Ga Mbori Kindo—Nga Vovo Zogarago Tipa Kpotosende
‘Gu kindo re akúadi agi akindo re rukutu ki digisi he dunduko, si ki nye anye tigaha kindi.’—DANIERE 2:44.
1. Gini kido rengbe ani ka du nani kuti Baibiri?
BAIBIRI nga ga Mbori yuguyugupai fu aboro. Gu mokedi nangia Pauro akepai ki ya: “Oni adi gu pai oni agi ku gume be rani nga kina ga Mbori pai, oni adia nga [h]a wa ka si angia ga aboro pai te, ono ni ga Mbori pai, a wo du he ni rengo.” (1 ATesaroniko 2:13) Baibiri na gupai rogo si aida ani inihe tipa Mbori: nga tingidapai tipa asinoko, gako ringbisaapai, na agu apai ko akpinyemuhe berani. Si na bawene arugute rogo kisusi tipa ramukporo na tipa sino mangaapai na auru dunduko. Si nafura tipa gu futufutu sangbaanebi naima duni digisidigisihe bakuru kusayo, gu nadigo awere, na gu nika digo kumbatayo. Ii, “Ziazia Kekeapai dunduko . . . aye be ga Mbori Toro si ki rengbe tipa yugopai, tipa zapai, tipa ruga boro, na tipa raba aboro rogo rurupai; ya ga Mbori boro du ziazia, aũ manga wene apai dunduko ki du be ni.”—2 Timoteo 3:16, 17.
2. Waigu Yesu anyakasipa gu riipai nga ga Baibiri?
2 Gupai nyakipaha gbe Baibiri yo nga gu riipai mere rogoyo dunduko: nga pa dia gbarasarimo kusayo ti ga Mbori pagbia (gako rengo ka zogarago) nga gu gako Kindo nga ga ngbangbaturũ nika mangaha. Yesu asa gupai re ni banguapai rogo gako sunge. “Yesu atona tungusa pai, kini ya, ‘Oni sá gaoni berã; bambiko gu ngbi nga ga ngbangbaturũ si nambeda.’ ” (Matayo 4:17) Ko ayugu gu ba si aida si du rogo rogo gaani raka, kini ngarasi rani niyaa: “Oni [ni]gbáta gako ngbi [kindo, NW ] mbata, na gako rurupai.” (Matayo 6:33) Ko ayugupa wai nyakipaha a niyugo ko pai fu apefuo ko i kpari fu Mbori wa gere: “Ga ngbi [kindo, NW ] yé, Ani mángi rogo kpotosende wa mo akpi nyemu he, Wa du he ngbangbaturũ yo.”—Matayo 6:10.
Vovo Zogarago nga ga Kpotosende
3. Tipagine du ga Mbori Kindo tini na nyanyakipaha fu rani kina boro awere?
3 Tipagine nyakipa ga Mbori Kindo tini fu ngbatunga aboro wa gure? Mbiko si nika guari bambeda ka manga gupai nika dia gu zogarago nga ga gi kpotosende re kusayo nyeanye kindi. Gu sangbanebi du rogo Daniere 2:44 nayaa: “Rago agu abakindo re [nga aguyo nazogarago awere auru kpotosende] Mbori ngbangbaturũ amáa gu ngbi [zogarago ngbangbaturũ yo] nga gu ka i agbárasa nga ha wa sa ya, ka i afú nga pa zoga ha fu kura aboro a ya. Si akúadi agi angbi re [agu azogarago nga ga kpotosende] rukutu ki digisi he dunduko, si ki nye anye kindi.” Ho ga Mbori Kindo nika dia zogarago ni kubehe dunduko, aboro adunga berewe na ome kurii kpotosende te. Gu zogarago nga ga aboro nga gu nakusa tagbagapai na gu angbanga ya, angia kuruapai nyeanye kindi.
4, 5. (a) Tipagine du Yesu tini nga gu boro rẽ gbe ka duni Bakindo nga ga Kindo? (b) Gini sunge Yesu nika du nani mbembedii kumbatayo?
