Ga Nagude Rugute nga ga Tatamana

“Ako wire, mo gí ga bamo rugapai, ka mo mbú nga ga namo yugopai ya.”—Asanza 1:8.

AVUNGURANI—barani na narani—rengbe ka duni nyanyaki mburu ngarasahe, undo, na rugute. Gu buku nga ga Baibiri nga Asanza nagumbapa kura paranga bakindo, nga Remuere, nga guko nagbia ‘rõrõi afugo’ nga ga ‘rugute’ be nako. Agi afugo re nikekehe rogo Asanza kapita 31, na ani rengbe a ka gbia undo be gi ga nagude rugute nga ga tatamana re.—Asanza 31:1, NW.

Gu Rugute Rẽ Tipa Bakindo

Navungu Remuere natona fugo na dungu asanahe nga gu nakiiso nyemupai tirani: “Ako wire, gini pai? Ako wire nakuru rukumbure yo, gini pai? Ako wiri gi kidohe, gini pai?” Gari zungadihe bara biata ni fugöpai nayugopa gari bakabangirise tipa gupai nga wiiri dega tuko kuti sangba ri. (Asanza 31:2) Gari bakabangirise tipa pa du wiiri wenengai rogo toroyo namaa wene kpiapai fu agu avunguagude nga aKristano areme.

Tipa pa du wiiri wenengai, ginipai rengbe nagude ka bakabangirini tipaha susi pa gbäräkägbäräkä apumbo gbiati agu afugo nga ga maare buda, na pa adee, na pa abia? Navungu Remuere nandu nibasa kina kuti gi bangiripai re: “Ka mo nyási nga omero fu ade ya.” Ri nagumbapa vunduvundu kodaba ku dagba agu apai “nagbarasa[pa] abakindo.”—Asanza 31:3.

Mbira buda kisusi ni gupai si aida i basapaha te. “Ako Remuere, si tipa abakindo te, si tipa abakindo ka mbira imekakue te,” wogu ri afu zahe. Waigu rengbe bakindo ka manga gu sapangbanga du ziazia na ka ‘bangiri ni agonga ti gu ndika i aru he, na ni ki zanga irasi gu sarangbanga nga ga gu rungosirungosi yo’ ya, wa ka ni du ti aregbo dunduko kina rogo maare buda?—Asanza 31:4-7.

Na kparapai ti gure, ni mbu ni ngbatunga gu gbegbere manga apai re, bakindo arengba ka ‘sarangbanga niruruhe, ki mbakadi pa sarangbanga fu rungorungo boro na irazingohe.’—Asanza 31:8, 9.

Wa vura duhe nga agu aparanga nga aKristano arengbenga ka du areme ni “abakindo” te, gu rugute nga ga tatamana nga ga navungu Remuere naye ti kina boro regboho, ti ndikidi regboho. Inga mangasunge na eerẽbuda, mangasunge na gundö, na wasiwasi kodaba ni gupai ima maapai dagba paranga aboro rogo agi auru re, na si na nyanyakipaha tipa agu aparanga nga aKristano i moiberãyo ho avunguyo afu ‘rõrõi afugo’ ni fuyo.

Ngangara Diakumba

Anaagude nabakabangiriyo niruruhe tipa gu rogatise du kumbatayo nga ga awiriyo nga aguyo nambeda ka da ni sosono aboro. Navungu Remuere na’aria berãri kuti agu asino si aidaha be gu dee du pa ri rogo gari berã. Zanga kapa, paranga kumba rengbe ka gbia undo ni bakerehe ni makia ko pa agu apai du tipa dee nibi gi nyanyakipa apai re.

Rogo veresi 10, (NW ) i ringbisipa “ngangara diakumba” kuti agu ambia fongahe duna nyanyakipaha nga gu i naabingoho dedede ya, nga gu i anagbiaha ti gu regbo i ake Baibiri mbiko kina bakere asadatise. Rogo kina gu bangisa gene re, pa bi wene sino dee naida asadatise. Kuba gupai nga ka gu agu sa rogatise mbiko nyemuhe, si ni wenepai paranga kumba di regbo tipa ka sia dee. Fuo gure tie, ni ki rengbe ka bi gu gani dee bi ni ni re na nyanyaki pani.

