ape gupai nga, “kina wo ngbi ka du na bete ome, ni mburumburu he a.” Tipagine du betehe ti ni ni mburumburu he? Bambiko agu aboro, naru kuba pere nasa gupai nga ka si mangingo pai na gu ome nga ga marã ya. Ani nawirika nyanyakipa arengo ti gu kpiahe Daniere asakipai tipaha re, ani ima rengba ka wirika dungu arengo. Ni bambataha, gu zogarago nga ga aNgirisi na Amerika kurii zegino ima yugo tihe nga si na bakere ome ti ni. Ni kpiapai, Amerika na aNgirisi adu dagba agu aringara yo naadu na diabese ti regbo gu Bambata Vura Nga ga Zegino na gu Ue Vura Nga ga Zegino. Ono tie, gi ringara du na bakere ome ti ni re nandu kumbatayo kindi kaa rungbura bambiko gaha aboro nasovura dagbatiyo na kuti gaha zogarago. Ni uehe, gi zogarago nga ga aNgirisi na Amerika du na ome ti ni kurii zegino re, si nika ngia gu yangada zogarago du na ome ti ni mbata fu ga Mbori Kindo ye ka digiso gu zogarago nga ga wiri aboro. w23.08 10-11 ¶12-13

Ti kura aregbo, Davide anidu rogo bakere gberãrago bambiko gu gbegberẽ apai na aˈasada ko aagbiatiko na ni. (Tam. 18:4, 5) Ono tie, ga Yekova nyemuse anaafu wasa afu fuko. Yekova anindu na gi bakureako naanidu na mbugo re ku “rogo wesewese banambu” na “kupati ruru ime.” Ni sangbana gipai re, Davide anigbia ome na ko aniidu na rengba kaa ndu kumbatayo kindi kaa iriso Yekova na ngbarago. (Tam. 18:28-32; 23:2) Wakina gure areme a, ho ani agbiatirani ni na agu akpakarapai nga ga raka ‘ga Yekova inaapai nga gu anyasa nga wa sa ya,’ nika undo rani. (Kpe 3:22; Koro. 1:11) Ga Davide raka anidu dedede ngbapai, bambiko ko adu na dungu agu avurako naadu na ome tiyo kisusi ko. Ono tie, ga Yekova nyemuse asa ko ko naabi tiko nga ba ko gu ngbaangba na ko ni bandabanda ko. Davide aima rengba ka bi gupai nga Yekova adu na kina ko rogo apai yo dunduko, na gipai re afu kido fuko. Si du ko arengbe ka bibia ti ni nga: “[Yekova] ki batasi re be gimi agunde dunduko.” (Tam. 34:4) Wa vura duhe nga ti kura aregbo Davide aniidu na gunde, ko aima rengba ka diabe gako gunde, bambiko ko aima ino gupai nga Yekova aima kpinyemu ko. w24.01 30 ¶15-17

Oni wirikipai ti gu gbegberẽ adiaberã nangia ga Yoasa. Ti ngba fuo kpio gu Gbiamotumo nangia Yoyada, Yoasa asia gbegberẽ abakure. (2 Peka 24:17, 18) Ko adiberã ka degatuko fu agu abakindo nangia ga Yuda yo nga agu yo naakpingo nyemu Yekova ya. Oni ima rengba ka ida kuti gupai nga, Yoasa aima rengba ka zanga koda tiko na agu aboro re mbiko i aamanga gupai naadu ni gbegberẽhe. Kuba gure, ko adegetuko kuti gayo gbegberẽ arugute. Nirengo, ho gu gume Yoasa nangia Zekaraya aˈasadi ni ka ruga ko, Yoasa asa gupai nga i imiko. (2 Peka 24:20, 21; Mt. 23:35) Nga gu riko bagbegberẽpai na nipa mungo! Ti tonatonaha, Yoasa angia ruru bakindo, ono si nipa gberãrago nga kusa, ko aye ka da ni basamungu na ni baimi aboro. Ni yangaraha, kina gako amoyambu naimiko. (2 Peka 24:22-25) Nairiwo wai ka gako raka adu kia, ka ko aandu kindi kumbatayo kaa giasangba Yekova na kini gisangba agu aboro naakpinyemu Yekova! w23.09 9 ¶6

