Oni Kakuti Yugo Wene Sino
“Zuzu imarago du rogo wene[a]pai yo dunduko na rurupai na rengo.”—AEFESO 5:9.
1. Waigu dungu aboro ayugo gupai awere nga i idi kuti sangba Atambuahe 31:19?
GU BAWENEPAI kisusi rengbe boro ka mangaha nga ka fu taarimo fu Yekova. Areme, dungu aboro namanga gi bawenepai re ni sambuo yo Mbori tipa gako wene sino. Ni gu ga Yekova aDezire duni ruruyo, ani idi kuti bake Atambuahe na ngbaduraniyo dunduko, nga guko nabibia ki ya: “Ako, na kii ga wenesino, nga gu mo aidi pa ha tipa agu yo nagunde ti ro.”—Atambuahe 31:19.
2, 3. Ginipai ka mangi ka ani asongodanga gaani sunge nga ga sa aboro ni abawiriki na wene mangaapai ya?
2 Iriiri gunde ti Yekova nafõngbaduraniyo ani sambuo ko tipa gako wene sino. Si nafõngbaduraniyo a ani ‘sambuo Yekova, ki gúmba pa gu taarimo nga ga gako kindo’ fu aboro. (Atambuahe 145:10-13) Gure nga ndu gupai rimisi ani tirani tini zaaza kurogo sunge tungusapa Kindo na kini mangisunge sa aboro ni abawiriki. (Matayo 24:14; 28:19, 20) Rengo ngaha, ani du wa ka ani songodi gaani sunge tungusapai na wene sino. Ka ani amanganga ha wo ya, ani ye aye na gbarasarimo kurii ziazia rimo Yekova.
3 Dungu aboro nayaa i nairiso Mbori, ono i amanganga pai ringbisihe kuti agu andiko du rogo gu Fugo ko naye be gako toro te. Tipa gu bete aboro naarakanga kuti agu afugo i aagumbaha ya niya i anamanga weneapai, gu mokedi nangia Pauro akepai tipa yo ki ya: “[Gu mo nayugopai] fu kura boro, mo nayugo nga pai fu tiro te? Wa mo nitungusi pai fu boro ya ka ni dĩ nga he ya, mo nadĩ he? wa mo naya ka boro mangi nga bari na dia boro ya, mo namanga bari na dia boro? . . . ‘Bambiko i nagberã ngbayo yo ti rimo Mbori dagba aGendiria mbiko ro,’ wa du he ni keke he.”—ARomo 2:21, 22, 24.
4. Sangbana gaani wene mangaapai nga gine?
4 Kuba gupai nga ani ye na gbarasarimo kurii rimo Yekova, ani na’asada tirani nyanyakii ka taasaha ni gaani wene mangaapai. Si na wene sangbanaha kurii agu aboro adunga rogo gu dungurati nga ga aKristano ya. Gu kurapai sa si amangaha nga ka zeresa ngba agu aboro nasoga rani. (1 Petero 2:15) Gu nyakipaha gbe nga, gaani wene mangaapai naye na aboro kurogo ga Yekova riigbu, kini zaki gene fuyo i taasirimo ko na ki gbia nyenye unga.—Amokedi 13:48.
5. Gini asanahe si aida ani wisigihe awere?
5 Wa duhe nga kpakpa aboro nga ani, waigu rengbe ani ka ne gu mangaapai rengbe ka gbarasarimo Yekova na ki sa agu aboro nagbata rengo i koto? Ka sanahe nirengo, waigu rengbe ani ka duna diabese rogo yugo wene sino?
Zuzu Imarago
6. Gine nga bete “gu mangaapai zanga zu nga ga bitimo,” ono gini zuzu mangaapai si aida si du ziazia dagba aKristano?
6 Ni agu aKristano naima kparatiyo fu Mbori, ani nagbia ngbarago be guhe naundo rani ani ne “gu mangaapai zanga zu nga ga bitimo.” Agi apai re nakoda ngbatunga agu afugo afunga irisa fu Mbori ya wa pe ziree, dĩ, sengahe, gbegbere afugo tipa kodaba, wasiwasi mangaapai, gbegbere buga, na kpibuda. (AEfeso 4:25, 28, 31; 5:3, 4, 11, 12, 18) Kuba gupai nga ani rimisi tirani kurogo gu ngbatunga mangimangiapai re, ani “niráki wa awiri imarago.” Gu mokedi nangia Pauro aya “zuzu imarago du rogo wene[a]pai yo dunduko na rurupai na rengo.” (AEfeso 5:8, 9) Sidu, pa ta ani rogo imarago nasa rani ani kakuti yugo wene sino kindi. Ono gini ngbatunga imarago nga gere?