4 Gu boro rẽ gbe tipa gi sunge re, ni nga Gbia Abazogo rogo gu Kindo nga ga ngbangbaturũ—nga Kristo Yesu—nga gu boro du kutii gu mbembedi rugapai nga ga Yekova. Mbata fu ko ye ku auru kpotosende, ko adu ngbangbaturũ yo ni ga Mbori “bangbasia boro sunge,” ni gu bambata boro Mbori akusi ni. (Asanza 8:22-31) “Kristo nayugo Mbori nga gu ko ka i abi nga ko ya, ko nga bambata vungu fu agu ahe dũ i afu. Bambiko i afu ahe dũ rogo ko ya; watadu ku ngbangbaturũ yo na auru kpotosende.” (AKorosaio 1:15, 16) Na ho Mbori akedi Yesu ni ku auru kpotosende, ko amangi gupai Mbori akpinyemuhe ti aregbo dunduko. Ko ahi agu a’asada nanyaki kisusi na ki kpi niruruko fu Bako.—Yoane 4:34; 15:10.
5 Tipa du Yesu niruruko fu Mbori dati kpio, i afu mosoro fuko. Mbori azingisiko ki di ko ku ngbangbaturũ yo na ki fu gu rengo fuko nga ga du ni Bakindo rogo gu Kindo nga ga ngbangbaturũ. (Amokedi 2:32-36) Ni du Kristo Yesu ni gu Bakindo nga ga Kindo, Mbori nika fu sunge fuko ko ngbembatayo fu dungu kusikusi atoro rogo dia gu zogarago nga ga aboro kusayo auru kpotosende na kini girisi gaani kpotosende be gbigbitaapai dunduko. (Asanza 2:21, 22; 2 ATesaroniko 1:6-9; Yugoti 19:11-21; 20:1-3) Fuo gure, ga Mbori Kindo nga ga ngbangbaturũ tiibe Kristo angia gu vovo pagbia nazogarago, ni gu bangisa zogarago nika du auru kpotosende dunduko.—Yugoti 11:15.
6. Gini ngbatunga zogarago si aida ani moi berarani tipaha be gu Bakindo nga ga Kindo ko?
6 Fugo Mbori nafura tipa gu vovo Bazogo nga ga kpotosende ko niyaa: “I aasia pa zogarago fu ko na taarimo na ngbi, ya aboro dunduko, na arikaaboro, na ngbatunga aboro na afugoyo mangi pa ko.” (Daniere 7:14) Mbiko Yesu nika wirika Mbori rogo yugo nyemuse, zereda na ngbarago adu nibakerehe tii gako zogarago. (Matayo 5:5; Yoane 3:16; 1 Yoane 4:7-10) “Kia pa gako zoga aboro na pa zereda digidaha adú nga ti ni te, . . . ka nyakasa ha, na ka songoda ha na [ruru] sarangbanga.” (Yesaya 9:7) Nga gu maku nikangiaha ka duna gu Bazogo nazoga aboro na nyemuse, na ruru sarangbanga, na na rurupai! Sidu 2 Petero 3:13 nagumbaha kumbatayo niyaa: “Mbiko gako kidohe, ani nangera tipa vovo angbangbaturũ [ga Mbori Kindo nga ga ngbangbaturũ] na vovo kpotosende [vovo rikaaboro auru kpotosende], nga gu ruru apai nikanye rogo ho.”