Yesu aima ino gupai nga gu mokedi nangia Petero aima rengba ka nye ni ruruko. Sidu, Yesu ape gupai fu Petero ngba wene gene nga “ka mo gúnde nga ya.” Gu kido Yesu adu na ni kuti Petero aima aria ga Petero raka. Kusa, Petero na wirinako nangia Andarea ambu gayo sunge marã nangia ga zio atĩo na ki kodi tiyo na Yesu kaa tungusapai ti aregbo dunduko, na Yekova aima fu amaku fuyo ngba dungu agene. (Mk. 1:16-18) Dungu wene apai aima manga fu Petero wa ko angia gu boro naapekafuo Kristo. Ko abi Yesu ko ni husi kazakaza aboro, kini do adaimona, na zavura kini zingisi aboro be kpio. (Mt. 8:14-17; Mk. 5:37, 41, 42) Petero aima bi gu wene yuguyugupai nangia ka bi Yesu rogo gako bangiriba nga ga du ni Bakindo ga Mbori Kindo kumbatayo, gipai re aima du na bakere maapai kurii Petero. (Mk. 9:1-8; 2 Pet. 1:16-18) Ni rengo, ka si adu nga Petero aapekanga fuo Yesu te, ka ko abingo agi apai re te. Si ni rengo nga, ko aima du na bakere ngbarago mbiko ko adibe gi gbegberẽ abipai re dunduko na ki gbia agi amaku re! w23.09 21 ¶4-5

Rogo ga gu mokedi nangia Petero bambata waraga yo, ko amangisunge na gu fugo nga oni kpinyemu akuaroni “akpi kakaka.” Ngbatunga gu nyemuse re nadada “badungu ingaapai” angianga bete aingapai ya. (1 Pet. 4:8) Isoke si nawiraha wa Petero aima tingida gupai Yesu ayuguhe fuko dungu agarã kusayo nibipa mbupai. Ti gu regbo re, si nangera wa Petero aberẽ gupai nga ko angia wene boro ho ko afu gu berẽpai ni nga ko rengbe ka mbupai fu wirinako “bara saba.” Ono Yesu ayugu gupai fuko—na furani a nga—si naida ani mbupai “bara saba bawe bara saba,” nayugo gupai nga digido mbupai ti ni te. (Mt. 18:21) Ka si du nga si ima kpakara foro ka mangapai kuti gi rugute re, ka rago gberẽnga tiro ya! Ga Yekova amoyambu dunduko nga aboro zangarengba na si aima kpakara fuyo ti kura aregbo i mbupai. Gu nyanyakipa pai duho si aida mo mangihe nga, si naida mo mangi ai gupai rengbe mo ka mangaha tipa ka mbupai fu wirinamo na ki mangi zereda na ni. w23.09 29 ¶12

Ho Yona adu ni vuru tio yo, ko amangi kparakpee na kidu na gu kido nga Yekova nika degatuko adega kuti gako kparakpee na ko aima rengba ka undo ko. Yekova abatasi Yona na kusa, Yona adu regerege tipa ka ndu ka manga gu sunge Yekova aya fuko ko mangihe. (Yona 2:10–3:4) Ti gu regbo du mo rogo asada, ya mo mo nidu na bakabangirise tipa ka manga kparakpee fu Yekova? Watadu ya mo mo naabihe nga mo ima du na mbugo na gene bero tipa ka manga wisigopai te? Mo tingidi gupai nga, Yekova ima rugatiko na gupai du tipa ro wenengai. Sidu, ka mo vura manga kina taata kparakpee fu Yekova, mo ima rengba kadu na gu kido nga ko nika fu kina boro guhe foro nzunzu du mo na zingoho. (Ef. 3:20) Ka si du nga si ni mbumbuhe foro tipa mo naagedapai na kini mangi wisigopai mbiko mo nawoka awoka, mo na mbugo, watadu mo na bakere bakabangirise, mo ima rengba ka degaturo kuti dede-fugo Baibiri watadu kuti fugo gaani awaraga. Mo ima rengba a ka degaturo kuti kura gaani abia watadu ka bi vidio rogo jw.org. Nimanga mo kparakpee fu Yekova na kini ngere tipa karagapai kuti gu kparakpee re rogo agu ahe yo nga ga toro ko nafuhe, gure nga mo nambu ko ko nyakasi ro. w23.10 13 ¶6; 14 ¶9

