‘Oni Gbáta Zereda, Kini Peke Fuo Ho’
“Oni dú zezeredi na aboro dũ, kina ro tigamo ka si du wa ka mo mangi he.” —AROMO 12:18.
1, 2. Gini bete nduapai nasa ga aboro zereda ka si imanga ya?
ONI berẽnga pa gu bambu anyakanga mburuhe ya, nga gu gaha awagiro aima kuruko, riihe ki daputa. Oni rengbe ka ida pa gate kutiihe yo ki saha ni kpuroni? Si awiranga oni rengbe ka idaha te. Ka i vura mbeda kpotoho na rangi, si arianga gu rengo du tipa gu bambu re te, si kindi nga kina kurugbo bambu. Kumbatayo gizo, si ati ati.
2 Gu zereda naye be gi zegino re wa kina gu kurugbo bambu re. I moi mburuhe rii ngume, nga agu amokido na sogima apai nga ga aboro, ‘adunga bata beyo ya.’ (Atambuahe 146:3) Gu kuru apai namangi kusayo nayugopa gu dungu avura nadu dagba rikaaboro, na dagba angbatunga. Rengo du, kura aregbo nidu kinaho zereda nidu tipa guru regbo, ono gini ngbatunga zereda ningiaha? Ka vura du dagba aringara ue, fuo gure, aboro agu aringara re ki mangi zereda dagba yo mbiko gu kura ringara dibe kuraha watadu mbiko si ue dunduko bi gupai nga kura undo ho nika ye be ndu na vura kumbatayo te, gini ngbatunga zereda kangia gure? Gu sogote, nawoti gu vura re kinaho kindi, aboro kini kapa kuti akurayo kindi, na kini kpi akurayo a kindi. Gu zereda i amangaha mbiko ze-bangirisee, si wa kina ‘mbeda kpoto sogote na bawene rangi,’ ngbatunga gu zereda re aimanga te.—Yezekere 13:10.
3. Tipagine du gu zereda nga ga ga Mbori aboro tini kia ti gu zereda aboro amangaha?
3 Si ki vura du wo, ndikidi zereda kinaho rogo gi zegino vura naima gbarasa paha re. Wari duhe ni? Si dagba agu aboro napeka fuo Yesu Kristo sirisiri, nga gu ndikidi aKristano nairisa fugo Yesu na na’asada tiyo ka wirika gako gene raka. (1 AKorindo 11:1; 1 Petero 2:21) Gu zereda du dagba ndikidi aKristano nga ndikidi zereda mbiko si naye be gu zezeredi pagume du dagba yo na Mbori, nga gu du mbiko gayo idapase kuti gu motumo tumorii nga ga Yesu Kristo. I ni agu aboro du angbatunga yo nibakiakia, na gayo aba dagba aboro nibakiakia, na du gayo aringara nibakiakia. Mbori du gamu gayo zereda fuyo, angianga aboro ya. (ARomo 15:33; AEfeso 6:23, 24) Si naye mbiko gayo futise kutiibe “Gbia zereda,” nga Yesu Kristo, kini ye a be iriso Yekova, nga gu ‘Mbori nga ga nyemuse na nga ga zereda ko.’—Yesaya 9:6; 2 AKorindo 13:11.
4. Waigu Kristano ‘apeka fuo zereda’?
4 Zereda ayenga nisaha fu kpakpa aboro te. Si du Petero agumba gupai tini nga, si naida aKristano nibasasa “gbáta zereda, ki nipeke fuo ho.” (1 Petero 3:11) Waigu rengbe ani ka manga gupai re? Kuru sangbanebi nafu karagapai tipa gu sanahe re. Ni fura Ko rogo Yesaya, Yekova ayaa: “Awiro dunduko kina re nikayugo pai fu yo, ga awiro wenepía [zereda, NW ] adú ni bakere he.” (Yesaya 54:13; AFiripoio 4:9) Ii, ndikidi zereda naye fu kina agu aboro namanga agu apai Yekova ayugoho fuyo. Kurii gure, zereda, wa sa na ‘nyemuse, ngbarago, hipai, mangapase, weneringise, idapase, zera, na rugatise’ nga zuzu ga Mbori toro. (AGaratio 5:22, 23) Si arengbanga ka du fu gu boro zanga nyemuse, zanga ngbarago, zanga hipai, zanga weneringise, duni gbegbere sino boro, ni iraira ni, ni kere ni, watadu zanga rugatise te.