Ri nagumba gupai fu Remuere tipa ngangara diakumba nga: “Kumbari ki nikida kuti ri kpotoko yo.” (Veresi 11) Rogo kura afugo, si aidanga ko nyakasi gupai nga si naida diako nigbia a’asiahe kina ngbako tipa apai dunduko te. Rengo ngaha, si naida arogotise gbiatiyo mbata fu mangayo kikindigi adiaberã, ngbatunga gu nakodapa ngbe nyanyaki geno ahe watadu pa sonosa awiriyo. Fugodagbase tipa agi apai re nafubee tipa dawedawe kpamiatise.

Rengo ngaha, ngangara diakumba na dungu apai beri ka mangaha. Rogo averesi 13 da ti 27, i ke gu rugute gbiati andika mangaapai yo nga gu rengbe dereakumba nga aguyo naraka ti aregbo dunduko ka mangasunge nani tipa gu undo nga ga gayo aborokporo. Ni kpiapai, mbiko pa dakpa geno arokoo gbiati aũkporo, ngangara diakumba nawirika wai ka mangasunge na beri na kini banda ahe tipa gari aborokporo nivodi tiyo wa rengbehe na ki ngba angba bangirise. (Averesi 13, 19, 21, 22) Tipa ka umbasi gu marã nga gu i angbe riahe nani tipa aborokporo, ri narũ gu he rengbe ri ka rũhe na ki ningbe ahe na rubangirise.—Averesi 14, 16.

Ziazia tie, gu dee re “ari nga gu riahe nga ga nyomoro” te. Ri namangasunge nyanyakii, na kini ngere kurii agu asunge nga ga gari kporo wenengai. (Veresi 27) Ri “natapa dimori na ome,” nga gu nayugo gupai nga ri nambakada tiri tipa ka manga nyanyaki asunge. (Veresi 17) Ri nakura mbata fu kura uru tipa ka tona gari sunge, na ri namangasunge zanga nyomoro da ku yuru. Si wa ka i ya gu baro nahasarago kurii gari sunge nakíakí kindi.—Averesi 15, 18.

Kurii gure dunduko, ngangara diakumba ni gu boro du wenengai rogo toroyo. Ri nagunde ti Mbori na kini irisi ko ni dudunguro irisa gbiati kiki. (Veresi 30) Ri naundo kumbaari a rogo yugopai fu awiriyo i mangi kina gu bangisapai re. Ri nayugopai fu awiiri “na fugo tatamana, . . . [na] gu yugopai nga ga weneringise nakura ngbari yo,” wogu veresi 26 agumbaha.

Ngangara Kumbakudee

Tipa ko ngba ti ngangara dee, si aidi Remuere digisi gako asunge nga ga ngangara kumbakudee. Navungu Remuere natingida ko na dungu agi apai re.

“Abaakumba [nga ga] ringara” anifu wene tingidapai fu ngangara kumbakudee. (Asanza 31:23) Gere nayugo gupai nga ko arengbe ka duni ngangara kumba, ni ruru ko, ni gu boro i akido kuti ni, na ni gu boro nagunde ti Mbori. (Gate 18:21; Pa Fu Rugute ni Ue he 16:18-20) Ni du ko wa gure, i ki rengbe ka ‘ino ko ngbadimo bakporo yo,’ yo kikindigipa aboro anadungura tiyo kuho ni tipa kaa fura tipa agu apai nga ga bakporo. Tipa i ‘ini’ ko ni gu kumba nagunde ti Mbori, si aidi ko duna ruru berã na kini mangisunge sa na agu abaakumba nga ga “ringara” yo, isoke nga gu nayugopa disitirikiti watadu bakere papara ringara.

Zanga kapa, ni fura ri mbiko gu gbanga bipai nadu tipa kina boro ri, navungu Remuere natingida wiiri na pa nyaka gupai nga ka duna tambuahe tipa gu diako nika du kumbatayo re. Kura boro ho berewe auru kpotosende fuo kina ri ka ko akpinyemu ni kisusi te. Sidu oni berẽnga pa gu dudunguro berã du kpotokoyo wa ko akusa gupai ku dagba aboro dunduko nga: “Dungu ade mangi pai ni bawene he, ono mo mangi he ki susi yo dunduko.”—Asanza 31:29.

Si ziazia nga Remuere aduna tambuahe tipa ga nako rugute. Ni kpiapai, ani nabi gupai nga, rogo veresi 1, ko nafura tipa afugo nako wa kina gako. Sidu, ko adi gari ‘rugute’ ku ngbaduko yo na ki gbia undo be gari tori. Ani gbianga undo agbia tie tigani a be gi ‘rõrõi afugo’ re ni manga ani sunge na gaha andika rogo gaani raka yo.

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 31]

Ngangara diakumba aringa gu “riahe nga ga nyomoro” te