Oni Taasirimo Yekova Du Niˈiiriwoho
“Mi ataasa rimoro nye anye kindi.”—TAM. 86:12.
1, 2. Gini kparakparapai du dagba aDezire Yekova tigu kura akanisa nibipa mangasunge na rimo Mbori?
AGU akanisa i aya tipaha wee si nga ga aKristano, si amanganga sunge berewe na rimo Mbori te. Nikpiapai, tonatona afugo gu Ziazia Kekeapai nga Revised Standard Version nayaa: “Si nigbegberẽpai tipa ka yamba bangisa Mbori na gu bangisa rimo rẽ tipa ko kanisa yo.”
2 Ono tipa aDezire Yekova tigayo, i nasambuo tiyo tipa kadu na rimo Mbori riyo na tipa kaa taasa rimoko. (Oni gedi Atambuahe 86:12; Yesaya 43:10.) Kurigure, ani nabihe nimomu tipa ka giatirani na rogo gu rimo re gbiati gupai nabipa gako bakere pagbia rogo arago dunduko nga gu nakodapa ziasihe. (Mt. 6:9) Gere a nga gu momu si aidanga ani bihe taata ya. Sidu tie, ani wisigingo nyanyakipa asanahe biata nga: Ino rimo Mbori nakoda gine? Waigu Yekova amangipai ringbisihe na kina rimoko, tipa si du nitaasitaasihe? Na wai rengbe ani kaa ta kina rogo rimo Yekova yo?
GUPAI INO RIMO MBORI AKODAHA
3. Ino Mbori nakoda gine?
3 Ino rimo Mbori nakoda dungu apai angianga ka ino kina gu rimo gbua nga “Yekova” ya. Si nakoda ino pawo rimo Yekova, asinoko, gako ringbisapai, na gu gako mangapai du paha rogo Ziazia Kekeapai nibipa gako mangapai na gako amoyambu. Rengo ngaha nga, Yekova nafu gi dudunguro giarogopaiyo re tooni tooni kina wai gako ringbisapai amangasunge. (Snz. 4:18) Yekova aima yugo rimoko fu bambata arogotise, na Eva aima mangasunge nani fuo batika ri Kaina. (Bam. P. 4:1) Gu iriiripa akumba nangia Noa, Abarayama, Yisaka, gbiati Yakobo aima ino rimo Mbori. Kurigure, fuo Yekova tona kafu maku fuyo, ka ngerefuo yó na kini yugu papara gako aringbisapai fuyo, i atona ka bi rimoko na na nyanyakipaha. Mbori ayugu gu kura kparakparapai a tipa rimoko fu Moize.
Pa ino Moize rogo rimo Mbori yo anyakasi gako idapase
4. Tipagine Moize asana Mbori ti ni tipa rimoko, na tipagine si adaada ti ni ko sanako?
4 Oni gedi Gate 3:10-15. Ho garã Moize aduni nga 80, Mbori afu nyanyakipa sunge fuko ki yaa: “Mo kusi gimi aboro nga awiri aYisaraere Ezipeta yo.” Moize adi gi sunge re kugume na ki sana ko na nyanyakipa sanahe ki yaa: ‘Rimoro nga da?’ Ka si du nga aboro aima ino rimo Mbori bakuru kusayo, ginipai Moize aida ka pehe na gi sanahe re? Si tie ziazia nga, ko aida ka ino gu boro nga ira gu rimo re, mbiko si narengbe ka sa aYisaraere i idi kuti gupai nzunzu nga Mbori nika batasa yó abatasa. Gi ga Moize bakabangirise re adaada mbiko aYisaraere aima du ni akanga tipa gbanga regbo. I aima rengba ka bakabangiriyo singia gi ga abayo Mbori re rengbe arengba nzunzu ka batasa yó. Nirengo, kura aYisaraere aima tona ka iriso agu ambori naadu Ezipeta yo!—Yeze. 20:7, 8.
5. Waigu Yekova ayugu rogo rimoko yo fu Moize ho ko asanahe ni?
5 Yekova akaragapai kuti ga Moize sanahe wai? Ko yaa: “Mi Nga Mi [“Mi nikadu nigu boro mi ka ida kadu nga ní.” “NW.”] kedi re kono du oni ni.” Fuani, ko ape kurapai nga: “‘Yekova nga ga abamo Mbori, . . . kedi re kono du oni ni.’”a Mbori ayuguhe nga ko nikadu nigu he ko aida kada ngaha tipa ka digiso gako ringbisapai, nga ko dedede napepai na kini mangihe. Rogo veresi 15 ani nageda fugo Yekova niyaa: “Gi nga rimore re kindi, wo i ka tingida pare fu arika ngbatunga aboro dunduko.” Nairiwo wai pa yugo Mbori tiko fu Moize anyakasi gako idapase na ki hiisi ko na kiki.