“Oni Dú Zezeredi Na Aboro Dũ”
5, 6. (a) Kuti sangba Ziazia Kekeapai, du ni boro zereda nayugo ginipai? (b) Ada aKristano a’asada tiyo ka duna zereda dagba yo na yo?
5 I aringbisipa zereda ya si nga gu regbo adunga fudifudipai ya. Gu rogoyo re rengbe ka du tipa gu dungu apai namanga zanga fudifudipai. Oni ngere, zavura gu boro kpi, ni ima zereda! Ono tie, tipa boro duna zereda nga ga berã ki duna zereda dagba ni na kura aboro, si naida ni duni gu boro nasonosa zereda. Rogo gu ga Yesu Tungusapai nadu rii bagangara yo, ko ayaa: “Aboro maku nga aboro azarõ [“nga aboro zereda,” NW ], bambiko i ayá ti yo awiri Mbori.” (Matayo 5:9) Yesu aafura fu agu aboro si adu nga i aduna gu mamu beyo kusa nga ga du ni agu awiri Mbori nga ga toro yo, ki gbia unga ngbangbaturũ yo zanga kpio. (Yoane 1:12; ARomo 8:14-17) Na ni yangaraha, gu ruru rikaaboro dunduko adunga na maabangirise ka raka ngbangbaturũ yo ya, i agbia ngbarago be “gu taarimo nga ga [du ni] awiri Mbori.” (ARomo 8:21) Kina aboro zereda sa rengbe ka duna ngbatunga gu maabangirise re. Sidu tie, kuti sangba Ziazia Kekeapai, du ni boro zereda nayugo gupai nga ka du zaaza tipa manga zereda na kura aboro, kini sa zereda si du rogo agu apai si aadunga rogo mbata ya.
6 Na gipai re berã rani yo, ani wisiginga gu rugute Pauro afuhe fu aRomo, nga gu nayaa: “Oni dú zezeredi na aboro dũ, kina ro tigamo ka si du wa ka mo mangi he.” (ARomo 12:18) Pauro aagumbanga kina gupai gbua fu aRomo nga i du zanga fudifudipai te, wa vura duhe nga gure arengbe arengba ka fu undo vurũ. Ko aangarasa yo i mangi zereda na aboro. Na ada? Na “aboro dũ,” na gayo aborokporo, na agu akurayo nga aKristano, na zavura agu aboro naadunga na yo ti gayo ida ya. Ko angarasi aRomo i mangi zereda na kura aboro ‘ka si du wa ka i mangi he.’ Ko aidanga gupai nga i mbu gayo aida nga ga pambori tipa ka manga zereda na kura aboro te, oó, ko aagumbanga ha wo te. Ko aaida gupai beyo nga i ndu fuo aboro na zezeredi berã, kuba gupai nga ka sa yo i zingi zanga nduhe. Si aidi aKristano mangihe wo, singia ho i aamanga pai ni na agu aboro du rogo dungurati watadu na aguyo adunga rogo dungurati ya. (AGaratio 6:10) Nibi gipai re, Pauro akepai ki ya: “Oni péke fuo gu pai nga wene he dedede, gu ni fu gu ni, [na] fu aboro dunduko a.”—1 ATesaroniko 5:15.
7, 8. Waigu du aKristano ni aboro zereda koyo du agu aboro ni adunga na yo ti gayo aida ya, na tipagine du yo tini wo?