Gu banye na ayekaru i amehe Yerusarema yo kusa adu na apai tipa ha dimo yo kina sa. Abambu adu vuruhe yo ue—“ziazia ba” gbiati “Gu ba du ni ziazia ha susi”—nga gu remu aakparakaha. (Eb. 9:2-5; Gate 26:31-33) Vuru Ziazia ba yo, ba baduawe adu rogoho, na mbisa, na kpakuto yugopai. Kina agu aboromotumo “i ambedi yo ni nzeme” i anaaidaha fuyo tipa i rimi kurogo Ziazia ba tipa ka manga gayo kparakpara asunge. (Geda 3:3, 7, 10) Kparakpara Ziazia Ba Kisusi adu na sanduki mokido rogoho nga gu naarukuba padu Yekova ho. (Gate 25:21, 22) Kina gbiamotumo sa si anaida ko susi ku gii remu dada rago yo kurogo Kparakpara Ziazia Ba kisusi bara sa rogo garã yo ti regbo Uru Dada Ingapai. (Pa Mot. 16:2, 17) Ko anaarimo na kure anya tipa ka dada gako aingapai na agu aingapai nangia ga awiri aYisaraere. Ni yangaraha, Yekova aima yugo agu apai agu ahe nadu vuru banye yo aarukubaha.—Eb. 9:6, 7. w23.10 27 ¶12

Ani nabi gu zinahe bara dunguhe rogo fugo Mbori yo, nga “oni nikpi nyemu akuaroni.” (Yo. 15:12; Rom. 13:8; 1 Tesa. 4:9; 1 Pet. 1:22; 1 Yo. 4:11) Ono tie, nyemuse nga guhe du kpotoraniyo, nga gu boro arengbanga ka bihe ya. Sidu tie, waigu rengbe ani ka yugo gaani nyemuse fu awirinarani? Ani rengbe ka yugoho rogo gaani afugo na gaani mangaapai. Badungu agene duho rengbe ani ka yugoho ngbaha nga ani nakpinyemu awirinarani. Bete akpiapai gere: “Oni gúmba rengo fu akuaroni.” (Zek. 8:16) “Oni du zezeredi dagba roni.” (Mk. 9:50) “Oni ngbembatayo rogo fu irisa fu aboro.” (Rom. 12:10) ‘Oni di akuaroni kugume.’ (Rom. 15:7) ‘Oni vu akuaroni.’ (Koro. 3:13) “Oni tindi ga akuaroni tindiro atinda.” (Gara. 6:2) “Oni ngárasi tironi dagba roni yo.” (1 Tesa. 4:18) “Oni . . . ki ninyakasi tironi dagba roni yo.” (1 Tesa. 5:11) “Oni kpári tipa akuaroni.”—Yak. 5:16. w23.11 9 ¶7-8

Aˈuru dunduko ani amanga agu adiaberã naida na nyanyaki idapase. Ni kpiapai, ani namanga adiaberã nibipa agu apai nakoda pa agu aboro ani azio bakure na yo, aũngbarago, wirikapai nga ga sukuru, rogatise, agude, na sunge marã. Si naida ani sana tirani nga: ‘Ya mo gimi asiapai nayugo gupai nga mi na gu kido nga gi sino raka re gbua tipa bete regbo na barambeda ga Mbori vovo zegino nika dia baha? Watadu ya mo mi nasia ka manga kina agu apai agu aboro amangaha aidanga kuti gupai nga i rengbe ka raka nyeanye kindi ya?’ (Mt. 6:9, 20; Rk. 12:16-21) Ani nika manga wene adiaberã ka ani nyakasi gaani idapase kuti gupai nga ga Mbori vovo zegino ima mbeda ka ye. Ani nagbiatirani a na agu aˈasada naida na nyanyaki idapase. Si ima rengba kadu nga ani nahi arungosiro, kere kaza, watadu gu kuraapai rengbe ka sa rani ani du na bakere gberãrago. Ti tonatonaha, ani ima rengba ka bihe nga ani ima rengba ka hi gaani akpakarapai. Ono dedede, akpakarapai wa gere ninaandu kumbatayo tipa gbanga regbo—sidu, si nikaa ida ani du na nyanyaki idapase tipa—ka hipai na kini irisi Yekova na ngbarago.—1 Pet. 1:6, 7. w23.04 27 ¶4-5

