Ngbe Regbo Tipa Gedapai Na Wisigopai

“[Oni] ngbe wene regbo tipa tironi, bambiko agi auru re ni gbegberehe.”—AEFESO 5:16, NW.

1. Tipagine duhe tini ni pa tatamana fu rani ani kparaka gaani regbo tipa apai, na gu gene ani amangasunge na gaani regbo rogo rengbe ka yugo ginipai tipa rani?

I AGUMBA gupai nga “ka sia regbo nga ka banda regbo.” Gu boro nakparaka regbo tipa agu apai si aida ni mangihe, ni agbia undo ni bakerehe be gani regbo. Gu tatamanatatamana Bakindo nangia Soromo akepai ki ya: “Apai dunduko duna gaha ringbisiringbisi aregbo tini, regbo ho tipa agu apai dunduko du tii ngbangbaturũ no.” (Batungusipai 3:1, Moffatt) Ani dunduko duna bakio regbo berani kina sa; pa wai ani amangasunge nani nabi kina rani. Gu gene ani aringbisapa agu apai rogo ani aida ka mangaha mbata na kini kparaka gaani regbo rogo nayugopa agu apai ngbaduraniyo akpinyemuhe gbe.—Matayo 6:21.

2. (a) Rogo gu Tungusapai nadu rii Bagangara yo, ginipai Yesu agumbaha tipa gaani zingo nga ga toro? (b) Gini wisigotise rengbe ka daada?

² Si ni dingisoro fu rani ani di regbo kaa ri riahe na kaa ra mbiko gere nga agu apai si aidaha tipa kpotorani. Ono ginipai tipa gu gaani azingo nga ga toro? Ani ini gupai a nga ani du wa ka ani mbiisihe. Rogo gu gako Tungusapai nadu rii Bagangara yo, Yesu ayaa: “Aboro ngbarago nga aguyo inipa gayo zingo nga ga toro.” (Matayo 5:3, NW ) Gure nga ndu gupai ‘ruru kangara moyambu’ naatingida rani tini dedede na nyakapa kpara regbo tipa geda Baibiri na wisigoho. (Matayo 24:45) Si rengbe ka du nga oni ima inopa wai du gere na nyanyakipaha, ono oni rengbe ka berã gupai nga regbo beroni ka wisigo Baibiri watadu ka gedaha te. Kangia wo duhe, ani wisiginga wai rengbe ani ka gbia regbo na gu gene rengbe ani ka mangaha wo rogo tipa kaa geda Fugo Mbori, kaa wisigopai nisarani, na kaa berãkuriiapai.

Gbia Regbo Tipa Geda Baibiri na Wisigopai

3, 4. (a) Gini rugute gu mokedi nangia Pauro afuhe tipa pa manga ani sunge na gaani regbo, na gere nakoda ginipai? (b) Ginipai Pauro aaberãha ho ko afu gu rugute ni fu rani nga ka ‘ngbe wene regbo tipa tirani’?

³ Nibi gu regbo ani araka rogo re, ani dunduko si aida ani duna irisa tipa agu afugo Pauro nga: “Si du ka oni angéra angera wenengaĩ ti ni wa oni nata, wa zanga tatamana te, wa kina iratatamana. Kini ngbe wene regbo tipa tironi, bambiko agi auru re ni gbegberehe. Si du ka oni adú nga ti ni mumungo ya, kina ruga tironi na gu he Gbia [Yekova, NW ] akpi nyemu he.” (AEfeso 5:15-17, “oni ringbisingaha na NW.” ) Rengo ngaha, gi rugute re namangasunge tipa gaani agene raka nabaha wa du ani ni agu aKristano naima kpara tiyo, kodihe na pa gbia regbo tipa kparakpee, wisigopai, adunguratise, na du ti mangasunge tungusa ‘wene pangbanga nga ga kindo,’ a wa rengbe ome boro nani.—Matayo 24:14; 28:19, 20.

⁴ Dungu ga Yekova amoyambu areme si awira si ni kpakarakpakarapai fuyo i rimisipa geda Baibiri na dudunguro wisigoho kurogo gayo raka. Rengo nga, ani arengbanga ka gbia saa sa kuti gaani raka te, sidu, ga Pauro rugute nayugopa kurapai kia. Rogo pa-Giriki, gu gumbapai nga ka “ngbe wene regbo” nayugopa ngbe regbo na geno gu kurahe kia. Rogo gako buku nga Expository Dictionary, W. E. Vine nasakaragoyo ya si nga “gbia undo be agu amamu dunduko du [berani], kini mangisunge nani wenengai nibasasa, mbiko guho ka i bihe berewe fuo ingaha te.” Ani rengbe ka ngbe wene regbo be gini apai watadu wari rengbe ani ka ngbehe ni tipa geda Baibiri na wisigoho?