7 Waigu rengbe ani ka duna zereda dagba rani na agu aboro adunga na ani ti gaani aida ya, watadu nasoga gaani aida asoga? Pai sa nga, si aidanga ani mangipai rogo gu gene nayugo gupai nga pa rani kii ti ga kura aboro te. Ni kpiapai, ani arengbanga ka duni aboro zereda ka ani aafura tipa kura aboro kini yambu yo na kura gbegbere arimo te. Yekova yugu wai gako sarangbanga nika du tipa ariigbu na tipa riko nga ga aboro, ono ani na rengo berani ka fura tipa boro sa rogo agi ariko re si ki du wa ko ima sarangbanga ni te. Nirengo, ani asaranga ngbanga aboro te, zavura asogo rani vurũ. Fuo Pauro fura fu Tito tipa ko rugu agu aKristano nadu Kurete yo tipa gayo mangapai na agu aboro asia yo pa apai fuyo, Pauro atingidi yo na gupai nga, “ka i gúmba nga gbegberẽpai tipa boro wa sa ya, ka i dú nga ni akpiki pai ya, i dú yee, niyugu zera dunduko fu aboro dũ.”—Tito 3:1, 2.
8 Padu ani ni aboro zereda na agu aboro adunga na ani rogo gaani idapase ya nasa gupai nga ani yugu rengo fuyo. Rengo ngaha, ani azionga gu bakure na yo “nagbarasa wene sino” rani te. (1 AKorindo 15:33) Si ki vura du wo, ani rengbe ka duna irisa tipa yo, na si naida ani bi aboro dunduko na kiki, ki duna weneringise fuyo. Petero akepai ki ya: “Gaoni mangapai . . . du ni wene he ku bangiri aGendiria; wa i nagumba rimoroni ki ya aboro gbegberẽ apai nga oni, i ki taasi rimo Mbori rago ye ko mbiko bi yo wene mangaapai ti roni.”—1 Petero 2:12.
Ani Duni Aboro Zereda Gene Tungusapai Yo
9, 10. Gini wene kpiapai Pauro ambuhe tipa mangapai zezeredii na agu aboro angianga aidipase ya?
9 Aboro aini agu aKristano nadu rogo bambata kama agarã ti gu sino yo nga i anagundenga te. I anazeresanga gayo pangbanga mbiko gunde te, na ho i anigbia tiyo ni na sogote, i anidi berã ka giasangba Mbori susi sangba aboro. (Amokedi 4:29; 5:29) Si ki vura du wo, i aavundonga zanga gunde na zanga irisa te. Oni berẽnga pa fugo Pauro ho ko aru ni barabangiri Bakindo Erode Aguripa gu Ue Ko tipa ka rukugii gako idapase. Erode Aguripa azi badia na dawiriko, nangia Berunike. Ono tie, Pauro aidanga ka fura fu Aguripa tipa ruru sino mangapai te. Kuba gure, ko anyakasipa agu apai i ue dunduko aidi kuti ni, kini tambua Aguripa mbiko padu ko ni bangbasia rogo ino agu asino nga ga aYuda na kingia gu boro naima duna ida kuti anebi.—Amokedi 26:2, 3, 27.
10 Ya mo Pauro a’abia gu kumba re a’abia wa ka ko kusi ko bambukiso yo? Oó. Pauro apefuo kina gako rugute na kini gumba kina rengo. Pai ho ko agumbaha fu Erode Aguripa nangia ziree te. (AEfeso 4:15) Ono Pauro angia bamangi zereda na ki ima ino wai “ka du ni apai dunduko fu aboro dunduko.” (1 AKorindo 9:22) Gako berã angia ka songoda gu rengo nadu beko tipa ka tungusapa Yesu. Ni wene bayugupai, ko atona fugo na gupai ko gbiakuti Aguripa arengbe arengba ka ida kuti ni. Ni manga ko ho were, Pauro aundo gu wasiwasi bakindo re ko bi gu pambori nga ga aKristano ni wene pambori.—Amokedi 26:28-31.