7. Waigu Matayo 24:14 adigo areme?
7 Nirengo, ga Mbori Kindo nga gu bawene pangbanga kisusi tipa agu aboro dunduko nakpinyemu gupai duni ruruhe. Ni du pangbangaha ni papara gupai i ainopai tini nga ani naraka awere rogo ‘yangara areme’ nga ga gi gbigbita sinoraka re, si du Yesu aya tini wee: “Gi wene pangbanga nga ga ngbi re i atungusa ha [atungusa] rogo zegino dunduko mbiko ndika [“ni dezirepai,” NW ] fu arikaaboro dũ; ragoho ki digi adiga.” (2 Timoteo 3:1-5; Matayo 24:14) Gu sangbanebi re nadigo wa du rago re, wa aDezire Yekova du bange yo wa amirioni sita rogo aringara 234 adia asaa susi kutu amirioni rogo agarã nibasasa kaa fura tipa ga Mbori Kindo fu kura aboro. Nirurupai, i nayamba gu gayo aba du tipa irisombori tipa adungurati wa 90,000 rogo zegino dunduko nga Bambu Kindo. Yo du aboro andu kuho ni kaa wirikapai tipa gu vovo zogarago naye re.
Abadia Zogarago
8, 9. (a) Wari ye agu aboro ni du Kristo kuti zogarago na yo? (b) Gini kido rengbe ani ka du nani kuti gu zogarago nga ga Bakindo na kuti agu aboro du rogo gu zogarago re?
8 Aboro kinaho nika duti zogarago na Kristo Yesu rogo ga Mbori Kindo nga ga ngbangbaturũ. Yugoti 14:1-4 aima yaa aboro 144,000 ‘i ka ngbe yo dagba ngbatunga aboro’ na ki zingisi yo sa gu raka nga ga ngbangbaturũ. Agiyo re nakoda akumba na adee nga aguyo, nandusunge Mbori na sunge akurayo aboro ni umbasitise, kuba gupai nga aboro nindusunge yo. “I adú ni aboromotumo nga ga Mbori yo, na ga Kristo yo, i azóga rago na ko agarã ki du 1000.” (Yugoti 20:6) Bange yo ima umba ti bange “bakere rimbasa aboro, [nga aguyo] ka boro ageda nga yo wa sa ya, dagba rika aboro dunduko, na angbatunga yo, na aboro, na angbatunga afugo dunduko” nga aguyo nika bata rogo digido gi sinoraka re. Agiyo re a namanga ‘ziazia sunge fu Mbori uru na yuru,’ ono yambahe tipa yo ku ngbangbaturũ yo te. (Yugoti 7:9, 15) I nga meme vovo kpotosende, duni avuru ga Mbori Kindo nga ga ngbangbaturũ.—Atambuahe 37:29; Yoane 10:16.
9 Rogo siaka agu aboro nika zogarago na Kristo ngbangbaturũ yo, Yekova arogodi gu ruru aboro nasusi rogo raka na gaha fudifudiapai dunduko. Anga pai ho nga gu ninaamanga aboro naamanganga agi abakindo duni aboro motumo re ya te. Sidu gayo raka auru kpotosende nika zugosi gayo birĩ ka zoga aboro. Zavura Yesu nitiko, “ko awiriki pa giasangba be agu apai ko ahi.” (AEbere 5:8) Gu mokedi nangia Pauro aya tipa ko wee: “[Anga ani] na gu gbiamotumo be rani arengba nga na rungo na ani tipa gaani rungbura ya, te; ono [ani na guko] i aima asada ko rogo apai dunduko wa kina rani, ono [ka] ko adu nga na ingapai [ya].” (AEbere 4:15) Nga gupai nafu wasa ka ino gupai nga rogo ga Mbori vovo zegino, agu abakindo ni aboro motumo duna nunga na nyemuse nikaa zoga aboro!
Ya Mo Kindo Aima Du Rogo ga Mbori Ringbisapai?
10. Tipagine gu Kindo nga ga ngbangbaturũ adunga tini ni papara ga Mbori bambata ringbisapai ya?
10 Ya mo gu Kindo nga ga ngbangbaturũ angia papara ga Mbori bambata ringbisapai ho ko akusi Adamu na Eva ni? Rogo gu tangarapai nga ga kusaahe rogo gu buku nga Bambata Pai, i afuranga yo tipa Kindo ya si azoga ngbatunga aboro te. Yekova nitiko angia gayo Bazogo, na a wa ka i aairisa fugoko kindi, ka zingo adunga ho tipa kura zogarago te. Rogo Bambata Pai kapita 1, si nawira gupai nga rogo gu gene nga ga bambata Wiriko nga ga ngbangbaturũ ko, Yekova anafura fu Adamu na Eva. Gu tangarapai re na agu agumbapai rogo nga, “Mbori ki ya fu yo” na, “Mbori ki ya” fuyo berewe.—Bambata Pai 1:28, 29; Yoane 1:1.