Ani Du Wa Ka Ani Ringbisipa agu Apai Ani Aida ka Mangaha Mbata

5. Tipagine na waigu rengbe ani ka ‘wisiga agu apai duna nyanyakipaha gbe’?

⁵ Ku pati gaani asunge nga ga zegino, ani na dungu apai berani nga ga toro nga gu si aida ani mangihe. Ni gu ga Yekova amoyambu naima kparatiyo, ani na ‘ga Gbia sunge berani nibakerehe tipa mangaha.’ (1 AKorindo 15:58) Tipa gipai re, Pauro angarasi agu aKristano nadu Firipoio yo i “wisigipa agu apai duna nyanyakipaha gbe.” (AFiripoio 1:10, NW ) Gere nayugo gupai nga ani du wa ka ani ringbisipa agu apai ani aida ka mangaha mbata. Agu apai nga ga toro du wa ka si ye mbata fu berãpa aũzegino. (Matayo 6:31-33) Si ki vura du wo, si naida ani duna bangbanda tipa ringbisa gu gaani apai nga ga toro. Waigu ani akparaka gaani regbo tipa gu gaani gene raka nibakiakia nga ga aKristano? Agu ababiapai nata ata natingida gupai nga, dagba agu apai “duna nyanyakipaha gbe” si aida aKristano ningerefuoho gbe, ono i abasapaha abasa, si nga wisigopai nisase na geda Baibiri.

6. Ginipai rengbe pa ngbe wene regbo ka kodaha ho daha ni tipa gu sunge nga ga zegino watadu sunge kporo?

⁶ A wa bi ani he, ngbe wene regbo nakoda “gbia undo be agu amamu dunduko du berani” na “mangasunge wenengai na agu amamu nibasasa du berani.” Sidu ka gaani asino geda Baibiri na wisigopai duni gbegberehe, si rengbe ka duni wenepai ani wisigi tirani ka bi wai ani amangasunge na gaani regbo. Kangia gaani sunge zegino naida apai berani kisusi, si kini di gaani regbo kisusi na omerani a, si naida ani kparikpee fu Yekova tipa gupai re. (Atambuahe 55:22) Ani rengbe ka manga gu ariapai rengbe ka mbu regbo fu rani gbe tipa gu nyanyakipa apai nabipa ga Yekova iriso, kodihe na wisigopai gbiati geda Baibiri. I agumba gupai niruruhe nga ga dee sunge naanyasanga te. Sidu, agu awirinarani ni aKristano nga adee du wa ka i ringbisipa agu apai i aida ka mangaha mbata na ki banda ndikidi aregbo tipa geda Baibiri na nyanyaki wisigopai.

7, 8. (a) Ani rengbe ka ngbe regbo dedede be gini apai tipa gaani gedapai na wisigopai? (b) Ndu ngi ambaro nga gine, na waigu rengbe tingida gere ka undo rani rogo ringbisapa agu apai ani aida ka mangaha mbata?

⁷ Dedede, dungu rani rengbe arengba ka ngbe regbo tipa wisigopai ni mbu ani pa manga agu apai anyakanga paha ya. Ani rengbe ka sana tirani ki ya, ‘Mi naadia bakio regbo wai kaa geda agu amagazini nga ga zegino watadu awaraga pangbanga, kaa bi agu ambakadapai nga ga terevizioni, kaa gia woro kundi, watadu kaa ngi agu ambaro nga ga vidio? Mi naadia regbo ku barabangiri kompiuta susi gu mi naageda Baibiri rogo?’ Pauro nayaa: “Si du ka oni adú nga ti ni mumungo ya, kina ruga tironi na gu he Gbia [Yekova, NW ] akpi nyemu he.” (AEfeso 5:17) Inga mangasunge na terevizioni nawira si nga gu bakere ndupai dungu aDezire adianga regbo tini ka wisigopai nisayo na ka geda Baibiri ya.—Atambuahe 101:3; 119:37, 47, 48.