7. Ginipai si aida ani mangihe tipa kaa yugo zuzu wene sino kindi?
7 Wa vura duhe nga ani nga kpakpa aboro, ani rengbe arengba ka yugo wene sino ka ani ata rogo gu imarago nga ga toro. Bake Atambuahe abibia ki ya: “Ga pai wa baro tipa ndure, nga imarago ngba gi gene.” (Atambuahe 119:105) Ka ani aida ka kakuti yugo “zuzu imarago” rogo manga ‘ngbatunga weneapai dunduko,’ si naida ani gbia undo zanga piriga be gu imarago nga ga toro du rogo Fugo Mbori, nga gu i naawisigoho wenengai rogo agu abuku nga ga aKristano, na i naasakapai tipaha ti regbo gu gaani adunguratise nga ga irisombori. (Ruka 12:42; ARomo 15:4; AEbere 10:24, 25) Si naida ani moi berã rani wenengai a fuo gu kpiapai na gu yugopai nga ga Yesu Kristo, nga guko duni “gu imarago nga ga zegino” na ki duni gu “imarago nga ga [ga Yekova] taarimo.”—Yoane 8:12; AEbere 1:1-3.
Zuzu Toro
8. Tipagine rengbe ani tini ka yugo wene sino?
8 Zanga kango, gu imarago nga ga toro naundo rani ani mangi wene sino. Kurii gure, ani rengbe ka yugo gi sino re mbiko ga Mbori toro watadu gako zaaza ome nayugo gene fu rani. Wene sino nga papara “zuzu toro.” (AGaratio 5:22, 23) Ka ani rafu gu rugapai nga ga ga Yekova toro, si akusa gu wene zuzuhe rogo rani yo nga wene sino.
9. Waigu rengbe ani ka mangapai ringbisihe kuti agu afugo Yesu duni kekehe rogo Ruka 11:9-13?
9 Si naida gaani kakaka nyemu fu ngbarago fu Yekova nga gu ani aida ka fuhe fuko niyugo ani gu zuzu toro nga wene sino, fõngbaduraniyo ani mangipai na ngbanya kuti agu afugo Yesu nga: “Ya mi fu roni wẽ, Oni sána he tipa he, i ki fu he fu roni; oni gbáta he, oni ki bi he; oni ngóka ngbadimo, i ki uru he fu roni. Bambiko gu ni nasana he tipa he ni adía ha adia; gu ni nagbata he ni abí he abi; gu ni nangoka ngbadimo i aúra ha [aúra] fu ni. Gini bakumba du dagba roni, ka wirini sana ni tipa kpokuta, ni ki fu mbia fu ni? si ngia tipa tĩo, ni ki fu wo fu ni? Ka ni sana he tipa parakondo ni ki fu ngerembia fu ni? Wa du oni tigaoni [ni kpakpa aboro na ka i ringbisi roni kuti Mbori, oni] nga gbegberẽ aboro ki ini pa gama wene ahe fu awironi, [anga gu] Baroni du ngbangbaturũ yo ko susi na gama Ziazia Toro fu agu yo nasana ko, te?” (Ruka 11:9-13) Ani irisi ga Yesu rugute ni kpara ani kpee fu Yekova tipa gako toro tipa wa ka ani kakuti yugo gu zuzuhe nga wene sino.