11. Gini rengberengbe tonatona apai nadu be ngbatunga aboro?
11 Baibiri nayaa: “Mbori ki bi agu ahe dunduko ko amangi he, oni ngére, si ki du ni wene he gbe.” (Bambata Pai 1:31) Agu ahe dunduko nadu ati Edene yo angba kisusi. Adamu na Eva anaraka paradiso yo. Aberãyo na akpotoyo aduni rengberengbehe. I arengbe ka fura na Bakusiyo na ko arengbe a ka fura na yo. Na ni nye yo niruruyo, ka i abatika rengberengbe agude. Ka zingo adunga ho tipa vovo zogarago nga ga ngbangbaturũ te.
12, 13. Wa ka ngbatunga aboro aazugo, tipagine ka Mbori arengbe arengba tini kaa fura na yo?
12 Wa ka ngbatunga aboro azugo, waigu ka Mbori arengbe ka fura na yo dunduko? Oni berẽnga pa akerekuru ngbangbaturũ yo. I dungura ra kurogo aba nibasasa wa kisanga rogo haurago i ayambaha nga rimbasa akerekuru. Gu kura rimbasa akerekuru na ami rogo nga 1,000,000,000. Gu kura arimbasara na ami rogo nga 1,000,000,000,000. Aboro birĩ-inohe nayaa arimbasa akerekuru ho nga 100 akutu amirioni rogo gu haurago ani abihe ni bangirani! Si ki vura du wo, Bakusiahe nayaa: “Oni túka bangironi ku ari yo gbe ka bi nga: da nafu agi ra re? Ko nakusi ra na rimbasara ni gedigedi ra, ko nayamba ra dunduko ti rimora; mbiko gu babakere ome nga ga gako tandu, na mbiko ko nanyaka rogo tandu yo, a nga gu ru sa nakpa te.”—Yesaya 40:26.
13 Wa duhe nga Mbori rengbe ka inopai tipa agi aũngbangbaturũ re dunduko, nirengo anga si nimbumbupai fuko ko inipai tipa gu tooni bange aboro umba gbe ti gure te. Zavura kina awere, amirioni gako amoyambu nakparakpee fuko na auru dunduko. Agu akparakpee re nada koyo du Mbori ni ti kina regbo gu kparakpee re. Sidu ka pa fura Mbori na rengberengbe aboro dunduko angianga kpakarakpakarapai fuko te. Ka ko akpinga nyemu Kindo duho nga ga ngbangbaturũ ka undoko ko inipai tipa yo te. Nga gu iiriwo mbakadapai—ka duna Yekova ni Bazogo, ka fura na ko ngburungburu, na ka duna gu maabangirise nga ga zanga kpi, kini raki nyeanye kindi rogo paradiso auru kpotosende!
‘Si fu Boro Te’
14. Tipagine aboro nikaa du tini kindi na zingo tipa ga Yekova zogarago?
14 Ono tie, tipa aboro—zavura gu rengberengbe yo—ka i adu adu na zingo tipa ga Yekova zogarago nyeanye kindi. Tipagine? Mbiko Yekova akusanga yo na gu tandu nga ga raniriyo na diabese zanga gako zogarago te. Gure nga gu ndika nga ga ngbatunga aboro, a wa gu nebi nangia Yeremaya aidihe: “Mi inihe wenengai, ako Yekova, ya gu boro i ambakadi ni rogo sende, gani gene kubeni te. Anga si fu gu boro nata tipa ka ruga gani diandue te. Ako Yekova, mo rúgu re.” (Yeremaya 10:23, 24, “oni ringbisingaha na NW.” ) Si rengbe ka duni mungo ka aboro berẽ gupai nga i rengbe arengba ka rugaapai dagba aboro zanga Yekova zogo yo. Si du kia kuti gu gene i amangi aboro rogo. Zanga kpa, sangbana ranirii zanga ga Yekova zogarago ka du nga gbangbati, sogote, kere sino, zuu, avura, na kpio. ‘Ka aboro azogo tiyo sa imisa tiyo.’—Batungusipai 8:9.