⁸ Gu kurayo rengbe ka yaa i arengbanga kaa wisigo kina apai kindi ti aregbo dunduko te, ya i naida gu bete apai rengbe ka sa yo i zambua. Wa vura du gere nirengo, si rengbe ka duni wenepai fu rani ani makiapa gu regbo ani adiaha tipa ongoda na ki ringbisingaha na gu regbo ani adiaha nirengo kaa wisigopai watadu kaa geda Baibiri. Sangbana gu makiapai re rengbe ka iriwo tirani. Wa vura duhe nga ani naida ambaro watadu regbo ongodaa, ani du wa ka ani bandaha rogo baha. Ndu gupai ani aongoda tini watadu ani angi ambaro tini nga si zambuasi rani tipa gu gaani asunge nga ga toro. Dungu ambakadapai nga ga terevizioni na ga vidio naba mbugo ti boro fuo bi ni he, baraho geda Fugo Mbori na wisigoho azambuasi boro ni na kini fu ome funi.—Atambuahe 19:7, 8.

Gu Gene Kura Aboro Abi Regbo Rogo Tipa Wisigopai

9. Gini aundo naye be manga gu rugute du rogo gu tooni buku nga Wisigo Kekeapai Na Auru Dunduko—1999?

⁹ Gu tonatona afugo du rogo gu tooni buku nga Wisigo Kekeapai Na Auru Dunduko, rogo gu kusikusihe nangia ga 1999 nayaa: “Si rengbe ka duni wenepai gbe ka wisigo agu averesi du rogo gi tooni buku re tipa auru nibasasa na agu asakapai du tipaha wiso. Oni abihe wa Yekova, nga Bakere Bayugupai, nazingisa roni rameyo na gako yugopai. I fura tipa Yesu Kristo rogo sangbanebi wa gu boro nagbia undo be ga Yekova yugopai na awiso dunduko: ‘Ko [Yekova] nazingisa re wiso na awiso, ko naza ture sa gia pai wa ga agu yo i ayugu pai fuyo.’ Ngbatunga gu yugopai re ‘afu gu mirãse fu Yesu du wa ga aguyo i ayugupai fuyo’ tipa wa ka ko ‘ini waĩ ka karagapai fu gu boro duna mbugo.’ (Yes. 30:20; 50:4; Mt. 11:28-30) Zinga oni rameyo ka gia gu rugute naye ti wene regbo rogo Fugo Mbori na awiso dunduko aundonga roni oni sota na kina gaoni kpakarakpakaraapai sa te, ono si ambakada roni a oni duna gu ‘mirãse du wa ga aguyo i ayugupai fuyo’ tipa ka undo akuaroni.”a

10. Waigu kura aboro agbia regbo tipa geda Baibiri na wisigopai, na gini aundo i agbiaha?

¹⁰ Dungu aKristano napefuo gi rugute re ni geda yo agu averesi du tipa auru nibasasa na agu asakapai du tipaha na ni geda yo Baibiri watadu ni wisigo yo pai kina boro ngbatutu wiso. Faranza yo, ruru nazakigene naguari rameyo kina boro ngbatutu wiso na auru dunduko na kini di aminiti 30 tipa geda Baibiri. Ginipai naundo ri ri nimangi gere tipa dungu agarã? Ri nayaa: “Ngbadureyo nafõ re, mi kini kakuti gimi ringbisa regbo tipa gedapai, ka kina ginipai vura manga vurũ!” Ka si vurangia kina gini regbo ani asiaha rogo uru tipa gaani gedapai, gupai nyakipaha gbe nga ani zi tirani kuti gaani ringbisa regbo. René Mica, nga guko di agarã susi 40 kurogo sunge zakagene Putu yo na Afrika ku Nodiyo, nayaa: “Natona rogo 1950, si ningia gimi sasa ka geda Baibiri nabaha rogo agarã nibasasa, nga gupai mi namangihe awere bara 49. Mi nabihe ya si na nyanyakipaha tipa ka mi kuti gimi dawedawe pagume dagbare na Bakusire. Berãkurii Fugo Mbori naundo re mi rugutire wenengai gbe na ga Yekova ruru sarangbanga na gu kura asinoko, na kingia mburu gu gimi ome adunga ba idapaha tini ya.”b

“Riahe . . . ti Ragoho”

11, 12. (a) Gini “riahe” nga ga toro ‘ruru kangara buruku’ afuhe’? (b) Waigu i naafu “riahe” ti ragoho?