Yekova naida gupai nga ani naamangapai ringbisihe kuti gaani akparakpee. Ni kpiapai, wirina ima rengba ka sana Yekova ko undo ko ko gbia regbo ba gako sunge marã yo tipa wa ka ko du na rengba kadu pati bakere dunguratise. Waigu Yekova narengbe ka karagapai kuti gu kparakpee re? Ko ima rengba ka fu wingbaduse fu gu wirina re tipa ko ndu fuo gako bairasunge. Ono si nikaa ida aida gu wirina re ndu fuo gako bairasunge na ki sana ni. Si ima rengba ka ida ko sanahe bara dunguhe. Zavura ko ima rengba ka sanahe ka mangasunge kuba kura boro. Ko ima rengba ka dia regbo ti sunge ka i atumongo ko ya. Yekova naida gupai nga ani naadogoda kparakpee adogoda tipa gupai du na nyanyakipaha furani. Wa gu pai Yesu apehe, si nayugo gupai nga gu kura ahe kinaho ani asanahe tipaha i nikaa funga ha furani ni kina wiri ipo ya. (Rk. 11:9) Sidu, ka omeroni batingo ya! Oni naamanga kparakpee kina boro kpotoroni yo na dedede. (Rk. 18:1-7) Ho ani amangaha ni wo, ani nayugo gupai fu Yekova nga, gupai ani amanga kparakpee tipaha re na nyanyakipaha nzunzu furani. Ani nayugo gupai a nga, ani na idapase nga ko ima rengba ka undo rani. w23.11 22 ¶10-11

Yekova akido gu bakureako nangia Abarayama nga, rogo ngbatunga ko yo i nika fu maku fu rikaaboro zegino dunduko. (Bam. P. 15:5; 22:18) Mbiko wa Abarayama adu na bakere idapase kuti Mbori, ko aima ida kuti gupai nga ga Mbori kidohe nika da ada ti rengo. Wa si avura duwo, ho garã Abarayama aambeda ni kuti 100 na garã diako kingia 90, gi ruru arogotise re aavunganga gude kindi te. (Bam. P. 21:1-7) Wa vura duhe wo, Baibiri nape gupai nga: “Abarayama amoi bangiriko ti kidohe, ki idi pa ha aida, si du du ko ti ni ni ba fu dungu rika aboro, ku sangba gu pai yo i agumba.” (Rom. 4:18) Oni ima ino gupai nga, gupai Abarayama amaabangiriko tipaha aima da ti rengo. Ko aima da ni ba gu gude ko aima digo ni moibangiriko tipa ko nga, Yisaka. Tipagine Abarayama adu ti ni na gu kido nga Yekova nika banda gako kidohe abanda? Mbiko gupai nga Abarayama adu na mbembedi pabakure na Yekova, ko ‘aini ni rengo ya gu pai [Mbori] akido he ti ni’ nika da ada ti rengo. (Rom. 4:21) Yekova aidi na Abarayama na ki yambu ko nga ruru boro mbiko gako idapase.—Yak. 2:23. w23.12 8 ¶1-2

Gu paranga kumba aboro akido kutini namanga gani sunge nabaha wenengai. Oni bingo gu bawene kpiapai nangia ga Yesu. Ko aadunga ni gu boro nanaangera nga fuo gani sunge ya te. Kuba gure, ko amangi agu asunge dunduko Yekova afuhe fuko, na ti gu regbo si adu ni kpakarakpakaraha ka mangaha. Ko aima kpinyemu aboro—gbe gako abawiriki—na ko adu regerege tipa kafu unga ko tipa yo. (Yo. 13:1) Ni wirika mo Yesu, mo mangisunge nyanyaki ka digiso agu asunge dunduko i afuhe foro. Ka si du nga mo ainongo wai ka mangaha te, mo du na umbasitise ki sana agu awirina nyaki rogo toro yo i undo ro. Ka mo rengbenga kina be manga tooni pai ya. (Rom. 12:11) Kuba gure, mo mangi gamo sunge na ki digisi manga gamo sunge “wa manga ha fu Gbia, wa fu aboro te.” (Koro. 3:23) Kina rengo ngaha nga, rengberengbe boro nga mo te, sidu, mo du na umbasitise na ki idi pa ai gu ingahe ka mo mangihe.—Snz. 11:2. w23.12 26 ¶8