11. Waigu rengbe ani ka du nga abamangi zereda gene gaani sunge tungusapai yo?
11 Waigu rengbe ani ka duni abamangi zereda gene gaani tungusapai yo? Wa kina Pauro, si naida ani mbu kango. Rengo du, ti kura aregbo, si naida ani ‘gumba pa Mbori zukazuka,’ kini songodi gaani idapase zanga gunde. (AFiripoio 1:14) Ono rogo dungu apai, gu banguapai ani aida ka mangaha nga ka tungusa wene pangbanga. (Matayo 24:14) Kangia boro bi gu rengo du tipa ga Mbori ringbisaapai, ni nisani rengbe fuo gure ka kusa goni be gu zire yugopai nga ga gani pambori, na ki girisi tini be bibiriko mangaapai. Sidu tie, si ni wenepai ani nyakasi agu apai nika ngba ti agu aboro nadega tuyo kuti gaani tungusapai, ki tonaha na agu apai idi ani na yo kuti ni. Si rengbe ka duni irairapai ka imisa gu boro ka dege tuni adega, wa ka ani nifura funi na birĩ.—2 AKorindo 6:3.
Ani Duni Abamangi Zereda Kporo Yo
12. Rogo gini agene rengbe ani ka duni abamangi zereda kporo?
12 Pauro ayaa, aguyo namanga rogatise, “pai afúda boroyo afuda.” (1 AKorindo 7:28) Ani kaa gbia arungo agbia nibakiakia. Gu sa dagba agu arungo re nga, kura arogotise nika duna zanga giatise dagba yo ti kura aregbo. Waigu rengbe yo ka nyasa na gi zanga giatise re? I rengbe ka nyasaha rogo gu gene nga ga zereda. Bamangi zereda na’asada tini ka za pai mbata fu gberaha. Rogo gini gene? Bambata pai nga, ni banda mirã ni. Ho i amangasunge ni na gi umba pa boro re ni wawaru na kini gumba afugo sengahe, si rengbe nirengo ka duni “nvurãnvurã gbegberẽ he, ki nihi be gbegberẽ kere ngua.” (Yakoba 3:8) Bamangi zereda namangasunge na mirã ni tipa ka nyakasa aboro, angianga ka fu kaza fuyo ya.—Asanza 12:18.
13, 14. Waigu rengbe ani ka banda zereda ho ani ainga ni rogo fugoyo watadu ho du ani ni na imisiri ngbaduse?
13 Mbiko padu ani nga kpakpa aboro, ani dunduko nagumba agu apai ti kura aregbo ani abira tirani kusa tipa gumbaha. Ho gere amanga ni, oni ipisi tironi ka mbakada gupai re, ka manga zereda. (Asanza 19:11; AKorosaio 3:13) Ka oni kongonga kuti “sakapai” na ‘kango tipa kungbo apai’ ya. (1 Timoteo 6:4, 5) Kuba gure, oni ngere kurogo gupai re, ki asadi tironi ka ino gupai gaoni badia rogatise aberãha. Kangia i fura fu roni arakaya, ka oni karaganga pai arakaya a tigaoni ya. Oni tingidi gupai nga, “zezeredi karagapai nazeresa zinga.”—Asanza 15:1.
14 Ti kura aregbo, si rengbe ka ida gupai beroni nga oni wisigi gu rugute du rogo Asanza 17:14, nga gu nayaa: ‘Mbata paa nika tona, mo oro.’ Oni berẽ pa tironi wa oni rogo gupai re te, fuo gure oni ki mangi wene diaberã. Kusa, ho imisiri ngbaduse ka zera ni, oni rengba arengba ka nyasa gupai re rogo pazereda. Rogo kura apai, si rengbe ka duni wenepai ka yamba gu nyanyaki Kristano nga bakumba. Ngbatunga agu akumba duna nunga ki duna inohe re rengbe ka fu wene undo ho du pai ni naida ka gbarasapa gu zereda nga ga arogotise.—Yesaya 32:1, 2.
Ani Duni Abamangi Zereda Rogo Gaani Dungurati
15. Kuti sangba Yakoba, gini sino namoipai dagba bete aKristano, na tipagine du gu sino re tini nga “ũzegino,” “ũborose,” na “ũdaimona”?