15. Gini sangbanapai naye be gu gbegbere siapai nangia ga bambata avungurani?
15 Ni pa gberarago, bambata avungurani adiberã nga i aidanga Mbori ni gayo Bazogo te, i asia ka raka ngbariyo zanga ko. Ni sangbanaha, ka Mbori abandanga yo berewe ni rengberengbe yo ya. I adu ti gu regbo re wa kina gu ũkaraba mo yo girihe kusayo ti guhe nafu ome we fuhe. Sidu kusa, i adaputa na ki ru—rogo kpio yo. I adu wa kina guhe naima gbera i ambakada agu akuraha ti kpiaha, sidu kina gupai re i arengbe ka turaha kurii awiriyo. (ARomo 5:12) “Ko [Yekova] nga Mbia, gako manga sunge du ziazia; bambiko gako apai dunduko du ni ruru sarangbanga. . . . I mangi pai fu ko ni wasiwasi he, awiriko nga yo berewe te, bambiko gayo serõhe.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 32:4, 5) Rengo ngaha, nga gu basamungu ni toro nada kusa nga Satana nakusipai sa Adamu na Eva, ono i aduna rengberengbe berã na ki rengbe arengba ka ka gako irairapai.—Bambata Pai 3:1-19; Yakoba 4:7.
16. Waigu du kuruapai ni dezire sangbana ranirii zanga Mbori?
16 Kuruapai nga dezirepai kpaima kuti sangbana ranirii zanga Mbori. Tipa dungu kutu agarã, aboro a’asadi dungu ngbatunga azogarago nga ga aboro, ki asadi agene dunduko nga ga banda mosoro na agene kodatise na abakure. Si ki vura du wo, gbigbitaapai nandu kina kumbatayo ‘kisusi.’ (2 Timoteo 3:13) Gu 20 kama agarã nayugoho wo. Si ahi be kere sogote, kere zuu kisusi, avura, gomoro, zingo aũraka, na be rungo susi gu namangi rogo ga aboro pangbanga yo dunduko. Na i ki vura manga kina gini ngbatunga sonakumbatayo rogo sunge amonganga, aboro dunduko nakpiko ti kura aregbo. (Batungusipai 9:5, 10) Ni asada aboro tiyo ka ruga gayo diandue, i mbu tiyo fu ga Satana zubohe na ga gako adaimona, si ki da ti gupai nga Baibiri yambu Satana nga “mbori gi zegino re.”—2 AKorindo 4:4.
Gu Gamahe nga ga Ranirii ka Siapai
17. Waigu si aidi aboro mangisunge na gu ga Mbori gamahe nga ga ranirii ka siapai?
17 Tipagine Yekova ambu aboro tini i duna ranirii? Mbiko ko akusiyo na gu iiriwo gamahe nga ga ranirii ka siapai, nga gu tandu nga ga du boro ngbarini ka siapai. “Ho du Toro Gbia ni yo du raniri ni,” wogu gu mokedi nangia Pauro agumbaha. (2 AKorindo 3:17) Boro ho naida ka du wa gu kpiahe du wa boro na kini mangipai wa boro te, nga kura boro naarugupa agu asania [asegonde] dunduko du rogo uru sa tipa agu apai ni ka gumbaha na ka mangaha te. Ono Yekova aidi gupai nga aboro mangisunge na gu gayo gamahe nga ga ranirii re ngba ruru gene, i bi gu tatamana du rogo manga gupai ko akpinyemuhe na ki nye ni avuruko. (AGaratio 5:13) Sidu ranirii adunga tipa manga apai dunduko te, mbiko ka gure aye na vunduvunduapai. Si aidi i mangisunge nani kina vuru ga Mbori wene andika yo.