Ani nadu na ngbarago ho ani azio bapatiza ni na ki da ni papara ga Yekova aborokporo. Si nipa irisa kadu na mbembedi pagume na Yekova. Ani ima ida kuti gupai bake papara Atambuahe nangia Davide apehe nga: “Boro maku nga gu boro sia mo ni ki mbedisi ni na mo, ni nye rogo gamo avurukporo!” (Tam. 65:4) Anga ai boro Yekova ambu ni ni du na pagume na ko te. Ko nasia agu aboro naida kadu na mbembedi pagume na ko. (Yak. 4:8) Ho mo akpara tiro ni fu Yekova na ki zi bapatiza, mo ima rengba kadu na gu kido nga tifuo zio mo bapatiza, ko nika ‘uka maku ku ri ro ka ba adu nga tipa ha ya.’ (Mara. 3:10; Yere. 17:8) Bapatiza nga tonatona gamo raka ti ngba sunge fu Yekova. Mo nika manga ome nyanyaki tipa ka kakuti gamo kidohe kaa iriso Yekova na ki nye niruru ro fuko zavura ho mo nika gbiatiro ni na aasada ka manga gupai du ni gbegberẽhe watadu ho mo nikaa susa ni rogo aasada. (Batu. 5:4, 5) Nidu mo ni ga Yesu bawiriki, mo nika pekafuo ga Yesu kpiapai na arugute wa rengbe omero na ni.—Mt. 28:19, 20; 1 Pet. 2:21. w24.03 8 ¶1-3

Ono na ka si dunga mo gbiati gamo badiarogatise agbianga ngbarago ti gu regbo oni adiaha kina sa te? Ginipai rengbe mo ka mangaha? Mo makiapa gu we adunga ni bakiki he ho si atona atona ni kaari ya. Si naida oni namaa kikindigi anyake kutini kindi. Wakina gure a, tipagine ka oni aadianga regbo kina sa ti ni rogo aˈuru yo ni basasa kaa sungo sa ya? Oni naamanga agu apai oni dunduko agbia ngbarago ti ni. (Yak. 3:18) Ka oni tonaha tooni wa gure, oni ima rengba ka bi gaoni nyemuse si ni sono berewe dagbaroni. Irisa na nyanyakipaha rogo rogatise yo. Si wakina wege nga gu nasa we si nakĩ imaima. Ka wege adunga ya, we naima biso ni kina ipo. Wakina gure a, ka irisa aadunga ya, arogotise ima rengba ka bi gupai nga gayo nyemuse ima zera ni kina ipo. Ono tipa gu kumbakudee na diakumba tigayo namanga ome tipa ka yugo irisa dagbatiyo, i namanga asadatise tipa ka sa gayo nyemuse si du ni nyanyakihe. Wa vura duhe wo, gupai si aida oni inihe nga anga gupai gbua nyakipaha nga mo naberãha nga mo nayugo irisa ayugo te, ono gupai nyakipaha nga gamo badiarogatise nabihe abi nga mo nairisa ni airisa. w23.05 22 ¶9; 24 ¶14-15

Rogo Baibiri yo, ga Mbori ruru amoyambu afura tipa agu aregbo i adu na gberãrago na gunde be avurayo watadu be kura akpakarapai. (Tam. 18:4; 55:1, 5) Wakina gure a, ani ima rengba ka gbiatirani na sogote sukuru yo, basunge yo, be gaani aborokporo, watadu be airangbii. Ani ima rengba kaa gunde nga ani nika kpi mbiko gu kpakarapai nga ga kaza kpotose. Ti ngbatunga agu aregbo re, ani ima rengba kaa bihe nga ani wakina tooni gude, ka ani undongo tirani te. Waigu Yekova aundo rani ti ngbatunga agi aregbo re? Ko nafu wasa furani na kini ngarasi rani. Si naida ani naadia regbo dedede na Yekova—ki nimangi kparakpee fuko na kini gedi Fugoko. (Tam. 77:1, 12-14) Ka mo du na gi sino re, si nawiraha wa gu bambatapai mo nika mangaha ho mo nika gbiatiro ni na gberãrago nga ka ndu fuo gu Bamo du ngbangbaturũ yo tipa undo. Mo pe gupai fu Yekova du mo na gunde tipaha na gupai du mo na bakabangirise tipaha. Fuo gure, mo ki degeturo fuko ni geda mo Fugoko na mo nika bi wai ko nika fu wasa foro.—Tam. 119:28. w24.01 24-25 ¶14-16