15 Si nafu rungo ka ino gupai nga, bete aKristano rogo bambata kama agarã aduna gu sino tiyo nga ga kpi akurayo na papaya, nga agu asino du kia ti ga zereda. Yakoba ayaa: “Gi tatamana re, si azorã nga ari yo te, si nga ũzegino, nga ũborose, nga ũdaimona. Bambiko ho du kpiboro ni na kpata, yo du gbarakagbaraka pai ni na ngbatunga gbigbitapai dunduko.” (Yakoba 3:14-16) Gu kura aboro idi kuti gupai nga, gu pa-Giriki du tipa gu fugo nga “kpata,” si nayugopa kere nyemuhe nga ga ringi, nga sovura tipa kikiipa ba nga ga sunge. Sidu si aru aru Yakoba yambuhe nga ‘ũzegino, ũborose, ũdaimona.’ Rogo gu pangbanga nga ga aboro dunduko, abarumbatayo nga ga zegino yo naata kpata dagba yo, wa ka kere anyaa ata kpata dagba tira. Kpata nirengo nga “ũzegino” na “ũborose.” Si a nga “ũdaimona.” Gu boro nayugu gi kere sino re ni bambataha angia gu maraika nadu na kakaka nyemu pagbia tiko, kini zingi kuti Yekova Mbori na kini mo ka sa tiko ni Satana, nga gbia adaimona.
16. Waigu bete aKristano rogo bambata kama agarã ayugu gu sino du wa ga Satana?
16 Yakoba angarasi aKristano ya i sovura kuti gu sino nga ga kpata, mbiko si ayenga na zereda te. Ko akepai ki ya: “Agu avura du dagba roni na akpata, si naye wari? [Anga] si naye yo du gu nyemuahe ni naso vura rogo aparoni yo te?” (Yakoba 4:1) Herẽ, gu gumbapai nga “nyemuahe,” si rengbe arengba ka du tipa kere nyemu aũzegino watadu kere nyemu worimo, watadu kere nyemu maapai ri aboro. Wa kina Satana, si nawira kura aboro rogo dungurati aaida rimoyo naawo, kuba gupai nga i duni ‘tooni pa aboro,’ a wa Yesu agumbaha ya wogu si aida ndikidi apefuo ko du. (Ruka 9:48) Ngbatunga gu sino re rengbe ka dia gu zereda kusayo nga ga dungurati.
17. Waigu rengbe aKristano ka du areme ni abamangi zereda rogo dungurati?
17 Areme, si naida ani sovura a kuti gu sino nga ga nyemu ãuzegino, kpi aboro, watadu kakaka nyemu apai. Kangia ani nga ndikidi abamangi zereda, rago agberanga tirani ka kura awirina duho rogo dungurati ini kura apai kisusi rani te, ani agbarasanga rimoyo a bangiri kura aboro mbiko gu kapa du ani nani kuti yo te. Kangia ani na birĩ rogo kura pai, ani amanganga sunge na gu birĩ re si ki du wa ani susi kura aboro te, watadu si ki du wa ani nayugo gupai nga dungurati nazugo mbiko kina gaani inohe watadu mbiko gaani ino mangasunge te. Ngbatunga gu sino re rengbe ka kusa kparakapai dagba awirina; si arengbanga ka ye na zereda wa gu sa te. Abamangi zereda na rukoo tipa agu abirĩ du yo nani te, ono i namangasunge nani ni umbasitise ka undo awirina na ka fu irisa fu Yekova. I ini gupai nga ti digidoho, nyemuse i aino ndikidi Kristano tini, angianga birĩ manga apai ya.—Yoane 13:35; 1 AKorindo 13:1-3.