YEKOVA AMANGIPAI RINGBISIHE NA KINA RIMOKO
6, 7. Wai gu Yekova amangipai ringbisihe na kina rimoko?
6 Ngbutuko fuo Yekova fu sunge fu Moize, Yekova amangipai ringbisihe na kina rimoko nibatasa ko aYisaraere. Ko afu ambusa bawe fu Ezipeta, na ki yugu gupai nga ga aEzipeto ambori gbiati Faro sunge adunga tiyo te. (Gate 12:12) Yekova azaki Zamba Baime, aYisaraere ki si ku mbitiyo, ono ko ki imi Faro na gako abanzengere. (Tam. 136:13-15) Ho aYisaraere adu ni ngbakungbo yo, Yekova angerafuo agi amirioni aboro re nifuko ime na riahe fuyo. Zavura gayo arokoo na gayo arakata, si akpatakanga te. (Pa Rug. 1:19; 29:5) Ii, he ho rengbe ka ká na Yekova ti mangapai ringbisihe na kina rimoko te. Kusa, ko aya fu Yesaya wee: “Mi, kina re nga Yekova, a nga batasi ho berewe fuo re te.”—Yes. 43:11.
7 Yosua nadiba Moize, ko aima bi ga Yekova iiriwo mangapai Ezipeta yo na ngbakungbo yo. Sidu, ho Yosua ambeda ni na kpio, ko ayaa fu aYisaraere wee: “Oni dunduko ini he kpotoroni yo na mbisimoroni, ya a nga wenepai nakpa sa dagba agu apai dunduko Yekova gaoni Mbori akido pa ha fu roni te; si amangi dunduko fu roni, a nga pai sa nakpa te.” (Yos. 23:14) Ii, Yekova aima digiso fugoko kina wai ko akidohe tipaha.
8. Waigu Yekova amangapai ringbisihe na kina rimoko tigi gaani regbo re?
8 Areme a, Yekova namanga kina gu bangisapai re. Ko aima pepai kumbatayo vurube Wiriko tipa yangada arame nga gu pangbanga nga ga Kindo i atungusaha atungusa “rogo zegino dunduko.” (Mt. 24:14) Gini kura boro berewe fuo Mbori Tanduapai Dũ narengbe ka pepa gi sunge re na ka saha si mangi na ka mangasunge na agu aboro angianga “airainahe” ya tipa i mangi gi sunge re? (Amo. 4:13) Sidu, ho ani amanga gi sunge re ni, gure nga ani nadigiso gu sangbanebi nga ga Ziazia Kekeapai. Gure nga ani nairiso Barani na kina boro rengo du ngaha ho ani aya ni wee: “Ani írisi rimoro airisa. Ga ngbi yé, Ani mángi rogo kpotosende wa mo akpi nyemu he, wa du he ngbangbaturũ yo.”—Mt. 6:9, 10.
RIMOKO NIˈIIRIWOHO
Faro aidanga ka bi Yekova wa Mbori te
9, 10. Gini kura apai ani awirika tipa Yekova nibi gu gene ko amangipai ngbaha na aYisaraere?
9 Ngbutuko fuo kura aYisaraere Ezipeta yo, Yekova ayugu tiko nibakerehe fuyo. Yekova amangi mozunga nga ga andiko naayo na ki ngerefuo yó kina wai kumba naangerafuo diani. (Yere. 3:14) AYisaraere ada wakina diako mbiko i aduna rimoko riyo. (Yes. 54:5, 6) Ho i anaagiasangba ko ni na kini kakuti gako arugute, ko anidu niwene kumba fuyo. Ko anaafu maku fuyo, kini bandayo, na kini fu zereda fuyo. (Pa Mot. 6:22-27) Si asa gupai nga rimo Yekova du nitaasitaasihe dagba rikaaboro. (Oni gedi Pa Fu Rugute ni Ue he 4:5-8; Atambuahe 86:7-10.) Nirengo, gu pangbanga du tipa aYisaraere nayugo ho nga dungu kungbo aboro naaye ki irisi ndikidi Mbori. I adu wa kina gu boro Moaba nangia Ruta nayaa fu Naomi wee: “Gamo aboro nikangia kina gimi aboro, ga Mbori ki ngia kina gi Mbori a.”—Ruta 1:16.