Si ni nyanyakipa pai tipa mo du na nyemu ka da ti gamo sásá. Ho du mo ni na nyemu kada ti gamo sásá mo nika mangasunge nyanyaki tipa ka da ti ni. Na ka ani du na bakere nyemu ka da ti gaani asásá, si na wira wa ani da ada ti ni. Sidu, ginipai rengbe mo ka mangaha tipa kadu na kakaka nyemu ka mangapai? Mo mangi kparakpee tipa bakere nyemu mangapai. Yekova ima rengba ka undo ro mo du na nyemu ka da ti gamo sásá vurube gako toro. Ti kura aregbo, ani namaa sásá bambiko ani ima ino gupai nga si naida ani moi sásá, na gipai re nga wenepai. Ono tie, ani ima rengba ka zanga du nzunzu na nyemu ka da ti ni. Mo berẽkurii gupai Yekova namangihe foro. (Tam. 143:5) Gu mokedi nangia Pauro aaberã kuriipa ga Yekova weneringise koyo du ko ni, na gipai re asako ko du na nyemu ka mangasunge fu Yekova nyanyaki gbe. (1 Kor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Wakina gure a, ka mo aaberã gbe kurii gupai Yekova namangihe foro, mo nika du na bakere nyemu ka da ti gamo sásá.—Tam. 116:12. w23.05 27 ¶3-5

Ani nasa ngbarago ti gu Barani du ngbangbaturũ yo ho ani atambua rimoko ni. (Tam. 119:108) Ya mo gipai re nayugo gupai nga gu Mbori du na tandu apai dunduko wakina agu awiri aboro nga aboro zangarengba nga aguyo naida i naatambua yo bambiko i naida na ngarasaro? Oó. Ho ani atambua gu Barani ni du ngbangbaturũ yo, ani naundo ka yugo na ni nga ziree du Satana apehe tipa rani wadu ani nibasasa. Satana nape gupai nga boro ho rengbe ka songodapai ku bara rimo Mbori yo niruru ni te. Ko nape gupai nga boro ho rengbe ka nye niruru ni fu Mbori ho ni agbia ti ni na asada te. Ko nape gupai nga ani dunduko naima rengba ka mbu irisombori ka ani bihe nga si ni wenepai ka mangaha wo. (Eyo. 1:9-11; 2:4) Ono Eyobo anye ni ruru ko koyo du Mbori ni na ki sa Satana ni iraziree. Ya mo mo anye niruru ro fu Mbori? Ani dunduko ni basasa na gu momu berani nga ka sia ka songodapai kubara Barani yo na ki sa ko ko du na ngbarago ni iriso ani ko, na kidu niruru rani fuko. (Snz. 27:11) Gipai re nga pa irisa ka mangaha wo. w24.02 8-9 ¶3-5

Tingbafuo rago aMoize na Yosua, Yekova asia abasapungbanga tipa i naangbembatayo fu gako aboro. Tingbafuo gure, ti regbo abakindo, Yekova asia anebi tipa i naangbembatayo fu gako aboro. Agu abakindo nadu ni ruruyo aapekafuo gu rugute nangia ga anebi. Ni kpiapai, Bakindo Davide aidi gu rugute gu nebi nangia Natana afuhe fuko. (2 Sam. 12:7, 13; 1 Peka 17:3, 4) Bakindo Yosafata apekefuo gu rugapai gu nebi nangia Yaziere afuhe na ki ngarasi agu aboro nadu Yuda yo tipa i “idi pa ga [Mbori] anebi.” (2 Peka 20:14, 15) Ho Bakindo Izikiya adu ni rogo bakere gberãrago, ko asana gu nebi nangia Yesaya tipa undo. (Yes. 37:1-6) Agu aregbo dunduko abakindo anaapekafuo ga Yekova ngbembatayo, i anaagbia maku na gu rikaaboro re kidu ni bandabanda yo. (2 Peka 20:29, 30; 32:22) Si aima du gbaiga nga Yekova namangasunge na anebi tipa ka ngbembatayo fu gako aboro. w24.02 21 ¶8