18. Ginipai Mbori ayuguhe rogo mbu aboro i raniriyo ka siapai?
18 Ni mbu ko ngbatunga aboro i raki ngbariyo, Mbori yugu gupai bara sa kindi nga ani na zingo tipa gako zogarago. Gu gene ko azoga aboro rogo, gako pagbia, nga gu yangara ruru zogarago. Si nakusa bakere ngbarago kisusi, rengbabe apai, na kumuko. Gere wo mbiko Yekova ambakadi berãrani na kpotorani si mangisunge wenengai gbe ho duhe ni na ngbanya na gako andika. “Mi nga Yekova ga Mbori, nayugo pai foro sa u, nga gu ko nangbe ku mbata yo foro ngba gu gene mo ka ndu ngba ha.” (Yesaya 48:17) Siaka boro apai zanga kuo ga Mbori andika arengbanga ka duni rorõipai te, ono ka sangbanaha akuru rogo wene ngbatunga arigo, akporo, birĩ mbakada ahe, na aworo kundi nibakiakia. Ni manga aboro sunge nani rogo ruru gene, ka ranirii ka siapai akusi bawene raka nga gu ka duna nyemuhe tini rogo paradiso nga ga kpotosende.
19. Gini gene Mbori amangasunge nani ka mbakadapai dagba ko na aboro?
19 Ono mbiko gu iraira siapai i amangihe, aboro anyaga tiyo kusayo ti Yekova, kini da ni kpakpayo, ki gbere, na kini kpiki. Sidu si aidi i ngbe yo be gu gbegberepai re na ki ye na yo kurogo ruru pagume na Mbori ni awiriko. Gu gene Mbori asiaha tipa manga gipai re nga Kindo, na Bangbe aboro nga Yesu Kristo. (Yoane 3:16) Rogo gi mbakadapai re, agu aboro sa gayo berã nirengo—wa gu ingiingi paranga du rogo ga Yesu sanza—ambakadapai dagba yo na Mbori ko ki di yo berewe ni awiriko.—Ruka 15:11-24; ARomo 8:21; 2 AKorindo 6:18.
20. Waigu Kindo nika digiso ga Mbori ringbisapai?
20 Zanga kpa, Yekova nandu ka manga gupai ko akpinyemuhe auru kpotosende. (Yesaya 14:24, 27; 55:11) Mbiko gu gako Kindo du tiibe Kristo, Mbori nika rugusapa (ka rugapa watadu ka yugopa) gako rengo ka duni gaani Bakere Bakindo. Gu Kindo re nika digiso gu zogarago nga ga aboro na ga adaimona auru gi kpotosende re, na kina si sa nika zogarago ngbangbaturũ yo tipa agarã sa kutu. (ARomo 16:20; Yugoti 20:1-6) Ono vuru gu regbo re, waigu Yekova nika yugo kiopa gu gene ko azogarago ngbaha? Na fuo susa gu kutu agarã re, gini kura sunge gu Kindo re nikaa mangaha? Gu paparaha naye re nika wisigo agi asanahe re.
Bangiriapai Tipa Fugöho
• Gu riipai nga ga Baibiri nga gine?
• Ada du rogo gu vovo zogarago nga ga kpotosende?
• Tipagine ka ga aboro zogarago zanga Mbori adunga tini na diabese ya?
• Waigu si aida boro mangisunge na ranirii ka siapai?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 8]
Ga Yesu yugopai anyakasipa ga Mbori zogarago rogo gu gene nga ga Kindo
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 10]
Rogo aringara dunduko, aDezire Yekova nasa Kindo ni bangua gayo yugopai
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 12]
Kuruapai nga dezire kuti gbegbere sangbana ranirii zanga Mbori
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 12 aye be]
WWI soldiers: U.S. National Archives photo; concentration camp: Oświęcim Museum; child: UN PHOTO 186156/J. Isaac