10 Ga Yekova mangapai na aYisaraere tipa agarã 1,500 ayugu dungu asinoko fuyo. Wa gi rikaaboro re avura duna nyakarii, dedede Yekova adu fuyo nigu “Mbori du adu na nunga aboro” na “ni bayee ko tipa zinga.” Ko angia gu Mbori naadu na bakere zerangbaduse na hipai nigbangaha. (Gate 34:5-7) Wa si avura du wo, ga Yekova zerangbaduse adigi tigu regbo aYudo aká wiriko na ki imiko. (Mt. 23:37, 38) Gipai re asa gupai nga ka ndikidi aYisaraere dunga berewe niga Yekova aboro duna rimoko riyo ya. I ada wa agu aboro niima kpi rogo toroyo, wakina ugu ngua. (Rk. 23:31) Gini ariapai gipai re amangihe na gayo bipai tipa rimo Mbori?
11. Waigu rimo Mbori aingi kusayo dagba aYudo?
11 Kuru pangbanga nayugo gupai nga, fuo dungu agarã, aYudo atona kadu na iraira biapai tipa rimo Mbori, kaa bihe wagu he si aidanga i nayambaha ya. (Gate 20:7) Rimo Yekova atona ka inga tooni tooni rogo gu pambori nangia ga aYudo. Nirengo, rago aima gberã ti Yekova ka bi wai i amanga rimoko wa gbegberẽhe. (Tam. 78:40, 41) Ono tie, Mbori “du rimoko nga Iraringo,” ko aarengbanga ka fu rimoko fu agu aboro naasoga ko watadu aguyo ko niima soga yó te. (Gate 34:14) Si naida gipai re fõngbaduraniyo ani irisi rimo Bakusirani nibakerehe.
GU VOVO ABORO I YAMBA YÓ NA RIMO MBORI
12. Ada naada nigu agu aboro i ayambayo na narimo Mbori?
12 Yekova ayugu gako ringbisapai vurube Yeremaya wai ko nika manga “vovo mokido” na vovo rikaaboro nga agu aYisaraere nga ga toro yó. Yeremaya afura tipa agi aboro re kumbatayo nibasasa nga “tona ti gu umba yo ki da ti gu bakumba yo” i dunduko nika ‘ino Yekova.’ (Yere. 31:31, 33, 34) Gi sangbanebi re atona ka digiso tihe ti rago Pendekote rogo 33 M.B.K. Mbori asigira vovo mokido. Gu vovo rikaaboro nga “ga Mbori Yisaraere” re i nakoda aYudo na agu aboro angianga aYudo ya, ko ‘aroga yó sa rimoko,’ i ‘ayamba rimoko tiyo.’—Gara. 6:16; oni gedi Amokedi 15:14-17; Mt. 21:43.
13. (a) Ya mo bambata aKristano amangisunge na rimo Mbori? Oni sakinga rogoyo. (b) Oni nabi gu momu nga ga mangasunge na rimo Mbori wai gene sunge tungusapai yo?
13 Gu bambata aKristano nangia papara gi rikaaboro re, i amangisunge na rimo Mbori. Nikpiapai, i anaamangasunge na gi rimo re ho i anaadia apai ni rogo Kuru Ndika yo.b Sidu, ho gu mokedi nangia Petero afura ni fu aYisaraere na agu aboro naasa tiyo kurogo gu pambori nangia ga aYudo, ko amangisunge na rimo Mbori bara dunguhe. (Amo. 2:14, 20, 21, 25, 34) Bambata aKristano ayugu irisa fu Yekova, na Yekova ki ima fu maku kurii gu ome i amangihe tipa kaa tungusapai. Wakina gure a, Yekova nafu maku kurii gaani sunge ho ani atungusapa rimoko ni na kini yuguhe fu agu aboro du na nyemu rengo rogo gayo aZiazia Kekeapai. Gure nga ani nayugo ndikidi Mbori fuyo. Nairiwo gu wene momu du fuyo na furani re! Si rengbe kadu nitonatona mburu wene pagume dagbayo na Yekova nga gu nikaa sona na kini nyaki kina kumbatayo.
14, 15. Wa si avura du nga abasamungu kuti ndikidi pambori aida ka gbarasapa rimo Yekova, waigu ko abandaha?
14 Kusa, abasamungu kuti ndikidi pambori atona ka gbarasa gu dungurati nangia ga aKristano, gbe fuo kpio amokedi. (2 Tesa. 2:3-7) Ziree abayugupai adi kina gu sino nangia ga aYudo nga ka zanga mangasunge na rimo Mbori. Ya mo Yekova arengbe ka mbu rimoko si ingi kusayo? Wagusa te! Nirengo, boro ho ini wai nzunzu i anaayamba gi rimo re te, wa vura duhe wo, si aima bata. Tipa dungu agarã, dungu abasa fugo Ziazia Kekeapai aima mangasunge nani zavura rogo gu kekeapai nga ga wene abawirikipai tipa Ziazia Kekeapai. Nikpiapai, rogo gu garã nangia 1757, Charles Peters akepai nga, rimo Mbori nasakapa gini ngbatunga boro du nga Yekova Mbori tigu kura arimo. Rogo 1797 Hopton Haynes ake buku tipa irisombori ki yaa Yekova nga gu rimo aYudo anaamangasunge nani tipa Mbori, “nga gu bangisa boro i naairisoko kina wai Kristo amangihe na Amokedi.” Henry Grew (1781-1862) amanganga kina mangimangi sunge sa na gu rimo Mbori re te, ono ko aima inoho a nga aboro ima birikosi rimo Mbori na si naida i ziasihe. Wakina gure a, George Storrs (1796-1879) nangia wene bakureako Charles T. Russell, ko aima mangasunge a na rimo Mbori.