Satana naida gupai nga ani koditirani na agu aboro nasaha furani ni kpakarakpakaraha ani kakuti ga Yekova arugute. Ono tie, si naida ani du na bakere rubangirise kisusi wai si adu tipa agu aEfeso naadu mbata, mbiko areme, ani ima rengba ka dia bakere regbo na aboro angianga kina aguyo ani abi yo abi ya zavura aguyo du rogo aũfugo dagbase rogo Internet. Si naida ani sovura kuti gu berãpai nga ga zegino, du nga, gbegberẽpai ho ti wasiwasi mangaapai te. Ani ima ino gupai nga gbegberẽpai du nga gipai re. (Ef. 4:19, 20) Wa vura duhe wo, si ni wenepai ani sana tirani nga: ‘Ya mo mi na rubangirise ka zanga koda tire na gu gimi abadiasunge, agude riko, watadu gu kura aboro nga aguyo adunga na irisa tipa gu ruru arugute nga ga Yekova ya? Ya mo mi nayugo wingbaduse ka mangapai kuti gupai Yekova aya si du ni ruruhe watadu du ni irairaha zavura ka kura aboro vura ya vurũ tipa re mi nga gu boro adianga gu kura abipai kugume ya?’ A wa i nayuguhe rogo 2 Timoteo 2:20-22, si naida ani du a na rubangirise ho ani asia abakure ni rogo gu dungurati nga ga aKristano. Si naida ani tingidi gupai nga, gu kura aboro rogo dungurati ima rengba ka zanga undo rani ani nye niruru rani ti ngba gaani sunge fu Yekova. w24.03 22-23 ¶11-12

Ya mo mo asadingo ka berãpa wai du Yekova? Wa vura duhe nga ka ani bingo Yekova te, Baibiri ima sakapai tipa ko ngba dungu agene yo. I nayamba Yekova nga “uru na vurakube” na “we nanyasa rago.” (Tam. 84:11; Eb. 12:29) Yezekere asakipai tipa Yekova rogo gu yuguyugupai yo ko abihe nga ko wa gu mbia nga safira, wa nzere sirigi, na wa kpia imaima rago wa kpia wangu. (Yeze. 1:26-28) Mbiko wa ka ani abingo Yekova ya, si ima rengba kadu furani ni kpakarakpakaraha ka ida kuti gupai nga ko ima kpinyemu rani. Gu kura aboro naberã gupai nga, ka Yekova kpingo nyemuyo te bambiko gu gbegberẽ apai namangi mbata kusayo rogo gayo raka yo. Yekova ima rugatiko na pa wai du ani na ko ima ino wai duhe ni kpakarakpakaraha furani tipa ka mbeda na ko. Tipa ka undo rani, ko ima yugopa gu ngbatunga boro nga ko furani vuru Baibiri yo. Gu fugo rẽ i sakipai tipa Yekova na ni nga nyemuse. (1 Yo. 4:8) Baibiri nape gupai nga “Mbori nga nyemuse.” Agu apai dunduko ko amangaha, nyemuse du nasako ko nimangihe. Ga Mbori nyemuse ni bakerehe gbe, na si asanga ko ko ni yugu nyemuse sa fu kina agu aboro nakpinyemu ko te ko nayugoho ayugo a fu agu aboro akpingo nyemuko ya.—Mt. 5:44, 45. w24.01 26 ¶1-3

Yekova asia Moize tipa ko ngbe kumbatayo ka kusa awiri aYisaraere Ezipeta yo na ndikidi gopai adu kinaho. Ko afu bakamikami dubo naangbe fuyo kumbatayo uru na bakamikami we tipa si nahasa rago fuyo yuru. (Gate 13:21) Moize apekefuo gu bakamikami dubo re, nga gu nangbe fuko na aYisaraere ku Zamba Baime yo. Ono aEzipeto adofuo aYisaraere. Sidu, aYisaraere adu na bakere gunde bambiko i aberẽ gupai nga aEzipeto nika imo yo. Ono ingahe nangiaha te. Yekova du nasia Moize ko ngbe kumbatayo fu gako aboro. (Gate 14:2) Sidu, Mbori abatasi yo ngba iiriwo gene. (Gate 14:26-28) Tingbafuo agarã 40 fuo gure, Moize aandu kumbatayo kindi kaa pekafuo gu bakamikami dubo Yekova aamangasunge na ni kaa ngbe fu gako aboro ngbakungbo yo. (Gate 33:7, 9, 10) Yekova anaafura na Moize rogo bakamikami dubo, nga gu ko nanaape gupai Yekova anaapehe fu aYisaraere. AYisaraere aima bi gu gopai nzunzu naayugoho nga Yekova aamangasunge na Moize tipa ka ngbe fuyo kumbatayo. w24.02 21 ¶4-5