¹¹ A wa wene asino ri riahe asa kpoto boro si du wenengai, ringbisa regbo dedede tipa wisigopai na geda Baibiri ni gupai si aidaha tipa ani du wenengai rogo toroyo. Rogo gu Wene Pangbanga nga ga Ruka, ani nageda afugo Yesu yo yaa: “Da nga gu kangara buruku tie du na tatamana, gani gbia ka maa ni ri gako aboro kporo, ni fu gayo riahe fu yo ti ragoho?” (Ruka 12:42) Tipa agarã awere susi 120, i naafu “riahe [nga ga toroyo] . . . ti ragoho” rogo Ngbaõbambu Sinziri, wa sa na rogo kura abuku nga gu du mburuhe rii Baibiri.

¹² Oni kparia gu gumbapai nga “ti ragoho.” Ti gu regbo daada, Yekova, nga gaani ‘Bakere Bayugupai,’ rogo gu gene nga ga Wiriko na rogo gu riko nga ga moyambu, naaruga gako aboro rogo agu apai nabipa yugopai na sino mangapai. Si nidu wa ka ani agia fugo boro nabarani dunduko si niyaa: “ ‘Gene du re, oni ndú ngba ha,’ ho ka oni sa tironi ni ku kumbabe, watadu ho ka oni sa tironi ni ku garebe.” (Yesaya 30:20, 21) Kurii gure, ho aboro nibasasa amaaberãyo ni wenengai ti regbo geda Baibiri na regbo geda gu kusikusi abuku dunduko du mburuhe rii Baibiri, i naberãha dedede ya agu aberã du rogo, i napehe gbe fu kina boro yo. Ii, gu rugapai na rugute nga ga Mbori nika ye fu rani ti gu regbo daada, kini undo rani ani sovura kuti asada watadu ani mangi gu diaberã nga ga tatamana.

Sonosa Wene Asino nga ga Ri Riahe

13. Bete gbegbere asino ri riahe nga ga toro nga gine?

¹³ Tipa ka gbia undo wenengai be ngbatunga gu ‘riahe i afuhe’ ti ragoho re, si naida ani duna wene asino nga ga ri riahe. Si na nyanyakipaha ka ringbisapa regbo dedede tipa geda Baibiri na wisigopai nisase na ki kakuti ni. Oni na wene asino nga ga ri riahe nga ga toro ki duna aregbo dedede beroni tipa dudunguro wisigopai nisaroni? Watadu oni naageda agu apai gbua ngbarangbara i ambakadihe na rubangirise tipa rani, ka pepai ngba kura gene, ka rihe ni oto, watadu kura riahe kini gu rironi a nabaha? Gbegbere asino ri riahe nga ga toro asa gu kura aboro i rungbura rogo gayo idapase—ki tiwi a.—1 Timoteo 1:19; 4:15, 16.

14. Tipagine duhe tini na undo ka fugö gupai na rubangirise ani abihe wa ani ima inoho?

¹⁴ Gu kurayo rengbe ka berã gupai nga i ima ino gu yugoapai nga bambataha na kini berẽ gupai nga anga apapara kekeapai dunduko nayugo gupai du nabaha nivovoho te. Ya si du tie, si ni dingisoro fuyo i niwisigi apai na auru dunduko na kaa du pati adunguratise dunduko te. Ono tie, Baibiri nayugo gupai fu rani nga si naida i tingidi rani na agu apai ani aima wirikaha. (Atambuahe 119:95, 99; 2 Petero 3:1; Yuda 5) A wa wene nagbindi naambakada riahe nibeedihe ngba dungu agene nibakiakia rogo kina gu bangisa aũriahe i naamangaha rogo, gu riko nga ga moyambu nafu wene rigo nga ga toro kinawo fu rani rogo dungu agene nibakiakia. Zavura rogo agu apapara kekeapai nafura tipa gu riiapai i aima digo nisakipai tipaha dedede, wene bangiriapai kinaho si aidanga ani zanga rugatirani nani ya. Si ni parengo nga, gupai ani agbiaha be gu buku ani agedaha naru bakere gbe riipa gu regbo na gu asadatise ani amangaha tipa wisigoho.

Agu Aundo nga ga Toro nga gu Naye be Gedapai na Wisigopai

15. Waigu geda Baibiri na wisigoho aundo rani ani duni wene abamangisunge na Fugo Mbori?

¹⁵ Agu aundo ani agbiaha be geda Baibiri na wisigoho ni dunguhe. Si naundo rani ani rẽ na manga gu sa dagba gu bangua asunge nga ga aKristano, nga, ani du nibasasa ni agu “[a]mangisunge adu nga na zee ya, niyugu ga rengo pai [“gu fugo nga ga rengo,” NW ] nzunzu.” (2 Timoteo 2:15) Wa ani kaa geda Baibiri na kini wisigihe, kinawo a ani kaa hiiso berãrani na agu aberã nga ga Mbori. Wa kina Pauro tie, ani arengba ka ‘berãkurii Ziazia Kekeapai na aboro, kini yugubara’ gu wene rengo du tipa ga Yekova ringbisaapai fuyo. (Amokedi 17:2, 3) Gaani birĩ yugopai akio, na gaani sakaapai na aboro, afugo, na gaani rugute ki duna ome tini gbe tipa sonosa aboro rogo toroyo.—Asanza 1:5.