15 Gu garã nangia 1931 angia nyanyakipa garã fu ga Mbori aboro i anaayambayo nga Abawiriki Ziazia Kekeapai, na gu regbo re du i adi gu rimo kuriyo rogo Ziazia Kekeapai nga aDezire Yekova. (Yes. 43:10-12) Rogo gu gene re, i ayuguhe fu zegino dunduko nga i na bakere ngbarago tipa kadu ni agu amoyambu nga ga bangisa ndikidi Mbori yo, na tipa kadu ni agu aboro Mbori nadiyo “sa rimoko” tipa i nitaasi he. (Amo. 15:14) Gi sonakumbatayo re natingida rani na agu fugo Yekova du rogo Maraki 1:11 nayaa: “Ho uru nakura ni dati ti he rimore du ni bakere he dagba arikaaboro.”
ONI TA KINA ROGO RIMO MBORI
16. Tipagine si aida ani naabihe nipa irisa kaa ta na kina rimo Yekova?
16 Gu nebi nangia Mika ayaa: “Aboro dunduko ata ni ba sa sa na rimo gayo mbori, ono ani atá na rimo Yekova gaani Mbori nye anye kindi.” (Mika 4:5) Pa mbu Yekova Abawiriki Ziazia Kekeapai aboro nayambayo na rimoko ima kio kisusi bakere irisa. Si nakido yó nga ko ima ida na gayo pai. (Oni gedi Maraki 3:16-18.) Ginipai tie du tipa ro tigamo? Ya mo mo namanga nyanyaki asadatise tipa ka ‘ta na rimo Yekova’? Ya mo mo na tambuahe tipa agu apai dunduko si akodaha?
17. Ta rogo rimo Yekova nakoda gini apai?
17 Ta rogo rimo Mbori yo nakoda apai biata. Bambataha nga, si naida ani takipande pa gu rimo re fu kura aboro, na kini bihe nga kina agu aboro ‘nakpara nirimo Yekova i nika bata.’ (Rom. 10:13) Uehe nga, si naida ani duna asino Yekova tirani, gbe gu nga nyemuse. Na biataha nga, ani nata rogo rimo Mbori ho ani amangapai ni na ngbaduraniyo dunduko kuti gako arugute, ki bandatirani ti ye na gbarasarimo kuti ziazia rimoko. (1 Yo. 4:8; 5:3) Ya mo mo diberã tipa kaa ‘ta nirimo Yekova gaani Mbori nyeanye kindi’?
18. Tipagine si aida agu aboro dunduko nairisa rimo Yekova ngere kumbatayo naa kido ti ni?
18 Barambeda, agu aboro dunduko nabasa Yekova watadu aidanga ka inoko ya, i nika inoko aino ngbaome. (Yeze. 38:23) Gipai re nakoda agu aboro duwa Faro nayaa: “Da nga Yekova, ka mi gi sangbako”? Nairiwo wai ko aye ka inoko ngbaome! (Gate 5:1, 2; 9:16; 12:29) Ani ini Yekova na kpotoraniyo dunduko. Ani na ngbarago tipa kadu na rimoko rirani na kidu ni agu aboro nagiasangbako. Sidu, ani nangera kumbatayo naa kido tipa gu kidohe du rogo Atambuahe 9:10 nayaa: ‘Agu yo inipa rimoro i nakido kuti ro, ako Yekova, bambiko mo nambunga aguyo nagbata ro te.’
a Rimo Mbori rogo pa-Ebere yo nga “ko nasa tiko ni.” Sidu, rogo gu rimo nga “Yekova” nga “Ko Nasa Tiko Kadu Nigu Boro Ko Aida Kadu Nga Ní.”
b Gu Kuru Ndiko bambata aKristano amangisunge nani, rimo Mbori adu kina yo. Na gopai nayugoho nga kina gu bangisapai re naadu tipa gu Ziazia Kekeapai i asaha rogo pa-Ebere kurogo pa-Giriki nga Septuagint.