Oni ‘Kakuti Manga Gupai Ngba Angba’
10. Gini kura ga Yekova wene sino gumba yo paha rogo Gate 34:6, 7?
10 Mbiko gu imarago nga ga toro du rogo Fugo Mbori na mbiko gu undo naye be ga Mbori toro, ani rengbe arengba ka ‘kakuti manga gupai ngba angba.’ (ARomo 13:3) Mbiko wisigo ani Ziazia Kekeapai dedede, ani nawirika wai rengbe ani ka wirika Yekova rogo yugo wene sino. Gu paparaha ye mbata fu gere awisigi apapara ga Mbori wene sino a wa ko atakipandehe fu Mose nga gu duni kekehe rogo Gate 34:6, 7, yo ani agedaha ni were: “Yekova, Yekova, nga [gu] Mbori du adu na nunga aboro na undahe ti ko, du ni bayee ko tipa zinga, ki du na inapai [“duna weneringise,” NW ] kpaima na rengo, naka kuti inapai tipa aboro ni dungu akutu yo, navu aboro ti irairapai na ti samungu na ti ingapai, nga gu ko ka asara nga ngbanga fu aboro ingapai wa sa ya, nambusa wiri aboro na atitayo tipa gu irairapai nga ga abayo, da kina ho rikayo ka du ni biata na biama.” Wene wisigiwisigi gi ga Yekova yugo wene sino re aundo rani ani ‘kakuti manga gupai ngba angba.’
11. Ginipai si aida ani mangihe fuo ino ani gupai nga Yekova nambupai ambu ti ingapai na ko na weneringise?
11 Gi takapandepa ga Mbori wene sino re nasa rani ani bi gupai nga, si naida ani wiriki Yekova ni ino ani pai fu aboro na ki duni aboro weneringise. Yesu ayaa: “Aboro maku nga airahipai, bambiko i ahi pai fu yo.” (Matayo 5:7; Ruka 6:36) Ni ino ani gupai nga Yekova nga boro weneringise, si nafõngbaduraniyo ani duni aboro weneringise na kini mangi fu akuarani wenengai na fu agu aboro ani atungusapai fuyo. Gipai re na ngbanya dagbaha na gu ga Pauro rugute nayaa: ‘Oni fúra na undahe dedede, si ki hii na tikpo, si du oni ki ini wai ka karagapai fu akuaroni.’—AKorosaio 4:6.
12. (a) Wa duhe nga Mbori ni bayee ko ka zinga, waigu si aida ani mangipai fu kura aboro? (b) Ga Yekova weneringise nga ga nyemuse nafõngbaduraniyo ani mangi gine?
12 Wa duhe nga Mbori ni bayee ko ka zinga, nyemu ka ani ‘kuti manga gupai ngba angba’ nafõngbaduraniyo ani hi gu rukutu irairaapai akuarani aidipase amanga rani nani na si asa rani a ani dungura berã rani kina kuti agu asino yo du niwenehe. (Matayo 7:5; Yakoba 1:19) Ga Yekova weneringise nga ga nyemuse nafõngbaduraniyo ani yugu gu nyemuse nga ga ruru sino, zavura ho du ani ni tii bakere asada vurũ. Nirengo, gipai re du ani aida ka mangaha.—Asanza 19:22.
13. Waigu si aida ani mangipai ka yugo gupai nani nga Yekova ‘naape kina ku rengo dedede’?
13 Wa duhe nga gu Barani nga ga ngbangbaturũ ko ‘naape kina ku rengo dedede,’ ani nagbata gene ‘ka yugo gupai nani nga ani nga gako amoyambu ni gumba ani kina rengo.’ (2 AKorindo 6:3-7) Apai ue dagba agu apai saba Yekova asogaha nga, “gu mirãse nare zire” na gu “irazire dezire nagumba kina azire.” (Asanza 6:16-19) Sidu, nyemu fu ani ngbarago fu Mbori nafõngbaduraniyo ani ‘mbu ziree ono kini gumba kina rengo fu akuarani.’ (AEfeso 4:25, NW ) Ka ani ya kpanga ti yugo wene sino rogo gi nyanyakipa gene re ya.