16. Rogo gini agene ani agbia undo tipa tirani be geda Fugo Mbori na wisigoho?

¹⁶ Kurii gure, gu regbo ani adiaha tipa wisigo Fugo Mbori nika undo rani ani ringbisi gaani raka wenengai gbe kuti ga Yekova agene. (Atambuahe 25:4; 119:9, 10; Asanza 6:20-23) Si anyakasa gaani asino nga ga toro, wa ngbatunga gu nga umbasitise, padu niruruse, na ngbarago. (Pa Fu Rugute ni Ue he 17:19, 20; Yugoti 1:3) Ho ani amanga gu inohe ni ani agbiaha be gaani geda Baibiri na wisigoho, ani nagbia ngbarago be ga Mbori toro rogo gaani raka zanga pai ka nani, sangbanaha kingia du ani na zuzu toro kpaima rogo agu apai dunduko ani amangaha.—AGaratio 5:22, 23.

17. Waigu rengbe bakio wai ani ageda Baibiri na kini wisigihe nisarani gbiati pa ngbanya gu gedapai na wisigopai re ka duna ome tini kurii gaani pagume dagbarani na Yekova?

¹⁷ Gu nyakipaha gbe nga, gu regbo ani angbehe be kura gaani apai kaa geda Fugo Mbori na ka wisigoho nika ye na dungu aundo fu rani nibipa gaani ngbanya dagbarani na Mbori. Pauro akparikpee ya akurako aKristano rengbe ka “hiko be ruru inohe tipa gupai [Mbori] akpinyemuhe rogo tatamana dunduko na giarogo [agu apai] nga ga toro . . . , tipa wa ka oni ta ata rogo gu gene rẽ na Yekova tipa ka sa ngbarago tiko wenengai.” (AKorosaio 1:9, 10, NW ) Teketeke a, tipa ani “[ni]ta ata rogo gu gene rẽ na Yekova,” ani du wa ka ani ‘hiki be ruru inohe tipa gupai ko akpinyemuhe rogo tatamana dunduko na giarogo [agu apai] nga ga toro.’ Ziazia tie, pa gbia ani ga Yekova amaku na pa ida ko na ani naru gbe riipa bakio na pa ngbanya gaani geda Baibiri na wisigoho nisarani.

18. Gini amaku rengbe ka du ni gaani ka ani apefuo agu afugo Yesu duni kekehe rogo Yoane 17:3?

¹⁸ “Nyenye unga nga gere, nga i ini ro nga bangisa ndikidi Mbori, na gu ko mo akedi ko, nga Yesu Kristo.” (Yoane 17:3) Gure nga gu sa dagba agu averesi aDezire Yekova naamangasunge nani dedede kaa undo kura aboro i bi pa wisigo Fugo Mbori na nyanyakipaha. Si a na nyanyakipaha kinawo tipa ani mangihe wo ni tirani. Kina boro pa gaani maabangirise tipa raka nyeanye kindi naruriipa sona ani rogo gu inohe nga ga Yekova na ga Wiriko, nga Yesu Kristo. Oni berẽnga pa gupai gere ayugoho. Digido gaani wirika dungu apai tipa Yekova adunga tini te—na regbo aduho nyeanye kindi ani niwirikipai tipa ko!—Batungusipai 3:11; ARomo 11:33.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

Asanahe Tipa Fugöpai

• Ginipai gu gene ani amangasunge na gaani regbo rogo ayugoho?

• Ani rengbe ka ngbe regbo be gini apai tipa geda Baibiri na wisigoho?

• Tipagine si aida tini ani ngerefuo gaani asino ri riahe nga ga toro?

• Gini aundo naye be geda Kekeapai na wisigoho?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 31]

Geda Baibiri na wisigoho dedede nika undo rani ani ‘yugu gu fugo nga ga rengo zukazuka’

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 32]

Ringbisa kura apai rogo gu gaani raka duna dungu apai tipa mangaha na agu apai nga ga toro si aida ani mangihe nafu dungu aundo