‘Zereda ni Gaoni Abarukurii Apai’
18. Waigu abaakumba asonosa zereda dagba yo?
18 Agu abaakumba du rogo dungurati nangbe mbatayo rogo duni abamangi zereda. Yekova agumba gupai kumbatayo tipa gako aboro nga: ‘Mi afú zereda ni gaoni abarukurii apai a, na rurupai ni gaoni abarugupasunge.’ (Yesaya 60:17) Ni mangapai ringbisihe kuti fugo gu nebi re, agu aKristano nga ababanda avusende na’asada tiyo nyanyakii ka duna zereda dagba yo nga abaakumba na dagba yo na avusende. Abaakumba rengbe ka banda zereda dagba yo ni yugo yo gu zezeredi sino na gu ruru berã naye mbiko gu “tatamana naye ari yo.” (Yakoba 3:17) Mbiko gayo inohe nibakiakia rogo raka yo, agu abaakumba du rogo dungurati rengbe arengba ti kura aregbo ka duna bipai nibakiakia. Ya mo gure nayugo gupai nga aboro zereda nga yo tee? Ka i nyasi gupai nasa yo i duna kparakakparaka bipai re ngba wene gene, si yugu gupai ayugo nga i nga aboro zereda. Aboro zereda nayugo gupai zezeredii i aberãha, fuo gure, kini degetuyo ni irisa kuti agu aberã nga ga akurayo. Kuba gupai nga ni nyakasi kina pa gani berã, bamangi zereda nawisigo gu bipai nga ga wirinani rogo gu gene nga ga kparakpee. Kangia rugute ho nga ga Ziazia Kekeapai kuo yo ho te, ba kinaho kindi tipa gu kparakakparaka bipai du kura awirina nani. Ho gu kura awirina aidanga gani pai ni ya, bamangi zereda nambu gani aberã kini songodi gu berã nga ga dungu awirina. Ni manga ni he wo, ni nayugo gupai nga ni na ruru berã. (1 Timoteo 3:2, 3) Agu ababiapai duna inohe ini gupai nga banda zereda nyakipaha kisusi gupai nga i nimangi apai kuti gayo berã.
19. Waigu abaakumba amangapai ni abamangi zereda rogo dungurati?
19 Abaakumba nasonosa zereda dagba yo na avusende ho i aundo avusende ni zanga bisirapa agu apai i a’asada tiyo kaa mangaha. Rengo ngaha, ti kura aregbo, si rengbe ka ida gupai nga i rugu kura awirina. (AGaratio 6:1) Ono anga gu bambata sunge nga ga bakumba nga ka fu rugute te. Dedede, gani sunge nga tambua awirina. Agu abaakumba duna nyemuse na’asada tiyo dedede ka bi gu wenepai du ti kura awirina. Abaakumba na tambuahe tipa gu nyanyaki sunge akurayo nga aKristano amangaha, na i na gu kido nga, agu akurayo nga aidipase namangapai kuti yangara ome yo.—2 AKorindo 2:3, 4.
20. Rogo gini gene dungurati agbia undo ka awirina du dunduko ni abamangi zereda?
20 Sidu ani na’asada tirani ka duni aboro zereda, ka sonosa zereda rogo gaani akporo, rogo gaani dungurati, na rogo gaani mangapai na agu aboro adunga na ani ti gaani idapase ya. Ka ani a’asada tirani nyanyakii ka sonosa zereda dagba aboro, ani afubee sa gu ngbarago nga ga dungurati. Ti kina gu bangisa regbo re, ani adu nibandabanda rani na ki nyaki rogo dungu agene, a wa ani ka bihe rogo gu paparaha naye fuo gere.
Oni Natingidaha?
• Rogo gupai yo nga ka duni boro zereda nga gine?
• Waigu rengbe ani ka duni aboro zereda ho ani amangapai ni na agu aboro angianga aDezire ya?
• Bete agene nga gine tipa sonosa zereda rogo gaani kporo?
• Waigu rengbe abaakumba ka sonosa zereda rogo dungurati?
[Gu kpiaahe du ti kpewaraga 23 na 24]
Abamangi zereda amanganga pai rogo gu gene nayugo gupai nga i kii payo ti ga kura aboro te
AKristano nga abamangi zereda gene gayo sunge tungusapai yo, rogo gayo akporo, na rogo gayo dungurati