14. Tipagine si aida tini ani mbupai fu aboro?
14 Si naida gupai nga, agu afugo Mbori agumbaha ho ko aatakapande sinoko ni fu Mose ngarasi rani ani mbupai fu aboro, mbiko Yekova aima mbakada tiko ka mbupai fu aboro. (Matayo 6:14, 15) Rengo ngaha, Yekova nafu mbusa afu fu agu aboro ingapai asanga gayo berã ya. Sidu, si naida ani songodi gako andiko nga ga wene sino ho si adani tipa banda dungurati si du gigirii rogo toroyo.—Pa Amotumo 5:1; 1 AKorindo 5:11, 12; 1 Timoteo 5:22.
‘Oni Ningere Angera Wenengaĩ’
15, 16. Waigu gu ga Pauro rugute duni kekehe rogo AEfeso 5:15-19 narengbe ka undo rani ani naayugo wene sino kindi?
15 Tipa ani ndu ngba gu gene nga ga yugo wene sino gbegbereapai ki vura du pati rani kirikiri, si naida ani hiisi ngbaduraniyo na ga Mbori toro na kini ngere ka bi wai ani ata. Tipa gipai re, Pauro angarasi agu aKristano nadu Efesa yo ki ya: “Si du ka oni angéra angera wenengaĩ ti ni wa oni nata, wa zanga tatamana te, wa kina iratatamana. Oni ki banda gaoni saa tipa manga apai, bambiko rago gbegberẽ. Si du ka oni adú nga ti ni mumungo ya, kina ruga tironi na gu he Gbia akpi nyemu he. Ka oni kpí nga imekakue ya, si du bau rogo, ono oni hí be kina Toro. Oni ki nifu na akuaroni rogo abia tambuahe yo na abia wasa na agu abia Toro nayugo, nibí he dodoroma kpotoroni yo fu Gbia.” (AEfeso 5:15-19) Nirengo, gi rugute re daada tipa rani rogo gi yangara arame duni gbegberehe re.—2 Timoteo 3:1.
16 Ka ani aida kaa yugo wene sino kindi, ani du wa ka ani angera angera ka bi gupai nga ani nata wa agu aboro namanga gu tatamana nga ga Mbori. (Yakoba 3:17) Si naida ani hiisi ngbaduraniyo na ziazia toro, kini mbu tirani fuhe si yugu gene fu rani ani naata ngbaha, ono ki mbu manga kere ingapai. (AGaratio 5:19-25) Ni manga ani agu arugute nga ga toro i afuhe fu rani ti regbo agu adunguratise nga ga aKristano, na ti regbo kikindigi adunguratise, ani rengbe arengba ka kakuti manga gupai du niwenehe. Agu afugo nga gu Pauro apehe fu aEfeso rengbe ka tingida rani a na gupai nga, pati gu dungu gaani adunguratise nga ga irisombori, ani nagbia undo a be bi agu ‘abia nga ga toro,’ nga gu dunguhe afura tipa agu asino nga ga toro, ngbatunga gu du wa wene sino.
17. Kangia agu aKristano duna kere akaza arengbanga ka du pati adunguratise dedede te, ginipai rengbe yo ka inoho nzunzu?
17 Ginipai tipa agu akuarani nga aidipase nga aguyo arengbanga ka ndu ku pati agu adunguratise yo nga ga aKristano dedede ya mbiko kere nyenye kaza? Rago rengbe ka gbera tiyo nikerehe mbiko i arengbanga ka irisombori dedede dagba agu awirinayo nga ga toroyo te. Ono si naida i ini gupai nga, Yekova ima ino agu apai du tipa yo, na ko nikaa berã payo aberã, na kini fu gako ziazia toro fuyo, na kini undo yo tipa i kakuti manga gupai du niwenehe.—Yesaya 57:15.
18. Gine nika undo rani ani ndu ngba gu gene nga ga wene sino?
18 Tipa ani ndu ngba gu gene nga ga wene sino, si naida gupai nga ani banda gaani kodatise na kini ne koda tirani na agu aboro “akpi nga nyemu wene pai ya.” (2 Timoteo 3:2-5; 1 AKorindo 15:33) Manga ani gu rugute re naundo rani ani ne “rúngosi . . . ga Mbori Ziazia Toro” ni manga ani pai kia ti gaha arugute. (AEfeso 4:30) Kurii gure, ka ani zugosi gaani kodatise na agu aboro gayo raka ayugo gu gopai nga i nakpinyemu wene sino na ga Yekova ziazia toro ayugo gene fuyo, ani gbia undo agbia ka manga gupai du niwenehe.—Amosa 5:15; ARomo 8:14; AGaratio 5:18.
Wene Sino Naye na Wene Azuzuhe
19-21. Oni gumba agu apangbanga nayugopa sangbana yugo wene sino.
19 Ta ani rogo gu imarago nga ga toro, kini ra fu gu rugapai nga ga ga Mbori toro, na kini ngere ka bi wai ani ata aundo rani ani ne gupai duni gbegberehe ono ki ‘kakuti manga gupai ngba angba.’ Fuo manga ani agi apai re, si kini kusi azuzuhe. Ani kparianga gu pangbanga du tipa paranga nga Zongezile, nga guko sa du dagba agu aDezire Yekova du South Africa yo. Rogo kura uru sa wa ko aandu ku sukuru yo, ko angere rii namba gu gako tooni mosoro du beko bambu igo marã yo. Ko abi gupai nga, rogo ingahe, gu masini nake namba marã ake kura mosoro fuko kurii gako nga R42,000 watadu ($6,000, rogo marã Amerikani). Babanda rago nga ga gu bambu igo marã re na kura aboro angarasi ko ya ko kusi gu marã re ki ndu ka igo ho tipa ko rogo kura bambu igo marã. Kina agu arogotise ue nga aDezire ko aasungo fuo yo natambua ko tipa zanga kusa ko gu marã re.
20 Rogo gu uru naye fuo gure, Zongezile andu ku bambu igo marã yo ka pepa gu ingahe namangi re. Gupai namangi nga, gu namba igo marã nga ga gi paranga re adu mbembedii wa kina ga kumukokumuko kumba ni bamangisunge bagaahe nga guko naye kini mo ka igo gako marã ti rimo gu namba nga ga gi paranga re. Fuo zera ngba gi bamangisunge bagaahe re tipa gupai nga Zongezile agbarasanga pa bete gi marã re te, ko asana Zongezile ki ya: “Gamo pambori nga ginigu?” Zongezile asakirogoyo fuko ya ko nga guni sa dagba aDezire Yekova. Agu abamangisunge nadu rogo gu bambu igo marã re atambua ko gbe na ki ya: “Gupai du nyemuhe tirani nga, ka aboro nidunga adu dunduko niruru yo wa kina aDezire Yekova.” Nirengo, manga rurupai na yugo wene sino rengbe ka sa kura aboro i taasirimo Yekova.—AEbere 13:18.
21 Anga gupai si aidaha nga boro mangi kina bakere wene sino mbata si kini mo ka ye na wene sangbanaha te. Ani binga gu kpiapai naye re: Paranga Dezire nga guko namangasunge ni batungusi wene pangbanga ti aregbo dunduko rogo kisanga sa nga ga gu rago nga Samoa andu kurogo gu bambungua nadu rogo gayo dagbarago. Aboro asusungu kini pidi monganga, na gi Dezire re abi gupai nga gu sosono dee nasungu kugii ko yo ti gu gene tenge naapido monganga aawoka nyanyakii. Ko aperesi ri kubako tipa monganga bi ri niipo mbata fuko. Ti kura regbo kusa fuo gipai re, gi Dezire re abi gi sosono dee re babagaahe yo. Ri atingidi pako na pa gako wene sino bambungua yo. Ri ayaa: “Awere tie ini mi gupai nga aDezire Yekova nakpinyemu kura aboro akpi nirengo.” Mbata fu gi regbo re, gi dee re anaidanga gu pangbanga nga ga Kindo te, ono tie gu wene sino gi Dezire re ayuguhe furi akusi wene sangbanaha. Ri aidipa wisigo Ziazia Kekeapai kpuri na ki tona ka wirika gu inohe nga ga Fugo Mbori.
22. Gine nga nyanyakipa gene sa tipa ka ‘kakuti manga gupai ngba angba’?
22 Si nawiraha a nga oni ima duna kura apangbanga ngba roni ka gumbaha nga gu nayugo nyakapa yugo wene sino. Gu kura nyanyakipa gene tipa ka ‘kakuti manga gupai ngba angba’ nga ka du ti takapande wene pangbanga nga ga ga Mbori Kindo dedede. (Matayo 24:14) Ani kanga kuti manga gi sunge re zaaza nga gu du ani na mamu he berani re, ni ini gupai nga gere nga kura gene tipa ka manga gupai ngba angba, gbe fu agu aboro nakaragapai sani wenengai. Gu nyakipaha gbe nga, gaani sunge tungusapai gbiakuti gaani mangaapai nataasarimo Yekova, nga gu boro wene sino aenge ti ni.—Matayo 19:16, 17.
Oni ‘Kakuti Manga Gupai Ngba Angba’ Kindi
23. Tipagine du gu sunge tungusapai nga ga aKristano tini ni wene sunge?
23 Zanga kango, gaani sunge tungusapai nga wene sunge. Si rengbe ka ndu na ani sa bata na tipa aguyo nadegatuyo kuti gu pangbanga nga ga Ziazia Kekeapai, si rengbe ka maa nduyo ngba gu gene nika ndu na yo sa nyenye unga. (Matayo 7:13, 14; 1 Timoteo 4:16) Fuo gure tie, ho ani agbia tirani ni na gupai naida ani diberã tipaha, nyemu manga ani gupai du niwenehe asa rani ani sana tirani ki ya: ‘Sangbana gi diaberã re nikangia gine nibipa gimi sunge tungusapa Kindo? Ya mo gu gene mi aida ka ndu ngbaha re nga wene gene nirengo? Ya mo si aundo re mi undo kura aboro i idipa “nyenye pangbanga” na ki rimi gu pagume na Yekova Mbori du dawedawe?’ (Yugoti 14:6) Ani nagbia bakere ngbarago gbe ni sangbana gu diaberã ani amangaha ka songoda agu apai nga ga Kindo.—Matayo 6:33; Amokedi 20:35.
24, 25. Gine nga bete agene tipa yugo wene apai rogo dungurati, na ginipai rengbe ani ka duna kido tipaha ka ani kakuti yugo wene sino?
24 Ka ani ya umbasinga pa sangbana gu undo naye be yugo wene sino ya. Ani rengbe ka kakuti yugo gi sino re ni songoda ani gu dungurati nga ga aKristano na ni manga ani gupai du kuvuru berani tipa gu weneapai nga ga dungurati. Nirengo, ani namanga wenepai ho ani andu ni dedede ku pati agu adunguratise nga ga aKristano na kini karagapai yo. Padu ani pati agu adunguratise re nangarasa akuarani aidipase, na gu karagapai ani afuhe nga gu ani niima mbakadaha wenengai nasonosa yo rogo toroyo. Ani namanga wenepai a ho ani afu mosoro ni tipa i mbakadi Bambu Dunguratise nani na ho kina boro ani afu bee ni rogo ngera fuo ho. (2 Abakindo 22:3-7; 2 AKorindo 9:6, 7) Nirengo, “momu nimángi rani tie, ani ki mangi gu pai amanga ngba angba fu aboro dunduko, fu kina agu yo gbe du ku idapase yo.”—AGaratio 6:10.
25 Ani arengbanga ka bi kpia agu apai dunduko rengbe ka kura si kini idi ani yugu wene sino te. Sidu tie, wa ani agbia tirani ti vovo kpakarakpakaraapai, ani gbata imarago rogo Ziazia Kekeapai, kini kparikpee tipa ga Yekova ziazia toro, na kini asadi tirani na ome rani dunduko ka manga gu wene rurupai ko akpinyemuhe. (ARomo 2:9, 10; 12:2) Ani rengbe ka duna kido ya Yekova afu maku afu kurii rani ni bakerehe wa ani ka kakuti yugo wene sino.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Waigu rengbe ani ka manga bawenepai kisusi?
• Tipagine i ayamba wene sino tini nga ‘zuzu imarago’?
• Tipagine i ayamba wene sino tini nga ‘zuzu toro’?
• Sangbana gaani wene mangaapai nga gine?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 15]
Fugo Mbori na gako ziazia toro naundo rani ani yugu wene sino
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 16]
Yugo wene sino naye na wene asangbanaha